Roze Kate

[p. 584]

Vijf en twintigste hoofdstuk
De Voorstellen van een Schurk

Gij kunt gaan, zei de vreemdeling tot Fransen, die hem in de cel gevolgd was.

Fransen liet het zich geen twee maal zeggen.

Hij was tevreden dat hij het gezelschap van dit vreemd heerschap verlaten kon.

Hij trad in den gang.

- Ik wil even zien hoe onze Everard het maakt, zei hij in zich zelven, andermaal voor de deur der cel staan blijvend, en hem melden dat hij straks wellicht bezoek krijgen zal.

Fransen begon in zijn sleutelbos te zoeken.

Zonderling, bromde hij, ik vind den sleutel niet meer.

Een voor een beproefde hij nu de verschillende sleutels die in den bos hingen.

[p. 585]

Hij gelukte er echter niet in de deur te openen.

- Wat is dat? mompelde de arme Fransen, terwijl hem het angstzweet uitbrak.

Welk geluk dat die vreemde is voorbij gegaan!

En, den stap versnellend, spoedde hij zich de gevangenis te verlaten.

De cel, waarin de als monnik gekleede persoon alleen bleef, geleek nagenoeg aan die waarin Everard zat opgesloten.

Even stinkend was er de lucht; even vochtig de vloer; even ellendig en afschrikwekkend het gansche uitzicht.

Wat de overeenkomst nog grooter maakte, was dat de arme gevangene, die hier op het ellendige bed lag uitgestrekt, even onschuldig gemarteld geworden was als Everard Dirix.

't Was eene nagenoeg veertigjarige vrouw, bleek en mager, door lijden en ontberingen uitgeput.

- Mijn kind! mijn kind! lispelde zij, toen zij het gerucht van den binnentredende vernam; doch, zoo zwak was hare stem dat de vreemde met moeite dien smartkreet van het bloedende moederhart onderscheidde.

- Vrouw, sprak de vreemde, gij staat onder verdenking van tooverij en heksenkunst. Doe bekentenissen of staaf uwe onschuld door bewijzen.

't Is het eenige middel om aan uwe smarten een einde te stellen en uw kind terug te zien.

- Ik ben onschuldig! antwoordde de vrouw met steeds zwakker wordende stem.

- Ja, dat is gemakkelijk gezegd, maar uwe bewijzen?

Hebt gij bewijzen vrouw?

De ongelukkige richtte hare van koorts brandende oogen op den vreemde, die, in het half donker geplaatst, met moeite door de gevangene bemerkt kon worden.

- Waart gij niet op de foltering aanwezig? vroeg zij met van ontzetting trillende stem. Mij dunkt ik herken u aan de pij die u omhult en die wellicht een hart van steen verbergt; want een dienaar van Christus zou het niet zonder verontwaardiging aanzien dat eene arme, schuldelooze vrouw onder de dwaaste en ongerijmste aantijging zoo onmenschelijk gepijnigd wordt.

- Ik was inderdaad getuige van uwe stijfhoofdge hardnekkigheid, antwoordde de vreemde.

Zeker, uw lichaam werd gepijnigd ten einde u tot bekentenis

[p. 586]

te brengen en uwe ziel te redden; doch, gij zelve hebt gewild dat die marteling herbegint.

- Herbeginnen... stamelde de arme vrouw! O God, laat mij liever dadelijk sterven!

- Gij zijt onschuldig, ging de vreemde voort, zonder op het gejammer der vrouw acht te slaan, doch gij voert geene bewijzen uwer onschuld aan.

Gij zult dus, ik herhaal het, andermaal op de pijnbank gelegd worden en, wie weet, misschien bezwijken...... dan blijft uw kind, uw klein hulpeloos kindje, als wees alleen op de wereld, die hetzelve zal behandelen als het kind......

- Zwijg, zwijg, snikte de arme vrouw, wat gij zegt is afschuwelijk.

- Er is, ging de vreemde voort, een middel om aan dit verschrikkelijk lot te ontkomen.

- O, ik bid u, ik smeek u, om de liefde van mijn arm kind, noem mij dat middel en ik zal u zegenen als onze redder, sprak de vrouw met vervoering.

- Luister, hernam de vreemde, kent g j Everard Dirix?

De zoon van de smishoeve?

Dezelfde.

- Ja; 't is een brave, goede jongen, die steeds vriendelijk en goed voor mij was en die meer dan eens in mijn arm hutje troost en hulp bracht.

Wanneer kwam hij voor de laatste maal ten uwent? vroeg de vreemde.

- 't Was een paar dagen voor mijne aanhouding, nu ongeveer eene maand geleden.

Wat voerde hem in huis?

- Zijn goed hart en zijne zoo zedige grootmoedige liefdadigheid, antwoordde de vrouw, doch waarom die vragen?

- Was het gekend dat hij u van tijd tot tijd bezocht? vroeg de vreemde steeds dringender. Bedenk dat uw lot en dat van uw kind van de rechtzinnigheid uwer antwoorden afhangen.

- Neen slechts eenmaal sprak ik van zijne milddadigheid aan Wanne, de spinster, die het aan Roze Kate overzeide toen deze haar het vlas te spinnen bracht dat zo op de hoeve niet konden opgewerkt krijgen. Everard wist dat nu spoedig, en, bij zijn eerste daaropvolgend bezoek, vermaande hij mij nooit nog aan iemand over zijne bezoeken te spreken.

