Logo DBNL
Het vierde deel vande tragische of claechlijcke historien (1612)

Het vierde deel vande tragische of claechlijcke historien

(1612)–G.A. Bredero, Reinier Telle–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

De vvonderlycke onthovdinge van Syrithe
de Dochter van den Coninck van Denemarcken,
noyt gheen Man in het aenghesichte willende aenschouwen tot dat sy getrouwt was.

De neghenthiende historie.

Men soude sich moghen verwonderen, dat des wijle wy so veele schoone Historien hebben, van verscheyden deughden, die in onsen tijden geschiet zijn, dat ick nochtans my vergete in te gaen soecken sodanie Oude, die buyten alle memorie zijn gheschiet. Maer wie aesien sal, voor wien dat wy schrijven, ende dat den appetijt onser Fransoisen seer bequaem is als een sonderlingen smaeck hebbende in de verscheydenheyt, voornemelijck der Ouden gheschiedenissen somtijts by de Nieuwe geerne hebbende, principalijck om dat het overdencken der deuchden der geene die niet anders als het natuerlijcke licht en hebben gehat, de welcke wy voor Barbarische Menschen houden, ons nochtans,  die een so groote genade van Godt hebben,moeten beschaemt maecken, ende ons als tot een verwijt staen. Je bid u, en sal een uyt Europa die in de beste policie ende goede manieren opgebracht is, niet verbaest wesen, als hy hoort dat het Besiliaensche Volck sober is, sich te vreden hout, met een huysvrouwe, ende dat de getroude vrouwen haren Mannen geen ongelijc en doen? en sal een Christen niet seer verwondert wesen, hoorende dat een Barbarissche Mensch die sonder eenige kennisse ic en segge niet van de Evangelische waerheyt, maer selfs niet van eenigen Godtheyt. dat hy segge ic nochtans, veel rechtveerdiger in zijn handelingen, soberder in zijn woorden, cuyscher, matiger, ende veel deughdelijcker is als hy, die altijts de goede boecken voor de Neuse heeft, ende de Predicanten aen de oore? om die oorsaecke isser dan, om onse groote faute te beschuldigen, dat ic dese Historie gae beschrijven, die ick van den Ouden tiit onder de Barbaren geschiet, by een ongelovich Volc sonder kennisse Gods, by de welcke het ghewelt ende de macht doen meer crachts hadde als de redelijcheyt, ende de begeerlicheyt meer als de voorsichticheyt. Want in dat Noorden is alijts een rouste ende wreetste Volc geweest. De Cronijcken dan van Denemarcken, die seggen dat de Coninc van dat Lant, tot eenen Vorst wiert gemaect door het Testament van zijn voorsaet, teghen de constuyme ende Oude wijse der Denen, Unguinuis namelijc, die hadde eenen Sone geroemt Sivaldus, die hen succedeerde in den Staet ende Conincrijcke van zijn voorsaten Die

sijt ende dat Huys is seer vermaert ende doorluchtich geweest, insonderheyt dooor den naeme van Syrithe de dochter van Sivalt, de welcke also sy geestimeert wiert voor een miraeckel der natuere aengaende hare groote schoonheyt, die aller Menschen oogen tot harer contemplatie troc ende lockte, so was sy daer hy cuysch, reyn, ende schaemtachtich, dattet onmogelijc was so veel op haer te winnen, dat, hoewel sy moeste met Mannen spreken, want de huwelijcken wierden doen vercregen, door cloece daden, ende opinie van deuchtsaemheyt, nochtans en was daer noyt yemant die roemen conde, dat hy van haer met een gesichtsen was gefavoriseert geweest, ofte van eenige  geste, alleen van het gehoor: insonderheyt daer de costuyme ende hare Ouders haer dwongen gehoor te gheven de geene diese ten huwelijck versochten, ende derhalven sich quamen presenteren om haer te dienen ende so veel vercrijgen, dat zy haer contenteerde met eenige gegracelijcke antwoort. Maer sy die geheelijck vreemt was van alle ydelheyt, ende haer overgaf in de wille van den Conic haren Heer-vader, so wast so verre van daer datmen eenighe antwoorde van haer conde vercrijghen, dat zy selfs noyt so veel wilde doen, dat zy wilde besien die ghene die met haer spraken, so vreckzijnde van haer ooghen, als d'affectie vervreemt was van t'herte, niet  denckende dat de Dochters eenighe keur hadden, anders als haer van d'Ouders wierdt toeghelaeten. Het was een ghenueghte, de Cloecke Ridders na Denemarcken te sien rijden, om te arbeyden, dese so strenghe oogen te beweghen, om een cleyn teeckensken te bewijsen van gunste ofte aengenaemheyt. Maer wat? dese onbeweechlicke toetsteen van schoonheyt, hoe wel sy wiste wat het voornemen was van veel Ridders die in des Conincks Palays frequenteeren, dat namelijc een yegelic gedacht haer ten huwelijcke te vercrijgen, nochtans segge ic, en conde uit minste niet beweeght worden, om met het minste teken der oogen te betoonen dat sy yemanden eenighe Liefde toe-droegh, dan den gheene, die haeren Vader haer soude uyt-kiesen, ende believen te gheven. Dese Nieuwe maniere van Leven van Syrithe, beweeghde veel Princen ende groote

Heeren om haar te comen courtiseren, ende te tracijren haer met woorden ofte teecken, van hare stantvasticheyt te doen waggelen, ende te sien oft mogelijck soude zijn, dat een vrouwe soo vast soude zijn, dat sy niet en soude connenn beweeght worden, door de ghene die uyt verre landen quamen in hares Vaders Palays. So nu in ons Conicklijcke Hof ofte elders so veel Seigneurs quamen om onse Iuffertjens te besien, ick vreese dat sy so veel swaricheyt met en souden maecken, noch so vreck over de schoone ooghskens en souden wesen. Deze nochtans, en conde noyt, door ghene hoe cloecke, dappere, Edele, magnificke ende seer gepresen dat sy wierden beweeght worden, dat sy yemant in het aenghesicht soude besien. De Coninck die wel wiste dat een Dochte eenen sorghelijcken schat te bewaren is, ende die vreesde dat dese so obstinate strengicheyt een mael soude commen te vallen, als sy de prickelende aprehensien der liefde soude beginnen te gevoelen, van de welcke sy noch noyt gheen aprehensie en hadde ghehadt, hy delibereerde te remedieren dit vervolgh der minnaers als de vreemde maniere van zijn Dochter. Want hy sach wel dat een so volcomen schoonheyt als die van Syrithe, dat hare goede prijselijcke manieren,tot een so groote perfectie ende volcomenheydt niet en conden commen, of daer soude noch te eenigher tijt noch wel ghevonden worden eenige so subtijle Mannen, die de Dochter tot hare begeerte conden veranderen, ende sich bespotten met de gene diese so presen.

