|
| |
| |
| |
Negende hoofdstuk.
Barend Wels was een beetje aan het babbelen met z'n moeder. Het was een gesprekje van niets.
Hij zat op het drempeltje van 't achterhuisje, en rookte. En z'n moeder was met waschgoed aan het scharrelen tusschen haar drooglijnen. Soms praatte ze onverstaanbaar, doordat ze 'n paar spelden tusschen d'r tanden even vasthield...
Het was lekker zomerweer; hoog, tegen de huizen scheen de zon, maar op het binnenplaatsje was schaduw.
‘Is 't al drie uur, Barend?’ vroeg de moeder.
Barend keek op z'n horloge, en antwoordde: ‘Dat scheelt niet veel.’
‘Dan mo'k zoo langzamerhand aan het eten denken,’ zei de moeder weer, en d'r bewegingen werden wat vlugger van tempo.
‘En ik zal eindelijk óók 'es naar binnen gaan,’ zei de zoon, opstaand. Hij rekte zich uit, en ging z'n kamertje in.
| |
| |
Daar zat-ie weer. Z'n geschiedenisboek lag nog opengeslagen. Juist; van middag zou-ie 't laatste stuk nog eens doorgaan. Je kòn niet weten. Anders, de zaakjes zaten er goed in... In zulke vacantiedagen kon j'em nog eens een zet géven. Toch wel lekker, dat-ie nog 'es op z'n gemak repeteeren kon.
Vandaag zou 't beslist zijn van Pool, dat was waar óók. Zou-ie 'es naar 't examengebouw gaan straks, om den uitslag te hooren.? Maar 't was zoo beroerd, als Pool gesjeesd was; en hij zoù wel sjeezen; wat moest je dan voor een houding aannemen? Zou het niet lijken, of je uit leedvermaak kwam? Neen, maar wachten tot de krant kwam van avond; een uur of half acht, en dàn eventjes kijken. 't Zou al lam genoeg zijn voor Pool...
Wels raakte in een menschlievende stemming. Een lichtzinnige knul, Pool; maar geen beroérde vent. Eigenlijk jammer, dat zoo-een zich liet opwarmen door Bergsma, met z'n mooie theorieën. Wéét, hoe die z'n eigen doodgewerkt had om er te komen; had wel gezòrgd, dat-ie d'r kwam. Kon nou gemakkelijk Pool alles afraden.
Als-ie nog een béétje kerel was, die Bergsma, zou-ie tenminste van middag zich zelf wel voor z'n kop mogen slaan.
Pool, op slot-van-rekening het arme slachtoffer.
Wat zouden ze voor gezichten trekken zoo na de vacantie? Het was tóch beroerd voor Pool, hoor.
Wels ging aan 't werk. Hij nam een stukje pa- | |
| |
pier, en schreef er rijen namen op, met jaartallen. Hij glimlachte, want het ging zoo lekker zéker. Dan vergeleek-ie met het boek en glimlachte weer, want alles klopte. En hij schreef uit z'n hoofd weer andere rijen op; vredes, keizers, veldslagen, en constateerde maar aldoor: dat het er ìn zat. Zie je, zulke dingen waaiden je toch maar niet áán.
Hij ging door; schreef telkens uit het hoofd op, puntsgewijs, bepalingen van allerlei vredes; oorzaken van de omwenteling in Frankrijk... En af en toe had-ie een dingetje vergeten, of een vergissinkje gemaakt. ‘Stom toch,’ vond-ie dan. Maar hij troostte zichzelf weer: je hoefde ook niet enkel tiénen te halen.
Toen kwam z'n moeder hem roepen, voor 't eten.
‘Gut, is 't alweer zóó laat? Ik kom,’ zei Barend.
‘Ja,’ sprak de moeder onder 't wegloopen, ‘ja, Henk is óók al thuis hoor.’
‘Ik kom al,’ zei Barend nog 'es, en hij liep mee.
Vergenoegd ging-ie aan tafel zitten.
‘Hei-j'em vandaag weer geraakt?’ vroeg Henk, met een beetje spot.
‘Ja,’ zei Barend, zwaarwichtig ineens, ‘'t wordt zoo langzamerhand kort dag.’
