Alle werken

(1969)–Mattheus Gansneb Tengnagel



[p. 107]
Grove Roffel ofte Quartier des Amsterdamse Mane-schijn 1 Op myn sinnen aen het wercken, Hier is wat voor u te doen, Wilt u selven eerst wat stercken. En dan oock een ander voên. 5 Hier is stof om af te praten, Hier is Spijse voor de Pen, Hier is, dat ghy niet kont laten Om te schrijven: soo je ken. Nu wel aen dan rappe sinnen 10 'k Heb de Neb in Int ghedoopt,10 Komt wilt vaerdigh gaen beginnen Toont hoe dat de Weerelt loopt. Wijst hier al de lossen handel, Alde dartelheyt der Ieucht, 15 Toont haer domme cromme wandel So perfeckt ghy immer meuch, Wijst hier al haer slimme treken Al haer groove dartelheen, Al haer rappige gebreken, 20 Van haer buyten gave leên.20 Doch indien ghy komt te raecken Mannen haer verkeerde loop, Die het buyten orden maecken, Schenkt dat toe, als op de koop.
[p. 108]
25 Nu wel an dan Pen en handen Tast het hartste 't eerste aen, Bruyckt daer toe de scharpste tanden, Laet het slegst op't leste staen. Claes met syn gheblaude wanghen 30 Acht men voor een groot Monsiuer, Doch hy weet bedeckte ganghen Door sijn Meesters achter deur, Daer weet hy heel stil te praten Met de Munt Godt en de Kas33-34 35 Dat de Schijven door de gaten35 Dolen in syn holle tas, Dan is Claes een wacker Heertje, Trots de Vryer met sen baert38 Die in't groene Diemer Meertje 40 Hout het hoeckje van den haert, Wel wie kan het al begrijpen 't Is te diep voor plomp verstant, Dat de Oesters nu soo nijpen43 Hellip! Heer 't is Water brandt.44 45 Met het Sloepje uyt laveren45 Om een soo nae Diemer-brugh46 Doch door al te veel te smeren47 Viel het Meysje op haer rugh,48
[p. 109]
't Is gheen wonder, by myn solen 50 Want de slocker was te graegh, Ia hy vonckt als dove kolen51 Met Mooy-niesje uyt den Haegh. 'k Sie de Vlag daer ginder swieren, 't Is een horen op een stock:54 55 Gut wat zijn de Steese dieren55 Oock te wonder light van rock,56 Maer de drommel 't was te aerdigh Daer sy by malkander staen Met haer haspel-tuygie vaerdigh59 60 Komt de Suster boven gaen, Bloet wat saegse daer Pendanten61 Hangen aen 't verkeerde oor?62 Brilie niet? besiet de kanten,63 En de Sleutel in't Tresoor.64 65 Hoe gaet Poest al weer aen schrijen?65 Och de kiel die sit nu pal,66 Weetie ander niet te ryen? Wat soo benie dubbelt mal, Wegh, loop huts'len met de Hoeren,69 70 Soeckt wat eerlix dat is best, Laet u van gheen snollen loeren Die zijn slimmer als de Pest.
[p. 110]
'k Weet een lustigh wacker baesje Mooy van Trony en van Haer. 75 Die heeft grepen om het haesje Schier te vangen by de vaer, Hy sou Moer op 't Fluytie leren, 't Gheen hy wonder aerdigh kan, Want het was de Vaers begeren, 80 Hey! daer gingh het Fluyten an. Sy kost niet een Vinger stellen, Want het diertje was te bloo; Kom iey moet de gaetjes tellen; Ut, Ree, My, nu dat is soo. 85 Somma: hy kan 't soo beduyen Dat sy aen het fluyten raeckt; Wonder iss'et dat sijn kruyen87 Niet een Kermis popje maeckt.88 Wel: dat is een Maneschijntje!89 90 't Is soo lighies als een dagh: Om een wandeltie met Trijntie Gauw: terwijl 't je beuren magh; 't Is gesont soo wat te treden Als het kosie is in't Lijf, 95 Strack te slapen maeckt de leden Al te lodsich loom en stijf. Maer en wilt het soo niet maecken Als de Spring-haes van de Beurs,98
[p. 111]
Die door 't lange note kraecken 100 Vondt de dopjes tot sen Breurs99-100 Kaeckert moet het Smoel-blat houwen101 Of hy krijgt een zuffelet:102 Pen-Broeck weet het aers te Brouwen103 Want hy doopt op Iochems vet. 105 Dat is winningh voor een kluyver105 Soo een Struyfje in de pan, Negen Eyren om een stuyver En een snap-soen van de Man107-108 Trouwe Teuwis kan het klaren! 110 Neen: de vrunt die heeft verstant, Wilje weer eens over varen? Steeck het Schuytje vry van lant. Tot Piet Ioosten om een Aeltje113 Die is beter als een Snoeck, 115 Wacht je voor het slimme Waeltje115 't draeght mee Knoopen aen sen Broeck,116
[p. 112]
Neen: 't Besaentje wil wel over117 Al bleef 't lest onnosel vast, Was het Katz-vel wat te pover 120 Rock en Ring de droegh de last,119-120 Wel: wie kan het soo nauw gissen? Achthien gulden maer te kort, 't Kan de beste wel eens missen Als het aen de Pols-stock schort.124 125 Vaertje moet de pappot koelen;125 Buyten na de Swarte dogh,126 Daer valt wacker wat te voelen, Luytjes kint; wel leef je noch?128 Dat 's een bol en aerdigh sackje,129 130 Dat 's een snobbel siecke truy:130 Kees: waer blyfje met u quacje?131 Kom een reys mee by de luy. Veertien Gulden in een uyrtje Met syn tweetjes soo alleen 135 Op een Kamer by een vuyrtje? Wat dat seylt al moeytjes heen.
