Alle werken(1969)–Mattheus Gansneb Tengnagel

[p. 43]
Amsterdamsche Mane-schyn+   'T Avond-mael is nu ghehouwen,   't Overschot is wegh gheset,   't Tafel-laken opghevouwen,   Noch een droncje na 't Gebed; 5 Daer mee tygh ick op de beenen   'T moye weer dat roept my aen,   En het vuyr verveelt mijn scheenen,7   Want de Winter heeft ghedaen.       Grietje luyster wat nae 't kloppen 10 Slae het Huys te deghen gae,   Breeck geen Schotels, ooc geen koppen,   Waschje vaten doch wat drae,   Broeje borden wel te deghen,13   Maeck het water Siedend' heet, 15 'T sal het smeer te beter vegen,15   Dat aers van geen smelten weet.       Schickje keucken, swartje schoenen,   Schuerje blakers immers glat,   Sooje d'Heugel of wildt boenen19 20 Datje nergens aen en spat,   Schrob de heert maer mijt de wanden,21   Doof de kooltjes, reecken 't vuyr,22   Laet het oly-pitje branden,   Want de keersen zijn te duyr.
[p. 44]
25 Slae het bed op, druck geen veeren,   Vouw de sprey en doet het net,   Leg de kussens op de kleeren,   Set de pispot voor het bed:   Wilje dan jou wat vermyen, 30 Als de schicking heeft het heur,30   Seecker 'k magh dat geeren lyen   Als je stal houd aen de deur.32       Daer is 't kneghje, dat ick beyde,33   'T is by loo een vreemde haen, 35 Grietje, 'k had hem hier bescheyden35   Om een straetje door te gaen:   Seecker 't Hoen beswaert mijn leden,   'k Kloof de beentjens wat te ras,   Maer ick fal 't wat gaen vertreden, 40 Soo 't geen meertsche Bucking was.40       't Slacht de Ioncker, die sijn speten41   Met een kiecxken had ghevult,   Dat wy Plomperts Lever heten;43   Heer de Man had soo gesmult! 45 En hy droomde van wat lackers;   Ick doe oock soo als mijn Heer,   Maer ick denck wy hebben mackers,47   En men doet veel om de eer.
[p. 45]
Ben je daer mijn Soete baesje? 50 'k Dacht je mijn vergeten had:   Grietje tap ons nou een glaesje,   Daerme gaen wy op een pad.   Siet hoe vrolick lonckt het Maentje   Maer! Hoe vriendelijck kijckt 't ons aen; 55 Dit raad meenich Courtoysaentje55   Nae sijn liefste lief te gaen.       Holla! Soudmen soo langh wachten   Tot het moye weer ons drijft?   Die soud Clapper-tand niet slachten, 60 Daer ons Huygens soo af schrijft;60   Die voor 't venster stond bedropen,   In het reghenachtigh weer,   Daer sijn beckje lagh ghekropen63   In de lodderlijcke veer.64     65 Helder op mijn trotse vryers;65   Daer de Hagenaer af spreeckt,66   't Zijn maer wevers, pelsers, snyers,67   En van sulcken op-ghequeeck:   Souje daer af moeten lyen 70 Datse grager zijn van aerd?   Soo waer 't Amsterdamsche vryen   Niet een Oortjes Kockje waert.72
[p. 46]
Drenghter deur; kijckt op gheen regen,73   Siet noch weer, noch winden aen, 75 Stelter alje winden teghen,   Al sou d'een met d'aer vergaen.   'k Sweerje niemand sou mijn hinderen,   k Liet voor 't Meysje goet, en lijf;   Maer nou denck ick op mijn kinderen, 80 En mijn af-ghereden Wijf.       Maer ick selj' een ander wijsen,   Die je wacker veur sel gaen,   En je sult hem self prijsen   Voor de beste Courtoysaen: 85 'k Weet hy selje niet begheven,85   Iae al gingter noch soo grof,   Maer hy houd veul van sijn leven,   En hy bijt gheen vinghers of.88       Siet daer komt hy aen-ghetreden 90 Met een Vryster aen sijn zy;   'k wed sijn Vaer heeft al sijn leden   Schier ghemaeckt op vryery;   Want het past hem ja te wonder,   'T is een Iupiter quansuys, 95 Sy de blixem, hy de donder,   Maer de Arend laet hy t'huys.96
[p. 47]
En 't is sulcken ritse veughel,97   Maer sijn kuyfje wil niet staen;   Doch hy houd het in de teughel, 100 'T sou aers buyten 't spoor light gaen:   Dese selje Hopman wesen,101   Vryers, jaeght sijn vroome deught,   Volght sijn schreden sonder vresen,   k' Bidje, wat je volghen meught.     105 'k Souje wel een aer op draghen,   Maer sijn wreedheyd is te fel;   Alle Meysjes leyd hy lagen:   Maer hy komt niet in haer vel;   En hy gaet het efter roemen;109 110 Wel wat dunckje van die schroef?110   Wie sel 't loghenaertje noemen   Anders, als een vuyle boef?       Vuyle Boef men sel'tje loonen,   'k Sweer ten loopt niet langhe aen,114 115 Of je selt met dicke konen115   Over straet noch proncken gaen,   Sooje slegh niet raeckt aen 't hincken117   Even als je Schaffer doet:118   Heer! dan wil de Son staen blincken,119 120 Elcke zijd' een houte voet.
[p. 48]
Spits-Broer, laet ons nu gaen wand'len,   Geeft de roemer onse Griet,   T' word vast laet, 't is tijdt te hand'len:   Van het gheen men hoord, en siet. 125 Onse Griet die sou wel slapen,   Ofse schoon gheen soen en had;126   Houd! je selt je mont vergapen,   Soo j'haer propre lipjes vat.       Scheyter uyt, houd op van licken, 130 Wel! hoe benje nou dus groen?130   Sacht! je soent mijn meyt aen sticken,   Seecker je most dat niet doen;   Get je mostse daer niet klouwen,133   Ofse spartelt van melkaer; 135 Maer wil jy de stucken houwen?   Soo klouw ickje wel eens naer.136       Want ick sie wel, als de nichjes137   Speulen knick-knick-knelis-huys,138   En se blyven even dighjes,139 140 Dan is 't sus! daer slaept een muys!140   Maer als 't schaep begint te lammen,   (Want dat volght ghemeenlyck naer)   Dan is d'hand, in plaets van kammen,   Dickwils al te laet in 't hayr.
