|
| |
| |
| |
Van de lichtveerdighe stoutheydt eens
Vryers ofte Minnaert, die sonder bemint
te wesen, meende zijn lief te ghenieten, ende
hoe ellendich dat d'uytcomste daer van is gheweest.
| |
De tweede historie.
Ick gheloove, datter weynige Edellieden in Vranckrijck zijn, die de wapenen hebbende ghevolcht onder den Coninck Franciscus den eersten, ende Henricus den tweeden, niet souden weten, hoedanich dat het huys is van de Graven van Fiesco, tot Genua, ende wat groote stoutheyt ende erchlisticheyt gebruyckt heeft Iean Louys, als oock andere insonderheyt Iean Augustus de Fiesco int jaer 1547. Om sich Prince te maecken van zijn Stadt, hebbende verdaen de legher van Andreas Dorte, die alreede was heerschende, ende dese volgende de fransche ligue, die oock sonder twijfel eenen grooten dienst den Coninck soude ghedaen hebben ende groote eere soude wech ghedraghen hebben, tot verhooginghe zijns staets, soo hy, springhende van een galeye in d'ander alsoo ghewapent als hy was, in de Zee niet ghevallen en ware, daer in dat hy verdroncken is, tot een groot misnoeghen ende droefheyt der ghenen die des Conincs partie volchden. Desen jonghen cloecken ende wijsen Edelman was Sone van Simibald Fiesco, Grave van Lavagne, waeruyt men houdt dat uytghesproten sy de gheslachte ende familie vande Fiescos, hebbende veel broeders ende Susters, ende onder andere een bastaert Suster ghenoemt Claude, so schoon ende vriendelijck, alsset waren aen de Riviere du Levant, van wien wy nu voor hebben te spreken als zijnde het eyghen subjeck van dese onze Historie. | |
| |
Is nu Italien vol liguen ende partialiteyt gheweest voor de verscheyde humeuren der Princen, een yeghelijck weet oock, dat de meesten deel der differenten, oock daer in gheslist zijn, het sy dat Venetien aengaet, ofte den Keyser met den Coninck van Vranckrijcke. Gheduerende dese groote beroerten, wiert Sinibald Fiesco versocht om ten huwelijc te geven dese zijn dochters van de welcke wy alreede hebben ghesproken, de welcke hy hadde ghecreghen van een gheneefsche Ioffrouwe, die hy beminde ende by sich hielt, Sinibalt liet het huwelijck toe, ende gafse eenen Edelman geboren van Chiavaray, genoemt Symon Ravaschier, die overwonnen hadde den Grave Laudo, want in dat landt is een yeghelijck Grave ende Marquis, aenghesien dat den naem van Edelman alleenlijck is voor de bancrottiers ende voor de ambachtslieden, die op de slechte heylich daghen het fluweel ende de zijde draghen. Desen Reva hier, die pleytede om een seker landt in Placentin teghen Laudo, ende also de saecke tot Genes gedaen wiert, hy sach dat Fiesco hem soude dienen om onder voeten te worpen de macht van zijn partie ende daerom sochte hy het huwelijck van de voorseyde Bastaerde, de welcke Suster was van Cornille Fiesco, den welcken men so lange tijt int Hof van Vrancrijck heeft ghesien. Chiavari is een Casteel op de Riviere van Lerant ende is gheleghen op de spitse van de rotsteenen, ghelijck als oock is de reste van de plaetsen rondom Ghenes, die welcke wat zijn, ter oorsaecken van de tuynen ende hoven, want daer noch wijn noch coorne en wast: maer Chiavari is ter oorsaecken van de bequamheyt van de haven, een plaetse, daer veel coophandels gedreven wort, vol goede neeringe (de eenige rijckdom van Gheneven) alsoo dat om alle zijne marckten, daer veel schoone ende rijcke huysen staen, die altemets daer ghecommen zijn, ende daer wort goede trafijcke gedaen, met goede winste. Onder dese, was desen Ravaschier, die daer troude de dochter van Fiesco, ende andere van zijns ghelijcken, namelijck, volck die onder den tijtel van Edellieden ghebruyckten de coophandelinghen, ende | |
| |
vragheren als Graven ende Marquisen.
De Dochter van den Fiesco zijnde gebracht tot Chiavari, naer haer Bruyloft, zijnde ghewoon te leven in een vryheyt die groot ghenoegh was, dewijle dat de manieren der ghenevoysen eenichsins over een quamen met de Fransche Courtoisie uyt ghenomen het eten, dat meer gheschiet by de ghenevoysen van sy ter tafel sitten, sy leefde oock also, volghende die vrye conversatie, tusschen het gheselschap van Chiavari, met de eerbaerheyt die verheyscht is van een Dochter van goede ende edele huyse ende eyghen, allen vrouwen die sorchvuldich zijn voor haer eere, ghebruyckende alle eerlijcke vermaeckinghen die haers ghelijcke sonder opspraecke mochten gebruycken. Nu, daer was tot Chiavari een Ionck Edelman rijck ende wel gheachtet onder zijne medeborghers, ghenoemt Ian de la Tour, dese, siende de goede manieren, courtoisie, beleefheyt ende groote schoonheyt van dese Claude, wiert van haer soo seer sottelijck amoureus, dat hy van sich selfs niet meer ghevende, noch van zijnen Coophandel, vertroudet al zijne factoren, om sich alleen te begheven om de huysvrouwe van Ravaschier te vryen ende te beminnen. Hy sach datse was vrolijck ende ghemeynsaem, t'welcke hem hope gaf, dat hy haest soude gheraeken tot het eynde zijner begheerten, alleenlijck vreesde hy, dat soo sy wat onghestaedich ware, ende sy haren Broeders yets daer van begon te segghen die seer hoochmoedich waren ende soo haest yets deden als sy het seyden, dat het voor seker soude wesen zijn verderf, ende het eynde zijns levens. Dit vercoude somstijts zijn brandende begheerten, alsoo dat hy haer niet dorfde zijn pijne verclaren, noch zijn secreet openbaren, hoe wel hij alle daghe den middel hadde om met haer te spreken ende te praeten, dewijle dat sy by zijnent woonde, ende sy ghemeynsaem was met de vrienden van de la Tour.
Ende hadde hy altijdts dese consideratie behouden, ende wel ghelettet op de manier van doen der Broeders deser Ioffrouwe, ende hadde hy wel overdacht | |
| |
wat hem conde overcommen, zijn stuck in't openbaer commende, hy en ware niet vervallen in den afgront van jammer, die hem daer naer heeft overvallen. T'welcke schandelijcker ende grootelijcx te misprijsen moet wesen, soo wel in hem, als in alle andere, die in dierghelijcke sotheyt vervallen, dat sy te voor, eer sy op dien wech beginnen te treden, niet overlegghen de perijckels ende swaricheydt die haer connen overcommen, sonder soo lange te wachten tot dat sy in handen harer verdervers zijn, ende sonder verlossinghe worden om gebracht. Sich vindende dan van de liefde bespronghen, het was soo verre van daer dat hy de selfde wederstant soude doen, dat hy veel eer, tot haer de handen ende armen los uytstekende, sich gheerne bekende haren slave, begheerende apointement, dat hem slechts gheen te swaren strijdt ghelevert en wiert: maer als hy ghevoelde de cracht der aenvallinghen ende de seerte der slaghen, doen wasset eerst dat hy om ghenade badt, ende soude dan gheerne het voornemen verlaten hebben, soo zijn overwinner hem een cleyn voetstap van vryheyt hadde willen laten.