[p. 113]
Maer het loopt by loo te vinnigh, 't Middelrifft geheel ontstelt?138 Nu wert kroes-kop wel uyt sinnigh139 140 Want de Smeer-pot die kost geldt,140 Wat mach 't vuntse dingh bedryven? Had hy gheen meer lucht op klaer?142 Die Wint gelt ghenoech met styven Van Ponjetten voor een a'er,144 145 't Is een soet en goelick Meysje,145 Altydt even net en fraey, 'k Wed sy doet het menigh reysje Trots de Pruym van Vriesse maey.148 Grietje sit mooy in haer neringh 150 Daer is nu voor komen kans,150 Die verstaet hem op de veringh151 Alsoo wel als slimme Frans, Daer zijn Schijven mee te stropen, Want hy weet je op een prick 155 Waer de Katers krollen lopen, En daer stelt hij strax een strick, Dan weet hy haer braef te knellen157 Want hy heeft de voortocht vry,158 En hy luystse dan de vellen159 160 Met de plooytjes noch daer by. Seper: 't is schier niet te achten, En al evenwel ist waer, Maer de Gooden hebben krachten Soo quam pofsack oock op haer:164
[p. 114]
165 Doch haer Man die mach 't wel lyen:165 't Ventje is soo waer te goet Als sy maer eens uyt wil tyen Vraeght se hem niet ofze moet Om een Nachje uyt te blyven! 170 Wat: dat is hy al gewent, Souw een Man daer oock om kyven Als hy 't wijfs manieren kent? Laet mijn Vrouw je wat pleysieren173 Seyt de Sul: ick word al ouwt: 175 En ick loof dat sy de Nieren Voor de beste huts-pot houwt.175-176 Dan in 't Schuytje of op waghen Na Ian Koeck tot Hinderdam,178 Nuf moet t' huys de sorrig draghen179 180 Want zyn lenden syn al lam. By Aeght Duyvels tot Heyn bonen Daer men met een lighte voet182 Soeckt om Mesterlijck te tonen Hoe men Meysjes winnen moet, 185 Daer gebeurde lest wat sonders, 'k Lach men selven schier aen't endt, Want het is al vry wat wonders By de maets niet veel bekendt; Een die door syn brave spronghen 190 't Scheurde goetje soo belas190 Dat se by na sijn gedwonghen Hem te volghen waer hy was;
[p. 115]
Op een tijdt een proper diertje 't Gheen daer by gheval soo quam194 195 Uyt de Stad om een pleysiertje Dese quant zyn geest vernam; Sy kreegh nae de Kneght begeren, Voeght haer voort schier aen zyn sy 'k Loof om oock sijn kunst te leren, 200 Kint: seyt hey: wel soeckje my? Voort maeckt hy met Moer een praetje,201 Gaet met haer wat in de Tuyn, Toont een deuvick tot haer vaetje,203 Want de voght was inde kruyn.204 205 Somma: 't Meysje liet haer segghen. Op het druck-huys aen de sloot Sou hy haer eens uyt gaen legghen. Wat'er schorte inde schoot; 't Scheen sy mocht het pompen velen. 210 Doch door 't wroeten en gedril:210 Breken daer twe oude delen211 Dat het paer in't water vil, 't Was gheen prijckel van versmooren,213 Want sy hadden voort de gront, 215 Maer sy raeckten tot de ooren Heel bedoven in de stront, Dat was voor de lanst een vetje 't Luck dat liep daer niet te hoogh. Wil hy vangen? 't vincke nettje219 220 Dient voor al weer mooytjes droogh.
[p. 116]
Maer wat valter al te stoven In de keucken van de Stadt? 'k Souw 't weerentigh niet geloven Soo ick dàer gheen schrift of hadt 225 Op de Bruyloft van Cryn Ioosten225 In het voor Iaer eerst ghetrouwt, Viel soo weynigh niet te troosten Want het schorte aen de bouwt,228 Als het Nachje zyn gordynen 230 Vonde voor de Uchtent stont,230 Voecht hem ellick by de zyne, Arent juyst syn Duyfje vondt. Noch een dronckje voor het scheyen Daer mêé vrienties vaert dan wel, 235 Hy sou 't Meysje t'huys gaen leyen En verdwaelde inde Hel236 Hoor: Wat schiede onderweghen? Door het mallen ende praet. Heeft de Rover lucht gekregen 240 Om te drillen op de straet, 't Meysje liet haer voort belesen, Want het schorte inde kluys:242 Geen bequamer plaets te pesen243 Als op Hans de lappers huys,244 245 Dat staet soo wat laegh gedoken Stil, en met de Luyf bedeckt, Niet een woortie meer ghesproken Mits hy voort syn Ponjaert treckt,
[p. 117]
Hans die loerde in het Kasje 250 Deckt syn licht soo veel hy mach, Houwt hem stil, tot dat het gasje Op de Hen te picken lach. Gheen meer wonder van myn leven: In het Pot-huys was een scheur, 255 Op het beste van haer weven255 Steeckt daer Hans een Pen-els deur, Die raeckt moer juyst in de billen, Daer mee schreeuwt sy byster styf, Soo dat hy: door 't haestig drillen 260 Wipt ghelyck een Kraey van 't lijf, Plof van boven heel beneden Van de buyck tot op de Aert, 'k Seg het is schier tegen reeden Dat het dier gheen Monster baerdt: 265 Hans begon sijn Leer te kloppen Of hy seggen wouw: men vrient Soeck je weer een leck te stoppen Myt myn Pot-huys: soo je 't mient. Arent die ginck soetjes strycken269 270 't Slechte Duyfje was belaen,270 Soeckt hy 't vaetje weer te eycken 'k Wed hy laet dat Kasje staen. Liever 't hele Lijf begoten Schoon het water byster stinckt, 275 Als soo uyt de Sael gestoten275 Dat de Ruyter daer af hinckt.
[p. 118]
Dat sou Thomas mee wel weten Want hy wasser niet ver af, Doe hy 't Hoentje socht te speten279 280 Daer een ander 't doop toe gaf, By de dove Orgel-pijpen281 Klampten hy de prijs aenboort,282 Maer doe 't recht begon te nijpen Wiert hy in syn dienst ghestoort, 285 Arme Duyvel! want mocht Hansje Met het vuyl en vunstigh nat286 Gaen bestorten 't Maegde kransje Daer het goe verkoelingh hadt? Wat ick sou gheen vreucht verstoren, 290 'k Liet de grage bloets betien, Wou ick nae de veel niet horen291 'k Sou altyt het dansen sien? 't Lyckt schier of de gragie bloetjes293 Hier alleen zyn op ghepunt 295 Ia de soolen van haer voetjes Branden loof ick nae de vunt.296 Acht van dese Jonge Gecken Die besloten met malkaer Om door 't hele lant te trecken 300 Enversoecken 't vreemde haer, Yeder gaet zyn Beurs stofferen Op het ryckste dat hy mach, Overal aen't domyneren303 't Wiert syn leven schier gheen dach,
[p. 119]
305 't goetje soght niet als te krollen Waer men quam in Dorp of Stadt, Beyde alderslimste snollen Seven dickwiels op een gat, 'tScheen het kon niet qualick lopen 310 Want het schorte aen gheen gelt, Twee de moesten 't al bekopen,311 't Wiert er byster slecht ghestelt. Want de Pis begon testyven, 'tDeuvickgat dat was verstopt 315 Wat souw 't volckje gaen bedryven 'tWas geweldigh slim gefopt,316 d'Hant in't haer: het was ochlacy! Na de Meester om wat raet, Die beschickt haer een purgacy 320 Maer wat souw't? het was te laet, 't Poppegoet begon te swellen321 Als een Arrem schier soo dick, Somma: 't was niet aers te stellen Of daer bleef van elck een stick,324 325 Dat was doen een geestigh leven, Met het stompje most men voort 't Best was inde loop ghebleven, Dan het is wel meer gehoort. 't zyn alveeltydt goe Soldaten 330 Die het meeste syn gheraeckt, Maer de Poock by gort te laten331 Dat is wat te slecht gemaeckt.