Daerom, eer hy noch int werck stelde t'ghene dat hy voor hadde om een eynde te maecken aen die mallicheyt, hy quam by zijn Dochter, ende sprack also. Ick en weet niet mijn Dochter, waerom dat ghy alsoo verontweerdicht d'Edeldom, die u commen besoecken, ende mijn huys eeren, sich presenterende my alle diensten, alleenlijck onder dat pretert als ick mercke, om u te ghewinnen, ende u te vercrijgen tot een bruyt ende lieve huysvrouwe. Isset de beschaemtheydt die by de Dochters moet wesen, die u de ooghen alsoo blind doeckt, ende u eerbaerheyt niet toe en later yets aen te schouwen dat uwe niet en is, ende dat ghy billicken niet en mooght

aenschouwen? Soo prijse ick dese uwe onthoudinghe, de welcke nochtans ick so strenghe niet en wensche, dat de ranckheyt eyndelijck een mis haghen daer in hebbende, het een oorsaecke zy van eenich groot ongeluck, of voor u, of voor my, of voor ons beyde tsamen: aenghesien de schofieringhen die in dese landen veel gheschieden, ja selfs van sondanighe Ioffrouwen als ghy zijt, twelcke so het gheschiede, het was om my van droefheyt te doen sterven. Isset eenige belofte, ende dat ghy uwe maeghdom eenighen van onse Goden toegheheylight ende opgheoffert hebt, noch en wil ick u voornemen niet verhinderen, noch den Goden ontnemen wat haer toecomt. Maer ick soude willen, dat dese bewaringhe geschiede in een plaetse die van alle menschen afghescheyden ware, op dat uwe schoonheyt gheenen twist en maecke onder de minnaers, ende dat mijnen Palays niet en worde de strijt-plaetse voor het eynde van haren twist, ende een oorsaecke van den val ende verderf der genen die beter weerdich zijn, die haer leven souden waghen, tot hove van een sodanige schoonheyt te genieten. Maer wanneer ick wiste dat dese Maniere van doen voortquam uyt eeen hoveerdigh herte, ende uyt een verachtinghe der ghene die u d'eere bewijsen van u te beminnen ende te dienen, dat in plaetse van haer te favouseren alleenlijck van een ghesicht, uwe hoochmoet haer te rughhe soude drijven, om haer te maecken de vyanden van uwe sotheyt, ende van mijn pasientie, ick sweere u by den grooten Godt Thor, dat ick daer in soo wel remedieren soude, dat ick u soude doen gevoelen, wat de hant ghelt van eenen gheoffenseerden Vader, ende ick soude u met eenen leeren, wat vriendelijcker te wesen. Daerom mijn beminde Dochter, ghy sult my eenen groote vrientschap doen, van my vrijelijcken uwen wille te verclaren, ende de redenen van dese uwe groote strengicheydt, is belovende op mijn Conincklijcke Woort, dat als ick sien sal dat uwe saecke recht ende billick is, dat ic my in een so groote neersticheyt tot uwen wille sal begeven, dat ghy gevoelen sult dat ic u eenen gunstigen Vader ben. En wort daerom niet schaem root mijn Dochter, ende vreest niet my u advijs te seggen, ick sie dat de schamte u bevangt,

ende dattet zijn de straelen der deuchden van uwe voorouders die in u schijnen: seght dan stoutelijc, ende spreect met uwen Vader, want daer en is geen wet die u verbiet met uwen Vader te spreken,  ende die u met en ghebiet van hem te gehoorsamen, [u] wederom sweerende, dat uwe reden billijck zijn, dat ic my na uwe fantasie sal accomodeeren. De wijse ende schoone Princesse, hoorende den Coninc met sodanighe reden spreken, hem hebbende ghedaen een ootmoedige ende laghe reverentie, sy antwoorde hem also: Monsieur, dewijle dattet is in uwe eygen huys dat ick gheleert hebbe van deucht is, ende dat ghy zijt het principale instrument van mijn leven ende die ghene van den welcken ick gheleert hebbe, hoe dat de Dochters van mijn ouderdom, sich moeten dragen ende gouverneren, so sult ghy oock lichtelijcker bekennen, dat noch de belofte die ick niet en mach doen sonder u verlof, noch oock den hooch-moet, als die ick noyt noch van u, noch van de Coninginne mijn zeer eerweerdighe Vrouwe ende moeder geleert en hebbe, oorsaecke van demaniere van doen die is gebruycke tegens de geene die hier in u Hof comen, om hare sotticheyt wat te toonen, gelijc of het eenich gesicht van Sirithe genoechsaem was om haer te versekeren van het effect harer begeerten. Daer en is niet Monsieur dat my beweecht om sulcx te doen als het eenigerespect van u eere ende van de mijne, ende op datmen niet een dencke dat ic bedele met mijne oogen te wenden na d'affectie der amoureuse Edellieden, of dat ic soude betonen andere te hebben, dan alleen dien die mijn Heere Vader sal believen my te geven, my niet toecomende, noch ic ooc niet voornemenede eenigen anderen te caresseren, noch met de ooge noch met de woorden, dan alleen die, die u sal believen te noemen den Man van Sirithe. Ghy sy'tet dan Monsieur, het is het bloet van onse voor ouders, het is het eerlijcke wesen van de Coninginne, die voor-saecken, dat mijn oogen so weygerlijck zijn, ende dat mijn hert so vervreemt is van de sotten vriagien deser dertele joncheyt ende die my doen delivereren van eer te sterven, als yet te veranderen in dese mijn strenge maniere, die my dunct seer prijselijc is. Och wijse Coninck, ende ghy weerdige Vader van Syrite,het coemt u toe,te middelen, te raden, en te effectueren, t'gene dat uwe Dochter