Dit was de oorsaecke dat hy uyt ghegean was van de teghenwoordicheyt der ghene die hem benaude, hy niet en socht als de eensaemheyt, ende nam sijn vermaecken somtijts in sijn Camer eenigh fraeye liedeken op zijnen Luyth te spelen, ofte buyten op de velden gaende, te gaan sitten onder eenighe Oraigne boomen, van de welcke dat lantschap wel voorsien was, ofte oock by de Clippen ende fonteynen, die daer uyt vloden, die ghetuychnisse mochten gheven van zijn claechreden, ende hoorden t'gene dat hy alleen disputeerde tegen zijn beminde, openbarende sijn smerte, ende verclarende zijn pijne met een goede affectie, sprekende al of sy teghenwoordigh hadde gehweest, op dese maniere.
Wat tooverie ghebruyckt ghy o mijn eenich herte ende onderhoutster mijns levens, dewijle ghy alleen onder alle de Ioffrouwen deses lants, hebt overwonnen | |
| |
ende tot uwen slave ghemaeckt dese armen Edelman, die gheen andere sorghe en pleech te hebben, als om sijn huysghesin, om de musijcke, ende om sijn boeken? Soude ick wel ghesmaeckt hebben eenighe vochticheyt, die my in u soude doen veranderen, ende my niet en laet over blyven van t'gebruyck deser vryheyt so seer aengenaem? Die my tot nu toe maeckte meester van mijne begeerten. O soete strijtster, die in my hebt overwonnen, t'gene dat onverwinnelijck scheen te wesen, ende tot u hebt ghebonden dese mijne ghedachten, die noyt te voor om vrouwen is besich gheweest: hebt doch medelijden met my, ende ontfanckt dese mijnen ootmoedighen dienst, ende mijn hert vry van alle onghestaedigheyt, den welcken ick u op offerde, ende dat voortaen gheoffert sal worden op den autaer van uwe strengicheyt ofte van uwe beleeftheyt. Siet doch aen de eenvoudicheyt mijus hertes, het weynich bedroch dat in mijne ziele schuylt, de oprechtigheyt van mijn lifde, ende soo ick eenighe gunste verdiene, en hout mijn gheluck niet gheveynst, ende en laat my niet langher quellen, maer laet my genieten eenighe verdienst voor mijnen dienst. Maer dwaes ende sot als ick ben, waer is die neersticheyt die ick noch hebbe betoont om met een sodanige stoutheyt te roemen van mijn ghetrouwicheyt, stantvasticheyt, ende verdiensten? Meynt ghy (sotten minnaert) dat de ghedachten evenalleens bekent sijn int gemoet van een ander, als sy staen in onse fantasie, ofte als de spraecke verstaen wort door het ghehoor? Wat braecht Claudo Fiesco nae mijn verdriet, dewijle sy daer gheen kenisse af en heeft? hoe sal sy ghevoelen mijn vyer, ende de onophoudelijcke vlamme die my ghestaedelijck verbrant, dewijle dat het aen haer niet en brant? O geluckige boeren die achter den ploech loopet, cont ghy sien ende bekennen u ghemack, die toeghelaten is vryelijck te heyschen de ruste ende verlichtinghe van uwen swaricheyt, in dierghelijcke gheval, daer wy met alle onse rijckdommen ende hoocheden moeten sulcx ontberen, ende vreesen altijts te misdoen teghen de gene die machtiger sijn als wy ende zijn van allen canten | |
| |
vol vreese ende achterdencken, eer wy de minste geneuchte des werelts moghen ghenieten
Hier staen ick verdruckt ende bespronghen van verscheyde ghedachten, de liefde die overvalt my met een sodanige cracht dattet buyten mijn macht is wederstant te doen, een soo machtige partie, die soo veel wijsen ende machtighen onder den jock ende ghehoorsaemheyt heeft ghebracht: De vreese van daer teghen te misdoen, ende het perijckel des doodts die tormenteren my aen d'ander zijde kennende het hoogeherte ende de stoutheyt van de vrienden, deser die ick beminne, die soo sy connen mercken dat ick practisere om hare Suster te vervolgen, daer en is gheen mensch die my van de doot can verlossen.
Wat sal ick dan doen? d'een is in my onvermydelijck, als zijnde in mijn herte, ende dat ick niet en can teghensprecken, t'andere staet seer perickuleus, nochtans met conditien, hanghende aen de gheene die ick aanbidde: hoort sy my, ick ben buyten perijckel, ende so sy my beclaecht, daer is het eynde mijns levens. Maer ick en dencke niet dat sy soo wreet soude sijn, dat sy de doodt soude willen veroorsaecken, aen eenen die haer meer bemint als sijn eyghen leven, ende die hem niet en soude ontsien om te sterven, als het slechts mochte geschieden tot haren dienst, hebbende part in hare goede gratien.
Men beschuldicht wel de vrouwen, van lichtveerdicheyt, maer die der also van spreken, die meten eens anders affectien, na haer eygken onvolmaecktheyt, ende menen dat hare feylen der natuere sonde zijn, dat sich over alle menschen soude strecken, t'welcke my doet ghelooven dat mijn Matresse al en wil sy na my niet hooren, noch mijn liefde voldoen, sy sal nochtans soo wijs wesen ende sal soo veel aensien hebben op t'gheene dat my dwinckt haer te beminnen, dat sy daerom oock secreet sal houden, t'ghene dat icker met haer af spreken sal, dewijle dat ick met niemant ter wereldt daer van sal spreken als met haer alleen, willende haren ootmoedigen serviteur wesen, tot allen tijden.
Alsoo in dese opinie geresolveert, hy besluyt sijn passie | |
| |
aen de Ioffrouwe te openbaren, wat datter oock van volghen mochte, want hy sach dat hy noyt gheen ruste en hadde, dat hy alle tijt in verdriet was, ende nergens in behaghen hadde, of ten was in somtijts zijne discoursen te maecken, ofte in eenige bomen, als oock op eenige harde clippen, te snyden ende houwen eenighe minnedichten, ende hadde daer in een sulck behaghen, dat hy dickwils daer in toebracht gheheele daghen. Ende insonderheyt als hy eenighe fraye plaetse vont, dat scheen hem de memorie te verwecken, ende zijnen Gheest te verfrayen, om te maecken eenighe fraye versen in Italiaens ofte in Spaens, dewelcke hy in eenighe sachte schorsen van boomen sneet, ofte oock eenighe fraye liedekens te singhen. Ghelijck hy eens zijnde op de Strecke van Graveie, die sich komt gheven in de Riviere van Lavangne, niet verre van Rocca Taja, alsoo hy zijn vermaecken hadde in het soete ruyschen van t'water, hy schreef dit volghende ghedicht op eenen grooten rotssteen dicht aen de beke liggende.
