Di koningin fan Skeba, of Salomo syn oue goudfelde in Sambesia

III. Lewendig begrawe.

Raad gehou. - Met di reqterhandse Gang. - Deur 'n onderaardse Rifiir. - Nog 2 Grotte en verskillende Gange. - Geraamtes en verroeste Wapens - 'n Vermufle Papirus-rol in 'n yster Kissi. - 'n Style Gang of Trap, fol losse Klippers - 'n Onderaardse Klippers-Afrollery. - Tussen Rewines en Brandnetel Bosse, mar tog uit. - 'n Bitji Slaap. - Hoe di Ingang toegemaak is. - Besoek fan Mnr. Fry. - Umsalomi opqeys, mar ni o'ergegé ni - Di Kop besoek same met Fry - Besoek fan Eerw. en Juffer Louw. - Plan om Rol te ontsyfer.

DIT was 'n benoude uur toen ons daar by di ingang fan di onderaardse grot kom en ons find di yselike grote klip weer daarop. Ons het geweet hoe swaar dit is om di klip fan bo weg te skuiwe, en het dus ni eens perbeer om dit fan binne ope te kry ni. Di enigste kans sou gewees hê, as di walle van grond was, om dit een kant ope te grawe. Mar ongelukkig was di ingang tussen ontsaggelik grote graniitsténe an alle kante, sodat daartoe genkans was ni.

Wat nou gemaak? Goeie raad was nou duur. Umsalomi was nog meer ferskrik as ons. Op ons fraag:

[p. 8]

Wi di ingang sou toegemaak hê, sê hy dadelik: ‘Dis seker di Witte Koningin met haar nois. Hulle het fer ons nou hiirin toegemaak, dat ons nooit moet uitkom, om an andere mense te fertel wat ons gesiin het ni.’

‘Wat! jy 's gek met jou Witte Koningin! Dis di Kaffers di, wat fer ons afgeloer en toegemaak het. En sal hulle dan ni weer ope maak, dat ons kan uitkom ni?’ - fra Henni.

‘Au!’ roep di towerdokter, ‘nooit ni! Ek het m[...]s fer julle gesê di Witte Koningin sal fer ons almal dood maak.’

‘Is hiir dan ni 'n ander plek waar ons kan uitkom ni?’ - fra ek.

‘Né,’ was syn antwoord. ‘Ek weet mar net fan di een plek, waar ons altyd ingegaan het en uitgekom het, en waar di Witte Koningin en haar nois oek altyd uitgaan en ingaan.’

‘Ek het nog een hoop’ - sê ek toen fer myn maters. ‘Mor'e oggend sal Meneer Fry, di Kurator, ons kom besoek by di wa. En as hy daar kom sal Klaas hom wel fertel, dat ons met Umsalomi mége gaan het hiir na di grot toe, en ni terug gekom het ni. En dan sal hulle fer ons kom soek.’

‘Mar molik weet Mnr. Fry self ni fan di ingang ni’ - merk Neef Gideon op.

‘A ja, mar Klaas kan wonderlik spore hou’ - sê Henni, ‘hy sal op ons spore loop en fer Mnr. Fry hiir by di ingang breng, en dan sal hulle wel 'n plan maak om dit ope te kry, en fer ons te laat uitkom.’

‘Ja, mar dan is di gehym oek meteen ontdek fan di grot en van alles wat ons ontdek het, en dit sou jammer wees’ - merk Neef Gideon op.

‘Mar daar is nog 'n kans fer ons’ sê ek toen. ‘Kyk, di pad wat regsweg gedraai het onder di Kop in, moet tog iwers na toe loop. Soos ek my dit voorstel loop di onderaardse gang omtrent reguit fan di ronde gebou af na di Kop toe, en fan hiir-di ingang af is mar 'n gang, wat in di hoofgang inloop nes 'n T. Nou kan ons teruggaan en volg dan di gang regsweg onder di Kop in. Altemit kom dit iwers uit. - Henni! fra fer Umsalomi waar di gang na toe gaan, en of ons ni daarmé iwers kan uitkom ni?’

