|
| |
Oneerlicke ende onghelvckighe Liefde van Faustina Keyserinne van Roomen, ende door vvat middel men haer die begheerte heeft ghevveert ende doen vergheten.
| |
De vijfde Historie.
Alsoo het leven der machtighe ende groote meer ten toone staet als de conversatie der cleyner ende slechte persoonen, ten is oock niet sonder oorsake dat de reden vereyscht dat haere daden oock meer aengemerckt, ende haere deughden ofte ondeughden meer bemercet worden als van andere, op dat haer exempel in naevolghinghe ghetrocken, niet en veroorsaecke het verderf des Volcx, ende de omkeeringhe van alle goede discipline en de noodighe politie aller Steden. Want daer de Wet door het hooft overtreden wort, de lidtmaten die volghen lichtelijck nae, sich ontlastende | |
| |
vande gehoorsaemheyt die sy het recht der Wetten schuldigh zijn. Daerom wast dat de Coninghen van Lacedemonien in openbare plaetsen hun maeltijde deden op dat Haere soberheydt het volck verwecken soude, om de selve nae te volghen, ende te handthaven d'eerste maniere van leven, door haren eersten Wet gever Lycurgus ingestelt. In contrarie, dese Venus de welcke de Griecken daer na soetelijck tot een Goddinne hebben gemaeckt, niet wetende hoe sy haer vileynicheyt ende vuyle oncuysheyt soude bedecken, zijnde Vrouwe van het Eylant van Cypers, sy maeckte een Wet van openbaere Hoererie, sy ordineerde openbare plaetsen ende Bordeelen, daerin alle Vrouwen mochten ingaen sonder schande ende straffe: de welcke Wet daer nae wederom tot Roomen wiert vernieut door den Bordeel-brocker ende put aller vuylicheyt dien onreynen Keyser Heliogabalus. Nu daer en is niemandt die niet bekennen en moet, dat de deught ende eerlijcke wandelinge der Vrouwen een van de beste deelen zy van een goede politie, ende dat dese Stadt in goeden standt staet, daer de Vrouwen na de eerbaerheyt gereguleert zijn, ende daer de dwaesheyt ende de lichtveerdicheyt op der Ioffrouwen voorhooft niet ghedruckt en is: want sulcx voornemelijck van nooden is inden genen die in hooge plaetsen sitten ende verheven zijn op dat sy, op wien alle oogen geworpen zijn, mogen wesen een rechte regel ende patroon der genen die minder zijn als sy, dewijle als ick gheseyt hebbe, de cleynste geerne de hooge naervolghen. Insonderheyt, aenghesien dat so haest als een Vrouwe verloren heeft de vercieringe van haere eere ende goeden name, ende dat d'opinie van haere cuysheyt wegh gevlogen is, sy mach rijcke wesen, schoone, courtoyse, hooghe, ende van treffelijck aensien: soo en had sy daer mede nochtans het herte van het gemeyn volck niet winnen, noch de eere weder vercrijghen, maer sal door de trompette van de fame, in des quade geruchte moeten blijven. Semyramis is gheweest een groote Madame ende Coninginne, alleen ghebiedende in een Monarchie, ende de eerste die oyt is geweest, sy vercreech den name van cloecke in d'oorloge, hebbende door de Wapenen onder hare subjectie gebracht verscheyde vreemde Natien, ende overwonnen de machtichste Vorsten van haren tijt, sy verrijct den | |
| |
Haren, sy versterckte ende vercierde de groote Stadt van Babylonien: nochtans en heeft alle dit niet connen uyt doen de renommee ende de fame van haere hoererie, die oock so schandelijck ende overvloedigh was, dat sy daerom noch van haren eygen Sone is ghedoot ende omgebracht. Saphon van Lesbia een vrouwe van sonderlinge goeden geeste, heeft in geleertheyt vele eers vercreghen, makende fraeye Versen ende Carmina, insonderheyt heeft sy eerst gevonden een soorte van Latijnsche dichten, die na haren name Saphica worden ghenoemt, maer alle dese gheleertheyt ende het soete geluyt van hare harpe daer op sy wel ervaren was, en hebbe de gedachtenisse van haere hoererien niet connen doen vergeten. Maer dese naeghelaten, wy sullen ons begeven om te verhalen de Historie van een die (zijnde de Dochter van eenen Keyser, ende huysvrouwe vanden Roomschen Monarche) sich begeven heeft om na te volghen de lericheyt van dese voorgaende. So oyt Roomen geduerende het