‘Dát zal uitkomen,’ verklaarde de vader grinnikend.
‘'n Goeie week nog, hè,’ zei Barend.
De moeder zuchtte. ‘Ik kan niet helpen,’ klaagde ze, ‘maar ik vind het toch een naren tijd. En als je nou maar vooruit wist...’
| |
| |
‘Die is goed,’ lachte Barend. ‘Nee, die is goed; je moest vooruit weten, of je d'r door kwam hè? Ja, dàt moest nog 'es...’ En hij lachte nog eens hartelijk.
En de vader deed vroolijk mee, en schudde wijs het hoofd, en zei: ‘Vrouw, vrouw.’
Henk bleef glimlachend dooreten. De moeder keek een beetje hulpeloos, en kwam toen: ‘Nee, dat niet; maar als het bijvoorbeeld 'es allemaal voor niets was geweest...’
‘Tja...’ zei Barend nu, ernstig.
Maar de vader lachte weer vroolijk: ‘Laat dàt nou maar aan Barend over hoor. Die weet wat-ie doet, hoor.’
‘Weet je wat ìk vind?’ begon nu opeens Henk. ‘Ik vind die heele examenrommel verdòmd vernederend voor een mensch.’
‘Henk, Henk,’ suste de moeder.
De vader haalde de schouders op tegen Barend. En deze, nu met kalmen glimlach, sprak wijs: ‘Nee; 't examen niet; maar zakken d'r voor, dàt kan je vernederend noemen.’
En de vader stemde in: ‘Het zakken, natuurlijk, het zakken, jà.’
‘De heele rommel, de heele toestand!’ knorde Henk.
‘De hééle maatschappij!’ deed Barend hem na.
‘Kom nou jongens, eet nou’, suste de moeder.
‘Jij met je maatschappij, ja,’ mopperde de vader, ‘jij met je maatschappij altijd, jij wordt nog 'es gek van je maatschappij, je eeuwige maat-schap-pij. Wat is maatschappij? Onzin.’
| |
| |
‘Och, vader,’ zei Henk.
Maar de oude man mopperde nog na: ‘Maatschappij? Onzinpraat!’
‘Kom nou,’ zei weer sussend de moeder.
Een poos aten ze zwijgend door.
Toen zei Barend: ‘Vandaag heeft Pool examen gedaan. Moet ik straks tòch even in de krant kijken.’
‘Pool, wie is dat ook weer?’ was de moeder dadelijk belangstellend.
‘Van je school, hè?’ zei de vader, zakelijk.
Barend knikte.
‘O, die?’ begreep nu de moeder, ‘O, is dat niet die vreeselijke uitgaander waar je wel 'es van verteld heb?’
Barend lachte even. ‘Uitgaander? Och, dat heb ik nooit verteld; weet ik ook niet zoo van. Maar 't is eene type, hè; veel praatjes en niet studeeren. Enfin, een die de zaken nogal licht opneemt. Uitgaander, dat moet u niet zoo dadelijk zeggen...’
‘Maar zoo iemand laten ze d'r toch niet dóór?’ onderstelde de moeder onnoozel.
‘Wéét je niet,’ zei Barend, ‘hij kan boffen, nietwaar. Een examen is een examen.’
Henk lachte zachtjes, maar zei niets.
‘Ik moet je anders zeggen, dat ze d'r heel wat laten zakken,’ begon nu de vader, die klaar was met eten. ‘Als je zoo 'es in de krant kijkt; 't is soms acht van de vijftien afgewezen; laatst tien afgewezen op één dag.’
| |
| |
‘Ja, ze geven het papiertje niet wèg,’ verzekerde Barend.
‘Nee hoor,’ antwoordde de vader, die z'n pijp alweer zat te stoppen.
De een na den ander was nu klaar met eten, maar ze bleven toch rustig om de tafel zitten. De moeder was bang, dat er weer een beetje ruzie zou komen, en probeerde een neutraal onderwerp:
‘Dat het weer alle dagen even mooi blijft, hè?’
En het lukte.
Want de vader zei: ‘Ja, hoor, 't is een buitengewone zomer dit jaar.’ En zelfs Henk deed mee:
‘Toch is het noodig dat er regen komt.’