Henni doen di fraag, mar Umsalomi hou fol, dat hy ni weet fan 'n ander uitgang ni, en dat ons almal mar daar sal moet dood gaan.

‘Nou denk ek oek an iits’ - sê Henni. ‘Ek sal nou mar skuld beken, waarom ek di héle agtermiddag weg gebly het op di Kop. Di Kaptyn het my ni al di tyd opgehou ni. Mar ek was te nuusgirig en so het ek tussen di oude rewines rondgeloop. En dis tog te wonderlik. Daar is grote rotse en klippe, wat baing groter is as di grootste kerk En tussenin is oral grote, dikke mure opgemessel. En daar is noue ga[...]ge. En onder party klippe is dipe gate, en noue skeure tussenin. En een plek het fer my gelyk, of daar 'n noue uitgang was fan onderaf. Mar dis toegefal met losse klippe fan di verbrokkelde mure en dis tussenin toegegroei met bosse en struike.’

‘Wel, dan moet ons maar perbeer om di pad te fat. Ons sal wel daar iwers uitkom,’ - sê Neef Hendrik.

‘Ja, mar as dit ons al geluk, dan kom ons straks net tussen di kaffers uit bo op di kop, en by di moeielike uitgang kan hulle ons algar fermoor. As di uitgang so styl uit klim, kan hulle ons met klippe dood gooi van bo af.’

‘En so is dit oek, Oom Gideon!’ - roep Henni ferfaard. ‘En nou denk ek an nog iits: ons kêrse is amper uitgebrand, en ek het fan effe di laaste orige entji kêrs wat in di lantêrn was angesteek.’

Toen ons di saak reg ondersoek had ons skaars nog fer 'n half uur lig.

‘Henni, jong! hoe het jy dan gemaak!’ - sê Neef Gideon. Ek het fef jou gesê jy moet orige kêrse mebreng.’

‘Mar, Oom Gideon! ik kan dit ni help ni. Ek het 2 orige kêrse megebreng. En di het ons al opgebrand. Mar wi het dan kan denk, dat ons di héle nag hiir in di ellendige gate sou deurbreng?’

‘Nouwel, Henni! dan moet ons mar fer ons klaar maak om hiir in di donker fan honger en dors om te kom. - Een geluk, ons het tog nog tabak, ons kan dan mar di tyd 'n bitji kort maak met rook. Ons is nou tog moeg. Ons moet nou mar 'n plekki kyk om te te slaap, en di kêrse uit blaas. En dan so nou en dan n bitji lig maak fer fertroosting’ - was Neef Gideon 'syn plan.

‘A né, Oom Gideon moet ni so praat ni! Ons kan ni hiir slaap op di akelige plek, op di klamme grond en tussen di flêrmuise en geraamtes ni’ - sê Henni.

‘Mar, Henni, wat wil ons dan maak? Ons moet nou mar op di beste maniir siin di tyd om te maak, tot ons ferlos word of fan honger omkom. Want al is daar 'n ander plek waar ons sou kon uitkom, dan kan ons dit tog ni sonder lig opsoek ni.’

Ons word nou al almal neerslagtig. Umsalomi sit dood stil op syn hurke, met syn elleboge op syn kni'e en syn hande onder syn kinnebakke, en ge so nou en dan 'n sware sug. Neef Hendrik het syn pyp angesteek en rook groot-groot skuiwe. Ous kyk toen fer ons elkeen 'n legplek, blaas di lig dood. Elkeen leg eers te pyns, en toen begin ons gesels in di donker.

Meteen fal mij 'n gedagte in. ‘Henni, fra fer Umsalomi, watter lig hulle dan gebruik as hulle al jare hiir 'n bok kom slag en di biir kom breng fer di Witte Koningin?’

