|
| |
Bovdevvyn
forestier van Vlaenderen, rooft op de Zee Iudith des Conincks van Vranckrijcx Dochter, ende hoe sy hem tot sijn Bruydt eyndelijck is gheaccordeert.
| |
De vierde historie.
Ghelijckerwijs het Landt van Vlaenderen tegenwoordelijck wel bewoont, ende vol treffelijcke Steden wel gebouwet is, alsoo isset voortijts geweest een wilt ende woest lant, ghelijck men gesien heeft dat de Oorlogh hier in Vranckrijcke veele Provintien heeft ghemaeckt. Maer zulcx is gheweest buyten menschen ghedencken, want te segghen dat ten tijden der Successeurs van Charle de groote het Lant van Vlaenderen woest ende wilt soude ghelegen hebben, soude openbare onwaerheyt wesen dewijle de Historien ghetuyghen, dat den selven Coningh de rebelle Saxen daer ghebracht heeft, op dat sy veranderende van Landt ende Lucht, oock van complexie ende | |
| |
vernieuden, ende hen ontbrekende middelen, sy so lichtelijck teghen haeren Coningh niet en souden revolteren. Want oock ten tijden der Romeynen, men bevondt dat een goet deel van Vlaenderen wel bewoondt was, maer dat de Inwoonders sich in de Bosschagien besloten hielden, als de Hoogh duytschen ende Switsers, ghelijck Cesar in zijn Commentarien verhaelt, inde welcke sy maecten Dorpen ende huchten, om sich te beschermen teghen de ghemeene Roovers. Alsoo alsmen in de Chronijcken van Vranckrijck leest van de Forestiers van Vlaenderen, men moet niet dencken dattet zijn luyden gheweest van slechte stoffe ende conditie, ende soodnaighe als men nu noemt de bewaerders van de Foreesten, maer het waeren groote Heeren, vande voorneemste ende die int Hof onser Coninghen de meeste gunste ende bevoorderinge ghenoten, ghelijck afghenomen can worden aen Ingelran Heer van Vlaenderen, ende Adaquier zijnen Sone, die veel Steden liet bouwen, ende bemuerde de selve met hooghe mueren, ende dese is geweest den Vader van desen Boudewijn, vanden welcken wy nu voor hebben V. L. de Historie te vertellen. De Coninghen van Vranckrijcke dan, nae dat sy verjaeght hadden den hooghmoet der Romeynen uyt de Belgische Landen, sy sonden voor Gouverneur in dit Landt van Vlaenderen eenen ghetrouwen Heere, die den Tijtel droech van Forestier, uyt oorsaecke als ick gheseydt hebbe, dat het gheheele Landt rondtom wel becinghelt was met Boomen ende Bosschagien. Nu alsoo in Vranckrijck regneerde Carolus die ghenoemt was Charles le Chaure, Sone van Loys den Goedertieren, die den Sone van Carel de Groote was, die oock Keyser is gheweest. Op dien tijt (segghe ick) wasser een Forestier die Heere van Vlaenderen was, ghenoemt Adaquier, dese hebbende maer eenen Sone ghenoemt Boudewijn, dede hem int Hof op brenghen om daer te leeren de deughden ende de Wapenen, om alsoo by den Coningh in gunste te moghen comen, ende om te beter hem in den staet te moghen succederen, want de Graefschappen ende Hertoghdommen en waeren doen noch gheen Erfgoederen, maer men volghde de costuymen der Romeynen, ende de Coningen die sonden soodanige successeurs als hen beliefde, | |
| |
