Afrikaans, ons volkstaal. 71 theses, of stellinge, neergeleg en verklaar

Derde stelling.

Dus kan di Taal ni meer of minder ontwikkel wees as di volk wat dit praat ni; en kan dus by di ontwikkeling van 'n nasi ni agterbly ni, mar oek ni vooruit wees ni; hulle bly altyd gelyk.

Di stelling is genoegsaam verklaar en verdedig deur President (toen Hoofregter) Reitz, in syn artikel teen di Eerw. Wirgman, wat di Afrikaanse Taal 'n ‘Barbaarse Patois’ genoem het. Daarin tog het di waardige voorvegter van Afrikaans angetoon, dat onse taal ni alleen gen barbaarse Patois is ni, mar dat dit, net soos alle andere tale, same met onse nasi ontwikkel is. Di Eerw. heer het, so vêr ons weet, sig ni weer laat hoor ni. En daarmé kan ons di kwessi as afgehandel beskou, met verwysing na di artikel in di ‘South African Magazine’ vertaal, en as Bylage toegevoeg tot ‘Di Geskiedenis van di Afrikaanse Taalbeweging’. Ons seg, hiermé is di kwessi ver Suid Afrika uitgemaak. Onse taal is

[p. 12]

met ons same ontwikkel, en is dus ver ons ni vooruit of agteruit ni.

Mar so is dit met alle volke en hulle tale. Neem weer di getuigenis van een van di beste Engelse boeke o'er taalwetenskap: -

‘Elke taal is di vortbrengsel en uitdrukking van di begaafdhede en strekkinge van 'n geslag, sover dit invloed het op di bepaalde werk van taal-maak; dit toon wat hulle kan doen op di bisondere weg van menselike strewe; en di verskeidenheid van vortbrengsels toon di verskil van menselike begaafdheid in di opsig...... Dis wat altyd angaat in enige taal: dit set uit en krimp in, in o'ereenstemming met di omstandighede en behoeftes van di wat dit gebruik; dit word verryk of verarm, same met di verryking of verarming van hulle gemoedere...... Mar dis onnodig om verder uit te wy o'er so'n duidelike waarheid: niemand sal daaran dink om te ontken, dat di inhoud van enige taal, in woorde en spreekwoorde en di mening daarvan, moet o'ereenkom met en afgemeet worde na di verstandelike rykdom van di samelewing, waaran dit behoor, en moet verander soos dit verander. Dis di eenvoudige gevolgtrekking van di waarheid wat ons reeds vasgestel het, dat mense hulle eie taal maak, en dit in stand hou deur hulle o'erlewering, en dat hulle dit maak en in stand hou ver hulle eie praktise gebruik, en ver gen ander doel hoegenaamd ni.’ - Whitney, Language and its Study, p. 124 en 139.

Wat ons tot toepassing hierby voeg.

En tog, wat Whitney so ongerymd ag, dat hy seg: ‘nimand sal daaran denk om te ontken, dat di ontwikkeling van taal en volk altyd gelyk gaat ni’, is hier in ons land dikwils gedaan deur digene wat so wys is in hulle eie oge, dat hulle ons verwyt, dat ons onse nasi agteruit breng deur onse spreektaal as skryftaal te beoefen, omdat, (soos hulle meen), di taal ver ons volk agter is! - Arme, onkundige wysneuse, ons sal ons mar troos met di gedagte: ‘Hulle weet ni beter ni, anders sou hulle ni so hulle eie onkunde openbaar ni!’

Né, as hulle iits wil doen, dan moet hulle antoon, dat ons ni skryf soos ons praat ni. Dis al kans ver di teenstanders van Afrikaans. Mar ons daag hierby enigeen uit tot 'n onpartydige ondersoek. Jare lank het ons dit tot 'n bisondere

[p. 13]

studi gemaak; ons is bekend met di spreektaal van di Afrikaners deur ons hele land. En so skryf ons. Mar as imand ons op een of ander punt kan o'ertuig dat di volk anders praat as ons skryf, sal ons dadelik ons skryftaal hervorm na di spreektaal. Ons skryf soos ons praat.