Soo lang' als dese Beke claer,
In de Lavangne vloeyt eenpaer,
So langh' sal dueren de liefde mijn,
Ende dit dicht ghetuyge zijn.
Ende om dat ghelijck ick gheseyt hebbe, het lant vol gheboonten is ende altijd is gheweest, ghelijck alle historien schrijvers daer van ghetuyghen, soo en wasser noch Eycken boom, noch Dennenboom, noch Lindeboom, noch ook Beucken boom, of de letteren van zijne name, doortrocken met de letteren des name zijns liefs, waren daer inne soo fraye ghesneden ende so subtijlijck, dat niemant den sin daer van soude hebben connen verstaen. Ende onder andere daer was een Iben boom daer hy de schorse hadde afghetrocken, om dese versen in te snijden. | |
| |
Amour me vence y encadena.
Twelcke soo veel is te segghen in onse spraecke: In dese schoone eensaemheyt, de liefde my bindt ende hout ghekettent.
Daer na oock op de boort van een Fonteyne niet verre van een speelhuys dat hy hadde, schreef hy t'gheen dat hier volght.
Ghy sult ghetuyghen ô ghy schoone Fonteyne
Van mijne liefd' die my hier quelt alleyne,
Ghy doet volgen, als beecxkens reyn end' claer,
Gheen cleyn Fonteyn van mijn ogen voorwaer.
Daer med'ick doen bynaest u seer verbreyen.
Ghelijck ghy Pan die hooret al mijn schreyen,
Moet hier ghetuygen vernemende mijn clagen,
Van liefde streng, die my hier heeft verslagen.
Dese vlamme dan alsoo opwassende, het was onmoghelijck dat eenighe van dese beecckens die souden hebben connen uytblusschen, zijnde dit vyer veel crachtiger teghen alle waters, dan selfs dese constighe vyeren diemen weet te maecken dat sy branden in de wateren, alsoo moester oock veel vercoudender nadt wesen als den Azijn, die seer verkoelende is, maar sulcks onstack zijnen brandt meer ende meer. T'welcke desen Ian de la Tour merckende, hy quam wederom tot Chiavari, om hem noch meer te spieghelen inde schoonheyt die hem zijnen Gheest hadde veroovert, maer Circe en verblinde noyt meer de ogen der ghene die sy verovert hadde op haer Eylant, als de zijne, doen wierden noch meer als te voor. | |
| |
Hy is daer een langhen tijt, groote moeyte doende om haer zijnen brandt door teeckenen te doen kennen, als oock door bedecte woorden, maer vol goede beteeckenissen, dat sy oock seer wel verstont als die erch genoegh was, nochtans hielt sy haer altijts, of sy niet en verstont noch wiste dat den gheest van desen Seigneur de la Tour veel meer quelde, want het en was hem niet onbekent, dat sy van eenen frayen geest was, noch datter geene quader doofheyt en is, dan alsmen niet verstaen en wil, nochtans dit gaf hem eenighe hoope, dat hy te vryer haer zijn torment soude met clare woorden moghen openbaren, tomende alsoo veel eer tot het eynde, als met ghelijckenisse ende bedeckte woorden te spreecken. Hierdoor alsoo hy eenmael was tussen zijn buer Ioffrouwen, die ghenoechte namen in hem in haer gheselschap te sien, mits dat hy van beleefde ende eerlijcke manieren was, so veynsde hy, of hy wat in zijn diefsack soude soeken, en trock daer uyt een pampier, daer in hy een liedeken in dicht hadde geschreven. De Ioffrouwen curieus ende begeerich om te weten wat daer in was, trocken hem het pampier uyt zijn handen, sonder dat hy groote weere deden, hoe wel dat hy sich als wat gram hielt, dat die wijven hem soo onbeleefdelijck bejeghenden, maer hy liet hem ghenoeghen, om dat het pampier zijn Matresse te lesen ghegheven wiert, als die daer in, alderbest ervaren was, zijnde opghebracht in een soo treffelijck huys als haers Vaders huys was, ende hy haren broeder Louis, van den welcken wy verhaelt hebben, dat hy in Zee verdronc, sich meynende te maecken Hertoch van Ghenes, die een seer gheleert man was. Nu hadde onse Seigneur Baptist, die dichten ende liet, des avonts te voor gemaeckt: op dat hyse des Ioffrouwen soude vertoonen, ende dat zijn beminde, de selve hoorende, soude moghen verstaen datse om harent wille, ende van haer, waren gemaeckt. Den inhout daer van, was een clachte over de sware liefde die hy de Ioffrouwe toedroegh, ende hoe weynige hope dat hy hadde, van tot eenigher tijt, eenighe vruchten daer van te crijgen, ende was vol droevige versuch- | |
| |
tinghen ende smeeckende karmen, dienende om haer tot weder liefde te beweghen.