heydendom ghehadt heeft goede ende fraeye Vorsten ende oprechte Keysers, so zijn't geweest Antonius, te weten: den Goedertieren, ende de ghene die met rechte den name van Philosophe heeft ghedraghen, die verre te boven ghegaen hebben, Trajanum, Augustum, Titum, Vespasianum, ja (uytgenomen de suyverheyt vande Religie) selfs en magh Constantinus noch Theodosius by dese niet comen. Antoninus den Goedertieren die liet het Rijcke aen den Philosoph zijnen behouden Sone, met de successie van zijn huysgesin, ende zijn Dochter die gheestimeert was de schoonste Princesse van haren tijt, also dat weynighe schrijvers, die der Keysers Historien beschreven hebben, vergeten hebben dese te gedencken, niet om hare deughden, maer om haer schandelijck leven aen den dach te brenghen: want sy die een Dochter was van eenen soo machtighen Prince in alle zijne handelinghen, opghevoedet midden onder de deuchden, hebbende tot een Bruydegom een vande fraeyste Vorsten van dien tijt. Soo heeft nochtans haere vuyle hoererie bynaest verduystert den treffelijcken name van dese twee Vorsten, ende gheluckighe Monarchen. Voorwaer geluckige in hare daden, maer de eene seer ongheluckigh te moeten sien het ghene dat hy meest veynsde niet te sien, op dat zijn Paleys daer door | |
| |
niet en soude schandaliseren noch diffameren dat alreede ghenough was beruchtight, niet door zijn schult, maer door de onbehoorlickheydt van zijn Bruyt: want boven de onverdraegelijcke hoverdie die in haer was, daer mede sy ghestadelijck quelde het rustigh ghemoet van haeren Man sy was soo verdwaest in de omhelsinge ende liefde van andere, als den Keyser, dat sy sonder respeckt ende schaemte, als een verhitte teve, vercoos dan den eenen, dan den anderen, om sich te versadigen in de boose lusten van hare onreynicheyt. Ende soo de sonden bedeckt moghen worden met eenige decksel, om minder te schijnen, so soude haer vuylicheydt noch wat minder hebben moghen schijnen, hadde sy daer te vreden ghehouden met eenighe Edele ende machtige Princen ende Heeren, maer sy heeft soo overghevloeyt in alle onmaticheyt, dat sy hare lusten sochte te volbrenghen met slechte verachtelijcke lodderboeven. Want int Hof was een Schermer-meester, die daer wiert ghehouden naer de maniere der Vorsten: dese dwase Keyserinne die wiert so amoureus van desen gast, dat alsoo sy niet en conde comen om hem terstont te spreken, het eten ende drincken verging haer, ende en droomde dagh noch nacht niet anders als van hem: maer my verwondert dat sy nu noch soo eerbaer was, dat sy haer secreten niet en dorste openbaren aen desen die van minder conditie was als sy, daer sy te voor gheen swaricheyt en hadde ghemaeckt, zijnde tot Gayete een Stadt onder het Rijcke van Napels, ende een Zee haven: In dese plaetse hadde sy haer soo schandelijck ghedraghen, dat sy haer niet ontsien en hadde, tot haer te laten commen de boots-ghesellen, insonderheydt die ghene die haer dochte die sterck op de beenen waeren, ende tot haeren lust wel ghedisponeert, niet een weygherende, die met haer op die Luyte van Venus wilden spelen, sy singhende den Bas ende d'onderste stemme: maer nu segghe ick hadse wat conscientie ghecreghen, moghelijck door dien datse noyt te vooren en hadde ghevoelt den aenval van de Liefde, maer hadde alleenlijck ghevolght wat haere boose lusten voorghestelt hadden. Den sotten ende goeden Keyser haren Man, voorwaer een Philosooph, ende die veel naevolghde de patientie van Socrates die en hiel dagh ende | |
| |