voorneemt, dewijle de deucht der kinderen een eere is eerlijck maekende het leven ende de memorie der Ouders: u comtet toe de Edellieden die so nae my loopen, eerbiedelijc verlof te geven, oft hen een so wijse conditie voor te stellen, op dat ghy ghernst moocht worden, ende sy uyt het perijckele van hen selven onder malcander te dooden, als u Majesteyt seght dat gheschieden soude connen. Dat my nochtans onmogelijc schijnt, ten zy dat zy oorsake nemen uyt haer eygen partijschap, want hen toe te geven eenich gesicht ofte woorden, den eenen meer als den anderen, noyt en soude het herte van uwe Dochter dat connen doen. Daer zijn so veel middelen daer mede sy connen verijgen de goede gratie va eenen grooten Coninc, sich begevende tot weerdige ende notabele daden, dan of sysoecken de cuysheyt van een dochter waggelende te maken. Sy mogen de wegen gaen reynigen van Moordenaers ende de Zee van de Rovers die het aen alle canten bderven, alsdan sal de cloecste de beste beloninge crijgen, ende mijn Vader hem Syrithe accorderende, sal sy dan mogen aenschouwen die dien haer toecomt, aengesien dat hare oogen anders niet enmoeten noch en connen aenschouwen een ander Man als mijnen Vader.

De Coninc horende de wijse propoosten van zijn Dochter, hij preesse seer in zijn herte, ende al lacchende van den raet dat sy hem hadde gegeven, hij antwoorde haer also. Mijn alderliefste Dochter, ic en hebbe noch niet besloten in voornemen toe te laten, noch dat geheelijck tegen te staen, te vreden zijnde dat ghy na uwe oude wijse sult leven, tot dat icker anders van gedelivereert hebbe, met conditie nochtans, dat so haest ic u sal bevelen anders te doen, dat ghy niet en latet my te gehoorsamen. Want ick en wil om een dochters wille, noch om haer eygen playsier so veel Prinsen niet wagen, noch in perijckel des doots te stellen, der welckers Ouders mochten wrake comen nemen, so van haer verderf als van mijn indifirentie. Den Coninck dan voor genomen hebbende zijn dochter te laten leven na haer oude fantasie, ende hy sach datter so veel waren die dagelicx quamen om haer ten huwelijc te eysschen, ende hyse allen niet connende geven, noch geen een van allen, sonder groote vrientschap te maken, hy ordineerde, dat die gene alleen haer soude hebben, die so veel faveur van

haer soude connen crijgen, dat Syrithe hem int aengesicht soude besien. Dese conditie schijnende velen seer swaer, ja onmogelijc, die verlietense ende reysden wech, tot groot contentement van Syrithe, die nu verlost was van veel malle gecken, die haer met hare ijdel presentatien gheduerichlijck het hooft braken. Onder alle de gene die sich meest gheaffectioneert betoonden, wasser een jonc Deensch Edelman genoemt Otharis den Sone van eenen Zee-roover, ghenoemt Ebon, die gene die hebbende willen ontvoeren de Dochter van den Coninc Unguin Sivades Suster, ende die hebbende verlooft, hy wiert ghedoodt door den Coninck Haldun, die dese Moort ghedaen hebbende, hy creech de Dochter, ende het Coninckrijcke der Gotthen voor een Erfgoet.

Dese Otharis, sich vertrouwende op zijn groote schoonheyt, rijckdommen, macht, ende cloeckheyt, als oock op zijn schoon praeten, hy maeckte sich wijs van Syrithe te vercrijgen, tgene dat d'andere voor onmogelijk achteden: ende tot dien eynde commende een mael tot de Princesse (want een yeghelijck mochte haer comen spreken) hy begon met haer alsoo te discoureren. Hoe comtet doch Madame dat ghy zijnde ny de schoonste ende wijste Princesse van alle de Noortsche landen, nochtans so weynich achtet het gene dat ghy met alle eere moecht accorderen degene die uwe ootmoedige dienaers zijn, ende day ghy u niet weerdiger met een cleyne saecke te  recompenseren de gene die sich presenteren te moghen geeert worden met uwe huwelijck? Zoud ghy wel dencken dat de Goden de slaven van uwe schoonheyt souden moeten worden, ende dat daeromme de menschen onweerdich souden zijn uwe persone? Het also, ick bekenne dat ick ben overwonnen, maer soo de Goden met de Vrouwen hier op aerden geen gemeyschap en connen nemen, ick ben van abbijs dat ghy soudt behooren aen te sien die van haren bloede zijn afgecommen, ende van haer vrientschap ende geslachte sich mogen roemen te wesen. Ick weet datter veele zijn die u wenschen ende seer begeeren, datter vele zijn die u aen den Coninck uwen Vader begeert hebben: maer de keur nu zijnde by u, en ghy zijnde geordonneert om van de minnaers te oordelen,

my dunckt dat ghy niet en doet als een oprechte richten behoorde, niet weerdigende te besien de partijen die in proces zijn, om sententie te gheven na de verdienst van de schoonste ende frayste. Ick en dencke niet Madame dat ghy buyten u selven zijt, ende soo in affectie vercout, dat de begeerlicheden van een ghelijcke ende uytnemende saecke over een commende met uwe excelentie u niet en soude int minste connen beweghen, dat V. L. niet en soude begeeren een Man die met uwe hoocheyt, soude mogen gerekent worden. Ende al wasset gheheel anders, dat ick onmoghelijck achte, nochtans soud ghy behooren te breken dese obstinaetheyt om het contentement des Conincks wille, die niet en begeert als eenen sodanigen schoon Sone te hebben, die hem soude mogen wreken van den Tyran van Sweeden, die als ghy wel weet is gheweest den Moordenaer van Unguin uwen groot Vader. So het u beliefdet my sulcken favuer te doen, dat ick mochte wesen die ghene die u herte soude verkiesen voor uwen Bruydegom, ick sweere u, een sodanige neerstichticheyt te doen, dan den Coninck gewroken zijnde, ghy ooc wel te vreden sult zijn hem wel te beminnen, en de ick den meesten ende gheluckichste Edelman van de werelt. Ach schoone Princesse, och schoone Conincks Dochter, doet eens dat verharde herte open, ende versoetet hem wat om daer in te drucken de presentinghe der liefde, ende daer in schilderen de eerlijcke begeerte van uwen Otharis, die sterven moet als hy ten minsten niet en mach ontfangen een gesichte van zijn Goddelijcke Matresse.Wat voor een vreckheyt is dit, dat ick die liberalijck mijn leven wil wagen tot uwen dienste, ghy so wreet zijt, dat ghy u niet en weerdiger dese mijn goet willicheyde te recompenseren met den minsten dienste des werelts?