[p. 587]

- Weet gij, ging de vreemde op zonderlingen toon voort, weet gij dat Everard aangehouden is?

- Aangehouden! Hij!

- Ja, hij in eigen persoon.

- En onder welk voorwendsel?

- Onder eene zware, eene afschuwelijke beschuldiging.

- Almachtige God, Everard plichtig aan een schelmstuk, dat is onmogelijk!

- Onder de beschuldiging, zoo sprak de vreemde verder, een moord gepleegd te hebben.

- Dat is snoode laster, zei de vrouw, Everard is de zachtmoedigheid en de goedheid zelve.

En toch is hij een moordenaar! zei de vreemde met bitsen nadruk.

- En wie zou hij vermoord hebben?

- Zijne eigene moeder!

- O gruwel! welke lastering!

- Geene lastering, de beschuldiging wordt door verscheidene getuigen staande gehouden en door de eigene broeders van den moordenaar bevestigd.

- Nooit zal ik gelooven dat Everard aan dergelijk schelmstuk plichtig is, zei de vrouw, al de kracht die haar overbleef in deze bevestiging leggend.

- Sprak hij u nooit over zijne moeder?

- Toch wel.

- In welke bewoordingen?

- Steeds met blijken van de hoogste achting en de grootste kinderlijke liefde.

- Ook in de laatste tijden?

- Ja, nooit kwam een oneerbiedig woord over zijne lippen, al scheen hij ook bedroefd over het inzicht zijner moeder een tweede huwelijk aan te gaan.

- Ha! hij sprak u over dat tweede huwelijk?

- Iedereen sprak er over.

- Heeft hij u nooit gezegd dat hij wenschte dit huwelijk te verhinderen?

- Nooit. Overigens ik zou mij nooit veroorloofd hebben op dergelijken gemeenzamen toon met Everard te spreken. Hij was onze weldoener en ik had alleen woorden van dank voor hem.

- Hij wist dat gij door de bevolking beticht werd geheime dranken tebereiden en kruiden te kennen, die soms de vreeselijk-

[p. 588]

ste uitwerksels ten gevolge hebben. Sprak hij u nooit van dergelijke dranken of kruiden?

- Everard is te verstandig om aan dergelijke ongerijmde vertelsels geloof te hechten.

- Bedenk goed wat gij zegt; zoo hij u ooit een woord gerept heeft over die kruiden, dan zijt gij gered, dan wordt gij aan uw kind wêergegeven: dan ontvangt gij daarenboven eene som gelds die u toelaten zal de streek te verlaten en ergens in een afgelegen oord uwe verdere levensdagen in rust en vrede te slijten en uw kind eene achtenswaardige plaats in de wereld te bezorgen.

- Ik begrijp u niet?....... zei de onthutste vrouw.

- Everard is koppig, verhard in de boosheid. Ofschoon hij reeds op de pijnbank gelegd, werd weigerde hij bekentenissen te doen.

- Maar als hij onschuldig is? en hij is onschuldig! riep de vrouw.

- Hij is plichtig! Doch, al heeft het gerecht nog zoo verpletterende getuigenissen tegen hem, zoo wenscht het toch, uit overmaat van toegevendheid, dat er een nog overtuigender bewijs van zijn afgrijselijk schelmstuk geleverd worde. Bekent gij dus dat hij bij u om een dier geheimzinnige dranken of kruiden geweest is?

- Genoeg! zei de vrouw met afschuw, gij verlangt van mij dat ik Everard valschelijk beschuldige zijne moeder te hebben willen vergiftigen, dat ik onzen weldoener, hij, die mijn kind van den hongerdood redde zou op het schavot brengen.....

- Daarop komt hij toch, grinnikte de verschrikkelijke man.

- Gij zijt een duivel in menschengedaante, riep de vrouw vol afschuw, ga weg van mij.

- Denk aan uw kind, antwoordde de man.

- Mijn kind zou mij vermaledijden indien het vernam ten welken prijze ik hem mijne moederlijke hulp teruggaf. Overigens de verklaring, die gij van mij verwacht, ware mijn eigen vonnis uitspreken.

't Ware bekennen dat ik waarlijk heksendranken bereidde.

Ja, dat is het! ging de vrouw opgewonden voort, gij zoekt mij door eene list de bekentenis mijner schuld aan eene ingebeelde misdaad af te lokken.

- Ik zeg u dat gij op staanden voet in vrijheid zult gesteld worden, hernam de vreemde op een toon die gissen liet dat hij

[p. 589]

nu weer hoopte de vrouw over te halen. Gij zult onmiddellijk het land verlaten met uw zesjarig kind, dat zich in de nabijheid bevindt en om zijne moeder schreit. Stem toe, zeg een woord, en ik voer u in zijne armpjes.

- Nooit, nooit, al moest men mij de tong uit den mond rukken!

- Dan zult gij het uwe koppigheid te wijten hebben wat u te wachten staat!

Hiermede verliet de vreemde het akelige hol, en met geweld werd de zware deur der cel toegesmakt.