[p. 49]
145 Isset lestend niet ghebleecken?   (Soo je'et sleghjes swyghen wil)   Doe Poulyntje werdt bestreecken,147   Datter 't vet ten eers uyt vil.   Wie had immer, durven dencken, 150 Dat die ouwe kouwe ram   'T meysjen tot den gril sou wencken,   En verlaten dan het lam.       Doch men kan 't noch yets verschonen,   Want hy reysde hier van daen, 155 En hy heeft een van syn Sonen   Weder in syn plaets doen gaen;   Die doet nu syn vaertjes dinghen,   Tureluer heeft al 't bewint:158   Maer je moet niet van hem singhen, 160 Want hy is een Keunincx kint.160       En ick kan byget wel andren,   Die ick hier niet noemen sel:   Laet ons liever nu gaen wandren,   En beloeren eens het spel, 165 Dat de borsjens savonts spelen,   Als de Maen haer schijnsel gheeft;   'k Meen 't en sal je niet vervelen,   Soo je gheeren bent, daer 't leeft.
[p. 50]
'k bidje siet de straten krielen! 170 Wie wil nou begraven zyn?170   'k Wed wy vinden noch twee Sielen   t'Samen trecken aen de lijn172   Van het lecke lere schuytje,   Daer men 't hemt neemt voor de dweyl, 175 Daer de stuerman speelt op 't fluytje,   En de neers hout oogh in 't Zeyl.176       Sacht je mantel om je ooren,   Daer comt d'eerste vryer aen,   'k Sorgh hy sel in 't snot noch smooren,179 180 Want syn asem is ghedaen,   'k Bidje siet de knecht eens quylen,   Kijck hoe stard hy op die meyd:   Vryster soent hem doch somwylen,   Of je raeckt je vryer quyt.     185 'k Sie wie 't is! 't is 't soetje diefje,185   Dat door brillen plagh te sien;   Maer my dunckt syn lieve liefje   Weet hem beter glas te bien:   Met een lonckje can s' hem stooven 190 'T schijn van d'ooghen, neus, en mont,   Stooff s' hem onder soo, als boven,   Soo leyt Lammerts broeck vol stront.
[p. 51]
'k Soud 't wel eer onmoghelyck achten,   Dat de min soo wercken con, 195 Maer noch sie ick dat haer crachten   Stercker trecken dan de Son,   Die de velden op can drooghen,   Doch hy doet het zomers maer,   Daer de min haer groot vermoghen 200 Toont in 't koutste van het jaer.       Dat noch onlanx is gheleden,   Doe de Vryer met zijn Broer   In het narre-sleetje reden,203   Dat naer Kost-verlooren voer: 205 Baerde doe de min haer vlaghen   Niet in 't koutste vande tijt   Even, als doe Plutoos waghen207   'T kint van Iupiter verleyd'?       'T minnen kan veel dinghen wecken, 210 'T minnen maeckt de blooden stout,   'T minnen maeckt de wysen gecken,   'T minnen maeckt de jongers out,   'T minnen mint het min saem spreken,   En sy maeckt de minnaers stom, 215 En noch duysent minne-treecken   Gaen der in het minnen om.
[p. 52]
Spits-broer, 'k waer dees' daeg bescheyden,217   Daer ick lachte boven maet,   Om de dicke drolligheyden 220 Van de vrye Vrysters staet:   'k Hoorde melden van een Vryer   Die sijn eerste Wambays droegh,   't Maecken was hy aen de Snyer,   Aen de Winckel 't Laecken schoeg;224     225 En hy swoer het loon te sachten,225   Als sijn Vryster waer sijn Vrouw';   Want hy selfs soo langh most wachten   Eer hy duyten hebben sou:   Maer 't misluckte 't murwe kneghje, 230 Daer sijn sin was opghestelt;   Gijsbert wordt ghehaet van Brechje,   Nou heeft gheen van dryen geldt.232       Ia wel kind'ren! wat gheschieter   Niet in 't prachtigh Amsterdam? 235 'k Dacht terstont op ouwe Pieter   Eer ick uyt mijn lacchen quam:   Die koockt voor twee Exters pappen,237   Doch sy eten al alleen,   En sy konnen louter klappen,239 240 Maer sy zijn te leegh ghesneen.240
[p. 53]
s Smorghens gaense fijntjes setten   D'eene spieghel voor de aer,   Om de Doeckjes niet te pletten,   Diese stulpen op haer hayr: 245 Ick en sou mijn soo niet toyen,245   Als ick niemant geld' en de,246   Schult te maecken om wat ployen   In een Kapje lagh ick mee.248       Maer ick prijs Sint Lucas Lijsje, 250 Die versoet een yeders loon;   Dats een Vryster, dats een Meysje,   Isse slordigh, s'is weer schoon.   Wie het moyst' in 't moy doet duycken253   Die bedeckt het moyste deel, 255 Ronde Billen, vlacke Buycken   Hebben schier een Hemd te veel.256       Seecker 'k moet van 't Sletje roemen   ('k Raeck haer kleedingh nou niet aen)   Want sy is als Bloemers bloemen,259 260 Die met niemandt willen gaen,   Of hy moet sijn mantel menghen   Om en om met Sijde pluys,   Anders mach haer niemand brenghen   Van de Schouburgh nae haer huys.
[p. 54]
265 En dat weet de stoute stryer,   't Broertje van de Volle Maen,266   Daerom komt de gare Vryer267   Met sijn Fulpe Mantel aen:268   Doch hy mach nou wel wat proncken, 270 Want hy sit niet in de Muyt,270   En hy drinckt hem niet meer droncken,   Daerom gaet hy oock weer uyt.       Vrysters, 'k seghje met goed menen,   't Is aen 't Vercken niet besteed, 275 Wild hem gheen Faveurtjes lenen   Als het Friesche Schaepje deed,   Die haer Braselet most koopen,277   Daer de Beer se had verpand:278   Men sal nae gheen Lombert lopen 280 En hy is gheen Aramant.280       Doch in dien je sinnen nyghen   Niet te schencken eenigh Man,   Maer van vryers wat te kryghen,   Soo neemt gheen faveurtjes an: 285 Laet je liever eens om-armen,   Keurt een kus, die leven maeckt;   Want al kackt een meyt wat darmen,   'T schaed niet, als 't haer eer niet raeckt.