En terwijl de moeder, die nu haar zin had, de tafel ging afnemen, ging het ongevaarlijke gesprek door; dat het 's nachts regende, dat Henk dàt nooit hoorde; hoe vast ze sliepen, en dat je tòch alweer kon merken dat het eerder donker werd 's avonds.
De moeder liep maar af en aan; en zette het theeblad op tafel. Dadelijk zou ze thee inschenken voor d'r drie mannen, zei ze vroolijk. En daarom bleven de drie nog wat plakken, en vervolgden hun kalm gesprek, terwijl de moeder in de keuken de bordenboel wegwaschte. Ze hadden 't nu over de woning, dat die tòch wel aardig was, en dat je 't van buiten niet zeggen zou.
En al maar dóór praatten ze; zei ieder op z'n beurt vanzelf wat. En alle drie genoten rustig.
| |
| |
De moeder kwam binnen en schonk thee in. ‘Zie je, zoo hóórt het in een huishouden,’ sprak ze lachend.
‘'t Is maar jammer, da 'k straks nog een uur of wat aan den gang moet,’ zuchtte de vader.
‘Ja, ik verbeuzel m'n tijd eigenlijk óók,’ verklaarde Barend.
Henk, die op twee stoelen gemakkelijk zat, opponeerde weer:
‘Och, tijd verbeuzelen? Wat is tijd verbeuzelen?’
Niemand antwoordde hem; de vader was al weggegaan.
‘Je leven verbeuzelen, dà's erg,’ zei Henk toen ineens.
En Barend, die nu óók wegstapte, grinnikte 't hem na, en trok z'n eigen conclusies.
Hij kwam z'n kamertje weer binnen, en keek even op z'n horloge. Bij zevenen - nou, 't was al laat geworden. Hij ging maar gauw zitten, en greep een potlood. Geschiedenis moest nu vandaag 'es héélemaal af.
Leuke praatjesmaker toch, Henk. ‘Je leven verbeuzelen is erg,’ en dan maar gewoonweg d'r op los luieren! Wat kon dàt heer toch 'n avonden weggooien! Enfin.
‘Hé, Barend!’ hoorde-n-ie ineens z'n broer roepen over 't binnenplaatsje.
‘Ja?’ riep Barend terug.
‘Zeg! Die Pool van jullie school, is dat J.F. Pool?’
| |
| |
Barend stond op; kwam nieuwsgierig het plaatsje overgestoken: ‘J.F.? Ja, die héét J.F.!’
‘Dan is die d'r door, hoor!’ riep Henk. En door 't openstaande raam gaf-ie z'n broer de krant aan.
Barend, nog niet geloovend, keek haastig, en las. Ja, daar stond-ie: ‘J.F. Pool.’
‘Wel allemachtig! Nee maar, daar sta 'k toch van te kijken.... Pool geslaagd....’
‘Ja, ja,’ sprak Henk, met zonderlinge voldoening, want wat kende hij Pool nu!
‘Ja, ja, en zoo erg gemakkelijk schijnen ze vandaag óók niet geweest te zijn; maar vijf geslaagden.’
Barend stond maar aldoor verbaasd in de krant te kijken: ‘Allemachtig;.... die vier anderen ken ik niet.... drie van buiten.... J.F. Pool.... ja, dat is 'em....’
De moeder kwam 'es kijken. ‘Is-ie d'r dan toch door, waar we 't vanmiddag over hadden?’ vroeg ze.
Barend, met een kalm gebaar, gaf z'n broer de krant terug. ‘Ja, hoor, d'r door; je snapt het gewoonweg niet.’
‘'t Zal bij hem thuis een hééle vreugde geven toch,’ onderstelde de moeder.
‘Ja, dàt wel,’ antwoordde Barend verward. ‘Enfin.’ En hij ging naar z'n kamertje terug.
‘Als we maar eerst in de krant lezen: B. Wels,’ hoorde-ie nog, dat z'n moeder tegen Henk zei.
Zoo, dus Pool was d'r. 't Zou natuurlijk wel
| |
| |
net op 't kantje zijn, maar hij wás er dan toch. Had bepaald z'n smoesje wel weten te maken, want wat wist zoo'n vent eigenlijk. Weten, werkelijk wéten.