Soo haest dan als de Ioffrouwe dat ghelesen hadde, daer en was geen in den hoop die niet lichtelijck en conde oordeelen van het herte des ghenen, om wiens wille sy ghemaeckt waren. Alsoo dat Claude selve, die van de vrolijcste was, ende wel verstondt de meyninghe, die seyde al lachende: Voorwaer Seigneur Baptist, desen droomer, die dit heeft ghemaeckt, die betoont wel dat hy waeckende weynich te doen heeft, de wijle dat hem den slaep soo veel tijts gunt, het schijnt oock, of hy in schaduwen lust heeft, dewijle hy niet sien en wil t'gene dat hy bemint, van allen door de imaginatien zijns hoofts, ofte zijner droomen. Het is waer Ioffrouwe sprack monsieur de la Tour, dat hem de schaduwen behagelijck zijn, maer dat is door gebreck van de saecke selve, de welcke hy wenschste soo claerlyck ende perfectelyck te moghen aenschouwen, dat hy haer alle ghediensticheyt mochte bewysen, ende sy hem tot haren serviteur wilde ontfanghen. Ende ick versekere u, dat soo deghene die sich so beclaecht in dit liet, grootelijck ontsteken is, dat het niet en is sonder reden dewijle hy heeft een seer fraye ende eerbare Ioffrouwe in dese contreye, dien oock het inden deses armen patient wel bekent is, maer sy dat dissimulerende, maeckt de wonde oock hoe langer hoe dieper, ende quader om te ghenesen, daerom datmen sich niet verwonderen en moet, dat, soo hem den daet ende de saecke selve ontbreeckt, ende hy zijn eygen torment niet en mach openbaren aen de ghene die de oorsaecke daer van is, hy sich selven wat soeckt te vermaecken in phantasien ende inbeeldinghen, daer mede hy den tijt verslyt die hem den slaep is gunnende. Watte? (seyde Claude) isser vrouwe so wreet op de werelt aen de welcke een Man niet en soude moghen openbaren de begeerte zijns hertes, aenghesien de vryheyt diese heeft om te weygheren, ofte te consenteren t'ghene dat haer wort voorghestelt? Of zijnder sodanighe dwase Mans, die door inbeeldinghe beminnen, sonder te derren segghen het ghene dat sy meynen, | |
| |
verkiesende liever sich te quellen dan te openbaren t'ghene dat haer tormenteert? Soo veel my aengaet, waer ick met een sulcke passie ghequelt, hoe wel ick een vrouwe ben, ende noch jonck, die de schaemte behoorde te bedwinghen, ick soude nochtans, liever dan soo jammerlijck my te quellen ende te tormenteren, mijn smerte ontdecken, om terstont een goede resolutie daer op t'ontfanghen, t'sy van weygheringhe, of t'was om te genieten het goet dat ick begheerde, op dat ick alsoo mijn herte soude moghen leyden tot het ghene noodich was. T'is wel gheseyt van u Ioffrouwe sprack den amoureusen Edelman, soo de oprechte liefde die wel ende vastelijck is ghegrondet, alleenlijck bestont in een opinie van sich terstont te laten payen, met een weygheringhe ofte consent, gelijck of d'oprechte minnaerts, dese hare affectie conden uyttrecken, ghelijck de lichtveerdighe wel doen ende de ongestadighe, die alomme beminnen, ende niet langer dan den lust ende de tegenwoordigheyt dueret. Maer och arme, de vasticheyt ende de getrouwe stantvastighe liefde is van sodanighe cracht, dat het herte dat daer mede eens gheraeckt is, dat en wijckt gheensins daer van, maer leeft ende sterft in zijn eerste voornemen, de schoonheyt zijns obieckts hem daer in onderhoudende. Zijnde versekert, dat soo u lieden daer mede ghedruckt waert, ghy soudet met my spreken, ende de waerheyt met my bekennen, dewijle dat ick weet dat u lieden is een die de deught bemint, ende alle eerlijcke daden onder de menschen. Sout gy dan, seyde sy, willen, segghen, dat de liefde eenighe ghemeenschap soude hebben met de deucht, die soo prijselijck is tusschen den menschen, ja selve, by den genen die niet en beminnen? T'wijfelt ghy daer aen sprack hy, dewijle dat wy door de natuere selve tot de liefde worden beweecht? Also sien wy oock dat de deughen die in yemant zijn, de rechte oorsaecken bevonden worden, waerom dat hy bemint wort, die dan het ander, namelijck de liefde des lichaems veroorsaeckt, die als dan verbint de herten met een dubbelden bant. | |
| |
De Ioffrouwen namen een groote gheneuchte in den Edelman te hooren discoureren, doch wiert zijn discours ghebroken, door eene van zijn vrientschap, die tot hem seyde: Mon Cousin, ic sien wel dat uwe lange propoosten slechts dienen om ons te doen vergeten te vraghen, t'gene daer wy meest nae verlanghen om te weten, naemelijck, wie die ghene sy, die dit liedeken heeft ghemaeckt, ende tot wien, dat zijn bedroefde liefde is streckende, of wy se mogelijck beyde conden helpen, ende vertroosten, twelcke u sal believen ons te segghen. Nichte, sprack den Edelman, dewijle dat men raet moet nemen van de wijste, ende na haren raet sich moet schicken, sal my voor deze reyse laten verghenoeghen met het gene dat Ioffrouwe Fiesco gheseyt heeft, dat de Man die yets hebben wil, selve den bode moet zijn, sonder yets te vreesen, dewijle dat hy soo wel heeft de vryheyt om te begheren als dander doet om t'accepteren ofte te weygheren, ende alsoo verswyghende den naeme so van den genen die so amoureus is, als van die, die soo uyttermaten wort bemint, ick sal verwachten den tyt dat den minnaert zijn liefde openbaren sal aen de gene die hem can vertroosten, wenschende datter hem so gelucken mach, als ick alles goets wensche de ghene die my een so noodigen raet heeft gheschoncken. Claude die bekende doen hoe langer hoe claer der, dat desen Edelman voor warachtelijck nae't leven was gheraeckt, doende met alle dinghen zijn profijt, ende dat sy was oock de ghene die hy meynde, waer over sy niet seer wel vrede en was, dan so sy plachte, derhalven sy op alle zijn roemen der deuchden niet wilde achten, wetende dat de dwase minnaerts, gemeynlyc de deucht gebruycken tot een decmantel en verwe van hare begeerten, want waer toe streckt doch het voortbrenghen van hare eere en deught, dan om te commen tot het eynde die alle eere ende deuchden verteert? Alsoo, wat helpt dat sy veel spreecken van de cuysheyt, daer het voornemen is die te schenden. Eyndelijck is de la Tour voor dese reyse wech gegaen, sonder verder sich te openbaren, | |
| |
want hy en begeerde so veele ghetuyghen niet, die zijn biechte souden hooren, hoe wel dat de Ioffrouwe wel ghewilt hadde dat hy sich daer ter plaetse soude ontdecken, om oock voor het gheselschap hem te gheven de resolutie ende sententie van t'ghene dat hy hadde te hopen ende te verwachten.