ghelijck oock noch teghenwoordich doet, den Mahometschen Keyser, ende alsoo nu de Gouvernementen van dit Coninghrijcke hanghen aen de goede wille onser Coningen ende aen zijne courtoysie, ende aen de verdiensten der ghener die daerom zijn gheeert, om haeren ghetrouwen dienst. Desen jonghen Vlaemschen Edelman die was schoon, welgheleert, deuchdelijck, cloeck, ende stout van persone, ende soodanigh alsser weynige zijns ghelijcken int Hof waren die hem gelijck waren, veel minder die hem souden te boven gaen, hy was oock daer by so beleeft ende geschict in alle het gene dat hy dede dat een yegelijck hem beminde ende in weerden hadde ende was van een yeghelijck met goede ooghen aengesien, selfs vanden Coningh ende van alle den Edeldom, want doen en woonde haet ende nijt noch soo niet inder Coninghen Hoven, om de vromen daer uyt te doen jagen, ghelijck men nu siet gheschieden, tot groote prejudicie ende schade, so wel des Coninghs als van haer Rijcke. Sijnde also int Hof gheachtet, hy die altijdts een hooch herte hadde, nam noch meer toe, ende verhooghde door het goet onthalen dat hem geschiede, insonderheyt scheen hy door zijn eyghen gheluck daer toe ghedronghen, dat hem alle tijdt dede trachten nae besondere dingen, als die gene die een Vader ende wortel van veele Princen ende machtighe Heeren van Europa is gheweest. Sijnde dan alsoo aengelockt door de Fortuyne, hy verliefde op Iudith des Conings Dochter: maer hoort op wat maniere, het was soo wel ende soo vast in zijn herte dat hy terstondt dagh ende nacht niet anders en dede als te bedencken de middelen om haer dat te doen verstaen, ende daer toe te winnen, derrende in zijn herte trachten nae een Huwelijcx verbont met een soo machtighen Coningh, als desen successeur van Loys den Goedertieren. Ende hy was so subtijl ende cloeck in zijn doen dat hy door zijn gesten, ende ghestolen oyl-laden, ende oogh-wincken, ende bevende versuchten, de Princesse zijn lijdende pijne dede verstaen, die oock het stout bestaen des cloeckmoedigen jongen Edelmans, niet seer vreemt en nam. Ia sy ghevoelde sich ook seer haestelijck gheraeckt vanden vliegenden Cupido, die den selven pijl daer mede by den Minnaer het herte hadde doorwondt, in haer seer diepe heeft gheschoten, maer | |
| |
nochtans als sy gingh overlegghen haeren staet, ende d'onmoghelickheyt datter was om met hem in het Huwelick te gheraecken, sy dissimuleerde ende hielt verborghen haer goede affectie, daerom dat oock hare vlamme hoe langer hoe grooter wies, ende volghens haer torment onverdragelijcker, insonderheyt zijnde ghedwonghen die alleen te lijden, sonder die te derren laten blijcken, noch eenighe menschen te openbaren. Maer de liefde die een natuerlijcke simpathie ende overeencominghe schijnt te hebben die de Herten ontdeckt ende verclaert de ghedachten des ghemoets, dede haest den cloecken Vlaminck bekennen, wat de Princesse wenschte ende niet en wilde te kennen geven. Desen prickel hem drijvende, ende sich selven boven maten gheluckigh achtende, hy en dede voortaen niet anders als de Wapenen te volghen, de Paerden lustigh te berijden, ende sich te begheven tot alle soodanighe eerlijcke oeffeningen, om de eere der Ionckfrouwen te ghewinnen: ofte de selve hebbende die te behouden, waer in hy so gheluckigh is gheweest, dat een yeghelijck hem achtede voor den cloecksten van het Coninghlijcke Hof. Ende alsoo te dien tijden de letters noch niet geheel vervreemt en waren uyt oorsaecke dat Caerle de Groote de kennisse ende gheleertheyt in Vrancrijcke wederom als opgeweckt hadde, ende dat de Courtisanen naer de oude costume eenige soorten van dichten gebruyckten, dese heeft oock alle zijn verstant in werck ghestelt om een ghedicht te maecken, niet van de Wapenen, maer van de liefde, waer van dit den inhout was:
| |
Claach-Liedt, Op de stemme:
Het daaghet uyt den Oosten.