[p. 120]
Die met gladde radde oogen Alle dinghen wel doorsiet 335 Vint hem dickwijls heel bedrogen In de keur van wat of niet, Gut hoe snorren hier die vincken337 Dit's wat meerder als gemeen,338 Briescht den henghst alleen om drincken339 340 Door de drooghte? 'k denck wel neen! 'k Wed syn Vaer sal wacker kyven, Soon: ghy maeckt het wat te grof. Seven Nachjes uyt te blyven Dat mach van gheen snapper of;344 345 Buytens huys ghelyck een Graefje,345 Altijdt weeraen 't grootste woort, 't Lyckt schier of de Beurs van Baesje347 Hem wel halif toe behoort, Wel hoe sou hy 't anders klaren? 350 Want zyn Renten die zyn uyt, Laet hem nae Brasiel toe varen Daer verteertmen met een Duyt352
[p. 121]
Siet hoe komt de Vent daer swieren Met de Kappert op sen sy? 355 Sel hy 't weer nae buyten stieren?355 Soo is Lysje flep-kouws bly;356 Nu raeckt hy het hoeckje boven,357 Mons Antony: 't is u vrient358 Is u bouwtie schier gekloven? 360 Licht hy u een hachje leent.360 't Is te mal om of te praten; Wel: hoe sit de Geck soo droogh? Lammert moet het singen laten Want het vooysje is te hoogh.363-364 365 Dit zyn al maer malle grillen, Stille Fop weet beter raet: Om het minste gelt te spillen Hy het dus beschicken gaet: Binnens huys een goelyck diertje 370 Soo wiet Besje nietwers van,370 Slaet zyn pols: soo roep hy Kniertie Die sijn hette blussen kan, Om een Kermis magh hy 't tuyghen,373 t Is een Rockje of een Ringh, 375 't Meysje wil ghewilligh buyghen, Want sy acht dat niet een dingh:
[p. 122]
Niemant kan hier yets van weten Daer om isse even vroom: Blyft het pelsje sonder neten379 380 Soo is't staeg voorwint en stroom? Komt de pan eens aen te setten:381 Daer voor is de botter goet.382 Strax weer op het trouwe letten383 Met een slechte groene bloet;384 385 Want dat achtmen nu maer leurtjes;385 't Is noch over dubbelt puyck; Brave klock-spys voor de Schreurties387 Soo een wel beproefde Fuyck.388 Dat 's een slimme gauwe vryer;389 390 Dat 's een spaer-pot van het gelt.390 't Poppe-goet is by de Snyer391 Maer alleen termin bestelt.392 Ouwe kennis komt wat praten Hier: het schort hem aen de Broeck,394 395 Soeckt hy wat te perlegaten,395 Voor het Kint een fijne koeck. Harmen die wort weer ontboden. Aljebest en neemt de maet, Gal jey 't baersje op de soden,399 400 Vrunt neyt vast de binne naedt.400
[p. 123]
Heer: wat ben je oock een prater?401 Nimmer staet u mondt schier stil. Nu moet Ott de wyn-verlater403 Met het stop-mes op den tril,404 405 Daer is licht weer wat te vegen:405 Ia: De kelder die staet an;406 Kruycke vullen vaten leghen Dat 's een Vryer als een Man. Stil: ick moet hier wat staen loeren; 410 Soo de Mantel om de Neus: 'k Hoor daer gunder 't becken roeren411 Snap nu uyt, dat is de leus.412 Dat gaet regel-recht nae Aeltie Wis heeft nu de Man de waght, 415 Daer hout dan het Ammeraeltje415 't Loofje selschap van de Nacht,416 Nen: dat benne brave bonen!417 't Baentje is daer moeytjes klaer; Kan je soo het voorschrift tonen419 420 Op het sponsje van een haer?420
[p. 124]
t Bedt dat heeft nu wat te lyen Want het Vosje is heel heet, Wil het Schoots-vel wacker vlyen423 'k Wed hy licht een ancker smeedt. 425 't Is by gouwt een groote zegen Nimmer is haer yser kouwt, Is de Man van huys getegen Buermans moocker klinckt de bouwt, Wie souw 't in de blaes-balg soecken?429 430 Of op't hoeckje van de schop,430 Schut hy duske Kermis koecken431 Uyt de voor-broeck vande Pop. Maer wie kan't van buyten kycken? 't Wyfje is modest en stil, 435 Maer het is verlore strycken435 Als de Hen doch broeden wil. Doch de Vrou die heeft wat reden 't Is een grimmert van een vent. Nimmer is hy wel te vreden 440 Altijt gnort de styve drent; 't Wijfje kan geen vurtie stoken441 Of daer is altijt een dat,442 't Is dit turfje dient gebroken, Soo: dan spaer je altoos wat,
[p. 125]
445 Schort de Pot een weynich lager,445 Daermee raeckt het kosje gaer: 't Is een rechte sorrig drager;447 Dan het meeste voor een aer. Wel: wie sie ick ginder streven? 450 Gut de straet die is te naeu! Al gesien: 't Is droncke steven, Nu zijn alle Katten graeu. Hoor: hoe gaet hem nu de snater? Dat is weeraen van de kouws,454 455 't Is een slimme maertse kater, Viermael in het jaer gortwouws; Maer wanneer dat hy de billen Heeft soo wacker ront gelaen, Wil de slocker altijdt drillen 460 Wou de Deuvick maer slechts staen, Dan sijn Stijntjen is te keurigh, Want hy stinckt soo van tabacq, al was 't rockje noch soo scheurigh463 't Maeckt de beenties niet eens swack, 465 't Staet je als een Hengst te stampen465 Met het Zever op de kin, Styntje: seyt hy: 'k moet eens klampen Want myn mosje heeft nu sin,468 Maer 't is al verloren praten, 470 Stijntje sluyt de spaerpot toe, Steve wil de lelle gaten471 Doch de stempel wort te moe,
[p. 126]
Wel de drommel mocht het velen, Altijt met een droncken aers: 475 Liever stil een slockje stelen, Bot gepunt en galt gheen baers.476 't Vrouwtie heeft genoech te stellen; 'k Loof se lyt gewis gebreck, Altyt met de slappe vellen? 480 Wat ick sprongh eens over 't heck. Soo verbrangst een Wijf te foppen En ontdragen haer het goet!482 Sonder 't gaetwerck eens te stoppen? 'k Segh het diertje is te soet. 485 Neen: ick souw hem ander kruyen, Doen soo mee als Jaspers vrouw, Laten met de klock of luyen487 Dat hem niemant borgen souw? 't Is te slim het wijfs juwelen 490 Als sy nieuwers op en gist,490 Soo bedeckt en stil te stelen En die daetlijck dan verpist:492 Sou een Vrou dit steets verdragen? Myn dunckt seper vast van neen: 495 'k Weet hier noch wat houwt te sagen495 Styntie stuert hem daer vry heen.496 'k Wed je hebt dan beter leven, Lieve moer: ey! laet je raen Heb je dan wat of te weven,499 500 Het getou sal beter gaen?