Hy en behoefde den middel der brieven niet te gebruyken, want hy mochte alle uren haer toespreken, gheen verhinderinghe hebbende, by haer te commen, insonderheyt, dewyle haren Man gheen wijsen noch achterdenckich Man en was, die oock beminde zijn huysvrouwe, als een eerlijck Man zijn eegade behoorde, niet min denckende dan dat dese la Tour die hem soo goet vrient was, hem een sulcken boosen stuck wilde spelen, zijn huysvrouwe soo schandelijck te willen schenden. Eenighe daghen daer naer, creech Baptiste gheleghentheyt om met zijn Materesse te spreecken, haer alleen hebbende ghevonden, tot de welcke na veele andere propoosten hy ghesproken heeft: Het en is nu gheen tijt meer, het een voor het ander te veynsen, ende dat ick blyve by de schaduwe voor het warachtige: t'is langt genoech mijn quaet ende lyden verborghen gehouden, dewijle dat het inwendich hoe langher hoe meer soo inbrandt, dat het my bynaest heeft verteert:, t'is tot u Ioffrouwe, dat ick moet brenghen de openinghe mijns lydens, dewijl dat ghy de oorsaecke daer van zijt, ende oock de eenighe die het helpen can. Ende dewijle dat mijn herte sich verstoutet heeft u te beminnen, ende my den raet hebt ghegheven, mijn sieckte te openbaren, weest ghy dan oock de ghene die my met compassie aensiende, een goede remedie tot mijn ellende my willet gheven, comt te hulpe den ghene die niet anders en leeft dan in de ghedachtenisse van uwe goede gratie, die oock ghevoelt, dat zijn verderf voor de deure is, soo hy van u in corten tijt gheen verlichtinghe en becomt. T'is al langhe gheleden dat dit hier in mijn Ziele ghebrandet heeft, dat zijnen gloet tot aen mijn herte gheraeckt is, alsoo dat het bynaest tot asschen is gheworden, soo ghy | |
| |
daerom de cracht van die niet een weynich en blusschet, ende zijn cracht comt te benemen, soo moet ick t'samen duysent dooden sterven, nochtans die gheerne soude wesen uwen ootmoedighen serviteur, u versckerende, datter gheen ter werelt en is, die soo willich ende bereyt is om uwe schoonheyt te dienen. De voorsichtighe Ioffrouwe, die dese dwaesheyt gheen vaster voet ende wilde gheven, antwoorde hem met groote wijsheyt alsoo: Nu teghenwoordich sie ick hoe de liefde ghedeckt is met de deught, ende hoese gheroemt wort eerlijck ende reyn, dewijle dattet alleen het binnenste is, dat ghy soeckt, ende niet het buytenste, dat ghy schijnt ende tot een deckmantel ghebruycket, daerom segghe ick u Seigneur Baptist, met corte woorden, dat dewijle het vier dat in u brant, ontsteken is door uwe boose begeerlijckheyt, soo zijn, zijne vlammen niet anders als prickels van schandelijcke vileynie ende vulicheyt, begeerich om int werck te stellen ongheoorlofde voosheyt, daerom mach ik wel lyden, ende hebbe liever dat vier ende die vlammen in haer wesen blyven, ende dat sy dat herte tot asschen maecken, die Ziele verbranden, ende verdrooghen de herssenen des ghenen, die selve moetwillichlijck een soo boos vier heeft ontsteken, dan dat int minste eenighe gedachte in my soude wesen, tot een so oneerlijcke saecke. Ende ick verwondere my ten hoochsten van u Seigneur Baptiste, dat ghy my so prysende van deuchden, een soo contrarie opinie van my vertoont indese uwe begeerte, die niet en rustet op de deughden die ick beminne, maer op de oneerlicheyt die ic verfoeye met soo goede reden, als ghy dat dwaselijck in mijn herte meynt te drucken, dat (Godt lof) vry is van sodanighe begeerten. Daerom sult ghy beter doen, so ghy soeckt dese schandelijcke practijcke te verdryven, dewijle datter noch een weynich ghesont verstants in u is, op dat soo u eenmael het verstant ontgaet, ende beginnet te bedryven eenige dwaes heyt voortcommende uyt uwe betooverde liefde, die niet goet noch oprecht en is, maer gheheel valsch ende vol haets, als die mijn oneere soeckt, | |
| |
ende de infamie van mijn gheele gheslachte, ghy vercrijghet oock, een straffe weerdich uwe misdaet.
Soo bidde ick u dan, voortaen op te houden van sulcx ende my voor gheen ander te houden, als voor een eerlijcke ende deuchdelijcke vrouwe, die oock liever wil sterven dan yets te bedryven dat mijn eere ende fame soude schenden: Ende voorwaer, soo ghy blijft gheduerich in dese dwaesheyt, ende niet op en houdet, ghy sult my bedwinghen, eenen, daer van t'adverteren, die hem seer wel sal commen wreken van t'ongelijc dat ghy my soeckt te doen, ende het weynighe respeckt dat ghy draecht tot den ghenen die u gunstich is, daer ghy wilt verderden ende schenden het ghene dat hy aldermeest bemint Dese reyse sal ick het u vergheven, dewijle dat het door mynen raet is, dat ghy nu doet daer ick het maer door genoechte tot u en seyde, latet u ghenoech zijn, dat ick u houde voor den ghene als te vooren, ende mijn familiaer met u houde in alle geselschappen, ende soo ghy niet en wilt, ich sal my moeten bedwinghen, ende van alle gheselschappen onthouden, draghende de straffe van uwe misdaet, om niet meer te hooren een sodanich gheluyt dat mijnen ooren soo mishaecht. Den Edelman hoorende de Ioffrouwe soo spreecken, hoewel dat hare woorden vol stekende ende scherpe vlymen in zijn herte waren, hy en conde nochtans niet dencken, datse ghefondeert waren op een vloot refuis ende weygheringhe achtende, dat sy niet minder en conde segghen voor de eerste reyse, daerom dat hy antwoorde ende tot hare sprack.
Hoe Ioffrouwe, is dit alle het ghene dat een arme minnaert te verwachten heeft, voor zijnen ootmoedigheid ende ghetrouwen dienst, ende voor zijn goede affectie dat hy u lieden toe draecht dat hy soo verworpen is van u ende veracht, sonder eenighe hope van het goet te moghen ghenieten, in wiens teghenwoordicheyt ick de belydenisse doen, by de welcke mijn eenighe verlichtinghe bestaet? Wat goet seydesy is dat, dewyle dat ick u noyt het minste en hebbe betoont, om u herte te doen | |
| |
verheffen, u versekerende, dat ick niet en meyne noch dencke grooter te doen, als ick noch tot nu hebbe ghedaen? Wat goet Ioffrouwe, sprack hy, het is u teghenwoordicheyt, van de welcke moet icker of berooft worden, soo mach ik wel segghen, datter gheen ongheluckigher Edelman ter werelt en is, als ick ben. Want alsoo soude my het leven moyelijck ende ellendich zijn. Sy al lachende, antwoorde hem, wel, dewijle dat mijn teghenwoordicheyt u soo aenghenaem is dat ghy achtet dat uwe leven daer in gheleghen is, waerom wilt ghy dan u selven daer van bannen ende berooven, door de groote onbeleefcheyt van uwen heysch, ende d'onbillicheyt van uwe vervolch. Ioffrouwe sprack hy, vint ghy dat vreemt, dat ick u beminne, ende dat ick begere van u bemint te worden? Neen ick seyde sy, dan alleen my mishaecht, dat ghy so verre van den wech der deuchden verdwaelt, daer ghy soo veele van roemt, dat sy is d'oorsaecke van de liefde die ghy my draecht, daerom dat ick u wederom bidde, van sulcx niet meer te spreken, of ick sal u sekerlijck daer van moeten berooven, waer van dat ghy soo groote achtinghe maeckt. Wel wel Ioffrouwe antwoorde den Edelman, ghy sult wel wat beter dencken op mijn redens, ende ghy sult uwe strengicheyt daer by verghelijcken, ende beter connen sien, of de swaricheyt van mijnen swaren pack, my geen redens en gheeft, om te soecken daer van ontlast te worden, ende dat ick soo te verachten niet en ben al ist dat ick soecke, t'ghene dat ick achte my het grootste goet te wesen. Ick hope seyde sy, dat Godt my bewaren sal van een sodanich gesichte, waer door ick soude beweecht worden, u eenichsins te ghelieven int minste dat ghy begheert. Daerom ghy moocht wel gaen ende soecken een partie, u versekerende, dat ghy grootelijcx mist ende u bedrieghen sult, so ghy wilt vervolghen t'ghene dat ghy soeckt: want nu ben ick te vreden, dat ick weet van wien ick my wachten moet, ende wat wapenen dat ick sal ghebruycken, teghen den vyant van mijn eere ende welvaert. | |
| |
De la Tour, vreezende dat sy heftich soude worden, die en sprack gheen woort meer, maer nam vriendelijck oorlof van haer, ende ginck nae zijn huys, beswaert zynde, meer als te voor van zijn passie ende mistroosticheyt, hebbende gehoort de eyndelijcke sententie der weygheringhe, hoewel dat hy't niet anders en conde verrstaen, dan by provisie alsoo gheschiet te zijn. Nochtans, hoe wel hy sach dat de hope, hem hoe langher hoe meer ontginck van te moghen gheraken tot het eynde zijner begheerten, door dien hy sach dat de strengicheyt zijnes Matresse noch meer toenam, hy sochte evenwel in alle manieren hare gratie te winnen, soo door teeckenen, als door alle andere manieren van courtoisie ende beleeftheyt, haer betoonende, hoe seer hy om haren t'wille gequelt ende ghetormenteert wiert, alsoo dat hy eenmael op een avont late, sittende op de poorte van het huys zijner alderliefste, houdende een luyt in de hant, dit naevolghende daer op heeft ghespeelt. Dat wy alsoo hebben verduyst.
