Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

V. Di Towerheks en haar Halsband.

In di Matoppo-berge. - By 'n Makàlaka-Kraal. - Di ouste Dogter fan di Molimo. - Hoe ons haar Halsband gekry het. - Haar Orakel.

ONS had fan 'n paar delwers op di Selukwe goudfelde goed di pad ferneem na di grot van di Molimo. Mar hulle had al fer ons fertel, dat di grot fêr fan di pad af in di Matoppo-berge lê, en dat hulle met 'n patrolje te pêrd daarnatoe gery het amper 'n dag fêr fan di nuwe pad af wat di kommando getrek het, en dat daar net kaffer-foetpaje tussen di berge ingaan, mar dat ons 'n paar krale fan Mâkálakas sal kry waar ons kan ferneem; en altemit 'n padwyser sal kan kry. Hulle het ons ferder fertel dat ons di kaptyn fan di naaste kraal moet gaan siin, wat fer ons eers ferlof moet gé foor ons na di Molimo kan gaan. Mar hulle het gen ferlof gekry ni; hulle het di grot somar storm geja, om te siin of hulle ni daar wat sou ontdek ni, waarin hulle egter teleurgestel is.

Na baing gesukkel - by plekke moes ons bosse weg kap, en by plekke klippe weg rol, en dan weer drifte maak deur spruite en slote - kom ons yndelik by di naaste kraal, nadat ons reeds fan di een kraal na di ander padwysers geneem het. Elkeen kan sig 'n denkbeeld form wat dit beteken om fer di eerste maal 'n pad te maak fer 'n feerwa'entji deur 'n dridubbele bergketen.

Toen ons by di laaste kraal kom, wat nes di Mashokrale bo op 'n graniitkop of liwers teen 'n style bergrant, gebou is, span ons onder di rant uit. Eers het di Kaffers bang gelyk, hulle flug almal op di rant in hulle struise, en blaas op 'n soort fan horing, wat ons foorkom 'n soort fan alarm-teken te wees. Dan hoor ons oek op 'n soort fan tamboer slaan. Toen ons later in di kraal kom siin ons, dis 'n dikke maroella-boom syn stam, wat hulle een kant uitgehol het, nes 'n grote stampblok en toen daar 'n fel o'er getrek het, waarop hulle slaan. Di blok staan orent met di hol kant na bo, sodat hulle op di fel kan slaan, en di hout onder di fel is uitgeblom met allerhande figure, wat baing lyk na Egiptise beeldskrif (hieroglife).

Mar wat sal ons nou begin! Ons moet perbeer om di kaptyn te kry. Ons neem toen ons rewolwers en 'n party krale en wolkombêrse fer persénte; want dis di beste anbeféling by 'n kaffer, en ons 4 met Umsalomi klim di rand op, terwyl Klaas by di wa en di osse bly. Di lesers weet dat di Makálâkas yntlik slawe fan di Matabeles was; mar hulle het daarom hulle y'e krale en kaptyns.

Ons fra toen di eerste na di kaptyn, en hulle breng ons by syn struis, waar hy en syn indunas in 'n soort fan kraal sit, hy op 'n klip en hulle op hulle hurke. Ons laat toen fer Umsalomi tolk, dat ons fer di kaptyn 'n persent gebreng het en dat ons graag di Molimo wil siin. Daarop gé ons hom 'n mooi bonte wolkombêrs en 'n snoer mooie krale, waarmé hy erg in syn skik was.

Sodra hy dit angeneem het sê hy sutjiis iits fir een fan syn indunas, en di gaan dadelik daar weg. Ons dag dit was om 'n padwyser fir ons te roep. Mar pas was hy weg, of ons hoor weer digteby op di horing blaas, en toen siin ons hiir en daar kaffers met asgaaie loop na hulle struise toe. Umsalomi, wat al di tyd erg ongerus gelyk het, was toen opgeruimd, en sê fer Henni: ‘Nou is ons fylig; hy ken di tekens wat hulle blaas op di horing; di eerste blaas was dat di kaptyn syn fegfolk opgeroep het om fer hulle klaar te hou; en nou di laaste blaas beteken, hulle moet mar hulle wapens weg set, want dis fréde.’

Di kaptyn begin toen fer Umsalomi uit te fra: ‘Wi ons is; waarfandaan ons kom; en wat ons dan by di Molimo wil kom maak.’ En Umsalomi fertel hom so feul as ons nodig gedenk het om te laat fertolk. Toen laat di kaptyn 'n grote bak kafferbiir kom, deur 'n mooie jonge kaffermyd, en sy en hy drink eers, (follens kaffergebruik, om te wys dat daar gen gif in is ni), en toen ons almal. Dit was 'n warme dag en di effe suuragtige biir het net lekker gesmaak en goed di dors ferslaan.