Ach Syrithe, so ghy wenschet de doot van uwen slave ende groote vrient Otharis, daer zijn andere middelen om hem te doen sterven, als hem also met een cleyn vierken so lange te branden, ende hem te doen verlangen sonder eenige hope. Wilt ghy my niet aensien, ende so mijn aenghesichte onweerdich is de schoone blinckende straelen uwer oogen, so de reden van uwe Mont al te weerdich

is om my t'antwoorden, maeckt een teken met uwe hant die aenwijse mijn gheluck ofte mijn ongheluck, ende is uwe handt nijdigh op mijn voorspoet, laet een van uwe staet Dochters de Bode zijn of van mijn doodt of van mijn leven. Want soo mijn leven u mishaeght, die hant die sal uwen wille voldoen, maer sohet dooden der uwe u tegen is, geeft een teecken dat ick het wete, ende bevinde wat u lieden voor Otharis gheeft, die met en wenscht als u eyghen welvaren. Alle dese woorden werden ghehoort van Syrithe, maer met soo weyninghe beweghinghe dat sy niet alleen den Edelman met een woordt en gaf ter antwoordt, maer selfs niet een terckentjen dat sy hem hadde ghehoordt ende verstaen.

Nu de historien van de Noort-landen die ghetuygen dat ontrent dien tijdt gheen swaricheydt ghemaeckt en wierdt van de Dochters te ontvoeren ende te schofieren, ja die eenighe Ioffrouwen beminden, sy meyden dat sy gheen beter preuve van hare vaste ende oprechte liefde en conden betoonen, ten was dat sy de selve roofden ende ontvoerden met groot perijckel van haer leven, ghelijck[men] in de Historie der Gotthen leest van Gram des Coninckx Soone van Dennemarcken, die sonderlinghe Amoureus van de Dochter des Coninckx der Gotthen, hy reysde in Godth-landt ende dede soo veel dat hy hebbende de goede gratie van de Dochter ghewonnen, hy ontvoerdese sonder weten ende wille harer Ouders, waer uyt oock een seer bloedighe oorloghe ontstack tusschen de Gotthen ende de Denen: Ende tot vergheldinghe van dese injuri, quam Sibdagerus Coninck van Noorweghen, ende gecozen Hooftman der Sweden ende der Gotthen in Denemarkcen, ende hy vercrachte des Coninckx Suster, ende maecktese oock tot zijn huysvrouwe, gelijck den Dene hadde ghedaen met de Dochter van Sigtruge Prince der Gotthen.

Ick verhale dit daerom, dat ter wijlen de voorschreve Otharis eerlijck vryede de schoone Syrithe, haer alle eerlijcke diensten bewijsende, soo warender eenighe die soo conscientieus niet en waren als hy, naemelijck een van alle, zijnde seer t'onvreden van de vreemde ma-

niere van doen van Syrithe, sich veynsende van niet meer te vraghen na een soo wrede Ioffrouwe, hy arbeyde soo wel, dat hy corrompeerde ende bepraetede een van de Ioffrouwen, die des Coninckx Dochter bewaerden ende gouverneerden, ende sy beloofde Syrithe op een seker plaetse te brengen, daer den ontschaker verborghen soude zijn, om haer te nemen ende te ontvoeren, dewijle datter gheen ander middel en was om een eynde te crijghen. Siet eens waer toe de dwase rasernie de mensch brenght: een die seght dat hy een Vrouwe bemint om de deucht, die wilse hebben met de grootste ondeucht ende schandelijcke daet diemen soude mogen bedrijven. Wy sien oock datter noyt gheenen tijt en is gheweest, of men heeft niet het gout de sterckste sloten connen openen, ende de beste ende vaste ghesloten deuren connen op breken. Syrithe die het gesichte der mannen blieden wilde, ende die gheen sorghe en hadde der gene die haer bewaerden, die ooc noch niet en wiste wat de vriendelijcke omhelsinge der mannen was, die soude nochtans bynaest hebben moeten versadighen de boose begeerlicheyt van eenen Hoereerder, diese grijpen wilde, om daer van te roemen, ende te bespotten de stantvasticheyt van de Princesse, de welcke volghende den raet van haer verraderesse, sy ginck met een cleyn geselschap wandelen, als die geen mannen by haer en begeerde, dat sy seer naby soude verlaecht hebben. Want Syrithe en was so heast niet in de plaetse die bestemt was daer sy gelevert moeste worden, of daer comt eenen tweeden Paris die haer op het lijf comt loopen, grijptse, ende voertse wech, sonder dat yeamnt haer hulpe doet, de plaetse zijnde verre van eenighe wooninghe van menschen.

De roover die vervoerdese wech, ende niet connende de patientie hebben haer tot in zijn huys te voeren, om aldaer te ghenieten het gheene dat hy hebben wilde, hy wierp sich in een hofken met den costelijcken buyt, de welcke hoe wel sy sach het perijckel daerin sy was, nochtans en dedese noyt de ooghen open om te besien den gheene die haer ontschaeckt hadde, ende al sagh sy dat haer een soo groot quaet bereydet wierdt ergher als de doodt, als die alleen inde deught haer leven stelde, sy en

ontstelde sich nochtans niet meer, dan ofmense wederom ghebracht hadde in haers Vaders Paleys, gedenckende dat het gewelt aen het lichaem gedaen, de Ziele niet en can letten, dewijle sy daer in met geconsenteen en heeft. Alsoo dan den Roover van dese uytnemende schoonheyt sich begaf om te vercrachten de reynicheydt van dese schoone Dochter, sy haer defenderende,so veel als sy conde, siet daer comt een corte vreucht voor den gene die nu meende te plucken de eerste bloeme van den suyveren roosengaert van de cuysche Princesse van Denemarcken, want also hyse ter aerden hadde geworpen, ende hy haer woude dwinghen om hem te cusschen ende met hare oogen aen te sien, sy gaf een seer luyde gecrijt, welcke gehoort wiert van een die niet en wiste dat hem so na by was, de gene die hy boven alle dingen beminde, het was Otharis, die langhs de bosschen ginck wandele, overleggende ende fantaserende middelen om zijn strenge Matresse te overwinnen: hy so haest als hy de stemme hadde gehoort, ende metter haest daer na geloopen, ende haer gesien in de handen van den gene diese vercrachten wilde, hy riep tot den Roover: laet staen ghy Vrouwen-schender, laet den buyt staen, die veel weerdiger is als een sulcken scherm als ghy zyt, die verdient veel beter getracteert te worden, dan met haer te handelen als met een openbare Hoere, of ick sweere u dat ick u sal de snootste doodt doen sterven, die oyt mensche ghesmaeckt heeft.