nacht niet op van zijn huysvrouwe te vertroosten, ende nae d'oorsake van haere sieckte te vernemen, geen middel naelaetende om haer te helpen, noch gheen Medecijnmeesters onversocht, om haer eenighe verlichtinghe te gheven, hoe wel hy versekert was vande cleyne liefde ende affectie die sy hem droegh, als oock van haer quaet regiment, ende hoe dat sy alreede gheconspireert hadde teghen zijn leven. Maer wat? hy gevoelde dat hy aen haer ende den haeren verbonden was, zijnde door haer tot het Rijcke ghecomen, dat sy hem oock tot alle uren verweet. Dese was voorwaer een treffelijck Man, die niet jaloers en was als de ghene die bespieden alle de ghenoeghte die hare Vrouwen, t'zy en woorden ofte in eenighe vermaeckelijcke daden, tot tijdtcortinghe bedrijven: maer die hem te veel in zijn studie houdende, liet hem verblinden ende bedrieghen van dese oneerlijcke Vrouwe. Want hy hebbende verstaen van de Medecijn-meesters dat sy alleenlijck inwendich geraeckt was, ende hare sieckte een quellinghe was om yets, daer in sy qualick te vreden ende tot haeren wille niet en conde comen: hy versocht haer menighmael ende hielt niet op aen te staen, om te weten het secreet dat sy in haer voedede. Sy die ergh ende subtijl was, ende wiste wat macht dat sy hadde over haeren Man, ende hoe lichtelijck sy hem conde wenden door hare bedrieghelijcke woorden daer toe dat sy wilde, sy sprack dan eenmael tot hem aldus: Mijn heere, soo ghy een Man waert sonder wetenschap ende ervarentheyt, ende hy wien onbekent waren de secrete apprehensien der menschen, ick soude liever duysent dooden sterven, dan V. L. t'openbaren t'ghene dat ghy begheert te weten, ende dat de rechte oorsaecke is dat ick aldus ende soo langhe in mijn Ziele ende Lichaem gequelt ben. Ick weet dat ghy niet alleen jongh ende lustigh en zijt gheweest, maer dat ghy oock in uwen tijt soo wel inde prackticke der liefde, als der gheleertheydt ghestudeert hebt: dit ghetuyghen de Minne-brieven die u Majesteyt in uwen jonghen tijt aen verscheyde Ioffrouwen van Roomen hebt ghesonden, ende de giften die V. L. anderen hebt doen gheven: dit sal my doen ghelooven dat het ghene dat V. L. in u selven hebt ghevoelt, dat V. L. dat voor soo nieuw ende | |
| |
onbehoorlijck in een ander niet en sullet achten. Ick hebbe daaerenboven u lieden menichmael hooren verhalen de drachten der liefde ende zijne verblindinghe, immers die sy in ons werckt, die soo onredelijck in ons is, dat sy dickwils de machtighe bedwinght die cleyne nae te loopen ende te soecken, ende al worden sy veracht, sy en connen niet commen om een soodanighe cleynachtinge te wreken. Welcke passien wy sien dat selfs de Goden noch de Goddinnen die van d'onvolmaecktheyt der menschen vry zijn niet en hebben connen ontgaen, maer hebben moeten verdragen de aenvallen, de welcke de wijse bespotten als sy sien den menschen daer mede bespronghen.
Hercules eenen halven Godt die moeste ghepassioneert worden door de liefde van een slechte Ioffrouwe. Apolon een van de twaelf groote Goden, maeckte sich sterffelijck om een Dochter die hem verachtede, ende Jupiter niet anders connende winnen de goede gratie der Ioffrouwen, die scoentse te winnen door bedroch ende door giften, sommighen oock met gewelt roovende. Ende van waer comt het Edel Romeynsche bloet dan om dat de Goden lust gehadt hebben tot de vrouwen deser aerde, ende uyt haer een soo Edel geslachte hebben gegenereert? Getuygende Eneas die gecommen is van den blinden Anchises, ende de schoone bruydt van eenen creupelen smit der Goden, Romulus Fundateur van dese Stadt, die is voortghecommen van de secrete by een comste van Mars ende Rhee Silvia Dochter van den Prince van Latia. Dit en verhael ick niet sonder Reden mijn Heere, want soo de swangher Vrouwen seer vreemde ende seltsame lusten hebben, soo moet men achten dat de apprehensie der ghenen die door de liede ghevanghen zijn mijnder onbehoorlijck is, al ist dat sy dickwils begeren tghene dat haren Stant ende conditie onweerdich zy. Dit alles hebbe ick verhaelt om dat dit snoode verderf my aenghetast heeft, ick en weet niet hoe, of ick betoovert ben door eenige constenaer die my van mijn ruste heeft berooft ende of mijn eyghen ongheluck my daer toe drijft, het is immers alsoo, dat ick noyt coortse hebbe ghevoelt die so crachtich was als dese vervloeckte passie my siende ghevanghen teghen mijnen danck van een mensch den welcken ick soo seer verfoye | |
| |