Daarop had Henni 'n hele gesprek met di towerdokter, wat soos gewoonlik 'n lange omhaal het, met gebare en omslag. Nog nooit het ons met so 'n spanning gewag op di fertolking fan 'n kaffer syn pratjiis ni. Naderhand sê Henni fer ons: ‘Hy sê hulle het 'n soort fan lamp, wat hulle daar digte by di ingang in di skeur ber'e’

‘Laat hy dat dan uithaal, kerel’ - sê Neef Gideon. En ons almal met Umsalomi same na di plek toe, ja, daar haal hy 'n êrde lamp uit fan 'n wonderlike fatsoen. Dit lyk of dit 'n oue offerbak of wirookfat of so iits was. Daarin het hulle 'n soort brandstof, wat lyk

[p. 9]

nes fet met was gemeng, en 'n pit daarin. Ons steek dit an. Dit brand wel ni so helder ni, mar gé tog tamelik lig om by te kan siin.

Ons fat toen nuwe moed - hou weer 'n korte rukki raad, of ons dit nou mar sal waag om di regterhand se gang te fat.

‘Dan moet ons mar net gou maak’ - sê ek, ‘en gen o'enblik tyd ferliis ni. Kom! wat sê julle? Sal ons dit waag?’

En eenparig was toen di opini, dat daar tog fer ons gen ander kans o'erbly ni as om dit te perbeer. En kan ons daar ni uit ni, dan kan ons mar hiirnatoe terug kom, en wag op verlossing, of hiir omkom fan honger.

‘Dan moet ons nou di een lantêrn dood maak, en ons mar solank as molik is met een behelp, om kêrs uit te spaar, en di kafferlamp in reserf hou’ - was myn plan. En dadelik gaan ons and' loop, Henni met di lantêrn foorop; Umsalomi (hoewel eers huiwerig) agter hom an, en ons 3 kort agterna.

Alles het tamelik goed gegaan tot ons by di onderaardse rifiir kom. ‘Ja mar hiir loop ek ni voor ni!’ - sê Henni. ‘Want ek weet ni hoe diip is di water ni. En ons het ni eens 'n stok om te foel ni. En wi weet watter goed alles in di water in hou, altemit krokodille, en kaimans en di half-lyf-fis-half-lyf-mens gediirte.

Ons maak toen plan om fer fyligheid twé-twé hand an hand, te loop, om makaar te kan help as een altemit gly of struikel o'er gladde klippe. Want daar was di stroom fan di water ni al te sterk ni; mar ons kon duidelik 'n entji ferder di water hoor bruis, soos 'n soort fan waterfal. Nou ons onderlyf ontbloot, en mar fort.

Neef Hendrik en ek loop foor; agter ons Umsalomi en Neef Gideon en Henni agteran met di lantêrn, wat di lig forentoe laat skyn. Di ronde klippe in di water was baing glad, en di water freselik koud, mar gelukkig ni diper as di middel fan ons lyf ni. En di stroom was oek ni so sterk ni; sodat ons, met 'n paar male gly en struikel, tog sonder fal en nat worde deur kom. Myn rol hou ek feral goed fas in myn arm. Ek skat di rifiir 'n 25 of 30 tré breed.

Nadat ons weer ons klére en stewels angetrek het, gaan ons sonder fersuim weer an. Di gang bly mar nou, en begin nou styl op te klim.

Ni te fêr het ons geloop ni, of ons kom weer in 'n grot of kamer, wat geheel leeg was, en daaruit gaan nog 2 uitgange, buiten di waar ons mé ingekom het. Te lank kon ons ni raad hou ni, en dit sou tog oek niks help ni. Ons neem Henni syn plan en loot, en follens di lot neem ons di linkerhandse gang. Dit was meteen oek na myn gedagte; want ons het fan di oostekant ingekom, en ek had al di tyd di gedagte dat ons moes links weg slinger om in di westekant uit te kom.

Mar ons had skaars 'n 50 tré geloop, tamelik styl opdraand, of ons kom alweer in 'n grot, di grootste en regelmatigste fan form wat ons nog gekry het. Hiir leg in een hoek enige kopbene en andere bene van mensegeraamtes en daarby di punte fan asgaaie en kapbyle, waarfan di hout-stéle heeltemaal afgefrot is.