[p. 55]
Neemt een voor-beelt van een ander, 290 Let eens hoe het brandend' kind290   Brulde does' een Salmander291   Inde sachte luy'ren wind':   Dan! s' en brulde niet om 't ryden,293   Maer om dat de ruyter vlood, 295 Die soo meenigh cransje breyde   In de breydel van haer schoot.       'k Wed, de kraen soud' niet onfluyten297   Als het vat ontsteecken leyd;298   Maer het schijnt, 'shaer ooghen sluyten, 300 Als het onderst' open glijd.   'k Sweer hy sou mijn niet beloeren,301   Maer men moet wat anders doen,   Als syn achter-wanghen roeren,   En syn asem binnen voen.     305 'k Sou, aleer ick quam aen 't drillen,305   Lett'ren eyschen van haer hand,   Soo s' het dan ont-dreyen willen,307   Daer sijn rechten voor in 't land:   En ick sou de saeck betrouwen 310 Keuningh, wilde, of Molijn,   Die, tot pleyten voor de vrouwen,   Dry door slepen meesters zijn.
[p. 56]
Laetje dit tot raed ghedyen,   Peetjens van Salmanders zaet,314 315 Die nou mee, om 't malle vryen,   Al je eyghen vryheydt smaet;   Want ick sie de Vuyle-bieren,317   Dan de jonghst', en dan de outst'   Stadigh om je Venster swieren, 320 Ellick houd' sich voor de troust.       En de beste sou mijn sinnen   Niet bekooren tot sijn sin,   Noch myn minnen tot syn minnen,   Daer ick minder min in vin, 325 Ia al spoogh syn eers ducaten   Alle daegh een Tobbe vol,   Of ick sou myn sinnen laten   Vallen op een rappe Pol.328       Doch ick wil 't soo hoogh niet setten, 330 Want indien je sin daer leydt,   'k Sweer ick sal 't je niet beletten;   Seecker 'k sie noch vrolickheyd   In het paaren van je beyde,   Dat elck een niet kijcken kan, 335 Want je selt uyt spelen ryden   Met de Susters van je Man.
[p. 57]
Die niet eene Marckt versuymen,337   Wantse trecken alle jaer   Nae de Valckenburghsche kruymen,339 340 En van daer weer op een aer:   't Haerlems spec dat smaect haer wonder,   End' het Wijntje alderbest,   Maer dat wierp de Meysjes onder;343   Die het weet, die klapt de rest.     345 Spits-broer hier 's wat nieus te kijcken,   'T is ghenoech van dese praet,   Siet daer komen ses ghelijcken,   En sy stappen op de maet;   'K wedse gaen in masckerade, 350 Om te dansen voor een bruyt,   Want haer grijnsen en gewaden   Roepen niet dan bruyloft uyt.       'T eerste paer heeft hooghe rugghe;   'T tweede toont sich leep, en scheel; 355 'T derde paer is noch niet vlugghe,   Want het hincken is haer deel:   Heer! hoe bly wil 't selschap wesen,   'K wou ick mee sat aen den disch;   Maer de bruydt die mach wel vreesen, 360 Soo de gest aen 't rijsen is.360
[p. 58]
Ay! Wat magh ick oock al praten?   'T is sen leven niet ghebeurt:   Sou een bruyt haer nayen laten,363   Eer het schaepje waer ghescheurt?364 365 Sacht! Ick twijffel aen mijn ooghen,   ofse al ghemaskert zyn:   Maetje, 'k vind ons beyd bedroghen,   'T is haer wesen, en geen schijn.       Want dat paer (die packen paeren369 370 Sonder moeyten met haer rugh)   Leecken, doe sy verder waren   'T oorgat vande pape-brugh,372   Dat wy over sullen komen,   'T is doch even wat wy gaen; 375 Maer nu ben ick uyt mijn droomen,   Want ick sie 't voor kennis aen.       'T is de Hel-hont met het diertje,   Dat het Hoorens teer bewaert:   'T tweede paer is schele kniertje 380 Met het lepe kind van aert:   'T leste paer hoort voor te treden,   Maer dat heb ick niet ghedaen,   Om haer lamme luye leden,   Die meest volghen achter-aen.
[p. 59]
385 'T is de seun van stille Ioris,   Maer hy rammelt in sijn goud   'T meysjes oomtje die heet floris,   Die haer voor sijn dochter houd;   Want sy sel sijn duyten erven 390 (Daer sint Ioris kindt op siet)   Als haer oomtje komt te sterven;   Sterft hy noyt, soo erft sy niet.       Weer wat aerts! Maert 't is geen vryen;393   Och! daer sijnse hand-ghemeen, 395 'T arme knechje dat sal lyen,   Want daer sijn der twee op een.   Heer! wien doen de speelmans loeren397   Door de brassers niet te cort?   Maer hoe wil het hooft staen loeren, 400 Als het gat gheslooten word?       Vrijers, hoeren sijn maer kanckers,   En de pocken in je bloed;   Houd je liever by Griet Danckers,403   Die doet al de drillers goed; 405 En dat doet Ael klem-kous mede,405   Heyntje duyvels, Vriesche May;   Tryntje Sant-schuyt log van leden,   En het weeuwtje van de Bray.
[p. 60]
Grietje Vroe-moers, Anna Clara, 410 Aeltgen in de Diemer-meer,   Slecht Menisje, Bleecke Sara,   En de Ioffrouw met de Veer:   Dats een Rey van twaelf vromen,   Daer een yeder lust in schept, 415 Maer jen hoefter niet te komen,   Sooje niet te droopen hebt.416       Doch; daer zyn wel and're plaetsen,417   Daer men met twee ballen slaen,   Maer ick souder noode Kaetsen, 420 Want de Netten zijn vergaen;420   En het deuchter gheen van allen,   Troef, en Grielje zijn te wijd,422   Doch men neemt maer schellinghs ballen,423   Daer het meest al hayr van schijt.424
[p. 61]
425 Maer die moetje s'avondts vinden,   Op de Vismarckt, of den Dam,   En men hoeftse niet te binden,427   Wantse staen ghelijck een Lam;   'k Sie somtijdts wel trotse Luyden, 430 (Dat ick ben ghelijck bedeest)   Die 't haer Vroutjes niet beduyden,   Waerse 's avondts zyn gheweest.       Maer het eynd' beschyter velen,433   Want men recht te weynigh uyt, 435 Als men Bancquerot moet spelen,   Dat men dan syn Boecken sluyt:435-436   Dan ist stracx de Man moet breecken   Door syn ongheluck en schae,   Iuyst is 't door syn slimme treecken,439 440 Doch d'onnoselen niet te nae.440       'k Hoorde lest een klucht vertellen,   (Wisten s' het, 't quam op 't Tonneel,   Want de net-ghevylde spellen443   Hebben doch gheen gunst of deel) 445 Hoe een meyd de may sou planten445   Teghen 't boortje van een schuyt,   Maer het schip weeck vande kanten,   En het lam schoot onder uyt;
[p. 62]
Blood-hert teegh sijn best aen 't sluypen449 450 Met sijn broeckje in sijn hand,   En hy liet de meyd staen druypen,   Die nou weer stond op het land;   Want de schipper quam, door 't vergen453   Van het schreeuwen, uyt sijn koy, 455 Om de water-roos te bergen:   Maets wat duncktje was 't niet moy?       Dats 's een klugje! 't geeft my wonder,   Daermen soo veel kloeckerts siet,   Datter niet een borst loopt onder 460 Die syn pen eens drincken bied,   En tot weelde maeckt beschoncken;   Daerse sellifs altijdt vol462   Voor de deuvick legghen roncken463   In het kroeghje van Apol.464
[p. 63]
465 'k Prijs voorwaer die wyde monden,   Die het groote Nectars vat466   Op haer tanden setten konde,   Doe een yeder vol en sat   Rolde van de steyle toppen469 470 In het vrolijck Amsterdam,470   Daer se soo veel minne-droppen471   Spooghen, daer een beeck van quam.       Die gheen ebben kan ghedooghen,   Maer ghedooght een staeghe vloed: 475 'k Meen daer sal gheen drop verdrogen,   Schoon se nou wat rusten moet.   Siet, haer Goden zijn gaen dwalen,477   (Want de Nectar was hier op)478   Om van d'Indiaen te halen 480 Voedsel voor de minne-drop.       'k Wed indien sy weder komen   (Pels, en Moor die t'samen gaen)   Dat de minne-beeck haer stromen   Sal verheffen tot de Maen; 485 Maer ick meen aleer de sluypers   Sluypen weer nae dese wal,486   Datter van die Nectar-suypers   Noch wel twintigh volgen sal.