als ick hem beminne. Ick soude hem wel willen beminnen, maer zijn onweerdicheyt ende slechten staet doen my den smaeck verliesen: ick schame my daer op denckende, ende nochtans niet langher connende verdraghen het torment dat my vereert, ick moetet bekennen. Het is van sulcken scherm-meester (sy noemde hem by naeme) dat ick amoureus ben, Monsieur om zijnent wille ben ick in dit lyden: so ick hem geniete het herte sal my splijten, dat ick my also moeten vercleynen, ende mach ic hem niet tot mijnen wille crijgen, siet het is nu met mijn ellendich leven ghedaen. Neemt acht Monsieur op uwe ghetrouwe huysvrouwe, ende hebt medelyden met Faustine, die sich verlatende op uwe wijsheyt ende courtoisie, heeft u Majesteyt derren openbare ende bekennen de aldergrootste dwaesheyt die eenich mensch soude connen bedencken. Gy moet nu hier in voorsien, uwe wijsheyt ende voorsichtich moet op mijn gesontheyt letten, ende dewijle dat ick uwe eere wil bewaeren ende mijn reputatie behouden, als die van eenen grooten Monarche gecommen ben, ende de huysvrouwe van den alder wijsten ende machtichsten Keyser die oyt den schepter van Roomen heeft gedragen. De goede Man die cloeck ghenoech was in alle zijne andere handelingen, uytgenomen in de sake van zijn huysvrouwe, die en ontstelde hem niet eens in dit verhael, de schult leggende op onse verdorven sinnen, achtende dattet een gebreck was, dat den volmaecsten can overvallen, ende dat gebetert can worden, dit voor een goet teecken achtende, dat sy dit so vryelijc hadde bekent. De welcke hy goede moet gaf, ende seer badt sich te willen vertroosten, doende beloftenisse, dat hy remedie soude soecken ofte om haer den schermer te doen vergeten, ofte toe te laten dat sy hem tot haeren wille soude vercrijgen. Daerom dat oock alle de Historie schrijvers achten, dat hy so betoovert was op dese Vrouwe dattet was niet anders als eenen minnaer die door liefde verblint, soeckt zijn Matresse te caresseren, ende hy bemindeses o sottelijc, dat hy dicwils sich geerne soude geoffert hebben om haer te behagen. Nu om de siecte van zijn Faustine te remedieren, hy sach dat alle de Medecijn-meesters daer in niet meer en verstonden als sy deden int gene daer sy noyt van gehoort hadden: sy en hadden ooc geen boecken van remedien tot sulcke | |
| |
sieckten, daerom hy bequam eenen Caldeeuschen Meester, ende volghens eenen Astrologijn ende Toovenaer: die welcken alle den handel hebbende verhaelt hy badt hen dat hy alle remedien soude willen soecken om zijn huysvrouwe van dese passie te verlossen, t'welcke soo hy conde de ghesontheyt treffen, ten soude niet failleren aen recompensie ende rijcke vergheldinghe: den welcken den Caldeeusche alle zijn neersticheyt beloofde te doen, als die zijnen heere in alles wilde dienen, hoe wel dat de sake difficil ende swaer was, belovende soo veel te doen dat het tot een goet eynde soude comen. De Meester, naer dat hy alle zijne Boecken hadde doorsien, ende Zoroasten ende Trixgistum wel hadde ghelesen, ende gheconsuleert meest alle de gheleerden van Egypten ende Babilonien, verstaende hebbende oock alle de influctien der Planeten ende Sterren, de Ascedenten, Retrogradenten, ende de gheluckighe ende ongheluckighe aspecten, hy en vont niets bequamer als d'anatomie ende het dooden des Scherm-meesters, segghende tot den Keyser, dat om de ghesontheydt van Faustina, noodigh was, dat de ghene diese beminde, de doot sterven soude, ende dat by haer het doode lichaem moeste ghebracht worden, daer door dat sy sekerlijck van haere sotte ende dwase liefde soude verlost worden. Andere die schrijven, dat my oock het waarschijnighste schijnt, dat hy haer eenen dranck ordineerde van zijn bloedt, ende het ghene dat my sulcx doet ghelooven, is, dat hy daer by voeghde eenighe besweeringhe ende tooverie, met zijne draggen, om het vyer dat in haer brande te blusschen. De Keyser die was oock licht t'induceren tot dese wreetheyt ende Moort, al was hy van selfs seer goedertieren, op dat hy een soodanigh object van voor de ooghen zijnre Vrouwe soude weeten, ende dat zijn Huys met gheen overspel ende hoererie gheschent en soude worden, versekert zijnde dat hy het een of het ander soude moeten lijden of de doot van zijn Faustino, dat hem een onverdraghelijcke droefheyt soude aenghebracht hebben, ofte te lijden dat eenen vileynen Schermer, in de armen van de huysvrouwe des aldergrootsten ende machtighsten Monarche des Wereldts soude vreucht bedrijven. Alsoo gheschiedt dese Moort ende dootslagh, ende de Medecijne wiert ge- | |
