De zevenslager

II

Doch tien keeren dieper dan bij haar, zat de schrik te nijpen en te knagen in den vader zelf. 't Sloeg zelfs over tot wanhoop. Het trok door heel zijn lijf, krampte in zijn beenen en zijn handen, en zoo beklemmend werd het soms dat het bijkans zijn asem afsneed en hij er dreigde van weg te duizelen.

Niets liet hij er echter van naar buiten. Tegenover zijn weenende schoonmoeder niet, of 't was gelijk wie ook van familie of kennissen die hem met lange meewarige gezichten en veel ochermes meenden te moeten beklagen.

Hij bleef even recht en plechtig-gemeten van houding en gebaren. Zijn lange, weemoedig-geloken oogen pinkten niet, zijn neusvleugels trilden niet en even lijze en dof gedempt als altijd zoemden zijn korte antwoorden uit den rechten, dunnen mond. Op zijn zelfden, langzamen stap van altijd keerde hij 's avonds, na den zeven, uit het zijpoortje van het witte notarishuis achter de Groote Kerk naar huis. Hij nam zijn avondeten, klom gezapig het smalle trappeke op en ging heel gewoon bij zijn vrouw zitten. Hij vertelde heur 't nieuws uit de kleine stad, las heur 't een en 't ander vóór wat hem in de Gazet van Antwerpen trof, en om den dag te sluiten, als de schemering uit de hoeken naast het venster aanblauwde, ontstak hij de twee gewijde kaarsen bezijds de plaasteren Heilige Familie op de schouw en bad haar het avondlijke rozenhoeike vóór. En 's anderendaags ging hij even beheerscht en statig de

[p. 9]

deur uit en geen trillingske, geen zuchtje liet vermoeden wat er binnen in hem te steken en te wroeten zat.

Maar 's achternoens, als er geen mensch kwam en de dikke, volgegeten notaris in zijn salon lag te slapen, in de eenzaamheid van zijn duf, met gele venditie-plakkaten behangen kantoor en veilig achter de hooge, groene vensterhorren, kropte het met des te spannender geweld naar boven. Iederen dag weer wat meer.

Djuzes toch! Er zoo vlák, vlák vóór staan! Vóór 't allereenigste wat hij van dit leven nog had durven verwachten! En het nu, op dezen laatsten moment, vóór zijn handen zien wegslaan! Vandaag misschien al, of ten laatste morgen!

Zeker, hij had het niet breed. 't Was op 't kantje af van de armoe. Klerk bij den kleinsten notaris van de stad!

Maar hij, die stuurlooze doolaard van weleer, die daar lijk een wrak had te zwalpen gehangen en was gegooid van den eenen kant naar den anderen, die op zeker oogenblik geen andere uitkomst meer had gezien dan ergens in een gesticht bij broerkes knecht te gaan spelen, hij moest er tevreden mee zijn. 't Was iets voor hem. Meer was hij niet waard.

Daarbij, 't had hem vastigheid gegeven. Hij had wortel geschoten, had een vrouw en een huis gekregen en nu bijna een kind. Een jongen, naar ze allemaal verzekerden, en die misschien had kunnen verwezenlijken dat, wat eens zijn droom was geweest, waarvoor hij vol hoop en werklust de wereld was ingetrokken, doch waarvan hij niets, absoluut niets in huis had gebracht.

Ach, die droom!

Hij had het al deze dagen zóó duidelijk en dicht vóór zijn oogen gezien: dat oude, witte heerengoed, met zijn lindenbeplante eerekoer, zijn hooge kruisramen, zijn spits

[p. 10]

schaliëndak en zijn lenig torentje, met er achter zijn lange, lage schuren en stallen, zijn tuin en zijn boomgaard, en om dat alles heen den blinkenden rechthoek van zijn wallen, waarover de ronde inrijpoort een noodigende valbrug nederliet.

Daar was hij geboren, daar had hij zijn kinderjaren doorgebracht in de gedachte er eens als heereboer te heerschen en paard te rijden en op jacht te gaan en feesten te geven. Precies zooals hij zijn vader zag doen, zooals zijn grootvader het had gedaan en vóór hem al die anderen, drie-vier-honderd jaar terug, waarvan de portretten in de groote, met goudleer behangen zaal prijkten.

Maar het noodlot had er anders over beschikt.

Al te veel was er blijkbaar gefeest. Bizonder door zijn grootvader en zijn grootmoeder, volgens hij later hoorde.

Want in den herfst van het jaar dat hij zijn eerste communie deed, was er plots veel bezoek van strenge, barsche heeren, en toen brak de ramp boven hun hoofden los.

Zijn vader verdween, en op een nacht met veel regen en wind werd hij uit zijn bed gehaald, en met zijn huilende moeder, zijn klein, ziekelijk zusterke en een dienstmeid, reed hij in de hooge familiekoets naar een ouden nonkel te Tongeren, om er nooit meer weer te keeren.

Het witte familiekasteeltje, ginder in het heuvelige, dicht-beboomde land van Loon, werd publiek verkocht. Kort opeen stierven zijn zusterke en zijn van verdriet weggeteerde moeder, en hijzelf werd op kostschool gedaan ergens bij broeders, diep in de Ardennen.

Daar was het dat hij in stilte den eed zwoer al het verlorene terug te winnen en de verbroken familietraditie te herstellen. Als hij bad of verstervingen deed, was het om van den hemel sterkte en bijstand hiervoor te verkrijgen.

[p. 11]

Eens uit de school, al was hij pas zeventien, vertrok hij regelrecht naar Amerika.

Maar het geluk diende hem niet. Geen oogenblik zelfs. In Amerika niet, noch in Brazilië.

En in den Congo en Transvaal ging het zoo miserabel dat hij geen andere uitkomst meer had, dan zich als matroos te laten aanmonsteren om terug in 't land te geraken. En dan, gebroken en levensmoe, als man van in de dertig, na twaalf stielen en dertien ongelukken, had hij zich maar door een bevrienden predikheer, hier in deze kleine stad, in dit enge, duffe kantoortje laten opbergen...

Aan geen mensch op de heele wereld had hij ooit een woordeke getitst over dien droom, en over zijn doolage ook niet. En aan geen mensch zou hij er over spreken, nooit of nooit. Tenzij later, als hij groot zou zijn, aan hem...