[p. 64]
Staeck je tret! Ay stae wat stille! 490 Spits-broer, 'k heb dit al voorseyt;   Ginder gaet het op een drillen;   Menschen kykt hoe helpt de meyd?   Siet daer laet 's haer rockjen vallen:   Wel wat dunckje van die slagh? 495 Soudmen soo gheen meyd vergallen495   Dat de gal in 't midden lagh?       Seecker had de Scherrem-mayster497   Sulcken schiltjen me ghevat   Even als die natte naeyster,499 500 'k wed hy 't niet verlooren had.   Maer nou bleef hy in ghebreecken,   En hy moster onder gaen;   'T Meysje kreegh wel vyftigh steken,   En sy bleef al lijck wel staen.
[p. 65]
505 Maer kom laet ons voorder reden:   Houd'! wie sie ick ginder veer?   Daer sal 't weer gaen op een treden,507   Want de hen die duyckt al neer:   Broertje laet ons hier wat tucken,509 510 Want sy sijn nou wel te moe,510   Of hy sel haer 't speen ont-rucken,   En dan valt de borst licht toe:512       'T is gheklaert: wel dat 's een quantje,   Dat 's een vryer als een kruyt; 515 Kijck hy geeftse noch een hantje,   En hy helpt de jonghe bruyt:   Maet, dat sal gheen snyer lijcken,   Want hy speelt de courtoysaen,   Of hy beun-haest by de rijcken,519 520 Of hy heeftse wel sien gaen.       'k Sweerje dat, hy kan 't te deghen,   Is 't een knip-luys, hy is gauw;522   Siet hy sel haer rugh af veghen,   Want de Vrysters sien wat nau; 525 En het sou haer licht beklappen,525   Alsse voor haer Iuffer staet,   Dat's haer kousen had doen lappen527   Met een Naeltjen sonder draet.
[p. 66]
'K meyn daer is nou meenigh meysje 530 In haer nieuwe huer ghetreen,   Die schier twijffeld, of haer vleysje   Is beset met twee, of een:   Seecker door dat avond-loopen   Worter meenigh op gheruyt; 535 Maer die speten wil moet dropen,   Want het vleysch dyt beter uyt.       't Plagh al meerder te gheschieden,   Waer men quam daer wierd ghevryd,538   Of men sacher punten bieden,539 540 Op de Beurs insonderheydt;   Daerom staender oock twee hecken   Voor dat vuyl en snood bedrogh,542   Die soo licht haer messen trecken:543   Maer daer is noch plaets ghenoch.     545 Want indien men wou beletten,   Dat dat werck bleef onghemeyn,   Most men soo veel hecken setten,   Alsser boom, of stoepen zyn;   Ia 't en sou niet moghen baten 550 Of men schoon een sportjen sloegh550   Voor de loos-bedeckte gaten,551   Daer het schaep de Wolf injoegh.
[p. 67]
Maets daer zyn veel grage gasten,   Soo 't je noch te vooren staet, 555 Heuchtje wel hoe 't Meysje waste   In een Pot-huys aen de straet,   En de Vos die kon hem buyghen   Met syn uyer nae het gat,   Als het kind haer vaer quam suyghen 560 Daer de man ghevanghen sat.       Meenigh wilder zyn bespronghen   Om de liefde tot het Lam;   En haer ram en maeckt gheen jonghen   Offer dan een ander quam, 565 Isser soo veel aen gheleghen?   Evert seydt het mach bestaen,   En hy heefter gantsch niet teghen,   Of hy onghekleedt moet gaen.       Lieve spits, 't zyn sulcke dinghen, 570 Die men niet beletten kan,   Want indien men vlam wil dwinghen,   Daer komt niet dan arger van;   'T vuyr en kanmen niet besluyten,   Of het dooft sich sellifs uyt, 575 Of het barst met kracht daer buyten,   Dat het aen den hemel stuyt.
[p. 68]
Wasser lestend niet een vryster,   Die de kranckert speelen gingh?   Och het schaep dat was soo byster, 580 Offer 't leven schier aen hingh:   Moertje, seyse met veel suchten,   Haeld een Doctor voor myn pijn,   Of myn sieltjen sal 't ont-vlughten,   En dit sal myn sterf-dagh zyn.     585 'T wijf dat lieter stracx bepraten,585   Want sy wist van 't veynsen niet;586   Dochter, 'k sal hem halen laten;   Blijf gheduldigh in 't verdriet:   Daerop quam de doctor binnen 590 Met syn gouwe ringh voor uyt,   Maer hy kende 't meysjes sinnen,   En hy wist wel wat 't beduyd.       Soete kind hoe staet het leven?   Sey de wyse man terstond; 595 Wild my eens de arrem gheven,   Dat ick weet de rechte grond:596   'T is een koorsje wild niet vresen,   Want de pols is wat berad,598   Doch daer sel wel raed voor wesen, 600 Pen en inct; Ay haestje wat!