Henni siin di eerste in 'n skeur in di natuurlike rots 'n yster kissi. Toen ons dit ope breek, want di deksel was fas geroes, kry ons binne'in 'n rol, ni fan perkament ni, mar van di papiir-plant, wat di oue Egiptenare gebruik het om op te skrywe, soos hulle dikwils by di gebalsemde lyke (mummiis), in di sténe kiste daar kry, in di onderaardse begraafplekke.

Ongelukkig was di papiir buitekant al so verstik en verrot fan di fogtige lug, dat dit uitmakaar wil breek as ons dit wil afrol en 'n mens kon wel siin dat daar iits op geskrywe was, mar di begin is oek al baing dof en op plekke heeltemaal uit.

‘Henni! kerel! jy het 'n grote ontdekking gedoen’ - sê Neef Hendrik. ‘Set dit weer in di kissi en neem dit same. Altemit kan dit nog van grote waarde en betékenis wees.’

‘En dis dan fro[...], Oom Hendrik’ sê Henni. ‘Wat sal ek di fullis ferniit same dra? Ek kan skaars myn y'e lyf nog dra. Nè, ek wens mar net dat ons uit di ellendige plek kan uitkom, en so nooit as nooit gaan ek weer met julle same in di gate onder di grond ni! Né, ek is gen das of mol ni.’

‘Ja, Henni, ek frees hulle sal eendag nog ons geraamtes oek so hiir kry, soos di wat daar in di hoek lê, as hiir ooit weer mense in di onderaardse gate inkom’ - merk Neef Gideon an.

‘Dan sal ek dit méneem’ - sê Neef Hendrik, en hy neem di kissi onder syn arm.

‘Mar ons kan ni hiir fersuim ni. - Watter pad sal ons nou neem? - Henni, perbeer, fra nog 'n keer fer Umsalomi; want hiir gaan nou ni minder as 3 paje uit, buiten di wat ons ingekom het. Dit lyk of ons al meer in di laberint raak’ - was myn anmerking.

Mar Umsalomi hou mar fol: ‘hy weet ni; hy was self hiir nog nooit gewees ni.’ En hy lyk banger as enig een fan ons.

In een hoek van di grot was 'n plek toegemessel; dit het meer gelyk na iits wat hulle daar toegemessel het as na 'n toegemaakte uitgang.

Een fan di 3 uitgange, di westelike, begin somar uit di grot uit op te klim, en ons was almal eens om alle ferdere ondersoek te staak, en mar di gang te folg. Dit loop al styler en styler op. Dit lyk amper of dit vroe'er 'n soort van trappe kon gewees hê. Mar nou lê dit fol los klippe, wat blykbaar van tyd tot tyd ingefal, of fan bo af ingerol het. Dit was mar regte moeielik om uit te klim o'er di los klippers. Dit gaan mar op hande en foete, en dan half donker met di skemerlig fan een lantêrn. So nou en dan lê een plat, of skuiwe 'n end agteruit; en dan fal di los klippers so af, dat di agterste gefaar loop om beseer te worde. Mar hoop, gemeng met wanhoop, spoor ons an, en sonder kla span elkeen mar syn laaste kragte in om op te sukkel.

Naderhand kom ons by 'n plek waar di gang 'n draai maak om 'n grote graniitrots, en daar was di gang amper heeltemal toegerol fan los klippers. Daar

[p. 10]

was toen gen ander raad ni, as een moes een kant staan met di lan êrn, en di ander moes so hard as hu le kan di los klippers afrol na onder toe, om so te probeer 'n opening te kry na bo'entoe. Neef Gideon het eers beswaar gemaak, dat ons straks ons pad toerol en dan ni sal kan agteruit kom ni. Mar ons had gen een oek 'n gedagte om weer agteruit te sukkel ni. Almal wou mar forentoe, om uit te kom. Myn frees was met di los klippers weg te rol kon ons 'n stroom fan losse klippe fan bo af laat instort, wat ons almal begrawe; of altemit 'n grote klip laat infal wat ons almal ferpletter. Mar ek spreek dit ni uit ni, want ek het tog oek gen ander kans gesiin ni.