| |
| |
Den loff van d'ouwde daaden
Dat sy my doen versmaaden
Den druck die my beswaart
Die'ck ly met goeder harten,
Cloeckmoedich ick verdraach
Haar straffheyt en mijn smarten
Can d'eer van mijn begeeren
Laet vry een ander singhen
Van Crijghs-tochten bespringhen
ick sie van and're machten
VVant haare flucxse handen
Soo forts zijn inde strijdt:
Als sy my croes vermanden
En vlack ter neder smijdt,
Haar aanval op mijn sinnen
int Lichaam smelt met pijn
Die de Sotten Artz door t'doolen
Koolen die glommend' gloeyen
ick voel mijn siele broeyen
Door sweeler swoele brandt,
En schaamt maackt my een swijgher
Ach Crijch Heer die mijn leven
Soo sacht en ruych aantast
En soo veel lusts cundt gheven
Als mijn verdruckte last,
| |
| |
Hier doet mijn swacke leden
Aenhoort de droeve clachten
Mijns commer-leyd, ghy sult
Op t'afghesloofd ghedult,
Veel liever wil ick sterven
O Crijch-Heer als te slecht:
Mijn gheest buycht onder u stamme
Rooft, brandt, en moort mijn Ziele
Soo wrev'lich als ghy wilt,
Als ick u slechs mach prijsen
Die my alleen mach spijsen
VVat souw ick sonder minnen
Den Hemel met zijn stralen
Souw duyster zijn en swart:
Hoe wel sy inder waerheyt
d'Aarde becleet met bloemen
VViens schoonheyt veel beroemen
Maer laas haar soete geur
Doet my niet anders proeven
Doch mijn begheerten rusten
| |
| |
De Sleutel van mijn lusten
ick sie zijn aanschijn gaaf:
ick hoor zijn stem uyt breecken
Ach doorschijnende claarheyt
Die mijn gheluck verclaart
Ach stercke wanckelbaarheyt
VVat baat dat my het leven
Als ghy mijn Hert wilt gheven
VVat berghdy, o mijn schoone:
t'Gheen men niet veynsen moet,
wilt die claerheyt vertoone
Soo sullen lief wy beyden
En t'Siel vereenicht paaren
volmaeckte vrientschap maackt:
Boudewijn sich eenmael vindende onder de Edele Ioffrouwen, als het dickwils ghebeurde, ende sy alle vrolijck waren, dewijle het oock was den genoeghlijcken tijt des Iaers, hy en vergat oock niet van de eerste te wesen, in dit gheselschap sonck hy dit liet, het welcke van een yegelijck ghevresen wiert, als seer wel ghemaeckt, doch niemandt verstaende voor wat heyligh dat de Offerande was. Maer de Princesse Iudith wien het principalijck aenghingh, die haer oock gevoelde gheraeckt tot in het alderdiepste van haer herte, sy bemerckte dat den Edelman subtijl ende argh was omsalffs der Iof- | |
| |
frouwen gedachten te ontdecken, t'welcke in haer de liefde noch dede vermeerderen: ende om hem meerder herte ende stouticheydt te gheven tot het toecomende, sy hadt hem, dat soo hy dit Liedt in schrift hadde, dat hyse haer soude willen gheven, want (seyde sy) ick en hebber mijn leven geen ghehoort die my meer behaechde, noch fraeyer te propooste ghemaeckt, daer in den Autheur seer discretelijcken ende onberispelijcken discoureert. Boudewijn die hier gheen goede ghelegentheyt en sagh, die seyde: dat so het haer beliefde, dat hyse wel soude uytschrijven, ende haer brenghen by hem gheen copie hebbende, t'welcke sy begheerde dat hy soude doen, ende dat hyse sanderdaeghs als sy soude opgestaen zijn, in haer Camer soude brengen: dit segghende, op dat sy ende hy alleen zijnde daer gheen ghetuyghen van doen en waren, sy soude bevinden of hy oock de tonghe so ghereet hadde, als zijn couragie scheen groot te wesen, ende of hy so stout soude zijn, dat hy soude derren openbaeren, t'ghene dat sy meynde in zijn herte was, ende sy oock soo wel ghevoelde, dat de ruste haer daer door ontnomen was. Den Minnaer die lichtelijck verstondt wat zijn Ioffrouwe wilde segghen, die was soo verblijt in zijn herte, als ofmen hem alle de heerlickheden van Nederlandt gheschoncken hadde. Smorgens is hy tot de Camer van Iudith ghecomen, ende haer den goeden morghen hebbende ghegheven, met een soodanighe eerbiedinge als hy wiste dat hy schuldigh was de Dochter van zijnen Souvereynen Heeren: sy gheraeckten in discours van verscheyde dingen, ende