[p. 69]
Hier op gingh hy ordineeren   Dit clysteertje, dat hier staet,   (Dat elck een behoord' te leeren,   'T is voor sulcke sieckt niet quaed) 605 Eerst een dragma mosterd-zaden;605   Langhe peper hondert grayn,606   En een hand-vol netel-bladen,   'T saem gemenght in brande-wijn.       Daetlijck gingh de moeder tyen 610 Met 't receptie nae d'Apteeck,   Maer de vrouw die most staen beyen,611   Want het stond wat in de weeck;   Onder tusschen kreegh het meysje   Van de doctor een kleysteer 615 Noch eenmael, en noch een reysje,   Dat de sieckte nam sijn keer.       Daer me quam de Moeder treden,   Met d'apteecker aen haer zy,   Maer sy vond haer dochter kleden, 620 Heer! De vrou die was soo bly;   'k Meyn soo 't meysje was gheleghen,   En sy had de medicijn   Achter in haer poort ghekreghen,623   'T kind sou noch al gauwer zijn.
[p. 70]
625 't Licht-gat stond weer op de beenen,625   En de doctor nam verlof,   Die niet langh daer na teegh heenen   Naer het kuysche Weeuwen-hof;   Daer was me een pols te voelen, 630 Maer die bracht hy in het groen;630   Dorre kruyden moghen koelen,   Maer het sap kan 't beter doen.       Vrysters voelje ergens jeucken,   Daerment niet wel klouwen kan,634 635 Scharpe naghels maecken breucken,   En dat brenght geen vordeel an;   Wild het liever openbaren,   Leght het voor de doctor bloot,   Want sijn kruyt kan leven baeren, 640 Dat 's een middel voor de doot.       Doch ick walgh van 't ordineeren,   'k Hou van geen Apteeckers bry;   Daerom sal ick weder keeren.   Nae de Soete vrijery; 645 Daer is beter kruyt te smaken.   Daer behoeft geen medecijn   Harde stronten weeck te maken,   Tot verlichtingh van de pijn.
[p. 71]
Duysend lonckjens, duysend gluertjens, 650 Duysend kusjens heen en weer,   Hondert duysend minne-kuertjens   Syn de pleysters van dat zeer.   Doch daer zyn wel meer gebreecken,   Maer daer houd ick gantsch niet van, 655 Menich lever is ontsteecken,655   Dat geen kusje koelen kan.       Daerom gaense nae de doelen,   Daer is water voor de brand,   Daer 's een dranckje, om te koelen, 660 D'hitte van haer inghewand;   Rijnsche vocht, en fransche wijnen,   Stinckend kruyt, en luchtich bier,662   Dat de geesten doet verdwijnen,   Dat 's de doofpot van haer vuyr.     665 Leenert was onlanghs aen 't dwalen,   En hy raeckten ergens vast,   Maer de mantel most betalen667   Wat syn meester had verbrast,   En hy worden uyt ghedreven,669 670 Dat quam seper al te kael,   Tomas oom kan beter leven,   Maer die kan de Stichtse tael.
[p. 72]
Menich die niet drincken willen,   Maer de dronckers stellen voor 675 Door het maecken van pasquillen,   Dat het yeder komt ter oor;   'k Meyn indiens s' haer selfs bedrijven   Eensjes stelden by malkaer,678   Datter uyr, noch tydt sou blijven, 680 Om te schryven van een aer.       Maer ick sal mijn daer voor hoeden,   Want het schryven siet wat veer;   Klout men schurft het dreygt te bloeden,   Roertmen strond se stinct te seer: 685 'k Laet een yeder in syn wesen,   Beste-maet is dat niet goet?   't Vry gemoet hoeft niet te vresen,   Daer 't onvrye vresen moet.       'k Set myn roer weer nae het minnen, 690 Want de min is al myn lijf;   Maer de liefde dryft myn sinnen   Nimmer van myn echte wyf,   'k Laet myn oogh wel wat gaen weyen,   Maer het loopt niet al te rou, 695 'k Blijf, al spreeck ick wat van 't vryen,   In 't staecketsel van de trouw.
[p. 73]
Wacker aen verliefde helden,   Steld het dutten uyt jou sin,   Trouwe minnaers slapen selden, 700 Of se droomen van de min:   Die het voorst verslyt met pissen,701   En het achterst met de wind,   Sal ick uyt myn boeckje wissen,   Daermen 't puyck van vryers vind.     705 Op, staet op! Ick doogh gheen slapen,   'T vryen is noch niet voldaen,   Laet de speel-luy louter schrapen   Voor de veynsters, daerse staen:   Vrysters hooren 't spelen gaeren, 710 T is de voorbood van de bruyt.   Meenigh lysterd nae de snaren,   Maer sy houwent met de fluyt.711-712       Spits-broer 'k had onlancx erbarmen   Met een kneghje, dat ick sagh 715 'Savonds door een scheurtjen karmen,715   Daer sijn hert te bedde lagh;716   Heer! de Knaep die kon soo suchten   Met veel tranen op sijn wangh;   Vrysters houd het voor gheen klughten, 720 Want het valt de maets te bangh.
[p. 74]
En een ander van ter zyden,   Die bescheet de gantsche deur   Sonder 't sleutel-gat te myden,   En hy riep, dat hebjer veur. 725 'k Denck de vryster had sijn woorden   Nae sijn wensch niet wel ghevat,   Dat hy dus haer rust verstoorde;   Menschen 't gingher soo van gat.       En wat veerder stonter eene, 730 Seecker 'k was hem al voor by:   Maer hy riep mijn met sijn steenen,731   Want de knecht die sat in ly;   Och! hy wrong hem schier aen sticken,733   En hy gaf de klinck een soen,734 735 Vryer, docht ick, wilje licken,   Lick hier naest, daer is 't van doen.       Noch een ander van die basen,   Die gingh op een pot-huys staen,   Want hy meynde door de glasen 740 't soete kind te sien ontdaen;740   Borsje seyd ick sonder schroomen,   Dat gaet seecker wat te grof,   Had dat yemand aers vernomen,   'T heylijck raeckte lichtelijck of.