Den harpen speelder die, met cracht wel kan versoeten
De boose geesten wreed, in Plutoos duyster hel,
De monsters schrickelijck, die tormenteren fel,
Die sielen al te straf, wiens lyden niemant boeten,
Och dat mijn harte con, door sijn geluyt ontmoeten
Versoeting van dees quael, so het niet werd verlost,
Daer van het werd' verdruct, verschrict ô dat hy cost
Wat blussen mijn verdriet, ic soud' hen roemen moeten
Maer neen dit soet geluyt, verwect noch meer de pijn
End' doet my treuren om, dat als de liefste mijn,
My niet aen sien en wil, k'laet staen my troost te geven
Daerom mijn herte claecht, benaut ontroert ja beeft
En smelt door desen brant, dat het niet meer en leeft
De doot de doot alleen, heeft t'vonnis al geschreven.
| |
| |
De Ioffrouwe, vreezende dat haren Man die teghenwoordich was, yets soude mercken, door het malle ghelaet, deses sotten minnaerts, die sich selven als eenen desperaete mensche vertoonde, sy dede hem met een eerlijck eccuse van daer vetrecken, segghende, dat de avont lucht hem niet goet en was, ende nam alsoo oorlof van de compagnie, niet sonder int ghemoet des minnaerts een groot contentement te laten die wel verstont, waerom sy het dede, sich selven wijsmaeckende, dat sy ghewisselijck hem liefde droech, hoe gheveynst dat sy sich hielt. Om welcker oorsaecke hy zijn out spel wederom heeft begonnen, gheen oorsaecke voor by latende, haer alle teeckenen te bewijsen, ende somtijts oock met woorden te versoecken, doch hy en creech van haer niet anders als de selve woorden, sy altijt verclarende dat sy hem wilde beminnen als een eerlijcke vrouwe eenen eerlijcken Edelman mach lief hebben, ende niet anders, dat sy daerom niet meer zijn rasernie en wilde hooren de welcke claerlijc vertoonden dat hy meer sprack uyt een sotten ende verbysterden hooft, als uyt menschelijck vernuft. Daerom dat desen Edelman vol van liefde ende passie, siende dat zijn werck soo qualijck ginck, ende datter gheen remedye voorhanden en was voor zijn gruwelijck torment, hy was seer mistroostich ende desperaet, niet wetende wat hy doen soude, want hem dochte dat hy voor zijn oogen, ghestaedelijck, zyn verderf sach. Somtijts besloot hy de phantasie te verlaten, ende te arbeyden de liefde op een ander te brenghen: maer hoe meer hy arbeydede dit vier dat hem jammerlijck tormenteerde ende verteerde, uyt te doen, hoe onverdraghelijcker hy voelde dat zijn pijn wies, ende toenaem also dat hy't bevont een onmoghelijcke sieckte te wesen. Hy reysde van huys, ende ginck buyten eenighe daghen, om te versoecken of hy in d'absentie ,de dwase liefde eenichsins conde vergeten. Maer alsoo hy niet anders en dede als sich te vermaecken in de overlegginghe van de vreucht die hy soude hebben, so hy eenmael conde gheraecken tot zijn voornemen, overlegghende in zijn herte de perfecte schoonheyt van zijn Ma- | |
| |
tresse, is daerom niet te verwonderen, soo de eensaemheyt zijn pijn dede wasschen, hem meer schaedt doende, dan of hy in teghenwoordicheyt van zijn Ioffrouwe, hadde gheweest. T'huys zijnde ghecommen, hy begonst somtijts sich selven heftelijck te bestraffen, ende sich, zijn eyghen beesticheyt, ende dwaesheyt te verwijten, dat het scheen dat zijn Ioffrouwe al uyt zijn herte gheslooten was, hy nam oock dickwils voor, haer niet meer te willen sien, noch voor by hare huys niet meer willen gaen, noch oock in gheen gheselschap meer te willen commen daer sy was, ende alist (sprack hy) dat ickse sien, sy en sal mijn hert niet meer beweghen, want dewijle sy my misprijst ende veracht, ick sal haer doen ghelooven dat ick noch een manlijck hert hebbe, machtich om noch een hoogher herte t'overwinnen, ende dat haer schoonheyt gheen macht meer hebben en sal om my alsoo te quellen ende tormenteren als te voor. O ongestadicheyt der Vryers, geheel gelijck aen de passien die u leydet? Desen armen Edelman soo haest als hy dit voornemen vast besloten hadde, met dat hy zijn beminde sach, het was al vergheten, ende een eenich straelken harer ooghen, die ontstaecken dat vyer wederom geweldelijck, ende verbont hem meer ende meer, dat hy moste wesen een slave van de dochter van Fiesco, die sich selven verteerde in het bloote aenschouwen van hare schoonheyt, van hare aenghename manieren, ende goede gratien, besluytende op een nieuw, alle middelen te besoecken, al wast int perijckel zijns levens, mits hy tot zijnen voornemen mochte geraecken. Nam oock voor een sodanighe dwaesheyt, die hem jammerlijck het leven ende zijn eere dede t'samen verliesen, als ghy terstont sult hooren.