So oyt yemant sach een Leeuw ofte Beer sich verwarmen ende vertoornen alsmen haer soeckt te ontnemen de proye daer mede sy haren hongerigen buyck soeckt te versadigen, also vertoonde sich doen den ontschaecker, werpende d'ooge op Otharis, tot den welcken hy alsoo seyde. Comt hier na by ghy vuylen Zeeschuymer als ghy zijt, ende comt ontfangen den rechten loon van uwe stouticheydt, ick ben verblijt datter hier is dat ick dy vinde, om u te doen gevoelen, wat goet dat ic u wensche, ende of ghy weerdich zijt d'eere te hebbe van dese schoone Ioffrouwe, der welckers genietighe ghy my doet vertoeven, op dat ick haer een dubbelde vreuchde moghe aen doen, ende haer wreken van eenen moyelijcken sot, als

ghy u betoont in uwe stout voornemen. Dese woorden ontstaken Othari alsoo, dat hy als eenen rasenden hondt hem quam worpen op zijnen vyant, ende wiert van den anderen so hardelijck onthaeldt, datmen langhen tijdt seer qualijck soude hebbe connen seggen wie de victorie soude hebben,tot dat eyndelijck de fortuyne den besten toevallende, dat Otharis den anderen onder de voeten wierp, ende sneet hem het hooft af, de welcke hy presenteerde de gene die hy verlost hadde van een so groot perijckel, tot de welcke hy seyde: Siet nu Madame of Otharis den rechten beminder is van de deucht van Syrithe, ende bekent waer toe dat zijn affectie is streckende, en of ick niet en verdiende dat ghy my nu bemint, ende recompenseret de getrouwe liefde die ick u drage? Aensiet nu niet het aengesichte van desen ongetrouwen,die daer uyt was om het huys des Coninckx te schande te maecken.

En dunckt u nu niet Madame dat ick ghenoech ghedaen hebbe om te wese den weerdigen Man van des Conincs Dochters van Denemarken? En hebbe ic d'ordonatie des Conincs niet voldaen, zijn Dochter verlossende als ick ghedaen hebbe? Zoude Syrithe so stantvastich wesen in hare wreetheyt, datsy d'ooge niet eens en sonde gekeert hebbe tot den gene die zijn leven heeft ghewaecht om haer reynichheyt te beschermen? Och, Och, ick sien dat de belooninge van dese mijnen arbeyt, gerekent sal worden met d'andere diensten die ick gedaen hebbe: maer o schoone Princesse, dit is van grooter importantie als alle de andere, ende van grooter verdiensten, soo ghy immers achter de ghene die uwe cuys heyt bemint, ende u eert van wegen uwe decht.

Hee Madame? en sal ick gheen ander antwoort ontfangen van u als een geduerich stil-swijgen? Sult ghy so wel uwen Otharis willen verjagen als de ghene die niet anders en beminnen als d'uyterlijcke schoonheyt? Ghy menght u houden soo ghy wilt, de doodt sal alleen uw doen ophouden van dit mijn voornemen. Dewijle ick dan nu sie dat mijn moeyte te vergheefs is, laet my ten minsten de eere hebben dat ick u tot in het Palays moghe convoieren, daer ick den lof magh crijghen van

mijnen bedreven daet. Hier op en was de Dochter niet traegh, maer is opgestaen, vresende dat de plaetse dese jongelinck mochte verwecken om de eerbaerheyt te vergeten, ende te wesen den successeur van den eersten ontschaecker, maer hy die liever gestorven hadde, als haer yets oneerlijck te presenteren, die geleydese tot de plaetse daer sy eerst hadde ghegrepen gheweest, daer sy hare gheselschap noch vant seer vervlaghen, die niet en hadden derren t'huys gaen van vreese den Coningh te ontstellen om dese droevighen daet, maer siende datse weder quam met een soo volcomen Edelman als Otharis was, sy dachten wel dat haer niet miscomen en was. Sy hebbende haer seer bekeven, dat sy soo weynighe neersticheyt hadden ghedaen om haer te helpen, is wederom nae het Palays ghegaen, ende om niet geheel onbeleeft te schijnen, sy gaf een van de Ioffrouwen last den Seigneur Otharis te bedancken van zijnen dienst die hy haer hadde gedaen, twelcke sy noyt vergeten en soude, ende dat sy tot zijnder tijt soude trachten te vergelden, nochtans dat hy dit met te verre trecken en soude tot zijnen voordeel, want so de Goden besloten hadden, dat sy zijn Bruyt soude worden, dattet wel gheschieden soude, maer soo niet dattet al moeyte verlooren was dat hy dede. Dese woorden hoe wel sy een weynich verstrooste den armen amant, so sach hy oock soo weynich middels tot zijn voornemen, dat hy bynaest despererende, soude van verder versoeck op ghehouden hebben, ten waere gheweest dat hy sich selfs wijsmaeckte dat sy dissimuleerde het ghene dat int herte was, ende op dese belofte van recompensie besluydt hy noch veel cloeckmoediger ende eenstelijck haer aen te soeken als oyt te vooren, verhoopende dat hy noch eens tot zijne volcomen begeerte soudee comen: Ende gingh haer alle dage aen, haer hooft brekende met het verhalen van zijnen getrouwe dienst, en insonderheyt van zijn verdienst voor haer te hebben verlost uyt de handen van den ghene die haer eere hadde ghesocht te schenden, ende dit dede hy so veel ende so lange, dat Syrithe verdrietigh over een sodanighe quellinghe, besloot haer selve daer van te verlossen, met het doen van een saecke die geheel onbe-