[p. 75]
745 Niemand kan hem beter quyten,   Als die op gheen vingher past,   Doch hy most maer tienmael byten,   Of sijn toonen lyden last.745-748   Vryers wat al minne-vlaghen 750 Brenght de soete nacht al me,   Dat de Zon niet kan verdraghen?   Maer! al eer ick voorder tre.       Yemandt sou hier moghen dencken,   Dese vriend die loop te veer; 755 Vrienden, 'k sal mijn echt niet krencken,   'k Spreeck maer van de vryers eer:   'T heught my noch hoe 'k plag te vryen   Wort my dat soo quaet gheduyt?   Of en kan 't de trou niet lyen? 760 Wel ick scheyder liever uyt.       T' is ghenoegh, de tijdt vlied heenen;   Spits-broer, 'k meen nae huys te gaen,   Want het Maentje is verdweenen,   En de vlucht die heeft ghedaen, 765 'T leven is op straet ghestorven,   En het haeckt al nae het stroy   Achter moertjes eyer-korven,767   In een warm gheveeste koy.
[p. 76]
Vrysters heb ick wat gheschreven 770 Datje niet wel aen en staet,   Ay! dat moetje my vergheven,   Want het haten is te quaet:   Vanje Vryers mach ick hoopen   Soo 't haer wat te drolligh luyt,774 775 Datser ellick eentje koopen,775   En haer drollen krabben uyt.776       Als haer doen is uyt-ghewreven,777   En de schriften sijn verbrand;   Isser dan wat aen bedreven? 780 Ellick swijght sijn eyghe schand,   En ick sal het mee vergeten,   Of ten sy daer yemand weer   Van sijn weten wilde weten;   Laet hem comen; 'k weet noch meer.     785 En myn weten noem ick grillen,785   Die wel dickwils zyn gheschiet;   Die de vryers weten willen,   En ick weetse sellefs niet:787-788   Maer die 't raeckt, die sal 't wel seggen 790 Die het sellifs heeft ghedaen,   Kan het alderbest uyt-legghen.   En dan gaet het my niet aen.
[p. 77]
Want al-eer ick gonst sou derven   Van de een, of d'and're brief,794 795 Wil ick liever datelyck sterven   In de armen van myn lief.   Vryers, 'k gunt je altemalen,   Sterft een doot, die leven gheeft,   Yeder mach syn bruyt betalen 800 Met de munten, die hy heeft.	+ Titel: het woord Amsterdamsche is in de tekst gothisch gedrukt. 7 Regel 7 verveelt: is onaangenaam voor. 13 Broeje borden: maak je borden warm. 15 smeer: vet. 19 Heugel: verstelbare, getande haak waaraan de ketel of pot boven het vuur hangt. 21 heert: haard. 22 (het vuur) rekenen: met as bedekken en daardoor temperen. 30 Als de schicking heeft het heur: als de boel aan kant is. 32 stal houd aen: niet verder gaat dan. 33 beyde: wachtte. 35 bescheyden: uitgenodigd om te komen. 40 Soo 't geen meertsche Bucking was: als het tenminste geen maartse droge bokking was. 41 Slacht: lijkt op; speten: oude meervoudsvorm van spit. 43 Dat wy Plomperts Lever heten: de jonker had dus geen braadkuiken maar een veel lager aangeslagen lever aan zijn spit gestoken; en zo heeft Melis, de spreker in het gedicht, bokking gegeten i.p.v. kip. 47 Maer ick denck etc.: Maar ik denk dat wij de enigen niet zijn, en men doet veel om de schijn op te houden! 55 Courtoysaentje: minnaar. 60 Huygens: nl. in 't Voor-hout, dat in al deze lange gedichten nagevolgd wordt. 63 beckje: liefje. 64 lodderlijcke: ‘lekkere’; veer: veren, bed. 65 Helder op: Schep moed. 66 de Hagenaer: Huygens. 67 van sulcken op-ghequeeck: door dergelijke lieden opgevoed, uit een dergelijk milieu. 72 een Oortjes Kockje: wat ‘oortje’ (munt) betekent, is bekend, maar aan welke van de vele betekenissen van ‘Kock’ hier gedacht moet worden, is onzeker. De betekenis van het geheel is duidelijk: geen knip voor de neus (waard). 73 Drenghter deur: sla je er doorheen (lett.: dring er door). 85 begheven: in de steek laten. 88 hy bijt gheen vinghers of: hij neemt geen risico's? (zie ook regels 745-748). Het wnt noemt deze passage en ziet een betekenis ‘spijt hebben’ (samenhangend met ‘zich op de vingers bijten’). Ten onrechte dunkt mij. 96 de Arend: attribuut van Jupiter. Mogelijk wordt hier een toespeling gemaakt op een eigennaam. 97 rits: hitsig. 101 Hopman: aanvoerder (van de vrijers). 109 efter: evenwel. 110 schroef: losbol. 114 ten loopt niet langhe aen: het zal niet lang meer duren. 115 dicke konen: ws. equivalent van ‘een blauw oog’. 117 slegh(s): tenminste. 118 Schaffer: tafeldienaar. De ‘vrijer’ wordt nog steeds met Jupiter in verband gebracht; dit woord ‘schaffer’ slaat nl. op de manke Ganymedes, schenker van Jupiter. 119 de Son: ook dit verwijst nog naar Jupiter. 126 Onse Griet etc.: Grietje slaapt heus wel, al krijgt zij geen zoen. 130 groen: geil. 133 klouwen: h. kietelen. 136 je (...) naer: na jou. 137 nichjes: meisjes. 138 Speulen knick-knick-knelis-huys: de liefde bedrijven (eig. een nu onbekend kinderspel, maar de hier gebruikte toepassing is algemeen). 139 dichjes: dicht blijven = zwijgen, niets uitlaten. 140 Dan is 't sus! daer slaept een muys: Dan wordt er gedaan alsof er niets gebeurd is. 147 bestreecken: kan betekenen ‘geraakt’, ‘getroffen’. Hier obsceen gebruikt. 158 Tureluer: 1) het zingen van een eenvoudig liedje (wiegeliedje) of het ‘zingen’ van het kind zelf, 2) de liefde (sexueel). Beide betekenissen zijn hier mogelijk. Dat hangt ook af van de vraag of al hier ‘reeds’ betekent dan wel ‘geheel’. Zie ook St. Nicolaes, p 184, regel 96. 160 een Keunincx kint: hier mag men ongetwijfeld weer een toespeling op een eigennaam als bv. Koning achter zoeken. 170 Wie wil nou begraven zyn: Wie zou dit niet allemaal mee willen maken. 172 trecken aen de lijn van het (...) schuytje: de beeldspraak van het ‘schuitje’, in allerlei variaties, wordt vaak gebruikt met betrekking tot het bedrijven van de liefde. 176 neers: aars. 179 Sorgh: Vrees (ww). 185 soetje: ws. drukfout voor ‘soete’. 