Nijdig keek-ie naar z'n papiertjes met rijtjes. Wat zou Pool dááraan gedaan hebben?
En wat 'n praats zou Pool weer hebben. Meer dan ooit! Wat zou-ie met een ‘zie-je-nou-wel’-gezicht over 't examen redeneeren! Dat was juist het ellendige: door puur boffen rolde zoo'n vent er door heen, en kon dan nog een grooten mond opzetten over zijn manier van studeeren ook.
En nou mankeerde 't er nog maar aan, dat hij, Wels, eens sjeesde....
‘Hi!’ grijnsde hij bij die gedachte. Dàt zouen ze nou wel willen, hè? Daar loerden ze nou zeker op, hè?
Maar dàt zou ze dan toch leelijk tegenvallen. Hij zou d'r óók door - en niet op het kantje - maar met vlag en wimpel. Dat-ie z'n cijfers aan iedereen zou durven toonen!
En hij maakte een gebaar met z'n handen, òf-ie iets liet zien; hij zat daar eenzaam, en zag plotseling zichzelf dat malle gebaar maken. Hij schrok. Had-ie daarnet ook niet hardop gesproken?
Wat idioot, om zich zóó druk te maken. Wat wàs het nou heelemaal. Dat er nou iemand door boffen net zoo ver kwam als hij door werken.... één keer.... maar dat zou toch maar niet altijd
| |
| |
opgaan? En met de hoofdacte was je d'r nog niet.... D'r kwamen nog andere dingetjes kijken! Op den duur.... zou-ie wel 'es willen zien.... wie het dan won.
Hij probeerde weer aan den gang te gaan met z'n boeken, maar hij voelde, dat het niet ging vanavond. Hij wou met iemand 'es spreken - over Pool; 'es haarfijn uitleggen, dat het niets beteekende, dat slagen van Pool.... En hij besloot z'n vriend Nico maar eens op te zoeken. Toch al wonder, dat die niet gekomen was; kwam anders altijd een uurtje kletsen - vervelend genoeg soms. Misschien was-ie niet eens thuis, maar enfin, 't was tenminste een loopje.
‘'k Ga even naar Nico,’ waarschuwde hij z'n moeder, ‘als hij soms onderhand hier komt, laat-ie dan maar even wachten op me.’ Toen greep-ie z'n hoed en z'n wandelstok, en ging de deur uit. Meneer Henk zat z'n krantje te lezen, jawel....
Nico wàs thuis; hij wou graag mee, een eindje omloopen. En zoo wandelden ze samen weg.
‘Hoe vind je 't van Pool?’ vroeg Wels al gauw. ‘Of heb je nog geen krant gelezen?’
‘Nee, wat dan?’ vroeg Nico. ‘Is-ie d'r dan soms?’
‘Ja,’ zei Wels kortaf.
‘Pool d'r door?’ vroeg Nico in verbazing.
‘Ja, jong, já,’ verzekerde Barend nijdig en nadrukkelijk.
| |
| |
Nico zweeg een oogenblik. Toen viel-ie uit:
‘Dan moet het tòch een heldere kop zijn, zeg.’
Barend lachte schamper.
‘Nee, waarachtig, zeg,’ ging Nico ijverig door, - ‘ik heb het meegemaakt - ik kan d'r over oordeelen niet waar; nou, en ik heb het bliksems goed gevoeld toen: als ik niet een paar jaar gewerkt had, dan was ik naar den kèlder geweest. Nee, dan is die Pool toch niet voor de poes hoor. As-ie ten minste zoo'n schijntje heeft uitgevoerd als jij dan altijd dacht, nietwaar...’
‘Het is beslist een luilak,’ zei Wels.
‘Dan is het een pientere kop,’ beweerde Nico.
‘Of een aartsboffer,’ kwam Wels weer.
Nico maakte een afwerend gebaar; en ging betoogen:
‘Boffen? Boffen, bij elk vak drie kwartier lang? Tjonge-jonge, het is zoo'n tijd, drie kwartier - 't lijkt je een eeuwigheid; ze vragen je wat, hoor. 'k Weet er toch alles van, niet waar; ik heb het zelf meegemaakt nou - maar als je je zaakjes niet goed weet, dan loop je d'r in hoor.