int eynde de Edelman hebbende zijn ontschult ghedaen ende zijn stoutheyt beschuldight, daer naer d'oorsaecke op de liefde hebbende gheleyt, ende verhalende de on-overwinnelijcke cracht deser brandende vlamme, die als natuerlijck is in onse Ziele: hy badt haer seer vriendelijck dat sy haer doch niet en soude veronweerdighen eenen ghetrouwen Dienaer, ende den ghenen van den welcken sy meer dienst ende gehoorsaemheyt conde trecken ende vercrijghen, dan of hy waere een Prince, die haer ghelijck waere in hoogheydt ende staet: daer by brachte hy in de Huwelijcken vande Coninghlijcke Dochters van Vranckrijcke in Spaengnien, onder de Gotthen, ende dat hy den eersten Vassael | |
| |
niet wesen en soude die de Dochter zijns Coninghs soude ghetrouwt hebben, de ghetrouwicheydt zijnde meer verbonden aen den minsten, ghelijck alle weldaden, recompensie verdienen. Dat soo sy hem soo veel eere wilde bewijsen hem voor haren dienaer te ontfanghen, hy beloofde zijne Majesteyt haeren Vader soo veele diensten te doen, dat dese recompensie alleen ghenough soude zijn om haer ten huwelijcke te begheeren: Ende al en was hy gheen Coningh ofte Sone van een Monarcke, soo en waren even wel zijne voor Ouders vande minste niet geweest int Hof, die sich den wech tot de hoogheyt hadden ghemaeckt, ghelijck de Coninghen doen tot de Croone, naemelijck volghende de deught, ende sich vertoonende cloeck ende dapper inde oeffeninghe der Wapenen. Iudith hebbende ghehoort den fraeyen discours van desen nieuwen Orateur, hy behaeghden haer soo seer, ende sy creegh sulcken medelijden van zijn torment dat sy hem sagh lijden in de alteratie van zijn segghen, ende metende de cracht van zijn lijden met de pijne die sy selve in hare Ziele gevoelde, sy accordeerde hem eyndelijck hare liefde, doende malcanderen belofte van eeuwighe ende ghestaedighe liefde ende vriendtschap, niet anders wenschende noch begheerende dan den tijdt om naerder te comen, ende verbonden te worden.
Boudewijn versekert zijnde vande partie, de welcke hy voor de swaerste hadde ghehouden, beghon sich cloeckelijck in alle zijnen doen te vertoonen, alomme betoonende zijn liberaelheyt ende grootherticheydt, te boven gaende alle Edellieden van het Hof, soo in zijnen staet als in allerleye fraeye consten, in Tornoyspelen, ende in andere Oorlogsche feyten, verwachtende de ure, dat de Oorlogh ofte eenigh ander middel hem den wegh mochte openen tot eenighe victorie ofte cloecken daet. Maer zijn ongheluck verhinderde hem ende sloot den wegh toe, op dat hy verde zijn voornemen soude executeren, sonder zijn schande ende schade, dat moghelijck d'onvoorsichtighe liefde hem soude hebben doen bestaen, selfs in des Coninghs huys, tot zijn gheheel ende groot verderf. Want op desen tijdt comt tijdinghe in des Coninghs Hof, dat zijnen Vader Adaquier Forestier van Vlaenderen ghestorven was, | |
| |
dat den Edelman Boudewijn seer bedroefde, soo om dat hy een soo costelijcken pant hadde verloren, als zijnen lieven Vader, als door vreese vervreemt te worden, soo de Coningh het Gouvernement van Vlaenderen aen eenen anderen overgaf, waer toe hy nochtans niet en begeerde te gaen, om vande tegenwoordicheyt zijner nieuwe Matresse niet berooft te worden. Also was hy ghedruckt aen allen canten, gheen middel siende om te mogen vercrijgen een goede uytcompste naer zijnen wensch ende begheerte. Onderwijlen de Coningh siende dat het lant van Vlaenderen sonder Gouverneur niet langhe en conde wesen, hebbende de saecke met zijnen Raedt ghecommuniceert, naer datter veele dingen ghedebatteert waeren, ende dat alreede veele Vyanden, maer insonderheyt de Normannen sich teghen Vlaenderen begonsten op te maecken, soo wert gheresolveert datter gheen bequamer noch suffisanter en was om te succederen in de plaetse vanden verstorven, dan zijnen Sone, als die int Landt gheboren was, bemint ende