203 narre-slee: arreslee. 207 doe Plutoos waghen / 'T kint van Iupiter verleyd': Het is niet duidelijk waar dit op slaat. Op het verhaal van Proserpina (dochter van Jupiter) die door Pluto ontvoerd werd? Of op de nymf Minthe, die (bijna) door de schitterende wagen van Pluto verleid werd? 217 'k waer bescheyden: ik was (vandaag) ergens op bezoek. 224 schoeg: schuldig. 225 sachten: afbetalen. 232 dryen: Gijsbert, de kleermaker en de lakenverkoper. 237 Die kookt voor twee Exters pappen etc: die heeft twee vrouwen, maar ze wonen niet bij elkaar. 239 klappen: kletsen. 240 leegh ghesneen: licht gesneden, d.i. weinig gekuist in hun taal? 245 mijn: mij. 246 geld' (en) de: ‘geld deed’, dus: betaalde. 248 lagh ick mee: daar lach ik om, dat vind ik ridicuul. 253 Wie het moyst' in 't moy doet duycken: Wie het mooiste (het lichaam) hult in het mooie (fraaie kleren). 256 schier: al gauw. 259 Bloemers bloemen: ws. zinspeling op de boven alles uitmuntende bloemenschilderijen van Abraham Bloemaert (1564-1651). 266 de Volle Maen: ws. Tobias van Domselaer. Zie ook Voerman, p. 565. regel 277 vlgg. 267 gaer: bijdehand. 268 Fulpe: fluwelen. 270 Muyt: eig. kooi, dus: gevangenis. 277 Braselet: armband; koopen: terugkopen. 278 de Beer: de broer van Domselaer. 280 gheen, tekst: gheeu; Aramant: ? 290 het brandend' kind: blijkbaar weer een toespeling op een bestaande persoon. 291 does': toen zij; een Salmander: ws. wordt hiermee een (onecht) kind bedoeld, zie ook regel 314. 293 't ryden: het bedrijven van de liefde. 297 onfluyten: drukfout voor ontsluyten? (latere drukken hebben dit inderdaad). 298 ontsteecken: aangebroken, opengestoken. De betekenis van 297-298 is niet duidelijk. 301 beloeren: het wnt en andere woordenboeken geven slechts de betekenis ‘bespieden’. Het is echter duidelijk dat deze hier niet de juiste kan zijn. Een afleiding van ‘loer’, d.i. namaakvogel waarmee de valk tijdens de jacht aangelokt wordt, dus iets als: voor de gek houden, lijkt mij hier het waarschijnlijkst. 305 drillen: copuleren. 307 ontdreyen: lett. ontdraaien, dus: er aan ontsnappen. 314 Peetjens van Salmanders zaet: ws. moeders van onechte kinderen (zie ook regel 291). 317 Vuyle-bieren: ? Er is een woord ‘vulle-bier’, d.i. bier waarmee het vat aangevuld wordt. En verder is er een dichter C. Felbier. 328 Pol: minnaar, meestal van een getrouwde vrouw. 337 Marckt: jaarmarkt, kermis. 339 de Valckenburghse kruymen: ws. de feesten in Valckenburg (tijdens de in die jaren heel bekende kermis in begin september). 343 dat wierp de Meysjes onder: daar konden de meisjes niet tegen (nl. de wijn). 360 Soo de gest aen 't rijsen is: wanneer zij al zwanger is (en deze stoet van afzichtelijken ziet, hetgeen volgens het bijgeloof onaangename gevolgen voor het kind kan hebben). 363 haer nayen laten: zich beslapen laten, maar deze beeldspraak is niet zo versleten als in ons spraakgebruik. 364 Eer het schaepje waer gescheurt: voordat de zaak beklonken is (dus: het huwelijk gesloten). Gescheurd, van: scheuren, in stukken verdelen, of van een verbasterd ‘scheren’. 369 die packen paeren / Sonder moeyten met haer rugh: die zonder inspanning een last, namelijk een bochel, op hun rug dragen. 372 oorgat: gleuf in een brug, waar de mast van een passerend schip door kan glijden, zodat de brug niet opgehaald hoeft te worden; de papebrugh: hoge houten brug over het Damrak. Op deze brug, met een brede gleuf in het midden, leek het gebochelde paar dus. 393 aerts: ws. gelijk aan ‘aers’, anders. Een andere mogelijkheid is echter dat men aan ‘aertigs’ moet denken. 397 en volgende regels: onduidelijk. Ws. betekent loeren: schurken, of is drukfout voor: hoeren. 403 Griet Danckers (en volgende personen): herbergiersters, met een nogal persoonlijke service (aangezien zij de ‘drillers’ goed doen). 405 klem-kous: in dit woord moet men bij ‘kous’ niet zozeer aan het kledingstuk denken, als aan de homoniem, die vrouwelijk geslachtsorgaan betekent. 416 droopen: lett. vet op wildbraad druipen, vaak gebruikt in de betekenis: verteren, met een bijgedachte aan copuleren. 417 en volgende: deze hele strofe spreekt van bezoek aan lichte meisjes, in een volgehouden beeldspraak, ontleend aan het kaatsspel. 420 de Netten: veel voorkomend beeld voor vrouwelijk geslachtsorgaan. 422 Troef, en Grieltje: deze woorden heb ik niet kunnen vinden. Mogelijk zijn het de aanduidingen van bepaalde slagwerktuigen, die bij het kaatsen gebruikt worden, een soort ‘rackets’. Troef kan samenhangen met ‘tro(e)ffel’, grielje met het franse grille, waaraan ook het woord ‘griel’ (koperen raster) uit de papierindustrie herinnert. 423 schellinghs ballen: goedkope ballen. 424 Daer het meest al hayr van schijt: waar de meeste al van kapot zijn zodat de haarvulling eruit komt. Maar natuurlijk gaat het niet om deze primaire betekenis. Er wordt ws. gezinspeeld op de oude mannen (die hun haar verliezen), die bij deze versleten vrouwen hun heul zoeken. 427 te binden: vast te binden. Deze vrouwen lopen niet weg, blijven als een lammetje staan. 433 beschyter velen: maakt dat velen er bekaaid af komen. 435-436 verklaring: het afsluiten van de boeken als men al bankroet is, komt te laat. 439 treecken: handigheidjes. 440 onnoselen: onschuldigen. 443 net-ghevylde: keurig gepolijste. 445 de may planten: copuleren (lett. de meiboom opzetten). 449 Blood-hert: de laffe minnaar (maakte dat hij weg kwam). 453 vergen: lett. vragen. 462 sellifs: zelf. Tengnagel vraagt zich hier af waarom niemand van die hele Amsterdamse dichterbent over deze dingen schrijft (‘zijn pen te drinken bied’), en ondertussen doet hij het zelf... 463 deuvick: vat (eig. pin in het spongat van een vat). 