Ons gaan dus mar an met klippe afrol, en partij kom self af, sodat ons mar moes pad ge. Neef Hendrik syn foet was al beseer deur 'n klip wat daarop gerol het. Mar ons druk mar op, di een harder as di ander. Dit was 'n akelige gedreun, soos di stroom van losse klippers daar afrol in di style gang na onder toe.

‘As dit tog nou mar dag was, dan kon ons tog altemit lig siin deurskemer hiir of daar dur 'n klipskeur’ - sê Henni.

Toen kry ons fer di eerste keer gedagte om op ons orlosiis te kyk hoe laat dit is. Ongelukkig, ons het almal di gewoonte om saans ons orlosiis op te win, as ons gaan slaap; en dit was di foorlaatste aand mar froeg; en di forige aand met di spanning het gen een daaran gedenk om syn orlosi op te win ni. Al ons orlosiis was dus afgeloop. Neef Gideon syn staan stil op 1 uur; Neef Hendrik syn op half 3; en myne op kwart foor 2. In elk gefal was dit dus al amper dag.

Na di o'enblikke fan versuim gaan ons mar weer an met nuwe moed, en ons kon goed siin dat ons forder, want di klippers rol net maklik af in di stylte. Ons kon 'n koele lugstroom foet afkom deur di opening wat ons nou kry. Dit was 'n ferkwikking, want ons was al moeg en nat fan di sweet En dit gé ons weer nuwe moed. Dit duur dan oek ni lank ni of ons kon deur kruip, en ons merk dat ons by 'n opening is, wat uitkom onder 'n grote graniit klip, wat een kant toegemessel is met 'n grote muur.

Dit was 'n freugde. Op hande en foete kruip ons uit, so gou as ons kon (want dis styl uit). Mar di opening is begroei met struike. Ons wou di somar met di hande weg druk. Mar gou het ons ons abuìs uitgefiude; want dis 'n brandnetel fan 'n bos, nes ons brandnetels, mar baing groter, en dit steek geweldig, en waar dit steek breek di doringkiis af, en dit brand soos n fuur.

Party ruk di messe uit en sny. Partij trap di brandnetelbosse plat. Ons het mar ru angegaan; want ons was mar bly, dat ons ferlos is uit di onderaardse begraafplaas.

Mar nou is ons tussen 'n laberint fan rewines en kranse en bosse, en op di rand fan 'n style afgrond. Waar is ons nou? En hoe kom ons nou ferder hiir uit? Ons raadpleeg Umsalomi en hy sê: ‘Daar is nou fer ons 2 kanse; ons kan óf na di oostekant omgaan en daar af (want ons is nou amper bo op di kop), mar dis 'n baing moeielike en gevaarlike foetpad deur di kranse en bosse; of ons kon na di westekant om, dan kom ons gou in di gewone foetpad, wat hulle aldag gebruik; mar dan moet ons by 'n party Kafferstruise ferby, en as hulle fer ons gewaar (feral as hulle fer hom by ons siin), dan sal hulle fer ons almal dood maak.’

Mar ons was almal nou al te moeg, om nog meer te gaan sukkel, en hoewel hy eers lank teenhou, tog haal ons hom o'er om mar di maklikste pad te neem; en as di kaffers ons mog gewaar en wil anfal, dan sal ons mar ons rewolwers klaar hou.

Ons steek nou di rooi lantêrn an; dit was oek al di laaste stukki kêrs wat ons geber'e het (ons het eers di een lantêrn en toen di Kafferlamp gebruik); en ons gaan fort. Umsalomi moes di pad wys. Di eerste ruk het dit nog mar met fal en opstaan gegaan deur di rewines, en met meer as een mankement en kneusing kom ons naderhand in 'n soort fan foetpad. Mar nou moes ons binne 'n 15 tré fan 'n klomp kafferstruise ferby. Ons loop nou so sutjiis as ons kan. Tog begin 'n hond te blaf, mar gelukkig, gen kaffer kom uit ni.