Toen di pratji lank genoeg geduur het, stuur di Kaptyn di ouste fan syn indunas met ons same, ons dog na di Molimo toe. Want hy ly ons na di rant syn kant toe, 'n bitji buitekant di kraal. Ons moes eers tussen 'n boel turksfy-bosse en klippe deurloop, by plekke half deurkruip. Yndelik kom ons by 'n struis wat foor 'n grot staan, wat onder di berg ingaan. Ons dog toen dis di Molimo syn grot. Omtrent 10 tré fan di struis af sê di induna, ons moet bly staan. Hy gaan toen eers in di struis kyk, en gaan toen foor in di grot staan, en steek syn twe fingers in syn mond, en fluit 3 male op 'n wonderlike maniir. Daarop hoor ons 3 blaffe nes 'n hond, of meer nes fan 'n jakhals agter in di grot. Hy roep toen 'n paar woorde, wat Umsalomi en Henni ons ni kon fertolk ni. Yndelik kom daar 'n oue myd uit, glad fooro'er en krom fan ouder lom, en leunend op 'n kiri; en weerskante fan haar 'n grote makke das en foor haar uit 'n makke jakhals. Toen merk ons eers dat ons ni by di Molimo was ni.

Met 'n drifoudige steun gaan di óue myd op 'n banki met 3 pote sit foor in di mond fan di grot, met di jakhals foor haar en di 2 dassiis we rskante fan haar;

[p. 17]

en éwe bedaard neem sy 'n snuifi uit 'n dop fan 'n wilde frug. Di induna sê toen fer haar: hiir is witte mense, wat fan di Witte Koningin by Simbabwe af kom, en wat na di Molimo toe wil gaan, met 'n boodskap fan di Witte Koningin. Want dit was wat ons an di Kaptyn laat fertolk het.

Di oue myd steun toen 3 male, en frywe toen haar oge, wat fan di léwe in di donkere grot amper te swak lyk om in di lig te kyk. Di induna wenk toen, dat ons kan nader kom. Toen merk ons eers reg hoe wit haar hare was fan ouderdom en dat zij 'n wonderlike halsband, of amulet, om haar nek had. Dit was fan metaal, mar so fuil, ja angepak fan di fullis, dat 'n mens ni kon siin of dit goud, of silwer, of koper, of staal, of wat dit is ni. Mar dit kon ons siin, dat dit 'n baing oue ding moet wees, en bestaan uit ferskillende stukke, wat an makaar gelas was. Dadelik fluister ek fer Neef Gideon: ‘Daar-di halsband moet ons perbeer om te kry, as daar enige kans is.’

Ons fra toen fer di induna of ons fer haar 'n persent moet gé, want sy sit toen doodstil met di regter elleboog op haar kni en met di hand keer sy di skerpe lig af, en onder di hand deur beloer sy ons, soos dit lyk. Di induna sê: ja, ons kan dit an hom gé, en hy sal dit an haar o'erhandig. Ek merk dadelik dat dit ferniit is om fer haar krale en sulke goed te gé, en ek dog ek sal mar perbeer of 'n mens so 'n ou skepsel haar hart oek nog kan win fer iits op aarde. Ek haal toen 'n snuifdoos uit myn sak, fol goeie snuif.

Ons neem toen eers elkeen 'n snuifi, om fer hulle oek te laat siin dat dit ni giftig is ni. Toen fra ons di induna moet oek 'n snuifi neem, en dan di doos fer haar gé, en fra of sy dit wil anneem fer 'n persent. Hij neem toen oek 'n snuifi en gé toen di doos fer haar met enige woorde, wat ons ni verstaan ni; en sy neem di doos, en bekyk dit eers goed, fan alle kante, buite en binne; toen neem sy oek 'n snuifi en niis 'n paar keer. En 'n mens kon duidelik siin, dat sowel di doos as di snuif haar goed befal. Ons sê toen fer di induna, hy moes fer haar fra of sy meer fan di snuif wil hê, dan sal ons fer haar meer gé, om di doos elke keer as dit leeg is weer fol te maak; want ek had 'n bottel fol fan di snuif by di wa. Toen ons merk dat dit haar gefal maak ons dadelik plan om di bottel snuif te laat haal. Neef Hendrik biid an hy sal dit gou gaan haal.

Di induna fraag toen weer, of ons na di Molimo kan gaan, en hoe ons moet maak om fan hom 'n antwoord te kry op wat ons wil weet. Sy sê toen di induna moet di halsband afhaal fan haar nek af. Dit lyk of sy self al te styf is om dit af te haal. Daar is weerskante somar 'n fuile oue riimpi an, en so is dit agter haar nek fas geknoop. Toen kon ons nog beter siin dat di amulet bestaan uit 7 stukke metaal, elkeen omtrent so groot soos 'n borsspeld, wat an makaar geskakel is tot 'n halsband.

