Afrikaans, ons volkstaal. 71 theses, of stellinge, neergeleg en verklaar

Sewen-en-twintigste stelling.

Deur syn maklikheid om te leer en syn diinstigheid ver ons land is Afrikaans di ware Landstaal ver alle volksklasse, di band van vereniging en samewerking, sowel ver Engelse en ander vreemde nasiis wat hiir kom as ver di kleurlinge hiir in di land.

Hiir kan ons weer anhaal wat di Zuid-Afrikaan geseg het in diselfde artikel wat ons onder di vorige stelling reeds bygebreng het: -

‘Het Kaapsch, zegt hij, is zoo ellendig arm. Had hij over het onderwerp nagedacht, hij zou inzien, dat die tegenwerping ongegrond is. Hij zou begrijpen, dat het Kaapsch van het Hollandsch hoofdzakelijk verschillende in spraakkunst alleen, bijna het gansche Hollandsche woordenboek ter zijner beschikking heeft, en eene hoedanigheid bezittende, die het gemeen heeft met Engelsch, d.i., gemakkelijkheid van toeëigening van vreemde woorden, vatbaar is voor eene onbeperkte uitbreiding. Deze gemakkelijkheid van toeëigening, gepaard bij vrijheid van grammatikale regels, verklaart de voorkeur, die het Kaapsch in zoovele rigtingen erlangt boven het Hollandsch; en die hoedanigheden, gevoegd bij een patriottisch gevoel, geboren uit de gedurige oorlogen der Engelschen tegen de Franschen, verschaffen ook de verklaring der verdringing van het Fransch door het Engelsch. In den regel wint de gemakkelijkste taal het, mits de voorwaarden gelijk zijn. Maar de voorwaarden zijn in Zuid Afrika niet gelijk. Wint Engelsch het op den langen duur van Nederduitsch en Afrikaansch beiden - het zal zijn als gevolg, niet van zijn eigen uitstekende verdiensten, maar van den gedurigen aanwas der Engelsche bevolking, van zijne aanmoediging met uitsluiting van alle

[p. 69]

andere talen door de Regeering, en vooral van zijne literatuur, die niet alleen rijk, maar ook goedkoop is. Wij zijn geene voorstanders van Afrikaansch. Wij meenen, dit de mannen van di Patriot een hopeloozen strijd voeren; maar wij houden staande, dat, indien Afrikaansch en Engelsch als splinternieuwe talen met malkaar in aanraking konden worden gebracht, het eene zonder eenige letterkunde en het andere met eene van zeshonderd jaren achter den rug, de kans der overwinning zoowat gelijk zou staan.’

‘In den regel wint de gemakkelijkste taal het, mits de voorwaarden gelijk zijn.’ Né, selfs waar di voorwaardes ni gelyk is ni, voeg ons hiir by, en verwys na Stelling 37, waar ons nader sal antoon, hoe Afrikaans dit styfdeur teeno'er Hollans gewen het en nog altyd verder wen, hoewel al di voordele an di kant van Hollans was. Mar dis eenvoudig omdat Afrikaans soveul gemakkeliker is, en deur syn gemakkelikheid en reelmatigheid so berekend is ver onse volkstaal. Mar hiirop kom ons terug onder Stelling 43.

Hiir is dit net nodig di feit vas te stel. Di Parlementslid in di deftige Parlementshuis an di Kaap en di Volksraadslid op Bloemfontein en Pretoria; di sendeling onder di kleurlinge en skoolmeester onder di kinders; di Boer in syn werk en di jonge meisi in di voorkamer; di negosant agter syn toonbank en di smit by syn anbyl; di koetsiir met syn pêrde en di skaapwagter agter syn skape; klein en groot, hoog en laag, almal praat Afrikaans; dis maklik en goed.