Yndelik kom ons in di ope foetpad. Dihoenders kraai al in di kraal op di kop, en di dagster was al uit. So gou molik loop ons met di style foetpad di berg af, en toen ons by di wa ko[...]n breek di dag al an. Mar ons was te moeg om nog enige plan of beskikking te maak. Binne 5 minute was almal fas in di slaap; ek met di rol lan es my in di wa; en ons droom fan wonderbare ontdekkings, skrikkelike levensgevare, ferborge skatte en wat ni al.

Di son was al 'n hele end op toen ek wakker word. Klaas had al koffi gemaak. Umsalomi spring onder di wa uit di hoge gras uit, soos ek afklim. Neef Hendrik lê nog diip onder syn velkombêrs. Di eerste neem ek 'n grassatji en kittel onder Henni syn neus (hy is so skrikkerig). Hy spring op, kyk my ferbaas met 2 grote oge an, en sê: ‘'n Mens lê nog en droom fan al di akelighyd, en Meneer du Toit het alweer lus om te speul!’

Meneer Fry syn Kaffer kom toen net daar an, en breng ons 'n bottel melk, 'n dosyn y'ers, 'n paar hoenders, en 'n brifi fan syn baas, dat hy straks fer ons sal kom besoek. Ek stuur 'n brifi van dank terug en wek Neef Gideon en Neef Hendrik. Terwyl ons koffi drink maak ons plan, om niks te fertel fan ons onderfinding en waarnemings ni, mar net met Meneer Fry af te spreek, dat ons Umsalomi onder ons beskerming sal hou, en an hom te fertel dat Umgabe hom laat uitruik het en wil laat dood maak. En ons laat dit fer Umsalomi oek tolk.

Terwyl hulle nog was en een en ander reg maak, neem ek gou 'n paar portrette fan di perkamentrol af, eers di koker fan buite, en toen di letters op di ope rol. Toen steek ek di rol weg in di wa, en Neef Hen-

[p. 11]

drik di kissi oek. Daarna maak Henni fer ons 'n stukki agtuurkos klaar, en Neef Henderik en ek fat elkeen 'n geweer, en gaan in di feld loop, net of ons gaan jag.

Mar ons loop was in di rigting soos ons di forige aand gegaan het na di ingang toe. Ons was te nuusgirig om te siin hoe di opening toegemaak is. Ons was dan oek ni fêr fan di wa af ni, of ons siin troppe fé in di rigting, met wagters daarby.

Dis di eerste wat ons suspisi opwek. Di fé het di foet pad so getrap, dat daar gen spoor fan ons meer te siin was ni. As ons dus daar in di grot moes bly sit hê, op di hoop dat Klaas ons spore sou kon hou, om Fry op di plek te breng, dan kon ons ook mar seker wees, dat ons nooit uitgekom was ni. Di héle omtrek was so plat getrap, dat ons self rn weer di ingang kon kry ni. Dit was dus fer ons duidelik, dat di kaffers fer ons di forige aand afgespioeneer het, en nadat hulle di ingang toegemaak het, opsettelik al hulle fé in di rigting gedrywe het, dat gen spoor fan ons of fan di ingang moes sigbaar wees ni.

Ons gaan toen terug, en terwyl ons 'n stukki eet, kom Meneer Fry daar sit te gesels. Ons fertel hom toen di geskidenis fan Umsalomi, en dat ons plan is om hom by ons te hou fer padwyser, wat hy folkome goedkeur. Terwyl ons nog sit te praat kom daar 2 indunas (raadsmanne) fan Umgabe, en kom fra: watter reg ons het om fer Umsalomi daar by ons te hou,

KAFFERKRAAL BO OP DI KOP BY SIMBABWE.

en hulle ys hom op. Mar Meneer Fry kom toen tussen bye en sê: Hy het syn toestemming gegé dat Umsalomi by ons kan bly, en ons sal hom ni opgé ni. Daarop gaan di 2 indunas weg.