[p. 127]
Al genoech het hooft gebroken, 'k Heb met andre niet te doen: Wel: wie komt daer soo gedoocken? Bloet! die veugel lijckt al groen.504 505 Gut: hoe stapt de arme stryer?505 Hoor: hy hyght schier nae syn aem, Dat lijckt al een grage vryer, Want hy dost hem heel bequaem. Hoo! wie drommel mach het wesen? 510 Ia: ick heb hem in't versier:510 'k Wed syn aers de brant van vresen!511 Lieve lanst wat soeckje hier? Dit is doch voor u gheen hachje513 't Meysje kyckt al na wat groots, 515 Dwaelje hier soo meenigh nachje? En de Burrigh-wal is doots. Klaertie wilt u eens erbarmen Soete Meysje kom doch veur, Siet de slocker staet te karmen 520 Met het oor schier aen de deur, Gut hoe swiert hy met zyn ogen Dan om hoogh, en dan om laegh! En niet een reys noch te mogen? By men solen 't is een plaegh. 525 Lanst jey dwaelt byloo te byster, Seper 'k bidje gaet maer heen, Want je vrydt doch niet een Vryster Of het valt een blaeuwe scheen,528
[p. 128]
Ben je kleyn en teer van schinckel 530 Wordje daerom soo gehaet? 'k Sie je dickwiels in je winckel Als een Adel in zyn staet, Als een Pauw soo kanje treden, Mannen houd u aen een sy!534 535 Siet wat set het Geckje schreden? Lieve laet de Knecht voorby.536 'k Seg je lyckt by gort een Ioncker In het brave Krygsmans kleet, Gheen soo op gheblasen proncker 540 Ick in't hele vaendel weet, En sou jey gheen nieyt belesen? Wat! dat vouwt heel uyt de kreuck:542 Of sout door de study wesen? Want het lyckt ghy hebt een beuck.544 545 Doch ick kander die u lycken Even van het selfde stof, Die nae grote Iuffers kycken, En altydt is 't klosjen of.548 Heer: de Knecht is soo parmantigh! 550 Ia een Cicero in praet: En het hele Lyf is kantigh551 Als hy eens uyt vryen gaet, Doch hy wil by nacht niet lopen Neen: hy soeckt het al by daegh, 555 Light sel hy het lutsje knopen555 Want het diertie wort al graegh,
[p. 129]
Als sy hem van veer siet treden Springht haer hart schier uyt haer Lyf. Want hy is door al zyn leden 560 Haer vermaeck en tyt verdryf. Gut sy weet hem soo te stroocken, En hy ratelt met de beck, Maer wanneer hy heeft ghesproken Seyt se: wel! wat seyt de Geck? 565 Dat zyn lieffelycke woorties, Dat zyn tekens van de min, Dat zyn rechte harte koorties Want sy boejen ziel en sin 't Ventie sachmen wacker streven, 570 Altyt weer an na de raep.570 Waer een kunstenaer na't leven Socht te treffen 't Ionge schaep: Hele dagen ginck hy wachten, 't Staen dat was hem gants gheen kruys; 575 't Soet dat kon het suer versachten, 's Avonts broght hy't hartje t'huys. Maer wat heeft een Knecht te lyen Die het wel van harten mient? Hy moet als een lans-knecht stryen 580 Eer dat hy zijn schat verdient; Daer weet desen af te spreken Want hy leé nu lest gewelt, 't Sou een Mensch de sinnen breken Schoon sy waren wel gestelt, 585 Soete slocker quam wat kijcken Daer die schilder besich was, En het Meysje sat te prijcken Of sy een Commedy las,
[p. 130]
Daer begon hy heel te vryen 590 Wat voor liefde dat hy droech, Doch sy moch die praet niet lyen Dies sy hem haest van haer sloech, Iuyst quam daer een ander streven, 't Leeck een Schipper of syn maet, 595 Die heeft goet hart wech gedreven Van de Kamer tot op straet; d'Ogen waren schier aen greyen, Want het was een grote spijt 't Meysje niet nae huys te leyen 600 Daer men 't lijf had op gevlijt.600 Wel de Droes moght dat verdragen Van een slechte lompe Boer, 'k Had by gort daer om geslagen Dat hy voor sint velten voer604 605 Dan wat souw 't onnosel ventie 't Is een mantje sonder hart Die van 't Meysje voor een drentie En als sot gehouden wart. Broeck wat zijn de jonge baesjes 610 Inde liefde oock versot? 't Schynt sy reutlent als de blaesjes Van een vastens rommel-pot, 'k Gingh wel eer eens mee uyt vryen613 Maer in't minste niet soo broets, 615 'k Wist my nae de ploey te vleyen615 En ick boot het vel wat goets.616 Daer mee kost ick haer bekoren, Daer me was het lopen uyt. Als sy nae de veel niet horen 620 Soo is al het spel verbruyt
[p. 131]
Let maer eens op stijve Ioris Die doet moeyten om de Meyt. Want hy in de stoep van Floris Dickwiel hele nachten leyt, 625 Offer somtijs reghen vlagen Vallen dat het water stort, Dat en kan hem niet verjagen, Noch gheen kouw sijn hette schort,628 Als de witte vlocke swieren 630 Datter niemant uyt en siet, Soo gaet Ioris tiere lieren Door de liefde 't klapperliet,632 Hey! daer drilt hy op de tanden Met de mantel voor de mondt, 635 Blaest van weelde in zijn handen Of hy op de Schilt-wacht stont, 'K Hoorde lest eens hoe hy queelde Want hy is het heel gewent, 't Gaet soo goet schier of hy speelde 640 Op het Noortse Instrument,640 'tMeysje staet in huys te lachen Met haer Suster aen haer sy, Hoor: hoe kan de slocker prachen 't Is een leer-beek van ghevry.644 645 Jaren langh: by gut: te lopen En de Vryster niet te sien, Sou men soo het vel verkopen Dat most wonder baer geschien?