Sy neem di amulet toen in haar dubbele hand en skud dit en préwel daarby iits, omtrent soos Umsalomi voor hy syn dolosse goi. Toen laat sy dit fal in haar karos, of skootfel, wat oek freselik fuil was. Dit herhaal sy tot 3 male, en elke maal bekyk sy oplettend 'n héle ruk lank hoe dit lê. Daarna sit sy weer 'n héle ruk stil, met di regterhand foor di oge. Toen sê sy tamelik hard, en di induna tolk fer Henni en Henni weer fer ons, so elke 2 of 3 woorde, terwyl ek in myn sakboeki dit opteken, soos folg: -

‘Ek siin en hoor. - Ek siin en hoor. - Um ja! - Ek siin di kinders fan di Molimo - wat fan fêr afgekom het. - Um ja! - Ek hoor hulle soek na di lig. - Um ja,! - Di Molimo sal di lig gé. - Um ja! - Uit di huis fan di nag sal di Molimo di lig laat uit kom. - Um ja! - Mar syn kinders moet 3 dage wag. - Um ja! - Hulle moet wag foor di huis fan di nag. - Um ja! - Elke mor'e moet hulle 'n witte ooibok. laat slag fer di Molimo. - Um ja! - Hulle moet dit laat slag in di foorste kamer fan di huis fan di nag. - Um ja! - Mar di kinders fan di Molimo moet ni diper ingaan ni. - As hulle diper ingaan sal di mistegeweer fan di nag fer hulle dood maak. - Um ja! - Di mistegeweer kom onder uit, waar di Molimo woon in di nag. - Um ja! - En di dood is in di mistegeweer. - Um ja! - Mar di kinders fan di Molimo moet foor di deur fan di huis fan di nag bly. - Um ja! - En 3 male sal di son ondergaan, daar by di huis fan di nag. - Um ja! - En di kinders fan di Molimo sal wag by syn deur. - Um ja! - En di derde aand, skemeraand, sal di Molimo syn vo'el uitstuur. - Um ja! - Syn vo'el fan di skemerdag en skemeraand. - Um ja! - Syn vo'el met di lange toue an di flerke. - Um ja! - En dan kan syn kinders in di mond fan di huis fan di nag staan. - Um ja! - En dan an hulle fra wat hulle wil weet. - Um ja! - Di Molimo sal dan fer hulle di woord gé. - Um Ja! - Uit di nag uit sal hy di regte woord gé. - Um ja! - Mar syn kinders moet reg fra. - Um ja! - Want di Molimo praat mar net een keer. - Um ja! - En dis nou di woord fan di Molimo syn ouste dogter. - Um ja!’

Sy neem toen weer 'n snuifi uit di doos wat ek fer haar gegé het, en bekyk di doos weer goed. Toen sê sy, di induna meet weer di halsband om haar nek binde. Ons fra toen fer di induna, of sy dit ni sal wil ferkoop of ferruil ni. Mar hy sê: ‘Né, dis daarmé wat sy waarsê, hoe sal sy dit dan weggé? En di Molimo het dit fer haar moeder haar moeder haar moeder, baing fêr agteruit, gegé.’

Ons fra toen of sy dit ni in ons hande sal gé dat ons dit kan bekyk ni. Hy sê toen: Né, nimand mag daaran neem ni; ons kan mos siin hy self neem oek net an di riimpiis om dit los te maak en weer om haar nek te binde. Ek fra toen of sy ni sal toelaat, dat hy dit ophang teun di klip of teen di struis ni, dat ek 'n portret daarfan kan neem sonder daar an te raak ni.

[p. 18]

Mar ons kon hulle ni an di ferstand breng wat dit beteken ni.

Terwyl ons nog an di onderhandel was met hulle kom Neef Hendrik met di bottel snuif. Ek laat haar toen tolk, dat ons haar di héle bottel snuif sal gé as sy fer my 'n portret sal laat neem fan di halsband. Mar dit kon ons haar ni an di ferstand breng ni. Ek fra toen as ons eers na di wa toe gaan en weer kom, of ons dan weer di induna en di towerheks sal kan siin, dan sal ek fer hulle wys wat ons meen. Di induna sê toen, hy sal self same gaan na di wa toe. Mar di ou myd bly daar sit.

Toen ons by di wa kom laat ons fer Henni koffi maak en karmenatjiis braai, want ons had al honger. In di tussentyd wys ons an di induna enige portrette en prente in enige boeke. Toen haal ek di portretnemery uit en wys fer hom hoe ons 'n portret neem. En so raak ons toen ferder in gesels met hom. Ons sê fer hom eers, ons sal fer hom 'n mooie wolkombêrs persent gé, as hy dit kan bewerk, dat sy fer ons 'n portret fan di halsband laat neem.

