Een bonte bundel

[p. 105]

De Congres-haas

De congres-haas.... De man die niets anders meer in dit leven doet, dan internationale congressen onveilig maken. O, hij is een alleraangenaamst mens, een soort Lebemann; maar bij een rasvoorzitter, gaan de oortjes overeind staan als de congres-haas op de vlakte verschijnt, en hij gaat brommen als een verontruste Hollandse Herder bij het zien van een vagebond.

Toch heeft de congres-haas niets van een vagebond aan zich. Integendeel, hij is de wandelende welingerichtheid. Hij is in staat, op elke zitting in een ander kleed te verschijnen, hij weet in zijn koffers een hoeveelheid toilet mee te slepen, waar wij, zo-nu-en-dan-congressers, geen raad mee zouden weten. Hij heeft natuurlijk een bril; niet zo zeer om mee te kijken, als wel om gebaren mee te maken. Elegante gebaren. Geleerde gebaren. Samenvattende gebaren; hij vangt er zo af en toe het heelal, of iets in dat genre, mee op, net als het zijn geestesoog passeert; of hij bezweert er de geest der domheid bij de hoorders mee. Het brillengebaar is z'n vierde taal. Z'n eerste is z'n moedertaal, maar die gebruikt-ie nooit, want z'n specialiteit is: buitenlandse congressen. Hij spreekt Frans; voortreffelijk Frans, hij geniet er zelf van, zo lekker als-ie dat 'em weet te lappen; hij beheerst het zo volkomen, dat-ie er in weet te kletsen; er zijn tékenender uitdrukkingen voor, maar die gebruik ik hier niet; laat ik het echter met nadruk vaststellen: hij dóét het in het Frans! En dan moet je de ogen van de Fransen zien, en hun onrustig heen en weer gaan schuiven, wanneer zij ervaren, dat deze ergste der zonde's tegen de Franse geest ook in de Franse taal mogelijk blijkt! Daarna vertaalt-ie zichzelf in het Duits, voorzover hij nog weet, wat hij gezegd heeft of heeft willen zeggen. Nu is de beurt van kriebelig-worden aan de Duitsers, maar hun ergernis is meer een weemoedige: dat, wat hij nou staat te doen, dat wordt al zo vaak met onze taal uitgehaald, hoe kan nou toch in vredesnaam iemand zich dáár met zoveel zichtbaar welbehagen aan

[p. 106]

overgeven! En ik hoor achter me op een eigendommelijke manier iets verzuchten over ‘dieser Mensch’. De voorzitter belooft zichzelf, dat-ie zal oppassen met deze typ. Dit keer is er echter nog niets aan te doen.... Maar even later begint de congres-haas weer; hij deelt nu mee, dat-ie oorspronkelijk tegen dat voorstel van het laten drukken van die reiskaarten was, maar dat kwam meer, doordat-ie had begrepen, dat er landkaarten mee bedoeld waren! Nu kan-ie er wel voor zijn. En dan maakt-ie zich gereed dezelfde biecht in 't Duits af te leggen, maar de voorzitter zegt, dat der Herr het verkeerd begrepen had, dat is nu opgehelderd, we gaan verder.

En ziet, één zo'n klein botsinkje, door het congres nauwelijks te konstateren, doet bij de congres-haas, geroutineerd als hij is, wonderen: hij weet in eens, dat zijn glorie op dit congres niet zal zijn te halen bij de agendapunten, maar in de persoonlijke omgang met ons om het congres heen. En op dat terrein weet-ie reuzendagen te maken. Hij heeft bij zich: de nieuwste druk van z'n visitekaartjes, in een onuitputtelijk aantal exemplaren, en die weet-ie vaardig te plaatsen. Dit kaartje is van enorme afmetingen, niemand van ons, en we komen toch uit alle hoeken van Europa, heeft ooit zulke plakkaten als visitekaarjtes ontmoet. Er staat op, dat-ie Landesschulinspector is, en gewezen leraar in de Franse taal, en ridder in die en die Griekse orde, en officier de l'Académie. En dàn staat er: etc. Eigenlijk is-ie dus zóveel, dat het niet allemaal op een kaartje te vermelden is. Bij het gesprek, dat als inleiding tot het overhandigen van het kaartje dient, vertelt hij je zeer interessante bijzonderheden over zichzelf. Bijvoorbeeld: hij is al de zeventig gepasseerd, zou u niet gedacht hebben, hè? En alle internationale bijeenkomsten van enige betekenis der laatste jaren heeft-ie meegemaakt, meestal als officieel vertegenwoordiger zijner regering. Hij weet je nog zo te imponeren, dat je er over aan 't opscheppen gaat tegen een ander: ik heb nóu toch zo'n interessant type gesproken... Maar het is helemaal niet nodig, dat die ander dan krachtdadige pogingen aanwendt, om ook eens met deze gedenk-

[p. 107]

waardige man in contact te komen: eer-ie 't weet, heeft deze hèm ook al aangeschoten, van het visitekaartje voorzien, en van z'n wel zeer curieuze interessanterigheid overtuigd. Maandagsavonds na het congres zaten we nog met een stel Fransen gezellig na te bomen in hun hotel. En daar kwam de congreshaas ter sprake. We bleken allemaal in het bezit te zijn van 's mans indrukwekkende visitekaart! Maar de vreugde steeg ten top, toen één van het gezelschap twee exemplaren wist te vertonen; die had twee keer het genoegen van de kennismaking gehad, en met echt-Franse wereldwijze politesse het type genoten. Beweerde, nu ook te weten, waarmee ‘m'neer Etcétéra’ die Griekse ridderorde verdiend had: hij was 'es op een congres in Griekenland geweest, en daar had-ie z'n mond gehouden!

Een heerlijk type, deze congreshaas, maar op de duur toch wat indringerig. En het is mijn heilige overtuiging, dat-ie een roeping vervult: hij bewaart je voor overdreven idealisering van je internationale ontmoetingen. Al die mensen, die je op die congressen ontmoet, dreigen in je herinnering z'n soort joviale heiligen te worden. Ze zijn breed van blik, vrij van benepenheid, onverstoorbaar van humeur, goed van wil, kameraadschappelijk, inschikkelijk tot opofferingsgezind toe, enfin, alle menselijke kleinheid is op een merkwaardige manier afwezig, met dit stelletje foutenloze mensen zijn wonderen te bereiken. Je ziet ze allemaal in het wondere rose licht van de internationale welwillendheid. Hetgeen zeer nuttig is, maar op de duur toch min of meer fnuikend voor je nuchterheid. En dàn komt daar prompt doorheengewandeld dat ijdele mannetje, dat zonder enige terughouding weer de mens vertoont, zoals we hem thuis kennen, en zoals we weten, dat we allemaal wel een beetje zijn. Hij is alleen maar wat verder dan wij: hij is op internationale congressen óók al niet meer op z'n Zondags, zoals wij nog wel!

Daarom: hulde en dank aan onze congreshaas. Wat niet wegneemt, dat ik, toen ik bij m'n afreis op het perron de man om z'n koffers heen zag fladderen, jas zwierig als een mantel

[p. 108]

los om het demonstratief-kloeke lichaam geslagen, en speurend naar een geschikte kandidaat voor z'n allerlaatste visitekaart - dat ik toen toch maar de luwte van de krantenkiosk heb gezocht, totdat het gevaar van hernieuwde kennismaking voorbij was....