[p. 132]
Vraeghtmen dan hoe ist gelegen 650 Ioris hebje 't Ia woort schier? 'k Had het gistren haest gekregen Seyt hy soo na lagh het vier.652 En de Meyt heeft van haer leven Hem niet eens te spraeck gestaen, 655 Souse soo het Ia woort geven Dat sou seper drolligh gaen Mocht hy maer soo ver eens komen Dat sy gaepte dat hy 't sagh, Ioris die sou dan wel droomen 660 Dat hy by het diertie lach. Dan wat sou den bloet bedryven? Soeckt hy mee al nae een gat? 't middel-punt en wil niet styven663 Want het sobbert steets in 't nat. 665 'k Weet bykans geen meer te seggen: Wel: waer duycker of ick ben? Wie mach daar in't venster leggen? Dat lijckt al een broetse Hen; Al gesien: by gut ick kander! 670 Dit is op de Keysers gracht. Of den groten Alexander Noch van Iuffer wert verwacht? Seper 'k heb dat wel getroffen Want de kaers de staet en brandt,674 675 Wel wat segje van de moffen Met haer bot en dom verstant? 't Moet het dingh geweldigh jeucken Dat se soo een klouwert toeft,678 Wil hy nu gheen stockvis beucken 680 'k segh hy dan gheen moocker hoeft,
[p. 133]
Van syn leven niet bequamer, D'ouwe klouwer is te bedt,682 Met haer tweeties op de Kamer Soo raeckt wis de vinck in 't net,684 685 Neen de knoet die kan het passen685 't Hanght allenich aen het endt,686 Weet hy soo een gier te lassen687 Soo is sy de steeck ghewent? Gut hoe stil weet hy te sluypen 690 Of hy nieuwers af en weet? Ioncker hier valt wat te kuypen, Is u dryfhouwt maer gereet? Snap maer in en hout u laechjes, Hier is niemant die u steurdt, 695 Och men Juffer is heel graechjes695 Want haer kousje wacht een beurdt696 Wel men kan 't niet beter maecken Als de kamer-meyt te vrient, Die beschickt dan alle saecken 700 Mits sy spelle gelt verdient,700 Maer wat beurt'er by de Rycke? 't Goetje brant van over daet, Soo men eens terdeegh will kijcken 't Swickt so waer schier daer het gaet,704 705 Op het Schou-borgh wast voor desen Voor de grage baesjes mooy, 't Was daer goet en veyl te wesen Sprong de broeck eens uyt de ploy,
[p. 134]
Had men lust om wat te stoejen 710 Met een snap de vensters toe,710 't Hoen dat kost daer Kieckens broejen En de Haen en wist naeuw hoe, 't Was soo waer een goelick baentje, 't Was een eerlick hoenderhock, 715 Want men stack daer menig kraentje In het swick-gat van de rock,716 Maer het is nu al te open Daer kan niet een ding gheschien, 'k Wed daer sou aers menig lopen 720 Die mer nu niet komt te sien, 't Is te schaedlyck voor de ouwe721 Menigh huysje is'er leegh, Want daer valt nu niet te touwe723 Daerom gaet het oock gheen deegh. 725 Was het soo als van te voren. Seper 't was u veel proffijt. 't Ionghe goet dat soeckt het boren727 Eer het avegaert verslyt.728 Iorden heeft nu uyt ghelopen729 730 Want het heylijck dat is klaer, Moertie gaet vast stoffen kopen Op de reekningh van de Snaer.732
[p. 135]
'k Hoor hy krijght drie nieuwe packen en twe mantels dubbelt net, 735 Maer de Bruyt moet schyve kacken735 't Wort nu maer in 't schrift geset. Hoe sel 't ventie gaen brageren?737 Beurs en Dam sta dan vry vast, Raeckt hy in dees brave kleren 740 Soo lyt Vaerties winckel last, Niemant heeft een woort te spreecken Hy leyt alle rechten uyt, Dan wat sou hem oock ontbreecken743 Daer de vaer 't hem staeg beduyt,744 745 Isser gelt met praet te winnen? Soo wort hy wel haestig rijk, Want hy sal geen pleyt beginnen Eer het dient heeft hy gelijck. Ick wil andre niet bestraffen, 750 Doch het is wel meer geschiet. Honden die het meeste blaffen Dat en sijn de byters niet, Best dat ick mijn rust gae houwen En mijn eygen saecken doe, 755 Iorden mach sijn Iuffer trouwen Want sy komt hem nu doch toe, 'K laet een yder in sijn wesen, Daer mee is mijn praet gedaen. Wilje noch wat sonders lesen 760 Soo most jey tot Ian-ooms gaen? Die door kruypt schier alle gaten, Inde Stadt schiet niet een fort Of hy weet'er van te praten Wat er aen de toestel schort,764
[p. 136]
765 'K mach myn hooft daer niet mee quellen Dit is soo maer voor de kool766 Want men hoort het daegs vertellen In het groote klappers school,768 Dat men eens ging registreren 770 Wat de radde tong daer smeedt Spieren, senuws aadren, smeren771 't Wort van stuck tot beet ontleet, Dingen! ja het is te wonder Watmen daer gedurigh hoort, 775 Dan een stort vlaegh, dan een donder 't Komt een daer schier al aenboort, 't Sou een Corpus Iuris lycken Was de hellift in geschrift,778 Daer gebeurt niet by de rijke 780 Of het wordt daer al gesift, Niet en blijft'er van verholen Wat'er in de Stadt geschiet, Inde alder hoogste scholen Hoort men sulcke lesse niet. 785 Nu mijn tijt die is verlopen Almen best by 't wijf te bedt, 'k Moet haer ook een kermis kopen787 Want de kramen sijn geset, 'K wens u samen wel te varen, 790 Houwt mijn praetjes maer voor jock Is de veel wat doof van snaren791 Harst de haren vande stock.
