‘Tusschen Engelschen en Afrikanen ken ik geen onderscheid, beiden zullen gelyk geacht en met de stipste onpartydigheid behandeld worden; indien zy hunne taal willen behouden en geene andere leeren, zal ik trachten hun verstand te ontwikkelen, in welke taal zy ook verkiezen mogen.’ Uwe staatkunde moest die zyn van Mithridates den Koning. Deze regeerde over 22 Koningryken en bestuurde elk volgens zyne eigene wetten en in zyne eigene taal. En zyne officieren, gouverneurs, regters, enz., moesten zich oefenen in de taal van iedere natie en zich bekend maken met hare manieren en gewoonten. Het is niet de pligt van een veroverd land om de taal des veroveraars aan te leeren, maar het is de pligt van den veroveraar om zich bekend te maken met de taal en gewoonten der veroverden...... Rome, in al zyne heerlykheid, heeft zich niet van vervolgzucht bediend om zyne taal onder de veroverden te verspreiden; het werd aan de keus der veroverden gelaten dezelve aan te leeren of niet.’
Mar ons kan nog verder terug gaan in di geskidenis van di oue wereld. Ons lees byv. in di boek van Esther, dat Ahasveros (Xerxes), Koning van Persië, geregeer het, van Indië af tot an di land van di More, o'er 127 landskappe en dat hy syn bevele uitgevaardig het ‘an elke landskap in hulle eie skrif en an elke volk in hulle eie taal.’ Ja, een van syn bevele was juis, ‘dat elke man baas in syn eie huisgesis moes wees en spreek na di taal van syn volk.’
Dis dan oek di beginsel van di Bybel, Oue en Nuwe Testament. Onse lesers wat nog waarde heg an wat onse oue Bybel seg kan self nalees Esther 1:22; 3:12; 8:9; Hand. 2:5-12; 1 Cor. 14:19; Op. 5:9; 7:9; 14:6.
Dat vroeger van Regeringswege onse taal onderdruk in plaas van angemoedig is behoef ons hiir ni verder an te wys ni; dis 'n bekende geskiidkundige daadsaak. Mar omdat daarin verbetering gekom is, wil ons ni te veul nou daaro'er uitwy ni. Werkelik was di skuld ni soseer by di Engelse Regering ni, as by sommige van ons eie voormanne. Toen ons di plan opgevat het om te werk, dat ons di Landstaal in di Parlement erkend kry, het ons eers met di voormanne van onse party geraadpleeg daaro'er. Daar was van di wat ons dit ni verwag het ni wat ver ons geskrywe het: ‘Moet ni! Julle sal dit tog nooit verkry ni; julle sal net slapende honde wakker maak,’ ens. Tog ons het begin. Ons het Petisiis laat druk en uitgestuur. Oom
Auteursrecht onbekend