Kleuter-gymnastiek voor kinderen van 3-8 jaar. Handleiding voor gymnastiek bij het voorbereidend en aanvankelijk lager onderwijs

[p. 36]

Hoofdstuk VI.
Hoofdbewegingen.

Voorbeelden van uitgangshoudingen.

Alle uitgangshoudingen kunnen aangewend worden, onderstaande zijn echter het meest geschikt.

1.	Beenkruiszit (7).
2.	Haakzit (8).
3.	Heelzit (9).
4.	Schrijlingszit (6).
5.	Kniezit (4).
6.	Knieviervoetzit (14) (hoofd en hals buigen voorwaarts en achterwaarts).
7.	Stand (1).

Beschrijving zie bladz. 17 en 18.

Hoofdbewegingen worden uitgevoerd in de volgende richtingen.

1.	Hoofd en hals voorwaarts buigen, achterwaarts buigen.
2.	Hoofd zijwaarts buigen.
3.	Hoofd zijwaarts draaien.

De hoofdbewegingen beoogen:

1. Rekken van de spieren van den nek, corrigeering van eventueelen booghals (met hanghoofd, of wel vooruitstekende kin, gewoonlijk in vereeniging met een te sterke kyfose in het borstgedeelte). Hoofd buigen achterwaarts verergert deze foutieve houding. Daarentegen wordt iets gewonnen met hoofd- en halsbuigen voorwaarts, nl. een uitrekken der halswervelkolom, en daarna door het weer oprijzen - bij den ondersten halswervel te beginnen - (de hals wordt zonder spanning achterwaarts gevoerd en zonder plooi onder de kin, welke niet mag vooruitgestoken worden, eveneens reeds door een maximaal strekken (‘Groei!’, ‘Schroef het hoofd omhoog!’) of dit, in vereeniging met een achterwaarts voeren (weinig) van hoofd en hals, wat terzelfder tijd het bovenste deel van den rug strekt.

[p. 37]

2. Verzwaring van rugspierarbeid. Dit wordt verkregen door een ‘rechten rug’ te vorderen, tijdens het uitvoeren der hoofdbeweging. Hoofd draaien en zijwaarts buigen zijn in dit opzicht eenvoudiger. De lage uitgangshoudingen moeten zooveel mogelijk aangewend worden, in het bijzonder bij hoofd- en halsbewegingen in de richting voorwaarts - achterwaarts, daar de kinderen, niet voelende waar de beweging plaats grijpt, deze het liefst - ja, zelfs in hoofdzaak - naar de lendenen-, knie- en heupgewrichten verleggen.

Voorbeelden voor fantasie-uitdrukkingen.

(De meest geschikte richtingen zijn tusschen haakjes bijgevoegd.)

1.	Knikken als een paard (voorwaarts - achterwaarts) (83, 84, 90a).
2.	Zwaaien als de slinger van de klok (buigen van links naar rechts) (85, 86).
3.	Dito als de windwijzer, wanneer het waait (draaien van links naar rechts) (87, 88).
4.	Rondkijken als een vogel, liefst onder gelijktijdig halsstrekken volgens fig. 33 (draaien).
5.	Kijken naar een vogel, eekhoorn in den boom, achterwaarts buigen (89) of draaien van links naar rechts (65).
6.	Hoofd voorover laten vallen, zooals wanneer men in slaap valt, en weer ontwaken (voorwaarts buigen) (90a, b).

Beschrijving der bewegingen.

1. De knikbeweging van het paard is bijzonder geschikt, daar

[p. 38]

de hals er aan deelneemt. Bij terugkeer worde toegezien, dat het hoofd niet ‘in den nek geworpen’ wordt, maar slechts oprijst, beneden aan te beginnen, tot een loodrechte houding.

2. Rhythmisch hoofdbuigen zijwaarts van den eenen naar den anderen kant onder het tellen der kinderen: ‘tik, tak.’ Tracht langzamerhand een stilhouden van het lichaam (schouders) gedurende de beweging te verkrijgen.

3. Rhythmisch hoofddraaien van den eenen naar den anderen kant. N.B. Men late den windwijzer op een rechte stang zitten (rechte rug, lange hals).

6. Dit fantasie-beeld wordt hoofdzakelijk gebruikt bij oefening der rugspieren. Wordt de beweging in beenkruiszithouding (zitten als een kleermaker) uitgevoerd, dan wende men bijv. de vergelijking aan, dat de kleermaker inslaapt en zijn hoofd voorovervalt, waarna hij het weer opheft en den rug strekt, zoodra hij ontwaakt. N.B. Geen booghals.

In knieviervoetzit is de beweging makkelijker tot hoofd en hals te beperken (isoleeren).

In den aanvang worde niet gelet op zuivere vormen gedurende het uitvoeren der bewegingen. Langzamerhand vordere men een geïsoleerd uitvoeren der bewegingen, hetgeen een betere houding met zich voert. Zie rugbewegingen bladz. 41, no. 1.