tamelijck soude zijn een sodanige Dochter, van soo hoge state ende conditie. Want willende verlost worden van dese quellinge der Edellieden, sy vondt middel om haere te cleden als een arme Dienstmaecht, ende gingh secretelijck uyt het hof, tot dat sy quam in eenighe Wildernissen, daer sy gingh dwalende soo langhe tot dat sy een Vrouwe vont, die sy in haren Dienst ontfingh, om haere Schapen te bewaren. Men sal mogelijck dit bespotten als een onmogelijcke saecke, maer het sal my ghenoech wesen u te segghen, dat ick het hebbe uyt twee Cronijck-Schrijvers van Denemarcken, naemelijck Krancsig ende Soxonius, die een lange Historie van dese Dochter hebben geschreven. Dese Dochter in het Hof gemist zijnde, daer was een wonder groote beroerte, de Vader sich uytermaten quellende ende tormenterende voor zijn Dochter. Ooc warender veel treffelijcke Heeren die haer versocht hadden, die seer verdrietich waren over dit verlies, van de ghene die so bemint was, maer boven alle was met groote herten leet bevanghen den cloecken Ostharis, die siende dat niemant neersticheyt dede te vervolgen ende te soecken dese schoone Metresse, ende vresende dat sy wederom door een loosen ontschaecker ergens mochte ontvoert worden, hy besloodt dat hy liever de gheheele werelt wilde doorloopen, dan hy wederom of int Hof of tot zijn huys wilde keeren, tot dat hy tijdinghe soude crijghen waer zijn schoone Syrithe was ghebleven.

Hy en passeerde Stadt noch Casteel noch Boschagie hebbende eenigen naem, daer hy niet met vlijticheyt door en sochte en bevraechde, en besach neerstelijck alle dochters en Ioffrouwen, menende dat hijse genoech soude kenen, als hijse maer mochte sien, sy mochte gecleet zijn so vreemt als mogelic soude zijn, maer hy en vont niet, dat oorsake was dat hy bewoonde plaetsen verlatende, begon de wildernissen te doorsoecken en te doorwandele, besoeckende alle dorpen en huysen hoedanich dat sy waren, en hy gingh niet voorby de arme hutten die hy vont, zijn herte hem ghetuyghende dat den schat zijner Ziele haer in verborge was, ende voorwaer hy wiert niet geheel bedrogen, door dien dat hy eenmael gaende langhst een

groote valeye, tusschen twee berghskens, daer hy met lusten sagh het loopen ende het soete ghedruys van een clare fonteyne die daer van een seker steen-clip af vloeyde, dat seer fray groen was van schooner boomen van veel derleye soorten, also gaende sach hy een cudde weydende int groene gras, ende een weynich van daer sagh hy een maegdeken sitten, spinnende haer spin-rock, de welcke desen Man van verre hebbende sien comen, sy bedeckte haer aengesicht met haer doeck. Maer de liefde die de sentinelle int herte hielt, die ontdeckte terstont door de oogen de listicheydt van dese schooner Herderinne, ende maeckte dan Otharis dachte, dat sy sich niet sonder oorsaecke en bedeckte, ended at zijt moeste wesen die hy so Langhe ende met soo veel moeyte hadden ghesocht. Daerom hy tot haer alsoo sprack. Waerom schooner Princesse verberght ghy u alsoo voor my? waerom loopt ghy soecken de huysckens en hutten, die macht hebt om over Steden ende Coninckrijcken te gebieden? Wat heeft u doch beweecht te vlieden van de menschen, om comen bewonen de Clippen, ende te dienen voor een slavinne eene die niet weerdigh en is in uwen dienst aengenomen te worden? Waerom verlaet ghy also eenen machtigen Coninck,wiens Dochter ghy zijt, ende de eenige hope, ende verlaet uwe landen ende Seigneurie, om u so te vernederen als te wesen de alder slechste dienstmacht van een arme Vrouwe? Wat oorsaecke hebt ghy om te verachten soo veel fraye Heeren die u so beminnen, en insonderheyt uwen armen slave Otharis, die zijn leven om u went wille alsoo gewaeght heeft, als u wel bekent is. O Conincklijcke Dochter, ick ben diegene die u verlost heeft uyt de handen van den Roover die u ontvoeren wilde: Ick ben oock die ghene die geen moeyte noch arbeydt, ja honger, dorste ende allerleye perijckelen niet ontsien en hebbe om u te dommen soecken: gedenckt dat den Coninck Sivald uwen Vader in een uytnemende droefheyd is, het geheele Coninckrijcke van Denemarcken is in gheduerige versuchtinge, Otharis gevoelt de benautheyt des doots, uwe absentee niet connede verbraghen. Hebbe ick dan noch niet verdient O Syrithe dat ick soude van u ghesoulageert worden voor mijnen

arbeyt: Ick en wil u niet rooven, oock niet vercrachten, ick en eyssche niet onrechtveerdighs, ick en wil maer een ghesicht van mijn Matresse, gheen ander recompentie voor alle mijnen arbeyt soeckende, dan die ooghen my een mael aensien. Hoe? sult ghy noch soo wreedt wesen my een so cleyne saecke te refuseren? sal al mijnen arbeyt die u nochtans verbint de schulighe van Otharis u tot geen ander maniere noch affective connen brenghen? De Princesse siende dat sy was ontdeckt ende het ontkennen gheen plaetse en hadde, sy begonst te spreken ende hem t'antwoorden: (twelcke sy noch noyt ghedaen en hadde, noch met hem noch met gheen ander) Seigneur Otharis, ghy behoordet u te laten ghenoeghen, dattet uwe quellingen zijn geweest, die my mijn Vaders huys hebben doen verlaten, ende sy zijn d'oorsaecke dat ick in een soo armen stant leve, dat ick alle tijt doen wil, tot dat ghy ende uwen ghelijcken sullen hebben een eynde ghemaeckt, aen het ghene dat sy soecken, diese geensins anders en wil behagen als sy tot noch toe en heeft ghedaen, ende die u bidt te vreden te willen zijn, dat also Syrithe geenen tolck en heeft, om u te doen aen seggen, zy selve het u moet ontdecken, dat zy veel eer wil sterven als in't minste te veranderen van hare eerste resolutie. Gaet in den name der Goden ende verwachtet dat sy u helpen ende verleenen uwen wensch, ende laet my leven na mijn fantasie, sonder my wederom by mijnen Vader te brenghen. Otharis hoorende een so mager bescheyt,was bynaest desperaet, maer door een spijt dat hy creech, hy scheyde van haer, belovende, dat hy haer soude ghehoorsamen, hoe wel het hem een seer hart ghebodt was. Also heeft hyse daer ghelaten, ende is ghegaen niet in 'thof, maer in zijn eygen huys, daer hy overleggende den arbeyt die hy met so veel verdriets en perijckelen hadde ghedaen, hy verstoorde hem selven een spijt hebbende van zijn dwaesheydt, so veel tijts te hebben bestelt in een te dienen die hem verachtede, hy verfoeyede ende beschuldighde haer ondancbaerheyt. Aen d'ander zijde ooc beclaeghde hy de beschreumtheyt die in hem hadde gheweest,daer hy so goede gelegentheyt hadde gehat,dat hy hem selven also hadde versuymt.