464 het kroeghje van Apol: Misschien moet hier gedacht worden aan het nogal levendige etablissement van Eduard Hancock, al neemt De Roever (I, p 113) aan dat pas de zoon van Eduard, Richard Hancock, het uithangbord koos waarop Apollo temidden van de muzen, boven op de Helicon, te zien was. Het kan natuurlijk dat alleen figuurlijk over ‘de kroeg van Apollo’ wordt gesproken. Gezien de volgende regels, geef ik echter de voorkeur aan de eerste interpretatie, waarbij de tweede zich dan zonder moeite aansluit, omdat Hancocks herberg een artiestenkroeg was. 466 het groote Nectars vat / Op haer tanden setten: aan het dichten sloegen. 469 de steyle toppen: de Helicon. 470 het, tekst: her. 471 minne-droppen (...) daer een beeck van quam: zonder twijfel zinspeling op het liedboekje 't Amsteldams Minne-beeckie, waarvan de eerste druk verscheen in 1638. Voor de geschiedenis van dit boekje is deze hele passage interessant, omdat men eruit mag opmaken dat Pels en Moor als ‘redacteuren’ beschouwd worden, en mogelijk dat het boekje de publicatie was van een soort dichterskring, die in de herberg van Hancock bijeen kwam. 477 haer Goden: hun ‘redacteuren’ (zie ook regel 482). 478 de Nectar was hier op: hier viel geen inspiratie meer te vinden (en die kwam blijkens de volgende regels uit de liefde zelf). Daarom gaan zij ‘naar de Indiaan’. 486 Sluypen weer nae dese wal: weer heimelijk in Amsterdam aan wal zullen komen. 495 vergallen: eig. van de gal ontdoen, h. natuurlijk weer obsceen. 497 en volgende strofe: zoals in dit soort gedichten vaak de beeldspraak van een hele passage samenhangend gehouden wordt, is in deze strofe consistent het schermen als arsenaal van beeldspraak voor geslachtsverkeer gebruikt. Men mag in zo'n geval aannemen, dat er een directe toespeling aanwezig is (bv. op een bestaande ‘schermmeester’), die ons ontgaat. De man wordt hier gerekend verloren te hebben (‘onder gaen’ in regel 502) omdat ondanks al de steken die hij het meisje toebrengt, zij op de been blijft. 499 het woord ‘natte’ releveert het obscene gebruik van ‘naeyster’ dat op zich zelf niet veel zou zeggen. 507 treden: bespringen. 509 tucken: blijven wachten. 510 sy sijn wel te moe: het gaat zo goed (dus wij moeten het spel niet verstoren). 512 dan valt de borst licht toe: als de moeder het kind de borst uit de mond neemt, kan het al gauw gebeuren dat daarna de melk niet meer wil komen. 519 beun-haesen: h. ws. klaplopen. 522 knip-luys: scheldwoord voor kleermaker. 525 beklappen: verraden. 527 haer kousen doen lappen (etc.): een zeer gebruikelijke omschrijving van copuleren, mogelijk gemaakt vooral door de dubbele betekenis van het woord ‘kous’ (zie ook regel 405). 538 Waer: Als; daer: waer. 539 Of men sacher punten bieden: Dat men er een discussie over de prijs zag houden. 542 bedrogh: h. bedriegend gespuis. 543 haer messen trecken: obscene bijbetekenis. Er wordt h. beweerd dat men in de beurs hekken heeft moeten plaatsen om paal en perk aan de vrijpartijen te stellen. 550 sportjen: plankje. 551 loos-bedeckt: losjes bedekt, zo bedekt dat het gemakkelijk ontbloot kan worden. De gaten waar een wolf zelfs door een schaap al ingejaagd kan worden, zijn natuurlijk de vrouwelijke geslachtsorganen. 585 ('T wijf dat) lieter stracx bepraten: liet zich meteen ompraten. 586 sy wist van 't veynsen niet: zij had niet door dat haar dochter maar toneel speelde. 596 gouwe ringh: ten teken van de artsen-waardigheid. 598 berad: snel. 605 dragma: drachme, medicinaal gewicht, één kwart lood of één achtste ons. 606 grayn: grein; 60 grein is een drachme. 611 beyen: wachten. 623 Achter in haer poort: rectaal. 625 't Licht-gat: het geile ding. 630 die bracht hy in het groen: die liet hij naar buiten gaan. Het geneesmiddel dat voor het jonge meisje goed was, wordt hier niet gebruikt. Het weeuwtje moet opstaan, want medicijnen (dorre kruiden) kunnen haar niet zo goed helpen als de levende natuur. 634 klouwen: krabben. 655 Menich lever is ontsteecken (ontstoken): menigeen heeft zo'n trek in sterke drank. De lever wordt in veel uitdrukkingen met drankzucht in verband gebracht. 662 stinckend kruyt: tabak. 667 de mantel most betalen: hij moest bij wijze van betaling zijn mantel achter laten. Op iets dergelijks wordt ook gezinspeeld in Grove-roffel (p 112, regel 120). 669 uyt ghedreven: buiten de deur gezet. 678 stelden by malkaer: opschreven. 701 het voorst: zijn geslachtsorgaan. 711-712 Meenigh luysterd nae de snaren, / Maer sy houwent met de fluyt: Menig meisje laat zich een aubade door een minnaar brengen, maar geeft de voorkeur aan het minnespel. 715 een scheurtjen: een kier. 716 hert: hart, liefje. 731 steenen: kreunen. 733 sticken: stukken. 734 klinck: deurknop. 740 ontdaen: ontkleed. 745-748 In verband ook met regel 88 neem ik aan dat ‘die op gheen vingher past’ hier weer betekent: die risico's durft te nemen. Letterlijk betekenen de volgende regels dan: maar na tien keer een vinger afbijten, is men aan zijn tenen toe. Ik neem aan dat dit inhoudt: maar als je tevéél risico's neemt, gaat het mis. 767 eyer-korven: billen. 774 haer: hun. 775 Datser ellick eentje koopen: nl. van het boekje. 776 En haer drollen krabben uyt: En de gekke verhalen over henzelf (uit het boekje) zullen verwijderen. 777 uyt-ghewreven: uitgeradeerd. 785 grillen: fantasieën. 787-788 Betekenis: Wie willen weten wie de vrijers zijn, (die kan ik niet helpen want) ik ken ze zelf niet. 794 brief: zot, ‘versierder’.