gheachtet van dat Volck, die ghehoorsaemt soude worden door zijn deughden ende cloeckheyt, als oock om zijnen verstorven Vader, diese seer soetelijck hadde gegouverneert. Want daer eenen onbekenden ende nieuwen Man te senden, het soude zijn om den gherustighen stant die doen daer was in roere te stellen, in plaetse van dien te bevredigen. Het en was oock niet noodich de Wapenen te besteden inde rebellen te straffen, dewijle datter doen Vyanden ghenough waeren. De Coningh hebbende dan ghehoort het advijs vanden Raet, dede ontbieden den jonghen Vlaemschen Edelman, tot den welcken hy alsoo sprack: Mijn Edelman, daer en is geen mensch die ghenough soude connen versekeren hoe swaer dat my de doot van uwen Vader valt, ende mijn herte bedroeft, hebbende verloren niet alleen eenen ghetrouwen dienaer, dat ick voor gheen cleyn verlies en rekene, maer oock eenen wijsen ende voorsichtighen Gouverneur van een Landt dat seer moeyelijck is te regieren: Ende hoe wel dat Landt mijne Croone weynich profijt aenbrenght, nochtans isser my veel aen gheleghen om andere oorsaken van grooten ghewichte: Uwen Vader die heeft sich soo oprechtelijck ende ghetrouwelijck in zijne regeringhe ghedraghen dat | |
| |
ick segghen moet, dat hy meer verdient den naeme van Vader des Volcx, als Gouverneur ofte Lieutenant des Coninghs in zijne Provintie. Nu achtende dat ghy zy den Sone van eenen Man so volcomen in deughden ende daden, wy achten oock dat ghy u niet anders en sout connen draghen tot dienste van onse Croone ende onderhout des Vlaemschen Volcks, als Adaquier uwen Vader Saligher: daerom hebbe ick ghedelibereet op dese saken hier toe oock ghebracht door het advijs van mijnen Raet dat ick u wil gheven den Staet van uwen vader, op dat ick (siende uwe neersticheydt ende goet beleydt als ick verhope) de droefheydt eenighsins moghe versoeten, dat ick door het verlies van uwen Vader hebbe ontfangen, den welcken ick noch int leven sal achten, siende het [beeldt] zijner deughden ende ghetrouwicheyt in u schijnen, ghelijck als ghy hem in staet ende Officie sult representeren. Ick en versoecke dan tot u goede regeringhe niet anders dan dat ghy nae volghet de voedtstappen van uwen Vader, verseeckert zijnde dat ick wel gedient sal worden, het Volck wel ghetroost, ende ghy van allen in eeren ende achtinghe ghehouden. Tot een besluyt overleght wat u noodigh sal wesen, want ick wil datmen u forriere ende versie van alderhande behoefte, want ghy in mijne [suite] ofte ghevolgh ghenough hebt verteert, waer van ick seer verheught ben, ende daerom ick u oock meer prijse: want dat doet my betrouwen dat ghy sult weten met u volck om te gaen om in rust en vrede te leven, ende sult connen winnen de grootste, daer over ick u Heere ende Prince maecke.
Boudewijn die wilde sich excuseren op zijn jonckheyt ende weynighe ervarentheyt van eenen soo grooten last, hoe wel het hem seer ghedaen soude hebben, hadde hyse moeten laeten, maer siende dat den Coningh in zijn voornemen gheresolveert was, hy en derfde het niet langher teghenstaen noch tegenspreecken, wetende dat hy hoogh van handt was, ende die gheerne ghehoorsaemt wiert. Het gheruchte van den nieuwen Staet van Boudewijn en wert maer te haest bekent ende door het Hof openbaer, alsoo dat Iudith de laetste niet en was diemen de tijdinghe brachte: dat haer soo hart te vauwen was, dat ten | |
| |