[p. 137]
't Is een bouwt in 't wilt geschoten793 Raeck ick wat: het is by gis, 795 Nu mijn spillen op gesloten795 Tot daer weer wat sonders is. Roffel al voort.	10 Neb: pen (eig. snavel) een vingerwijzing ongetwijfeld naar (Gansneb) Tengnagel, die verondersteld moest worden, de auteur te zijn). 20 haer buyten gave leên: hun lichaam dat er van buiten gaaf uitziet. 33-34 Daer weet hy heel stil te praten / Met de Munt Godt en de Kas: Daar haalt hij in stilte het geld uit de kas. 35 Schijven: geldstukken. 38 de Vryer met sen baert: weer een onbekende, waarvan uit de tekst slechts blijkt dat hij regelmatig zit in ‘'t groene Diemer Meertje’ (waarschijnlijk een café waarvan hij eigenaar is), en dat hij door zijn vrouw bedrogen wordt, als zij boodschappen gaat doen in Diemerbrug. De Diemermeer was overigens al sedert het jaar 1629 gedempt, en werd steeds meer een wandelplaats voor de Amsterdamse bevolking. 43 de Oesters nijpen: wordt gezegd van een vrouw die hitsig is. 44 Water brandt: brand waar water bij moet komen. 45 (de vrouw) gaat met de roeiboot naar Diemerbrug om boodschappen te doen; van de Diemermeer naar Diemerbrug liep een brede sloot. 46 soo: een zootje vis. 47 smeren: drinken. 48 het meisje laat zich verleiden. 51 als dove kolen: als uitgedoofde kolen (dus niet erg). 54 een horen op een stock: ws. toespeling op iets onbekends, mogelijk een herberg (waar vaak een vlag uithing). In ieder geval mag men een toespeling op ‘hoorntjes opzetten’ in deze zin lezen. 55 Steese: uit de stad. 56 light van rock: wellustig, gemakkelijk te krijgen. 59 haspeltuygie (de ie-uitgang voor -je is in deze tekst gewoon): gereedschap voor het spinnen. Het is niet duidelijk of de zuster dan wel het meisje haar ‘haspeltuigje’ bij de hand heeft. In het laatste geval is het weer een obscene uitdrukking. 61 Bloet: bastaardvloek voor ‘Gods bloed’. 62 wat saegse daer Pendanten / Hangen aen 't verkeerde oor?: daar zag ze lieden bij elkaar die niet bijeen hoorden. 63 Brilie niet: bril je niet, d.w.z. heb je nog ogen in je hoofd. kanten: het kantwerk. 64 de Sleutel in 't Tresoor: de sleutel in de provisiekast (obscene toespeling). 65 Poest: kan betekenen ‘driftig persoon’; of is het h. = poes (meid)? schrijen: lopen, of, minder ws., schreien. 66 de kiel die sit nu pal (d.i. vast): de zaak is misgelopen. 69 loop huts'len: maak dat je weg komt. 87 sijn kruyen: al zijn ingespannen werken. 88 een Kermis popje: met de kermis placht de vrijer zijn meisje een pop te geven, bij wijze van liefdesverklaring; hier wordt echter zeker bedoeld: een kind, zoals vaak als in het werk van Tengnagel en zijn tijdgenoten over een kermispop gesproken wordt, en men de gevolgen van een beschreven vrijpartij bedoelt. 89 In het volgende moet de lezer er van uitgaan dat Fop aan het woord is, soms door ‘Trijntje’ onderbroken. Het eerste gedeelte is weer vol van onbegrijpelijk geworden toespelingen. 98 de Spring-haes: ws. de makelaar De Haas, die ook in St. Nicolaes genoemd wordt (regel 65 en 1054). 99-100 Die door 't lange note kraecken / Vondt de dopjes tot sen Breurs: die zo vrolijk geleefd heeft, dat hij zijn geld aan zijn broer verloren heeft. ‘Noten kraken’ = zijn geld verbrassen, of (zie M.v.d. Merwe, Roomse Min-Triomfen, 1651, p 34) copuleren; ‘dopjens’ is een woordspeling waarin de betekenis geldstukken, naast die van ‘notedoppen’ aanwezig is (zie Afgeslagen Bloemsel, p 284, noot 35). 101 Kaeckert: kletskous. 102 zuffelet: oorvijg (De Haas is blijkbaar alle vrijheid kwijt, als dit tenminste nog over hem gaat). 103 Pen-Broeck: ws. Pieter van den Broeck (die makelaar was). Over hem wordt hier geïnsinueerd dat hij van andermans geld leeft, ‘hy doopt op Iochems vet’. 105 kluyver: smulpaap of vrouwengek. 107-108 Negen Eyren om een stuyver/En een snap-soen (steelse zoen) van de Man: is dit een bestaande uitdrukking? (voor: dat is goedkoop verworven). Komt niet voor bij Tuinman of Stoett. 113 om een Aeltje: om te drinken. 115 het slimme Waeltje: misschien De Waal (zie Hoofse Clitie, p 587). 116 't draeght mee Knoopen aen sen Broeck: die is ook niet van gisteren. 117 't Besaentje wil wel over: het schip zeilt goed, oftewel: hij kan het (finantieel) wel redden. 119-120 Was het Katz-vel wat te pover etc.: Omdat de portemonnaie niet voldoende gevuld was, moesten jas en kostbaarheden als pand achtergelaten worden; cf. Mane-schyn p 71 regel 667). 124 Als het aan de Pols-stock schort: als de kas leeg is. 125 de pappot koelen: er voor opdraaien. 126 de Swarte dogh: ws. de herberg De Swarte Hont (of De Prins) van admiraal Swartenhondt, in de Nes, in deze jaren gedreven door de weduwe van de admiraal, Elisabeth Bas, door Rembrandt geschilderd. Deze zin kan men lezen als door Fop tegen Trijntje gesproken: laten we nu gaan naar... 128 Luytjes kint: Jacob Luyt (waarmee Tengnatel omging, zie p 33 van Inleiding)? Fop begroet Luyt bij het binnenkomen, en maakt daarna een opmerking over een aanwezig meisje. Een andere mogelijkheid is, dat ‘Luytjes kint’ het meisje zelf is. Cf. St. Nicolaes, regel 118. 129 bol: poezelig; sackje: meisje, vrouwtje. 130 snobbel sieck: kusgraag; truy, eig.: zeug. 131 quacje: borrel (door Fop tegen de waard gezegd, evenals de volgende woorden: kom ook eens bij ons). 138 't Middelrifft ontstelt: (hij is) helemaal opgewonden, hitsig. 139 kroeskop: driftkop. 140 de Smeer-pot-: eig. de zalfpot, hier ws. ‘een snol’. 142 klaer: Klaartje. 144 Ponjetten: manchetten, maar ponjetten stijven = de liefde bedrijven. 145 goelick: mooi, knap. 148 Pruym: knorrig gezicht? 150 komen: koopman. 151 veringh: fokstier (hier ongetwijfeld toespeling op een bordeelhoudster). 157 haer: hen (de katers, d.i. de ‘krolse’ mannen). 158 hy heeft de voortocht vry: zij zijn aan hem overgeleverd, hij heeft vrij spel? 159 luystse de vellen: maakt ze hun geld afhandig. 164 pofsack: dikzak. 165 Man, tekst: kapitaal cursief. Dit gebeurt abusievelijk voortdurend met de M en de W, in deze druk. 173 Vrouw je, latere drukken hebben: Vrouwtje. 