Ick hebbe te voor verhaelt, dat desen Edelman, goede conversatie ende vrientschap hadde met den Seygneur Ravaschier, also dat hy so vryelijck daer in huys ginck, als in zijn eyghen. Ende let wel warom ick dat verhale, want hier in, light het eynde van dese Tragedye. Ravaschier dan hebbende eenighe affairen tot Genes, | |
| |
gingh t'schepe ende voer daer heenen: hier meynt den betoverde de la Tour, dat zijn uyre gelegen was, ende maeckt hem selven wijs, dat so hy des nachts conde comen in de kamer van zijn Ioffrouwe, hoe qualijck te vreede dat sy sich hielde dat sy nochtans geen gheruchte soude derren maken, dat zijt oock niet soude willen doen van vrese gheschandeliseert te worden, also, dat sy door sulcke middel, zijn begheerte ende groot verlangen eyndelijck soude voldoen. Siet doch de lichtveerdige stoutheyt, ende de groote dwaesheyt die de geene die vande redelijcheyt afwyken, alsoo geleydet dat sy sich storten, tot alle het geene dat sy slechts gedencken. Desen dwaes dan, sonder het woort te hebben noch vande Ioffrouwe, noch van de Cameriere, gaet sich wagen ende worpen in d'ongestadicheyt der fortuyne, ende even gelijc al of alle dingen moesten gelucken nae t'geene dat hy t'oordeelde, gaet sich willens ende wetens in den poel des doots worpen, sich in alle manieren moetwillichlijck in dese ellende stortende. Dan het en is niet te verwonderen, dewyle die betoveringe, de menschen so verre van brenghen, datter niet en is dat sy onvesocht sullen laten. Want de memorie is noch versch, van eenen franschen Edelman, diet selve aen een Coninginne derfde versoecken, daer voor hy oock creech de rechte vergeldinghe van zijne daet, zijnde onthooft in Schotlant. Seigneur de la Tour, die door al zijn dienst, geensins het herte van de dochter van Fiesco en hadde connen bewegen, gedenct op een ander wyse haer te bedriegen, doch sich selven ten hoochsten, ende also hijt gedacht hadde so sielt hijt te wercke, secretelijck int huys van Ravaschiers comende, als die den wech seer wel wiste, ende is recht uyt op een avont late, hem gaen begeven in de Camer van de Ioffrouwe, sich onder haer koetse verbergende. Savonts comt de Ioffrouwe met haer Cameriere, om te gaen rusten sy ontcleet sich, ende legt sich op haer bedde: daer op noch sittende beveelt sy, by avontuere, of mogelijck na hare costuyme, dat de Cameriere al de hoecken vande Camer wel soude besien, ofter niemant daer in was, eer sy de deure sloot. | |
| |
De Cameriere die veel claerder conde sien, als de ellendighe minnaert die onder de coetse lach wel soude gheweynscht hebben, nae dat sy alomme wel hadde gesien, eyndelijck, nederbuckende sach onder de coetse, ende worde ghewaer, datter een Man plat neder lach t'welck haer so verschrickte, dat sy luyde riep, Och: Ioffrouwe daer leyt een Man verborgen onder u bedde. Twelcke sy hebbende gehoort sy sprong metter haest in haer hemde vant bedde, ende al krijtende liep sy in de kamer van haren schoon Vader, daer sy ende de Cameniere langen tijt waren sonder woort te spreecken, soo verschrickt waren zy. De gheheele familie is over, ende men ontsteeckt allerleye licht, om te gaen groeten de ghene die sonder verlof was ghecommen, om te ghenieten het beste vant huys Maer Baptiste de la Tour, het gheruchte hoorende ende vreesende t'ghene dat hem soude gheschieden, dede een venster open, die over een enghe straetjen quam, ende sprongh van boven neder, om zijn leven te salveren, maer zijn ongheluck was soo groot, dat hy int vallen hem gheheel verpletterde ende soo quetste, dat so een van de Buyren, hem van daer niet ghetrocken en hadde hy soude zijn leven daer ghelaten hebben Dese daet was seer haest alomme verstroeyt, dewyle dat de plaetse soo groot niet en was, als Parijs ofte Roomen.
De schoon Vader die schreef terstont aen zijnen Sone tot Genes, hem adverterende van het schoon spel, dat de la Tour aengherechtet hadde, doch die alreede ghenoech was ghestraft over zijne dwaesheyt als die nae by de doot was, nochtans hem radende de Heeren van Lavaigne daer van t'adverteren, die van sonden adviseren van t'gheene noodich soude zijn te doen, om sich over een soodanighe injurie te wreken. De Ravaschier sodanighe tijdinghe hebbende ghehoort, en conde sich niet onthouden veele quade woorden teghen den dwasen Minnaert uyt te spreecken hem noemende ongetrouwen verrader, onwaerdich in geselschap van lieden van eeren te verschijnen, hem oock heftelijck dreyghende so hy eenichsins tot ghesontheyt quam: Hy ginck daer na | |
| |
de brieven zijns Vaders toonen, aen Jan Louis Fiesco, ende aen de andere Broeders zijnder huysvrouwe.
De Grave Ian Louis Fiesco dit hoorende, hoe wel dat hy sich qualijck conde stellen, om de versmaetheyt zijn Suster aenghedaen, nochtans also hy een wijs ende voorsichtich Heere was, nae de jonge jaren die hy hadde, hy veynsde de groote cholere zijns hertens, die al lachende ende het hooft schuddende, niet anders en seyde, dat zijn de effecten van jonghe Mannen sonder redenen, die door de liefde ghedruckt, niet en letten op 't eynde van haer voornemen. Voorwaer dese minnaer is wel eenen grooten sot dat hy niet ghesien en heeft met mijn Suster t'accorderen, of ten minsten met de Cameriere, maer gaet sich soo lichtveerdelijck in soo groot perijckel des doots worpen, maer dewijle hy de misdaet heeft bedreven, hy draechter oock de penitentie voor, want Monsieur Mainfroy (soo hiet de Vader van Ravaschier) die ontbiet, dat hy gheheel verplettert is, ende qualijck de doot sal ontgaen Met dese woorden verberchden hy 't vergift zijns hertes, want als ick segghe, hy conde sonderlinghe hem veynsen, gelijck hy dede, doen hy de Stat Ghenes met de heerlijckheyt van dien, overviel ende innam, noyt daer van, te voor met yemant ter werelt ghesproken hebbende, ja den avont selve dat hy meynde zijn exploot te doen, hy en openbaerdet zijnen eyghen Broerder niet, maer stont hem op een seker plaetse hem te verwachten, segghende dat hy sich dien avont wrecken wilde van eenen zijner vyanden, die hem onghelijck hadde ghedaen.