waere geweest dat zy vreesde te ontdecken t'gene datniemandt oyt noch gheweten en hadde, sy soude in alle manieren haer devoyr ghedaen hebben, om een soodanighe reyse te verhinderen: maer ghelijck sy wijs was, so dissimuleerde haer drofheydt, ende sy patienteerde soo alst moghelijck was. Nochtans ghedenckende de dienstbaerheyt van dat Gouvernement, dat in soodanige subjectie was als nu de Potestas der Steden die onder de Venetianen ligghen: den Gouverneur gheensins toeghelaeten zijnde uyt zijn Provintie te trecken, sonder bevel des Coninghs, ofte om seer noodtwendighe oorsaecken, daer het Landt aen gheleghen was, sy was daer over ter doot toe bedroeft, gedenckende dat haer liefste uyt haer oogen soude moeten reysen, ende sy hem niet meer en soude mogen sien, waer door sy gheensins haer selve conde vertroosten noch te vrede setten. Ende haer pijn was so veel grooter als sy secreet moeste blijven, de selve alleenlijck in haere Ziele voelende: gelijck den Bergh Mongibel ofte Ethna in Sicilien het vyer in haer Aderen veel jaren can onderhouden eer het licht hem openbaert. Aen d'ander zijde Boudewijn, die liever ghehadt hadde een simpel gunste van een ghesichte van sijn beminde Iudith, als het Gouvernement van gheheel Vrancrijcke, hy en wiste niet wat hy soude doen, noch hoe hy zijn lijden soude dragen, so om de cracht van dien te mogen wederstaen als om Iudith te voldoen: Maer het hooghste was den schuldigen plicht dat hy zijnen Coningh was schuldigh, die hem sulcken eere ende gunste hadde bewesen, hem te betrouwen het Gouvernement van so grooten importantie. Hy bedroede hem oock dat hy sach dat andere in weelden ende genuchte waren, ende dat hy daer van wijcken moeste. In somma het was also met hem ghestelt, dat soo de cracht van den lust om zijnen Coningh te behaghen hem niet en hadde overwonnen, hy en soude nimmermeer de practijcken der liefde hebben connen teghenstaen. Ende het welcke noch wonderlijcker was, Iudith die een onmatighe pijne ende onghedult in haer Ziele ghevoelde, van weghen het vertrecken van haeren Lief, sy wiste nochtans haer droefheyt also te dissimuleren, dat sy hem ernstelijck vermaende de wille des Coninghs nae te comen, ende sich vrolijcker | |
| |
toonen, op dat zijn ongeluck niet openbaer en soude worden dat soo secretelijck was ghehouden gheweest.
Andere die Boudewijn soo bedroeft hadden ghesien, sichten den tijdt dat hem het Gouvernement was ghegeven, die waeren seer verwondert, ende sy vraghende naer d'oorsake, hy gaf voor antwoorde dat zijn onvermoghen hem beswaerde, vreesende dat hy sich tot zijnder eere niet en soude connen quijten, nae dat een soo swaere regeringe vereyschte. Sommighe gheloofden oock zijne woorden, hem kennende goet ende simpel van natuere, die seer jalours was over zijn eere: maer sommighe die wat verder conden sien, die conden wel mercken dat de Sonne scheen, maer nochtans waer de straelen der liefde principalijck blinckten, en was niemandt soo cloeck die het conde bemercken, de wijle dat sy noyt ghedroomt souden hebben, dat Iudith sich soo vernedert soude hebben, eenen soo vreemden ende soo lagen Edelman te beminnen, met den welcken sy niet en conde ghepartuert worden. Eyndelijck den dagh zijnde ghecomen dat de reyse aengenomen moeste worden. Boudewijn die nam des avonts te voor oorlof van zijn Iudith, doch weynige woorden ghebruyckende, dewijle hy niet langhe by haer in haer Camer en moeste wesen, den adieu gaf hy haer met corte woorden, haer biddende dat zy zijner altijdts ghedachtich soude willen zijn, want hem aengaende, noydt Ioffrouwe soude in zijn herte plaetse vercrijghen dan alleene sy, ende hy en soude noydt ghedooghen dat zijn herte zijnde den ghevanghen van de Dochter eens soo grooten Coninghs, ende van haer wel bemindt, sich tot een ander soude begheven ende onderworpen. Doch soo haest als hy was ghereyst, is des Coninghs Dochter in een groote sieckte gevallen, door de droefheyt van zijn afwesen, sonder dat oyt eenighe Medecijn-meesters conden oordeelen ende bekennen de oorsaecke van haere sieckte: noch oock selfs den Iodeschen Doctor Zedechias, die Medecijn-meester des Coninghs was: daerom daer wel noodigh hadde gheweest Erasistrates om den pot te ontdecken, ghelijckerwijs hy dede, kennende de sieckte des Soons des Coninghs van Asien die ter doot cranck lagh, amoureus vande huysvrouwe zijns Vaders.