Doch om tot een eynde te comen, wy moeten keeren tot onse schaep hoetster die in de wildernisse was ghelaten, ende haer daer uyt trecken tot de vertroostinghe van Otharis. Sy van die tot nu to ghepersesteert hadde in dese strengicheyt, hebbende langen tijt gedacht op d'oprechte liefde van Otharis, en de deucht die hem een vrient en beminder van de cuysheyt maect, willende hem een mael vergeldinge doen voor alle zijnen arbeyt, sy besloot in vreemde cleedinge to zijnen huyse hem te gaen soecken, om te sien of hijse soo lichtelijck  soude kennen als hyse hadde bekent doen syde schaepen wachtede.

Om welcker oorsaecke sy tot haer Vrouwe die sy diende alsoo sprack, mijn Vrouwe ick en twijfel niet op ghy sult wel verwondert zijn, ende moghelijck suller niet willen ghelooven, als ick u sal verhalen de gheene die voor teghenwoordigh u dient, sy de eenighe Dochter van Sivald Coninck van Denemarkcken, om de welcke soo veel Heeren in pijne zijn. Om wien oock dat Otharis de Sone Ebon soo veele landen doorloopen ende doorsocht heeft, tot dat hy eyndelijck my hier in dese wildernisse heeft ghevonden. Ende soo ghy my niet en ghelooft ick ben te vreden sent tot hem daer hy woont ende doetet ondersoecken, ghy sultet also bevinden. Maer so ghy my gelooft dat ic de selve ben, so soude ick u geerne bidden, my een sodanighe vrientschap te doen, van eenighen middle my te bestellen dat ick tot in het huys van Otharis in onbekende cleederen mochte gaen, om hem wederom wat vergheldinghe te doen van zijnen arbeyt ende alle eerbaerheyt my te voor bewesen, ende oock so hy my niet en kent, om met hem te spotten, dat hy soo blint is dat hy niet en heeft connen sien noch kennen van so na by, tgene dat hy roemt boven allen dingen te beminnen. De goede Boerinne hoorende dese reden, ende siende dat sy haer eygen Princesse in haer huys hadde waer van dat sy nu niet en twijfelde, door dien sy dickmael hadde suspicie gehat, door haer stille ende bequamte wesen, graviteyt ende maniere van doen, genoeghsaem getuygende, dat sy was meer als een gemeyne Dochter, sy seyde ooc tot haer: Mijn Dochter ic en twijfel niet of ghy en zijt van hoogen staete, want ic hebbe menichmael

op uwe manieren gelettet, ende lest heeft my versekert den Ridder Otharis den welcken ic gesien hobbe dat hy so familiaerlijc ende so eerbiedelijc met u sprac, daerom en wil ic u voornemen niet verhinderen, noch mijnen dienst weygeren, want so ghy zijt de Princesse Syrithe, het comt my toe u alle ootmoedigen diest te doen, als een van uwe cleyne onderdanen: ende al waert ghy een ander, ic wil u evenwel gedienstich zijn om uwe eerbaerheyt ende deuchtsaemheyt wille: wilt ghy my met u hebben, ick ben bereyt, wilt ghy een ander neemt diet u belieft van de mijne, voor de rest ic sal u wel so vreemde clederen aen trecken, dat Otharis een goet gesichte sal moeten hebben so hy u kent. Syrithe seer verblijt die het sich vercleeden met de cleedinge van de Vrouwe die op het geberghte van Noorwegen ontrent de Zee wonen, hebbende het aenghesicht wat begrumeert met het sap van eenige cruyden, sy gaet henen meynende te bedriegen de oogen van haren Otharis, om also na dat sy hem dien secreten dienst soude gedaen hebben wederom te keeren, als zijnde geabsolveert van alle zijne diensten die hy haer hadde bewesen. Nu sy en wilde geen geselschap hebben, dan tot dat sy het Casteel van Otharis in t'ooge hadde, daer sy gecomen zijnde sy hem niet en vont, maer zijn  Moeder wel gelettet hebbende op de persone, ontfinckse beleefdelijck, ende namse in huys, wel denckende dat hoe wel so plompelijck ghecleet was, dat sy moeste meer wesen, door dien haer wesen sulcx getuyghden. Otharis thuis ghekeert, wordt door zijn Moeder geadverteert van de comste van dese vreemde vrouwe: hy op zijn schoon Syrithe terstont denckende, begon te twijfelen ende over te leggen, of sy het niet mochte wesen, die hem nu in sulcken gheveynsde manier quam recompenseren van alle zijn voorgaende perijckelen, moeyten ende swaricheydt om harent wegen geleden, daerom hy wel gelettet hebbede op alle hare gesten, ende insonderheyt dat sy noch even so stuerts was, van noyt Man in het aengeschte te willen aenschouwen, soo versekerde hy sich noch veel meer, dat sy was de eyghe na Dochter van Sivald. Nochtans selve veynsende haer niet te kennen, hy bedacht een loosheydt om te bevinden of sy daer niet en was ghecommen door eenige secrete liefde die sy hem toedroegh