175-176 (sy houwt) de Nieren voor de beste huts-pot: alleen met mij gaat zij naar bed. 178 Hinderdam: gehucht bij de Horstermeer. 179 Nuf? (voor een man is dit een zonderling woord). 182 met een lighte voet: op de dansvloer. 190 't Scheurde goetje, ‘het gescheurde goedje’: grove uitdrukking voor ‘de vrouwen’. 194 quam, tekst: qum. 201 praetje, tekst: pratje. 203 deuvick: eig. sluitpin (van een vat). 204 de voght was inde kruyn: hij was heet, hitsig. 210 gedril: copulatie. 211 delen: planken. 213 't Was gheen prijckel van versmooren: Er was geen gevaar voor verdrinken. 219 't vincke nettje: vrouwelijk geslachtsorgaan (vinck=penis). 225 Cryn Ioosten: een acteur. 228 het schorte aen de bouwt: er was te weinig te eten? 230 vonde: drukfout voor voude, vouwde? 236 de Hel: bij het Singel, ter hoogte van de huidige Schoorsteenvegerssteeg, was een straatje van die naam, dat h. bedoeld kan zijn. 242 het schorte inde kluys: lett. haar geslachtsorgaan had iets nodig. 243 pesen: eig. hard werken, in Amsterdam nu nog wel gebruikt in de betekenis van copuleren. 244 huys: pothuis. 255 haer weven: hun paring. 269 strycken: er vandoor. 270 slecht: argeloos, onschuldig; de verbinding ‘een slechte duif’ komt zeer veel voor in het zeventiende eeuws; h. natuurlijk een spottende zinspeling op de naam van het meisje, dat niet zo erg onschuldig is; belaen: bedroefd 275 Sael: zadel; gestoten, tekst heeft: gestoden. 279 speten: aan het spit steken. 281 de dove Orgel-pijpen: het geschut (op de wallen), eig. het orgel dat niet speelt. 282 prijs: eig. veroverd schip. 286 vunstigh: muf. 291 veel: vedel (deze twee regels betekenen: al kun je zelf niet meedoen, je kunt toch kijken?). 293 gragie: latere drukken hebben: grage, wat beter lijkt. 296 vunt: (doop)vont, hier weer obsceen. 303 domyneren: het spel ‘domino’ spelen, bij uitbreiding: brassen. 311 de: die. 316 'tWas slim gefopt: zij zaten in een lelijk parket (latere drukken hebben ‘gesopt’, wat ook zou kunnen). 321 Poppegoet: geslachtsorgaan. 324 daer bleef van elck een stick: zij schoten er allemaal een stuk (van hun geslachtsorgaan) bij in. 331 by gort: bastaardvloek, van ‘bij god’ (andere variaties komen ook voor, zoals: bij gouwt). De hele zin kan ook anders gelezen worden: de Poock (d.i. het orgaan) by gort te laten (d.i. er bij in te schieten). 337 hoe snorren hier die vincken:? Misschien: wat wordt hier met geld gesmeten. 338 gemeen: gewoon. 339 henghst, tekst heeft: henght. 344 Dat mach van gheen snapper of: Dat kan een praatjesmaker (als jij) zich niet permitteren? 345 Graefje: dit woord rijmt niet op Baesje (regel 347). Ik veronderstel dat hier een f-s verwisseling heeft plaats gevonden, zoals vaak in 17de-eeuwse teksten. Het is dus mogelijk dat het woord Graefje gelezen moet worden als: Graesje (d.i. gratie), een voor de zetter ongewoon woord. De andere mogelijkheid, namelijk dat men ‘Baefje’ moet lezen, is even groot. Er was nl. een weduwe, Baefje Bisschop, wier rijkdom spreekwoordelijk was. 347 Baesje: de vader, of: drukfout voor Baefje. Gezien de onduidelijkheid van de tekst ter plaatse zijn beide lezingen mogelijk. Latere drukken hebben: Baesje. 352 Daer verteertmen met een Duyt: daar kan men met een schijntje rondkomen. Er is een andere mogelijkheid, namelijk weer een drukfout van met voor niet (veel voorkomend). De betekenis is dan: daar kost het leven geen cent. 355 stieren: sturen. 356 flep-kouws: fleppen betekent drinken, kou(w)s vrouwelijk geslachtsorgaan. Hele woord dus: òf dronken snol òf hitsige vrouw. 357 het hoeckje boven raken: de moeilijkheden teboven komen. 358 Mons: Monsieur. 360 hachje: kluifje. 363-364 Lammert kan zich de uitgaven voor wijntje en trijntje niet permitteren (eig.: Hj kan niet meezingen omdat de wijs te hoog is). 370 Besje: moeder de vrouw. 373 Kermis: (kermis)gift. Hele zin: Met een cadeautje kan hij het klaarspelen (zie Van Moerkerken, Woordenlijst), óf: met een cadeautje kan hij het kopen (mnl. tugen = betalen), òf: voor een cadeautje mag hij haar ‘berijden’ (een tuig aandoen), òf, tenslotte: voor een cadeautje mag hij haar ‘bruid maken’ (de bruid kreeg van haar toekomstige schoonvader vaak een ‘tuigje’, van zilver bv., waaraan allerlei dingen gehangen konden worden). 379 Blyft het pelsje sonder neten: wordt het meisje niet zwanger. 381 Komt de pan aen te setten: raakt het meisje in verwachting. 382 Daer voor is de botter goet: dan is daar wel iets op te vinden. 383 Strax weer op het trouwe letten: meteen zorgen dat ze trouwt. 384 een slechte groene bloet: een brave kerel die wel zin heeft. 385 leurtjes: beuzelingen (speelt in: het zijn ‘maer leurtjes’ het woord malheurtje mee?). 387 Schreur: (arme) kleermaker. 388 een wel beproefde Fuyck: eig. een net waar al wat in gevangen is. 389 Dat 's: Als je het zo doet dan ben je. 390 Zo spaar je je geld. 391 't Poppe-goet: de geslachtsorganen. 392 termin: voor het bedrijven van de liefde. 394 het schort hem aen de Broeck: hij heeft een vrouw nodig. 395 perlegaten (eig. een gat in een parel boren): copuleren. 399 Gal jey 't baersje op de soden: knap jij dat karweitje eens direct op (lett. maak jij het baarsje direct na de vangst, op 't gras, schoon). 400 In de termen van de kleermakerij wordt het ‘schreurtje’ te kennen gegeven dat hij maar goed van het meisje moet profiteren. 401 Wordt deze zin door Trijntje tegen Fop gezegd? 403 wyn-verlater: kelderknecht. 404 op den tril: aan de gang? (gewone betekenis: aan de zwier, maar dat is hier niet waarschijnlijk). Hele zin misschien: nu moet Ott de kelderknecht weer met het stopmes aan de gang (om een vat tapklaar te maken). 405 vegen: drinken. 406 de kelder staet an: de kelderdeur staat open. 411 becken: gong (waarmee de stadswacht opgeroepen wordt). 412 snap uyt: mondje dicht. 415 het Ammeraeltje: zinspeling op bepaalde persoon, of algemene betekenis van ‘het puikje’? 