Nee, dat dacht ik vroeger ook wel, dat je d'r wel zoo'n beetje dóór kon rollen - maar drie kwartier is 'n ééuwige tijd, als ze je zitten te vragen. Nee, geloof mij maar, die Pool is de stomste niet.’
Wels begon zich te ergeren; dat was nu al een week lang, dat z'n vriend zoo aan 't veranderen was; elken dag sprak-ie met meer ontzag over 't examen. Om zichzelf op te kammen natuurlijk...
| |
| |
‘Vroeger liep je wel 'es anders te praten,’ herinnerde-n-ie.
‘Dat zèg ik,’ antwoordde Nico, ‘dat zèg ik juist: vroeger geloofde ik óók aan boffen en doorrollen...’
‘Dan ben je wel gauw veranderd,’ constateerde Wels.
‘Dat bèn ik ook. Jij zal óók wel veranderen, as je maar eerst examen gedaan hebt. Verdomd zeg het valt niet mee.’
‘Ik kon wel 'es sjeezen, bedoel je,’ zei Wels bitter.
‘Hè,’ zei Nico, ‘hè Wels wat 'n onzin. Jou zal het wel meevallen, denk ik; maar ik bedoel iemand die niet veel uitgevoerd heeft. God-nog toe, jìj hoeft waarachtig voor sjeezen niet bang te zijn.’
‘Ik kan wànboffen,’ zei Wels. ‘Of bestaat dat soms óók niet?’
‘Voor jou?’ antwoordde Nico. ‘Nee; jij kan nooit zóó wanboffen dat je sjeest.’
‘Nou dank je wel,’ besloot Wels. ‘Ik geloof dat je maar loopt te kletsen jij; in ieder geval zal 'k blij zijn, als we 'n dag of tien verder zijn.’
‘Dat geloof ik!’ beaamde de ander.
Een tijdlang zwegen ze beiden.
Toen begon Wels weer:
‘Pool zal aardig praatjes verkoopen na de vacantie.’
De ander antwoordde uit voorzichtigheid niets.
‘Zal nou natuurlijk zeggen dat je d'r met luilakken net zoo goed komt.’
| |
| |
‘Ja,’ zei Nico zachtjes.
‘Misschien zelfs beter,’ zei Wels.
‘Nou, nou,’ kwam Nico.
Toen zwegen weer beiden. Wels ergerde zich aan zich-zelf; wat had-ie ook weer duidelijk willen beredeneeren? Hij vond het niet meer duidelijk; het was vaag geworden. En Nico zou het zeker niet snappen; liep al zoo stroef toe te geven - zou niet willen begrijpen ook. En bovendien - wat wist Nico ook eigenlijk af van rare buien - van dat zelfbeschouwen, dat hèm soms overviel?
Want Wels voelde het weer: daar wàs het weer; daar kwam de vráág weer: wanneer dan, wannéér dan? Zou het heel zijn leven zoo door-gaan, van het een naar het ander? Hij kreeg ze allemaal weer, z'n oude gedachten, z'n bekende gedachten; deze hoofdacte was niets nog; deed Pool óók; maar dàn? Wanneer eindelijk hoefde-n-ie niet meer bang te zijn voor de anderen?
En Nico, die naast hem liep, probeerde te begrijpen, waarom-ie zoo zweeg.
En toen werd het, of twee menschen tegen elkaar spraken, ieder in zijn eigen taal, onverstaanbaar voor den ander.
‘God kerel,’ zei Nico ‘je moet nou de laatste dagen je kop niet laten hangen...’
Wels keek 'em glimlachend aan; het was een oogenblik, of hij niet praten kon - toen zei hij heftig: ‘De hoofdacte - andere week - háál ik. Haal ik goed ook.’
| |
| |
Nico dacht dat-ie weer 'es komedie speelde - deed méé op zijn manier:
‘Nou dan, kerel, natuurlijk. Dacht je dat ik daar ooit aan getwijfeld heb?’
‘Nee!’ schreeuwde Wels - en de ander vond nu de komedie wat grof. ‘Nee! daar denk ik niet eens aan! Maar dàn; wat dàn?’
Hij had de vraag wel willen terughalen - wat ging het den ander aan....