| |
maeckt nae het segghen des Meesters, ende sonder ghenade aen Faustine gedaen, waer naer Antonius de Keyser Faustine besliep, ende creegh eenen Sone die de peste van het rijcke is gheweest, naemelijck Commodus die zijnen Vader int Rijcke ghesuccedeert is, ende noyt eenigh werck van zijnen Vader heeft gemaeckt, maer alle zijnen lust is altoos gheweest in schermen, slaen, ende bloetvergieten: hy selve was so schadelijck als oyt eenigh wreede ende boose Coningh geweest is. Ende noyt en dede Marcus Antoninus grooter faute dan dat hy desen nae hem liet succederen, ende een so florerende Rijcke regeren. Ende de Historie schrijvers en sullent hen niet belghen dat ick seghhen sal dat sy so veel doen om dese Commodus te verdedigen, ende te bewijsen dat hy soude wesen den wettelijcken Sone van desen goeden Keyser ende gheleerde Philosooph: want wat my aengaet, ick achte dat zijn rechte Vader is gheweest desen Scherm-meester, ende dat Faustine zijne omhelsingen hadde gesmaeckt, ende bedacht dese fuycke te spelen, zijnde alreede swaer van het overspel om haeren Man te bedrieghen die oock den Boel onwetende, zijnen rechten loon gaf, hy nochtans laetende int lichaem van dese verfoeyelijcke hoere, een beeldenisse der boosheyt, want voorwaer de boosheyt selve en soude niet gruwelijcker connen wesen als desen Monster is geweest soo langhe als hy gheleeft ende gheregneert heeft.
Hier sien alle goede Vrouwen wat eere dat dese Coninginne haer eygen bloet heeft gedaen, endede reputatie van haren Man endewatter aen ghelegen is dat die gene die in hooghen staet sitten, in reynicheyt leven, de wijle dat wy sien dat de fame van de schandelijcke hoererie deser Faustine so lange gheduert heeft tot haer eeuwighe schande, dat het tot onse memorie ende gedachtenisse is ghecomen. Sy heeft geleeft ontrent het jaer onses heeren 162 op den tijt dat Justinus den Martelaer, den Keyser d'Apologie voor de Christenen presenteerde, die door de boose achterclappers met vele lasteringen voor zijn Majesteyt beswaert waren. Tot een besluyt, het scheen dat de machtige van dien tijt t'samen ghesworen hadden tegen de eerbaerheyt op te staen, want dien Monarche Augustus Cesar, was gedwongen zijne dochter te bannen om hare oncuysheyt, | |
| |
die so groot was, datmen se bynaest voor openbaere hoeren hielt, ende dese goede Vorst, die wenschte dat hy gheen kinderen ghehadt en hadde, dewijle dat door een soodanich verderf zijnen Throon ende Majesteyt schandelijck verontreynicht was, wie soude oock connen verhalen het gruwelijcke ende schandelijcke leven van Messalina de huysvrouwe Claudy des Keysers, die den Successeur van Caligula is gheweest, ende Vader van de wreeden Monster Nero.
Dese Vrouwe is niet alleen onwerdich gheweest den tijtel van Coninginne ende groote Princesse, maer sy heeft verdient dat sy noyt eenighen name onder den Vrouwen en soude voeren, want sy was so beestachtich in haer hoererie ende overspel, dat sy onbekent, ja dickwils openbaerlick in de bordeelen ende hoerhuysen ginck, om haer selven aen allen den ghenen dieder quamen, als een proye ten besten te gheven: ende sy was soo onversadelijck, datter geyuycht wordt, dat sy wel moede daer uyt quam, maer noyt versadicht, soo groot was den poel van haere schandelijcke vuyle vleeschelijcken wellusten. Maer laet ons varen laten dese Monsters van vuylicheyt, te vreden zijnde dat wy der van gheboect hebben, om een yeghelijck een walghe te gheven van een soo snoode saecke, ende te prickelen om wat beters te omhelsen.
|
|
Auteursrechtvrij