Toen hy dit so gou toestem begin ons ferder met hom te gesels. Ons wys hom toen 'n mooie halsband fan krale fan allerhande forme en kleure, en sê di sal ons fer haar gé fer di oue halsband; en fer hom wys ons enige dinge wat ons nou denk wat in syn oog grote waarde sal hê, en een waarvan ons fer hom sal gé as hy di ruil met haar kan deur maak. So wys ons hom 'n mooi sakspiiltji en 'n kam, wat hy syn hare mé kan kam, en gou wis Henni hom te fertel, dat syn hare dan oek sal lank worde nes di wit mense; dan wys ons hom 'n fêrkyker, waarmé hy fêr kan siin bo fan di kop af, toen 'n byl en 'n saag; dan 'n mooie knipmes met 'n skêr an; ferder 'n mooíe pyp met 'n doppi op, en nog enige dinge.

Ek siin toen al, syn mond water fer al di mooi goed. Naderhand sê hy: as ons fer hom di byl gé en fer di kaptyn di fêrkyker en fer di oue myd (toen hoor ons eers haar naam was Tonioka), di nuwe halsband en di bottel snuif, dan sal hy di halsband, fer ons gaan haal. Na enige beraad besluit ons om hom di goed te gé, onder foorwaarde dat Heuni en Umsalomi megaan, en as hulle ni di halsband mog kry ni, dan moet hulle di goed terugbreng, en net ferkry dat ons 'n portret fan di halsband neem.

Henni het eers 'n bitji geopjekteer. Eers fra hy: wat ons met di oue smerige halsband wil maak? Toen maak hy weer beswaar dat di kaffers fer hom sal fermoor. Mar toen skiit ons eenige skote met 'n rewolwer, sodat di induna di ding kon siin, en dadelijk sê Umsalomi fer di induna: - ‘Dis di meksim di!’ (want di gerug fan di meksim was oral onder di kaffers ferspry). Neef Hendrik biid toen an hy sal oek megaan en hy en Henni neem elkeen 'n rewolwer. Henni stem toen in dat hy en Neef Hendrik en Umsalomi sal megaan met di induna. Ons eet toen eers 'n stukki toen klim di 4 weer di kop uit.

Neef Gideon en ek sit eers ons pyp te rook en te gesels. Ek fertel hom toen dat ek so graag di halsband wil hê, omdat dit ongetwyfel 'n oue Egiptis amulet is, wat hulle gebruik het fer waarsê en towery want di middelste stuk is di afbeelding van 'n Egiptis afgod en op di 3 andere stukke an weerskante staan Egiptisi hieroglife, of hulle beeldskrif.

Ek het sofeul belang in di saak gestel, dat ek sel weer sou megegaan hê. Mar di son was warm en el was moeg en so gaan ons 2 toen 'n bitji rus. Dan het ek by my self gedenk, 'n kaffer neem baing tyd om te onderhandel; hulle sal seker ni klaar kom ni; dan sal ons wel fan hulle hoor of daar enige kans is, en en dan kon ons teen di aand as dit koel worde fer di laaste maal nog 'n slag gaan perbeer.

Ons het 'n goeie rukki geslaap. Daarna het ons eers 'n paar fisante geskiit en toen ek nog besig was om antékeninge te maak siin ek di 4 afkom fan di kop af. En toen hulle nog fêr ankom skré Henni al: ‘Ons het di oue fullis gekry!’

Soos ons al gesê het, di oue halsband was baing fuil, en di knippe waar dit froeger mé fasgesit werd was al lank afgeslyt, sodat dit met 2 riimpiis an weersk ante fas gemaak worde. Mar ek wou dit fereers in di toestand hou. Ons beproef dit toen net met salpetersuur en siin dat dit goud was. Ek neem toen 'n portert daarfan wat ek hiir gé.

Ons gé di induna toen nog 'n mooie snoer krale bo'op persent, en fra hom hy moet sor'e, dat ons di follend mor'e froeg 'n goeie padwyser het en 3 witte ooibokke fer di Molimo wat ons wil koop. Mar hy sê: Né, dis ni fêr ni, en hy sal self megaan. Dis di wet, hy moet met almal samegaan wat di Molimo gaan siin, en fer di bokke het hy gesorg, ons moet 3 kombêrse daarfoor betaal. Ons fra hom toen of ons nog di aand kan deurgaan, want daar was mar nog 'n goeie uur son. Hy sê: ja, as ons nou inspan; en in 'n kwartiir tyd was ons weer op rys. Nou had ons mooi tyd en di regte persoon om alles uit te hoor fan di Molimo. Want daarom het ek al gedenk om di aand mar daar o'er te bly. Mar nou laat ons di induna foor op di wa sit, en Henni moes tolk, en hy moes ons alles fertel. Mar daarfan di follende hoofstuk.