Maar Goddank, die begreep 'em niet.-
‘Nou, wat. Dan moeten we 's overleggen; ik had al zoo gedacht: Fransch.’
Wels grinnikte; hij liep gewoon door; hij had kunnen vloeken, dat z'n stem heesch werd - als een gek kunnen gillen, en dat sujet naast zich ranselen, ranselen; ránselen die stomme hond - en hij liep gewoon door; alleen vreemd zwijgend; en z'n hoofd bonsde. Zich inhouden - zich inhouden. 't Zou wel zakken....
‘Had jij wat anders gedacht?’ vroeg de gek naast hem.
‘'k Wéét niet,’ beet Wels.
En weer gingen ze zwijgend. Zou de bui niet zakken, dacht Wels maar aldoor. En wel werd-ie kalmer; hij wou niet meer slaan of schreeuwen, of zoo; hij berustte. Bah, zei-ie van z'n heele leven, z'n heele gewone Barend Wels-vertooning; maar héél kalm nu. Hij ging er zelfs mee spotten. Hij begon weer te praten tegen den ander; leukweg,
| |
| |
net of-ie converseerde met 'em, maar voor hèm was alles dieper van beteekenis:
‘En als we dan Fransch hebben, zeg, wat zouen we dan?’
En de gemoedelijke Nico dacht werkelijk 'es na, en antwoordde toen:
‘Wel, dan konden we een ándere taalacte nemen... onderhand ook Teekenen zien te halen. En dan natuurlijk je solliciteeren, hè....’
‘Ja, natuurlijk,’ zei Wels; hij wachtte even; toen vroeg-ie weer: ‘En dan zeg, wat zouen we dan?’
‘Hoor es,’ sprak Nico, ‘dat is nog zóó ver af, dat weet ik nog niet. Jij soms?’
‘Och nee,’ speelde Wels den onverschillige, ‘wie dàn leeft, wie dàn zorgt.’
‘We zullen in allen gevalle dan wel 't een of ander bij den kop dienen te nemen; je kan toch moeilijk 's avonds niksdoen.’
‘Natuurlijk,’ accepteerde Wels. Wat zou-ie d'r ook tegen in brengen?
Rustig liepen ze door. 't Was al donker geworden, toen ze voor Wels z'n huis stonden.
‘Loop je nog een eindje mee?’ vroeg Nico.
Maar Wels was blij, nu van 'em af te komen.
‘Nee, 'k ga maar naar binnen; 'k ben niet zoo erg lekker; 'k denk 'es vroeg naar bed te gaan.’ Loom gaf-ie z'n vriend een hand. ‘Adieú hoor.’
En hij was blij, toen-ie goed en wel in huis was.
Hij verlangde ook echt naar z'n bed. Om z'n
| |
| |
moeder niet al te ongerust te maken, at-ie nog een boterham, en uit gewoonte keek-ie de krant even in. Maar toen zei-d-ie maar gauw welterusten, en ging naar 't slaapkamertje. Zou-ie weer huilen gaan?
En hij ging liggen, om nou maar álle gedachten te laten komen...
En wonderlijk vlug sliep-ie in.
Het was al laat, toen hij wakker werd 's morgens. Henk was al hoog en breed weg. Wat was er gebeurd gisteren?
Niets; niets gebeurd. Pool geslaagd. Nou ja. Maar wat was er gebéurd? Niets. Toch had-ie dat gevoel: er wàs iets gebeurd. Wàt dan toch? Hij had een eindje omgeloopen met Nico, en een bui gekregen, en hij was maar vroeg naar bed gegaan. Maar dat was het niet. Iets anders was er gebeurd.
Hij stond op, en waschte zich, en kleedde zich aan, en hij kon dat wonderlijk gevoel maar niet kwijt raken: er wàs iets.
Hij ging naar beneden - negen uur sloeg het. ‘Ben je weer lekker frisch?’ vroeg zijn moeder hem.
‘O ja, 'k heb trèk,’ antwoordde Barend; en smakelijk ging-ie zitten ontbijten. Z'n vader stak het hoofd even tusschen de schuifdeuren door: ‘Alweer wat opgeknapt?’
‘Uitstekend hoor,’ riep Barend, en de oude ging weer aan z'n werk.