| |
| |
Boudewijn zijnde in Vlaenderen die en bedroogh den Coningh in gheene dingen van de opinie die hy van hem hadde, ghebruyckende een soodanighe gherechticheydt, ende oprechticheyt in zijn Gouvernement, dat het Volck hem noch meer beminde ende eerde dan zijnen Vader. Maer de hoogheydt noch de eere die hem zijn ondersaten bewesen, noch het profijt dat hy van zijnen dienst vercreech en conden soo verre van daer de vlamme des vyers (dat hem gestadelijck int herte brande) niet uyt doen, jae selfs niet de minste voncxkens, dewijle zijn herte soo seer ingenomen ende overwonnen was van de liefde vande Coninghlijcke Dochter, dat hy daer door alle andere dingen voor niet achtede. De saecken also staende, siet daer comt fortuyne hem een aenval doen, om hem by naest rasende te maecken, want Edolphe Coningh van Enghelant, die ghene die eerst zijn Coninghrijcke den Paus Tributaere maeckte, dat is des Paus Tribuyt onderworpen heeft, Wevenaer zijnde gheworden, die eyschte de Fransche Dochter ten Houwelijcke, t'welcke hem zijnde gheaccordeert, men bereyde alles wat tot den staet vande Princesse noodigh was, om haer met de Ghesanten ofte Ambassadeurs des Coninghs van Enghelant over Zee te senden. Iudith half doot zijnde, en wiste wat doen, gheen middel noch wegh wetende om Boudewijn sulcx te ontbieden, om sich insonderheydt te excuseren vant onghelijck dat sy hem moeste doen, de beloftenisse brekende, ende te beschuldighen haer weynighe ofte gheene vryheyt, ende de Tyransche macht van haeren Vader, den welcken sy gheensins en derfde haeren wille openbaren, ende veel min zijne begheerte teghen te staen. Alsoo voer sy over de Zee, haer herte nochtans in Vranckrijck blijvende, ende hoe wel den Enghelschen Coningh het uytwendich lichaem tot zijnen wille hadde, hy en hadde nochtans gheen gheniet van het herte ende wille, dat ghestadigh op den anderen bleef sy sich in de ghedachten vanden Vlaemschen Heere vertroostende: maer als sy somtijdts alleen was, Godt weet wat clachten ende kermen sy uytstortede, hoe sy haer ongheluck beclaechde, sich onghetrouwe scheldende, dat sy niet liever de doot en hadde vercooren als dat sy soo onghetrouwelijck hadde verlaten die ghene die | |
| |
ghetrouwer zijnde als sy, in eensaemheyt bedroeft leefde, verwachtende dat hy mochte ghenieten de liefde die hem bewaert was.
Ende alsoo sy haren tijt passeerde in hare secrete droefheyt ende tranen, want sy was ghedwonghen haer aenghesicht vriendelijcker te betoonen, daer compt de Doot haer plaetse maken, om ten eynde van haer ongheluck te moghen gheraecken, ende met een uytwendighe rouwe bereyde haer de vreucht, die sy meer als eenigh gheluck ter werelt wenste ende begeerde. Want sy en hadde noch gheen ses maenden met haren Man gheweest of de goede Vorst overleet uyt dese werelt, om de eeuwige vreucht (den gheloovighen belooft) te gaen ghenieten. Iudith siende dat het blijven in Enghelant haear verdrietich soude vallen, om dat den Coningh die haeren Man succedeerde, zijne naebueren niet veel en achtede, oock dat het Lant meest in roere was door de Oorlogh der Noormannen, sy ontboodt aen haeren Vader den Coningh Caerl dat hem beliefde haer uyt een soodanighe ellende te verlossen ende haer in Vranckrijck weder te halen. Hebbende verstaen dat haren Vader haer soude doen halen sy en faillieerde niet tot Boudewijn eenen secreten Bode te senden, ende hem te vermanen, dat soo de liefde die hy haer droegh, soo crachtich ende van sulcken vehementie was als hy met uyterlijcke teeckenen te kennen gaf, dattet nu den rechten tijdt was, dewijle dat haren Vader nu volck soude senden om haer te haelen, ende met gheen andere Oorloghsche Wapenen, als die ghene die geen swaricheyt in Zee en verwachteden. Sy liet hem oock adverteren van het ghetal der ghener die comen souden, op dat hy te beter sich daer naer soude reguleren. Den Vlamingh hebbende verstaen de meyninge van zijn Madame, ende hoe sy wenschte van hem gherooft ende genomen te worden, hy overleyde wel dattet een seer periculeusen daet soude wesen, dewijle insonderheyt het moeste geexecuteert worden tegen zijnen eyghen Heere, ende souvereynen Prince, dat een te groote onbeleeftheyt ende wreetheyt was, ende een Crimen lesae Majestatis, waer van hy daer naer wel berouw mochte hebben, dewijle den Coningh hooghmoedigh was, ende die zijn reputatie seer achtede, die oock soo | |