Ons wou toen di kop gaan kyk, mar om alle onangenaamhyd met di Kaffers te foorkom, fraag ons Meneer Fry om mé te gaan, wat hy met alle plesiir doen. Met opklim laat ons hom en Neef Hendrik foor loop, en Neef Gideon en ek maak toen plan, hoe ons dit nou sal o'erlê om te ontsyfer wat op di ro staan; want ons wou dit graag weet foor ons wegl gaan. Altemit kan dit nog belangrike anwysings en ontdekkings befat.

Ons kom toen tot di follende besluit: - Eerw. Louw en Juffer Louw sou di dag by ons kom kuier. Dan sou ek sê, ek wil graag fer hulle met di sendingstasi afneem, en dan sou ek di rol same met myn toestel inpak, en di aand sou ek hom fra om in syn studeerkamer te slaap, omdat ek meteen 'n hele boel skryfwerk di nag wou doen. Hy sal wel 'n Hebreeuse woordeboek hê en molik Gesenius syn Hebreeuse taalkunde oek, waarin di oue Hebreeuse letters voorkom. En dan sou ek di nag daaran besté om te ontsyfer wat op di rol staan.

Meneer Fry gaan toen met ons mé rond deur di oue rewines en skanse op di kop. Toen siin ons an di suidwestekant, waar ons di nag uitgekom het. En toen rys ons hare eers op ons kop, toen ons siin op

[p. 12]

watter gefaarlike plek ons uitgekom het bo 'n grote afgrond. Mar ons laat fer hom niks daarfan merk ni.

Ons kon toen siin hoe daar froe'er 'n uitgang moes gewees hê, wat deur di instort fan di buit muur toen toegerol is fan di losse graniitklippe, wat fas gedam het op di draai by di grote klip, waar ons di pad moes ope rol. Mar ons siin nou meteen wat 'n gefaar daar was, dat met di skudding ferskye stukke fan di ferskrikkelike oue mure, wat reeds and' weg krummel is, op ons kon ingestort hê. Imand wat dan oek fan bo dit bekyk, sal nooit kan denk dat daar in di stylte, tussen di rewines en losse klippe, mense uitgekom het ni.

Di kaffers bly stil in hulle struise toen ons deur hulle kraal loop bo op di kop, terwyl ek nog enige portrette neem fan di skilderagtige tonele, waar di struise bo op di graniitklippe tussen di grote bome sit.

Mar ons het so gou as molik is mar weer terug gekom; want ons foet almal mar nog moeg fan di forige nag. Meneer Fry het ons nog enige wassinge gewys fan di grond, wat hulle foor di grote ronde gebou uitgehaal het en waaruit 'n hele party fyn goud in ruwe staat, sowel as bewerkte goue fersiinsels te foorskyn kom. Toen di middag gaan hy weg, en dit het oek ni lank goduur ni of ons was almal weer fas in di slaap.

Toen ons wakker word sit Eerw. en juffer Louw daar by di wa. Hulle was te foet gekom en had 'n Kaffer megebreng met 'n grote sak groente, wat ons 'n héle ferkwikking was. En na 'n angename gesprek besluit ons, dat ek met hulle sal mégaan, soos di plan was. En heel gou was myn afneem toestel ingepak, en di rol daarby. Di kaffer dra dit, en ons gaan so froeg terug, dat ek nog di sendingstasi met di famili kon afneem.

Hoe frindelik hulle oek was, en hoe lekker ons di aand oek nog gesels, tog fraag ek om mar froeg na di studeerkamer te gaan, waar ek eers myn skryfwerk sou doen en dan sou slaap.

Nag gesê. Deur gesluit. Nou sou ek an di werk gaan om myn nuwsgirighyd te befredig, want myn geduld was al uitgeput. Di eerste kyk ek, ja, daar is Gesenius syn Hebreeuse Taalkunde en Woordeboek. Nou mar an di werk. Woord ver woord moes ek eers in nuwe Hebreeuse letters skrywe en dan opsoek in di woordeboek. Mar ek sal di leser nou ni fermoei met di gesukkel ni. 'n Mens wat mar gewoon Hebreeus geleer het kan ni so makkelik di taal sonder di klanktékens lees ni, en dan nog in di oue letters. Follende keer gé ek myn ontsyfering en fertaling daarfan.