om hem te verlossen van alle zijne smerten. Hy gaf daerom zijn Moeder het woort ende liet het gheruchte gaen dat hy eenighe fraye Iuffrouwe gingh trouwen, dat de schooner maeght oock gheloofde, zijnde daerom inwendich seer bedroeft, dat sy hadde verloren, den gene die sy beminde boven alle andere, maer sy was niet te min so obstinaet, dat sy het minste teecken daer van niet gheven en wilde, nochtans soude sy seer bedroeft zijn gheweest, dat een ander de eere soude ghehat hebben van Otharis tot een Man te genieten, die sy achtede alleen weerdich te wesen, om te wesen den Swager van den Coningh van Denemarcken. Een mael doen de Moeder besich was om yets ghereet te macken tot de toecomende Bruydt (als zy veynsden) ghebruycte sy ooc den dienst van Syrithe, ende Otharis lach op een bedde, acht nemende op alle haren doen ende manieren. Men haddese een keerse ghegheven sonder candelaer, ende also de keerse op het eynde quam, begon het aen haere hant te comen, ende aen de vinghers te branden. Sy om hare hooch herticheyt te betoonen, ende te ghetuyghen hoe groot dat hare stantvasticheyt was, sy en liet niet alleen het eyndeken keerse vallen, maer sy grepet veel stijver ende vrijmoedelijcker, sonder te achten of hare vingers verbranden ofte niet, als sy oock deden, sy nochtans dat met een wonderlijcke couragie verdragende, zijnde gelijck den Romeynschen heldt Scevola, die selfs in de teghenwoordicheydt van den Coningh van Toscanien zijn hant verbrande. Dese Dochter dan wilde daer mede ghetuygen, hoe dat het inwendige vyer der affection niet meer haer overwinnen en con, als het uyterlijcke vyer aen haer vleesch hare stantvastichheydt conde breken. Otharis die op alle haer doen acht nam, verwondert zijnde, dat zy dat verbranden harer vingeren met sulcke cloecmoedichheyt verdroegh, wildese vermanen het keers-eyndeken wech te worpen, maer de Dochter, so het schijnt door een natuerlijcke affectie beweeght, die wilde weten of haren alderliefsten niet ghesien en hadde dese hare onwinnelijcke stantvastichheyt, ende op hem niet denckende dat hy op haer loerde, wende sy haer aenghesicht tot hem ende besagh

hem, of hy (segghe ick) haer hadde ghesien. Het was hier dat Otharis de volle victorie hadde ghewonnen, ende springende van het bedde, hy namse in zijn armen, de ghene die hy noyt hadde derven aenraken, ende seyde. Nu isset Madame dat des Conincx ordonnantie vervult is, ende dat ghy mijne zijt, sonder langer te moghen resisteeren: ghy zijt die wel beminde voor de welcke ick my in duysent perijckelen hebbe begheven. Nu hebt ghy besien ende aenschouwt, den ghene die noyt van u yet sanders begeerde als dese faveur, de welcke de Goden my hebben laten vercrijghen, doen ick minst daer op dachte, om een mael te ghenieten de vruchten van mijnen lang-duerighen arbeyt. Dat gheseyt hebbende, hy omhelsdese, ende custese, ende caresseerdese met veel vreucht ende contentement sy dat weynich tegenstaende, t'zy dat het haer speet dat zy sich so vergeten hadde, of dat sy't willens dede om tot een eynde van dese vreemde handelinghe te comen. Sy excuseerde sich doen eerlijckens van hare strengicheyt, hem versekerende, dat van dien tijt af dat hyse uyt handen van den ontschaker hadde verlost, sy hem in haer herte seer bemint hadde, maer om niet van lichtveersicheyt beschuldicht te worden, hadde sy so opiniatrich gheweest in haren doen, besluytende nochtans gheen ander als hem te willen hebben, so om zijne deughden, cloecmoedicheyt, ende eerbaerheyt, waer van dat hy sich nu mochte versekeren, als die tot geen ander eynde hem was in zijn eygen huys comen soecken, dan om hem te betalen van alle zijne courtousien ende diensten die hy hadde ghedaen voor de Dochter van den Coningh van allede Noordsche Landen, ende ontfinck seer geerne de excusen: ende om zijnen tijt niet te verliesen, ende te verhinderen, dat de fortuyne hem dese vreucht niet en benam, hy liet terstont een bruyloft maecken, ende troude dese zijne meer als welbeminde Syrithe.

Een weynich  daer na wort de Coninck Sivald gheadverteert, hoe dat zijn Dochter was gevonden, ende was geaccordeert met Otharis, ende hadde hem voor haren

Man genomen, de persone en was hem wel niet onaengenaem, de condition die excuseerdense, maer de Coninc was seer geoffenseert dat sy het huwelijc sonder zijn weten ende willen hadde volbracht, de meeste schult leggende op Otharis, hem beschuldigende van hoochmoet ende vermetelheyt, dat hy eenen so grooten Coninc hadde verachtet, van wien dat hy een Vaseal en ondersaet was. Maer Syrithe die nu by een Man hebbende geslapen, wat stouter was geworden als te voor, sy nam de saecke by de hand ende ginc tot haren Vader, diese seer eerlijc ende blijdelijc ontfinck, sy bepraetede hem so wel, ende beleyde de saecke so wel, hem vertellende alles wat Otharis voor haer hadde gedaen, de de Coninck so wel gecontenteert wiert, dat Otharis by hem in soo groote vriendtschap quam, datter voortaen niet gedaen en wiert, dan door den raet van zijnen schoon Sone,ende daer naer de doot van de Coninginne nam de Coninck tot zijn Bruyt de Suster van Otharis, maeckende also eenen dubbelden bant van vrientschap ende liefde. Siet die is het eynde van de eerlijcke liefde van dese cloecken Ridder, die sowel gecompenseert wiert doen hy een tijt lanck van de cuyschste maegt des werelt op hondert manieren wel hadde beproeft geweest. Dese Historie hebbe ic beschreven, niet so seer om de deuchden der vrouwe te particulariseren, maer om te bewijsen dat oock onder de barbarisschen menschen welso Edel en cloecmoedige ende eerbare herten zijn, als tusschen de gene daer Romen ende andere onse landen van roemen.Want wie aensien sal dat Artemisia triumpheert met het bouwen van een costelijc gebou,tot een graf voor haren Mausoleus, die sal moeten prijse de eere die sy haren Man toedroech: maer die ooc sal aensien een Suan Suite Coninginne de Gotthen, die door droefheyt dat sy hadde over haren beminden Man den Coninc Regue storf ter wijlen datmen bereyde om hem te begraven, op dat de eenige liefde diese te samen hadden verbonden, haer oock in eenen tijdt in een kiste soude besluyten, om over beyde getuigenisse te geven van hare stantvastighe oprechte liefde. Maer wy sullen haer int graf rusten laten, ende Otharis zijn Syrithe genieten, ende gaen soecken noch een nieuwe tijdinge, om eer wy scheyden noch een cleyn vermaecken te mogen hebben.


Vorige Volgende