Alsoo conde hy sich in dese saecke oock draghen, zijnen toorne ende spijt dissimulerende, doch die hem int herte seer pijnlijck was, mits dat hy was seer hoochmoedich, ende jaloers over zijn eere ende de reputatie van zijn gheslachte, die liever ghestorven hadde, als een sodanighe merckelijcke iniurie te willen lyden. Hoe groot ende crachrich d'effecten van een sodanighe toorne ende spijt is, geven alle Historien ghenoech te kennen, ghelijck onder andere, de schoone Clays van Athenen, de welcke schoon | |
| |
zijnde, ende seer exelente ende volghende den legher van den Coninc Alexander, quam tot Persepoly, de hooftstat van het Coninckrijcke van Parsien, daer sy met consent des Conincks, dede verbranden het costelijcke Palays van Dalre, om sich te wreken van t'onghelijck dat de Coninghen van Persen den Griecken ghedaen hadden, doen sy de stadt van Athenen verbrandeden. Latende dan noch oneyndelijcke vele sulcke exempelen staen, laet ons wederom commen tot den Graven Louis, die langen tijt het feyt van de la Tour in zijn herte wederkaut hebbende, heeft eyndelijck by sich doen commen, zijnen bastaert Broeder Cornille Fiesco, met Ravaschier zijnen swagher, tot de welcke hy alsoo sprack.
Ghy lieden weet Broeders, dat hoe yemant gevoelt dat hy van hoogher huyse is, hoe swaerder dat hem oock d'iniurie valt, in sonderheyt, die se niet verdient en heeft van den gheene diese hem aendoet: Daerom en sal een edel herte noyt connen verdraghen, dat hy alsoo sonder wraecke sal beschimpt worden, niet datmen sich om alle cleyne dinghen moet laten tot wraecke brenghen, maer daer de eere gheraeckt is, my dunckt dat een Man niet weerdich is te leven, soo hy den tijt laet voor by gaen, sonder hem te wreecken. Siet wat de kinderen Iacops voor henen ghedaen hebben, om sich te wreken van d'onteeringhe aen hare Suster ghedaen. Hoe wreeckte sich Absalon over Amon, die zijn eyghen Suster Thamar hadde gheschent. Wy en zijn niet minder van herte, noch van moedicheyt, als onse voorvaders, wy en behoeven oock niet meer te lyden, dat men onse eere sal nae gaen, sonder daer van te nemen een merckelijcke straffe.
Ghy lieden weet, wat stuck ons ghespeelt heeft desen gast de la Tour, hoe dat hy onse Suster en ons gheheel gheslachte, heeft willen onteeren, zijn wy gheboren van Vader ende Moeder die eenighe Edelheyt ende cloeckmoedicheyt ghehadt hebben, sullen wy een sulcken daet sonder dat te wreken, laten voor by gaen. Moet zijn lichtveerdighe stoutheyt onghestraft blyven? Neen, | |
| |
Neen, Broeder Cornille, wilt ghy hebben dat ick u sal beminnen, soo moet ghy desen last aenemen t'welcke latende, en weest noyt soo stout, dat ghy u fout voor mijn ooghen derren stellen, of ghy en wilt door mijn handen, als gheoffert worden ter eeren van onse gheslachte. Ende ghy Ravaschier, soo ghy u niet en wreeckt van't onghelijck dat uwe Ioffrouwe mijn Suster gheschiet is, soo versaeckte ick u van nu aen, ende en wij u voor ghenen Broeder noch voor vrient houden. Ick sal u gheven twee sloepen wel ghementeert ende ghewapent, trecter ter stont mede nae Chiavari, ende houdet my daer, dien vervloecketen Baptiste, in duysten stucken, ghelijck hy verdient heeft, dat ghedaen zijnde, onthoudt u dan, in een van onse Casteelen, ende laet my met de reste doen.
De andere die ghenoech verhittet waren tot sulcken saecke, d'een als Man, beminnende so zijn eyghen eere, als die, zijnder huysvrouwe: den anderen als Broeder, mede geoffenteert, ende die een vyant van sulcke bravaden was, sy beloofden so wel ende so subtilyck haer werck te doen dat desen Vryer niet weer de Ioffrouwen soude commen vryen, in d'absentie van hare mannen.
Alsoo t'gheordineert was, soo volchde oock d'executie, want ontrent twee uren naer middeenacht quamen sy over Zee tot Chiavari, met een goede trop cloecke soldaten, die bereyt waeren een canse te waghen, daert sich soude moghen presenteren,: daer quamen sy te lande, ende drie van haer gaende aen de poorte, riepen de wachte, die hen het clincket, ofte cleyn poortgen hebben open ghedaen, ende na dat de cleyne brugghe was gedaelt, hebben sich alle de soldaten met gewelt ingedronghen ende de wacht overweldicht dreygende de wachten so sy een voet versetteden, eer sy volbracht hadden t'ghene daer om dat sy gecomen waren, haer versekerende, dat sy niet en souden uytrechten dat tegen het gemeyne best soude strecken. Dat gedaen zijnde, zijn een deel der soldaen aen de poorte gebleven, en d'andere gingen met de twee Seigneurs tot het huys van desen ellendigen Iean Baptiste | |
| |
de la Tour. Daer ghecommen, sy hebben de poorte op gheloopen, ende zijn met groote furie in gecommen, hebbende ghebonden den armen Edelman, ligghende in zijn bedde, in eenen sober staet. Het was doen dat Corneille hem aenviel, ende Ravaschier hem verwijtende zijn ontrouwicheyt ende verraderie, gaf hem een steke van een poingjaert in zijn keel, ende voorder alle d'andere, stekende, ende houwende op dit ellendich lichaem, so veel ende soo langhe, tot dat sy hem tot vlees-pastie ghecapt hadden, ende daer mede zijn sy uyt het fort ghetrocken, sich beghevende terstont op een Casteel du Comte, ghenoemt, sich van alles wel versiende van wegen de vreese die sy hadden, van de heerlickeyt van Chiavari, die oock haer neerstelijck vervolchden, niet soo seer om de schrickelijcke moort, als om dat sy de wachten hadden overvallen onder pretext van trouwe, dit nae verraderie grootelijcx rieckende.
Siet hier leser, hier is t'gene dat dese ellendigen Edelman de la Tour, gewonnen heeft, met zijn vermetelheyt zijnde door de dwaese liefde alsoo gheleydet dat hy een ander Mans vrouwe heeft willen genieten, tegen haren danck, ende Godts ghebodt: zijnen vrient also willende on'teeren die hem zijn huysvrouwe vertroude. Dit is een notabel exempel voor allen menschen, dat sy sich leeren ontsien, sulcke dulheyt niet nae te volghen, ende mercken hoe dat Godt de Heere al oncuysheyt, hoererie, ende overspel, met een schrickelijcke straffe gemeynlijck vervolcht, ende die daders verdelcht, also, dat niet alleen hier in dit leven, een ellendige straffe den sodanigen en blijft, maer oock de eeuwighe doot, want gelijck de heylghe Paulus seght, die sulcx doen, en sullen het Coninckrijcke der Hemelen niet besitten. FINIS.
|
|
Auteursrechtvrij