Roze Kate

[p. 945]

Negen-en-zeventigste-hoofdstuk
Het Schavot

Het is zes ure in den morgen.

Het tooneel, dat Roze Kate in haar droom zag, doet zich thans voor in werkelijkheid.

Sedert een uur galmt de doodsklok en verwittigt de menschen dat er vandaag eene strafuitvoering gaat plaats hebben.

De Markt is langzaam vol volk gestroomd, dat zich zoo dicht mogelijk rond het schavot te samen dringt.

De Oostenrijksche soldaten echter, die, stijf als steenen beelden met uitgetrokken sabel op dubbele rei te paard zitten, houden de menigte in bedwang.

[p. 946]

In de voorste rangen van het dooreenkrioelende vokl, bemerken wij twee oude kennissen, Bert en Rik, de twee smidsknechten.

Tegen den achtergrond, door het prachtig gothische stadhuis begrensd, bemerkt men de verhevenheid, uit ruwe planken opgetimmerd, waarop het slachtoffer binnen enkele oogenblikken verschijnen zou.

Thans bevindt hij zich in de muffige cel.

De deur wordt geopend.

Verscheidene personen treden binnen.

Voorop gaat Neeltje Wimpelo, gevolgd door den procureur-generaal van den hoofdraad van Brabant. In den gang blijven staan; een griffier van den Raad, een luitenant van den provoost der Roode Roede, en een politieofficier, hoofdman Willems, dezelfde dien wij gisterenavond in de wacht bij de hertogelijke woonst aantroffen.

Ook de beul en twee beulsknechten zijn aanwezig.

Geen twijfel meer.

Dit somber praalvertoon zegt duidelijk dat Everard's laatste uur geslagen is!

Hij weet het.

Een zenuwschok, een zucht.....

Daarna wacht de ter dood veroordeelde beraden af wat volgen zal.

Hij is bereid te sterven.

Hij wenscht dat de dood spoedig kome.

Jan Meerlo heeft alle aardsche hoop bij hem doen versterven.

Hij wil niet meer leven.

- Everard, heb moed mijn jongen, zegt Neeltje Wimpelo bewogen, het is voor heden.

- Ik ben bereid, antwoordt Everard, en zijne stem trilt niet en zijne oogen blijven helder. 't Was, als ontvinge hij die tijding als de aankondiging der aanstaande verlossing.

- Wenscht gij geene nieuwe bekentenissen meer te doen? vroeg de procureur-generaal vooruit tredend.

- Ik heb niets meer te bekennen dan hetgeen gij allen weet. Ik ben onschuldig. Mijn bloed echter kome niet over u, lieden, gij zijt onschuldig aan mijnen dood.... Het noodlot vervolgt mij, vervult zich, omdat God daarboven het zoo gewild en beslist heeft.

[p. 947]

Ik sterf gerust, zonder iets te betreuren hier op aarde.

- Gij zijt onschuldig, zegt gij, hernam de aanlegger, en ik beken dat er een klank van rechtzinnigheid trilt in uw woord.

Maar, als gij, inderdaad, onschuldig zijt en gij de ware plichtigen kent, waarom dan geene volledige verklaringen afgelegd?

Waarom de eigenlijke schuldigen niet aangeklaagd?

Gij schudt het hoofd, ging de man des gerechts voort, en gij hebt ongelijk.

- Ik heb niets te zeggen, niets te verklaren, niemand aan te klagen.

Ik heb mij verzoend met God en de menschen, en ik zal met volle gerustheid dit leven verlaten.

- Hij is krankzinnig, mompelde de procureur - generaal.

Gezonde redens baten hier niet. Dat het gerecht zijn loop hebbe.

Beul, doe uw plicht.

Hierop trad de sombere man, die het ambt van beul uitoefende vooruit, legde Everard de hand op den schouder en sprak met doffe stem:

- Man, gij hoort mij toe. Rechtvaardigheid en justitie zullen geschieden.

Toen Everard de akelige aaaraking gevoeld had, was hem eene ijskoude huivering door merg en beenderen gevaren.

Hij herstelde echter spoedig en, allen aanziende die zich in de cel bevonden, zei hij met zenuwkracht in de stem:

- Ik ben onschuldig, dat zweer ik bij den levenden God!

Is elk van u het kind van eenen vader, en had elk uwer eene moeder?

Voelt gij allen uw hart kloppen?

Ziet uw oog mij?

Is de straal der zonne helder?

In de nacht zwart?

Is er deugd en ondeugd?

Indien dat alles waar is..... welaan, dan is het ook waar dat Jan Meerlo zag wat hij zag... en waar ook.

Dat Roze Kate krankzinnig geworden is.

Dan is het ook waar dat zij door eene mij onbekende macht beheerscht werd, en dat zij mij, wetens en willens, nooit heeft bedrogen.

Is heur geest krank, werden hare zinnen geschokt, heure ziel blijft gansch aan mij, aan mij alleen!

[p. 948]

Everard 's ontroering groeide aan naar gelang hij sprak.

Hij deed zichtbaar geweld om die ontroering te bemeesteren.

De personen die hem omringden, bij uitzondering van, Neeltje Wimpelo, begrepen echter niets van zijn gezegde, en meer en meer versterkte zich hij hen het vermoeden dat Everard, door overmaat van lijden, in de hersens geraakt was.

Zij wisten natuurlijk niets van het bezoek dat de gevangene dien morgen ontvangen had, en derhalve veel min nog van hetgeen er tuscshen Jan Meerlo en Everard Dirix was voorgevallen.

De procureur - generaal schudde het hoofd.

‘Er is toch iets geheimzinnigs in deze zaak, mompelde hij.

Eerst was de halsrechting op Dinsdag bepaald, en daar komt heden vòòr dag en dauw tegenbevel waardoor wordt toe gegeven dat de strafuitvoering nog heden morgen moet plaats hebben.

‘Die jongeling weet meer dan hij zegt en ik houd mij overtuigd dat hij de plichtigen kent.

Er zijn lieden, die belang hebben hem het spreken onmogelijk te maken, dat geloof ik vast.... alleen de graven spreken nooit......

- Het doet mij inderdaad oprecht leed, dat gij door uw halstarrigheid het gerecht verplicht zijn gang te gaan. Doch gij blijft wijgeren......

- Doet uw plicht, antwoorde Everard, ik ben bereid.

- Laat ons dan gaan, hernam de procuruer - generaal.

Everard volgde de mannen der wet, die reeds de cel verlieten

Toen hij ten einde den gang kwam, hoorde hij het doffe galmen der doodsklok.

Het was dus waar: alles was gedaan, alles was vernietigd, alles verloren!

Hij ging naar het schavot!

Van het akelige drama, dat daags te voren in de smidse had plaats gehad, wist hij geen woord.