Barend stapte de binnenplaats over; en kon het maar niet vinden nog.
| |
| |
Hij had iets gedaan; iets als overloopen, als verraad.... Nou ja, niet zoo romantisch.... hij glimlachte even.... Maar ineens kwam nu z'n herinnering.... juist ja. Hij had Nico laten praten over later, en Nico had er heel gewoon over gepraat, net als hij, Wels, ook altijd gedaan had.... en hij had z'n vriend gek gevonden. Had stilletjes gelachen. Wel, hij had iets over zich gehad van Henk, en van Bergsma en Pool.... Hij zag het nu helder in: hij had het héél erg te pakken gehad, hoor, erger dan ooit.
Raar toch, zulke buien, dacht-ie. Zou een ander die nooit hebben?
En wat was-ie eigenlijk krankzinnig in bed gaan liggen.... op huilen gaan liggen wachten!
En de wonderlijke kalmte, waarmee-ie nu weer dit alles overdacht. En z'n tijd verknoeide, mopperde-n-ie plotseling tegen zichzelf.
Hij ging zitten, greep papier en potlood, en ging maar weer zitten probeeren, of-ie 't allemaal nog in z'n hoofd had, dat van koningen en keizers en regeeringsjaren. Nu, 't zat er in; en toen z'n moeder hem riep voor koffiedrinken, sprak-ie met zichzelf af, vanmiddag Aardrijkskunde te nemen.
* * *
En nu gingen zéér geregeld de vacantie-dagen tot het examen. Al de dagen bijna 't zelfde: her- | |
| |
halen maar; zitten in het kamertje, in z'n zonderlinge omgeving van schoolmeesters-studie; en dan soms wat praten, met vader en moeder, dikwijls stereotype gezegden. Van dat-ie 'em weer een zet gegéven had; dat het kort dag werd; dat-ie wel klaar was zoowat.
Hij groeide er heelemaal in; in dat milieu, dat examen-milieu; hij leefde er mee, raakte er steeds gemeenzamer mee, met die wetenschap van relletjes en hokjes.
Toen eindelijk het examen kwam, was het hem geen hevig iets; geen strijd met angst. Hij voelde zich thuis in het scheeve zaaltje, van 't eerste uur af. Dikwijls als hij plaats nam aan een tafeltje, was het hem, als ging hem nog even het hééle vak voorbij, goed geregeld, in vraag en antwoord. En dan zag-ie duidelijk den examinator hier en daar een vraag uitpikken; en rustig begreep-ie dan, welk antwoord bedoeld werd. Hij kreeg weer dat prettige, veilige gevoel dat-ie op 't schriftelijk examen óók had gehad: er te passen. Ja, dit, dit was het, waar hij de laatste jaren voor geleefd had.
Eén examinator was wat wild; deed zulke rare vragen, vond Wels. Dat was toen een beetje beroerd.
Maar bij 't wachten op den uitslag was Wels rustig. Nico was er, en Pereboom kwam óók aanzetten. ‘Ik kom voor den vorm even kijken, hoor,’
| |
| |
verzekerde die, ‘aan den goeden uitslag twijfel ik niet.’
‘Neen,’ gaf Wels toe, ‘of het zou me verbazend moeten tegenvallen.’
Toen Wels binnengeroepen was, zei Pereboom: ‘Hij is onnatuurlijk kalm bijna.’
‘Ja,’ zei Nico gul, ‘ik was anders.’ En ze haalden op, hoe mal hard hij naar de tram was gehold....
Daar was Wels weer terug; nòg kalm. Maar z'n oogen blonken. ‘Dóór,’ zei hij enkel. ‘Natuurlijk’ riep Pereboom, en greep zijn hand om te feliciteeren.
Met z'n drieën drongen ze naar den uitgang, net als toen Nico geslaagd was. Dàt flitste Barend door het hoofd: toén liepen ze net zoo die trappen af.... En ineens dacht-ie, hoe ze nu thuis in spanning zaten,.... z'n moeder en vader.
‘'k Zal óók maar een tram pakken,’ riep-ie.
En hij hoorde niet meer wat ze nog zeiden, maar vloog al vooruit.
|
|
Auteursrecht onbekend