Limburgse jaarkrans (onder ps. Karel Matthijs)

[p. 95]

Meerssener gaank

HET is zéér vroeg en er hangt een bleek licht in de straat als we de winkeldeur achter ons dicht maken.

Meteen klinkt een sterk geruis in de verte. Och, dat is de Maas die met schoon geweld onder de stenen bogen door stroomt, en overdag met geratel van karren hoor je dat nooit. Maar nu er geen mens op straat is behalve een diender die in een portaal staat en een witte poes die rustig midden in de Brugstraat wandelt, nu is alles anders. Boven Wijk beginnen kleine wolkjes een roze kleur te krijgen als we over de brug trekken en er is in deze lege stad zoveel te zien dat we met een beetje spijt onze rozenkrans te voorschijn trekken op de Haarderweg, want wij lopen vandaag naar de vroegste Mis in Meerssen voor het Sacrament van Mirakel. We zijn hier meteen volop buiten, want de Green is nog een mooie, neen, een prachtige wei, waar koeien tot aan hun buik in het bloemenvolle gras staan en hoge bomen. Onze beeweg gaat door Limmel en bij voorkeur kiezen we voetpaden en veldwegen, tussen Bethlehem en Jerusalem door en dan door het Limmelerbroek met zijn altijd ritselende populieren. Gaan we wel om te bidden naar Meerssen, of alleen omdat die wandeling door de prille frisse zomermorgen voor ons stadsmensen iets overheerlijks is?

Al biddend zie je toch sekuur hoe de zon hoger komt, een veldmuisj e het pad oversteekt en de spinnewebben in de heggen als beparelde sluiers zijn. Het koren staat links en rechts, we lopen er tussendoor als tussen twee muren, want je kunt er niet meer over héén kijken. Leeuweriken hangen ergens onzichtbaar in de

[p. 96]

blauwe lucht te zingen. Als we bij het witte klooster Mariawaard op de grote weg komen, zien we voor en achter ons plukjes mensen dezelfde richting gaan en ineens komt daar een processie aanstappen, waarvan we boven de heggen alleen nog maar de gekleurde vlaggen zien. We passeren Kruisdonk, klimmen en dalen over de Rothemerberg en drie keer zijn we over bruggen van de snelle Geul getrokken als we ons doel bereiken. Rond de kerk van Meerssen, mooi om op de hand van een heilige te staan, is een drukte van belang, want daar zijn die van Valkenburg al en onder aanvoering van Redemptoristen met hun hoge stijve boorden zijn processies van de kant van Mechelen en Wittem gekomen. Muzikanten hebben bij een café hun grote koperen instrumenten langs de witgekalkte gevel gelegd en in een brede poort is men doende met een boeresjees en paard. O neen, het is geen zware tocht in die allermooiste zomermorgen te voet naar Meerssen te trekken. Het is 'n kleurenfilm vol vreugden en plezier en het is een zware penitentie als ge jaren moet laten passeren dat ge niet gaan kunt.

Zoals vacantie de plaats van de vroegere heilige dagen is gaan vervangen, zo zijn de voetprocessies wandelsportverenigingsexcursies geworden. Onze voettochten gingen met Sacramentsoktaaf naar Meerssen, met Sint Cornelis naar Haren voor de zenuwen, en met St. Urselzomer - op bidweg is het altijd mooi weer - trokken we tegen de hoofdpijn naar Lanaken. Toen Limburg nog niet het echte Lourdes ging opzoeken, waren we al tevreden wanneer we met het Belsj tremke naar Bassenge reden waar een grot van Lourdes net echt nagemaakt was en de eerste echte reizen gingen naar Scherpenheuvel en Kevelaer. Mochten

[p. 97]

we niet mee dan waren we toch present aan het station om de processie mee af te halen als ze terug kwamen, niet zozeer uit devotie als wel om het driehoekige vlaggetje dat de bedevaarders mee brachten en de peperneut. Hoeveel plezier men op de terugreis ook in de trein gehad had, aan het station stelde men zich opnieuw in rij en tot stichting van die niet mee geweest waren ging men nog eens biddend



in processie naar de kerk. Ik zie Pa, die heel lang was, nog van Kevelaer terugkomen en aan elke kant van hem liep zo'n klein Boesmenneke, dat waren brave deurwaarders van op de Lenculenstraat, en op dat drietal zei toen een toeschouwer: ‘Zuug dao! D'n tore vaan Sintervaos!’ want dat is ook een lange met aan elke kant een kleintje.

Op voetprocessie, als we warm en moe waren, hiel-

[p. 98]

den de ouderen ons altijd voor hoe zij vroeger naar Meerssen liepen met vijf rokken over elkaar, en zij liepen ook nog helemaal te voet terug! Beschaamd hielden we onze klachten dan maar voor ons, want we wisten dat in Meerssen ook veel was dat de lange wandeling weer goed maakte. Na ons bezoek aan de kerk, waar we achter 't hoogaltaar het bruine plekje hadden aangeraakt, restant van de brand van de kerk, waarbij een boerejongen het Allerheiligste had gered, mochten we op het molentje van de ker mis en gingen tegenover de kerk kersevlaai eten, die 19 cent kostte met voor één Willempje, dat is voor 25 cent, een reusachtige pot koffie...... want in die goeie ouwe tijd werden de pelgrims in alle kaffeetjes onthaald alsof ze allemaal familie waren. Op deze beewegen deden we ook onze eerste kennis der natuur op, want als stadskinderen was een pauw op een boerenerf of een koppel ‘sjroete’ (kalkoenen) iets wat je nooit gezien had. We brachten een paar karakollen mee naar huis, bewaarden die in een sigarenkistje, en probeerden ze uit hun slakkenhuis te lokken met het versje: ‘Slek slek kom oet! De krijgs e stökske wittebroed!’

Soms werd de tocht naar Meerssen of Haren met de sjarrebang gemaakt, wat men in Holland een Jan Plezier noemt. Plezierig was het in elk geval wel, want dat gebeurde dan in samenwerking met meerdere tantes en de sjarrebang werd proppensvol neefjes en nichtjes geladen en de meegaande kindermeisjes nog eens dicht bezet met de nog niet droge aanwinsten der familie. Voor deze meisjes zal de tocht toch nog wel een penitentie geweest zijn, en hun hoofdintentie: zo gauw mogelijk weer thuis te zijn. Maar voor de uitverkorene die bij de koetsier op de

[p. 99]

bok mocht zitten, was het een feest der feesten.

Van de Meerssener Gaank hebben we in Maastricht nog een liedje, dat meer betrekking heeft op het einde van de beeweg, als rond de kerk de kermis haar part van devotie en traditie opeist.

Och meerke leef, sjeij oet mèt sloon
Iech zal noets mie nao Meerse goon!
Och meerke leef, sjeij oet mèt sloon
Iech zal noets mie nao Meerse goon!
En in Meerse höbbe veer zoe'n lol gehad
En toen iech toes kaom höb iech op mien m...
gehad!
Och meerke leef, sjeij oet mèt sloon
Iech zal noets mie nao Meerse goon!.