416 't Loofje? Misschien weer f-s verwisseling, dus: 't Loosje, oftewel: 't slimme vrouwtje, met een toespeling op een eigennaam (in regel 422 wordt de vrouw ‘Vosje’ genoemd). 417 Nen: neen (drukfout) of: Vrouwtje; dat benne brave bonen: zo is het niet gek. 419 voorschrift: aanbevelingsbrief. 420 sponsje, voor sponnetje: vulgat midden in een vat (h. natuurlijk obsceen); haer: hoer. Betekenis van zin 419-420: bij een hoer kom je niet zo gemakkelijk aan je trekken (d.w.z. zonder betalen). 423 Schoots-vel: dubbele betekenis: de gebruikelijke (die op het beroep van smid lijkt te zinspelen) en: vachtje van de schoot. Zelfs het woord vel in de betekenis van: vrouw, speelt mogelijk mee. 429 de blaes-balg: aanduiding voor de man (een smid blijkbaar)? Dus: wie zou het achter deze smid zoeken? 430 op 't hoeckje van de schop: zonder veel omslag? De koek werd met een ‘schop’ in de oven gekeerd. 431 duske: zodanige. Koek uit de broek schudden: copuleren. 435 verlore: tevergeefs; strycken: ws. de behandeling die men ook nu nog een broedse kip geeft om haar van het broeden af te brengen (in een zak ophangen en daar van tijd tot tijd langs strijken). Betekenis van de hele zin is duidelijk: als een vrouw wil, houdt niets haar tegen. 441 vurtie: vuurtje. 442 een dat: het een of ander (te kankeren). 445 Schort de pot een weynich lager: hang de pot wat lager. 447 een rechte sorrig drager: een moeilijke kerel (volgende zin: maar vooral voor anderen). 454 van de kouws: over de vrouwtjes (zie regel 356). 463 't rockje is scheurigh: de vrouw heeft er zin in. 465 't Staet je: hij staat daar (tekst: Saet). 468 mosje: eig. mostje, gistend sap. 471 de lelle gaten: gaatjes (voor een oorhanger) in de oorlellen boren, hier obsceen: zich toch een weg banen (Stijntje wil immers niet, ‘sluyt de spaerpot toe’). 476 Bot gepunt en galt gheen baers: met een bot mes kun je geen baars schoon maken, dus: zonder erectie is de paring onmogelijk. 482 ontdragen: stelen, wegnemen. 487 met de klock of laten luyen: door de stadsomroeper bekend laten maken. 490 nieuwers: nergens; op en gist: op bedacht is. 492 verpist: verpatst. 495 hou(w)t sagen: slaat op het rasphuis waar nietsnutten te werk werden gesteld. 496 Styntie stuert: Stijntje, stuur (...)! 499 te weven: te vrijen. 504 groen: geil. 505 Gut: Dit staat aan het begin van een pagina, zonder de dubbele punt echter; maar de reklaam heeft deze wel. Omdat aangenomen mag worden dat die het handschrift nauwkeuriger volgt, is hier de dubbele punt wel overgenomen. 510 versier: vizier. 511 de: die. 513 gheen, tekst: ghen; hachje: eig. boutje, dus: dit is geen spekje voor jouw bekje. 528 een blauwe scheen vallen: een blauwtje lopen. 534 houd u aen een sy: ga aan de kant! 536 Deze zin spreekt Fop tegen Trijntje. 542 dat vouwt uyt de kreuck: daar klopt niets van. 544 beuck: boek. 548 altydt is 't klosjen of: nooit schiet er iets voor hen over. 551 kantigh: met kant bezet. 555 het lutsje knopen: zijn doel bereiken (meestal obsceen). 570 na de raep: naar het Rapenburg? of: om de buit binnen te halen (hetgeen echter de volgende zin met ‘Waer...’ onbegrijpelijk zou maken). Of, tenslotte, zinspeling op familie Raep? 600 Waar men zijn zinnen op gezet heeft. 604 sint velten (d.i. sint Valentijn): schutspatroon van lijders aan vallende ziekte. Hele zin dus iets als: buiten westen (slaan). 613 wel eer: vroeger. 615 nae de ploey vleyen: zich aan de situatie aanpassen. 616 vel: vrouwtje. 628 hette: hitte; schort: doet ophouden. 632 klapperliet: eig. lied van de klepperman, hier natuurlijk het lied dat de vrijer met zijn tanden klappert. 640 het Noortse Instrument: de noordsche balk (een snareninstrument)? Of een zinspeling op Anthoni van Noordt, de organist van de Nieuwe Zijds Kapel, in deze jaren? 644 leer-beelt: model. 652 vier: vuur. 663 het middel-punt: de penis. 674 de: die. 678 klouwert: sul; toeft: wacht op. 682 klouwer: (ditmaal) afgeleefd man. 684 de vink raakt in het net: vaste uitdrukking, waarin gedacht wordt aan de betekenis ‘penis’ voor vink. 685 knoet: Mof. 686 Hanght, tekst: Hangh; aen het endt: na afloop. 687 een gier lassen: contaminatie van: een gier maken (heen en weer bewegingen maken) en lassen (twee dingen aan elkaar vast maken, vaak in obscene betekenis). 695 Juffer, tekst (met f-s verwisseling): Jusser. 696 kousje, zie noot regel 356. 700 spelle gelt: fooi. 704 swickt: zakt door de knieën (cf. regel 464). 710 vensters: de zitplaatsen in de schouwburg waren in een soort loges ondergebracht, die oorspronkelijk met een gordijntje afgesloten konden worden, een mogelijkheid waar druk gebruik van gemaakt werd; zo druk dat al na een jaar de gordijntjes weggenomen werden. 716 swick-gat: eig. spon van wijnvat. 721 de ouwe: de pachter van de schenkrechten etc., òf (meervoud) de ouden van dagen; de inkomsten van de toneelvoorstellingen gingen immers naar wezen en oudemannen. 723 touwe: eig. kloppen, algemeen echter obsceen als: copuleren. Van de betekenis van de algemeen bekende uitdrukking ‘het deeg touwen’, krachtig kneden, wordt in de volgende regel gebruik gemaakt. 727 boren: copuleren. 728 het avegaert: de boor (obsceen) 729 Jorden hoeft niet langer te lopen. 732 Snaer: schoondochter. 735 schyve kacken: met geld over de brug komen. 737 brageren: de gebraden haan uithangen. 743 ontbreecken, tekst heeft: ontbrecken. 744 beduyt: uitlegt. 764 Wat er, tekst: Water. 766 voor de kool: voor de gekkigheid. 768 klappers: kletskousen (dus: in het milieu van de roddelaars). 771 smeren: wordt van verschillende anatomische onderdelen gezegd; hier ws. slagaderen. 778 geschrift, tekst: geschift. 787 kermis: kermisgeschenk, ditmaal letterlijk, want ‘de kramen zijn al opgezet’. 791 veel: vedel; doof: zonder (het juiste) geluid voort te brengen. 793 bouwt: bout, stuk wild. 795 spillen: spullen.

Vorige Volgende

Alle werken (1969)

Alle werken

Grove Roffel ofte Quartier des Amsterdamse Mane-schijn

Over het gehele werk