| |
jaloers was over zijn eere ende glorie, dat hy daer door selfs by den Fransoysen hatigh was, ende ghevreest van wreede Potentaten: maer den Forestier die was soo ingenomen vande liefde van Iudith, dat hy zijn eygen plicht vergetende, besloot haer te nemen watter oock af comen mochte. Ende daerom sprack hy tot den ghetrouwen bode vande Enghelsche Coninginne: Mijn vrient ghy sult Madame zijn Majesteyt seggen dat ick haer goede begheerte seer wel verstaen hebbe, ende wat sy wil dat ick sal doen, dat ick oock seer gheerne wil doen, ende al wat sy my meer sal believen te gebieden. Ick weet wel dat als ick dit sal doen de gheheele werelt my voor ongetrou ende rebel tegen mijnen Heere ende Coningh sal houden: maer ick hebbe eenen Coningh in mijn, die mijn herte naerder druckt, voor den welcken ick sterven moet, ofte ick moet hem ghehoorsaemen. De liefde ende mijn Iudith, hebben teghenwoordelijck meer macht over my als den Keyser, ick wilse eer getrouwicheydt sweeren als hem, ick hebbe hen mijn leven gheconsacreert, ende daer en can my niet soo jammerlijck overcomen, of ick willet liever lijden als te verliesen een so schoone gheleghentheydt, mijn Matresse een soo goeden dienst te mogen doen, daerom sult ghy mijn ootmoedige groetenisse ende salutatie aen haer Majesteyt presenteren, haer versekerende van mijnent wegen, of dat ick sal sterven, of dat ick haere begheerte sal voldoen, ende met eenen mijn verlangen becomen. Desen Bode keerdt also wederom in Enghelandt, ende boodtschapte t'ghene dat hy in Vlaenderen hadde genegotieert, ende versekerde Iudith soo wel van het besluyt, dat sy daer over seer verheught ende vervlijt is gheworden, beghinnende van dien tijdt aen hare voorgaende droefheydt ende moeyelickheydt te vergheten, als oock eenighsins de becommeringhe, diese daer in een vreemt Landt hadde ghehadt, als oock dat sy vreesde soo sy in Vranckrijcke wederom comende, haeren Vader haer eenen anderen man soude gheven, waer door sy dan gheheelijck berooft ende ghefrustreert soude worden van haer verwachtinghe ende groote begheerte.
Onderwijle bereyde Boudewijn eenighe Schepen, de welcke hy soo secretelijck wapende als het hem mogelijck was, op dat zijn aenslagh niet ontdeckt en soude worden: | |
| |
hy sondt oock bespieders in Enghelandt, om te moghen den tijdt weten dat de Coninginne soude te schepe gaen, hem elcke ure soo langh zijnde als een Iaer, soo bevreest was hy, dat de saecke uytghestelt soude worden ende verhindert. Aen d'ander zijde de Coningh Chaerle, wetende dat de Zee seker was, ende op die tijdt met niemant oorlogh voerende (want de Noormanders waren vertrocken) niet denckende dat yemandt zijn Dochter soude soecken, hy sondt nae Enghelandt een schoone trop Edellieden, Madamen ende Ioffrouwen, om zijn Dochter te haelen op dat haeren staet gheeert soude worden, ende soo statelijck ende Pompeuselijck nae behooren soude ingebracht worden. Dese schoone Compagnie is de Zee ghepasseert sonder eenigh teghenspoet, ende zijn in Enghelandt ghecomen. Een weynigh daghen daer nae, de Coninghinne die haestigh was om te vertrecken, dede haer bagagie gereet maecken, ende hebbende oorlof ghenomen van Eldredt den ghesuccedeerden Coningh, beghaf sich op Zee met haer compagnie, duysentmael vrolijcker dan sy was het jaer te vooren doen sy nae Enghelandt soude vaeren.
De Coninghinne Iudith en was soo haest niet op Zee of Boudewijn begaf sich oock op reyse, om zijn exploot te gaen uytvoeren: ende noch niet wetende of de Fransche Schepen met oorloghs gheweer gemonteert souden wesen: hy sprack tot zijn Volck, (sonder nochtans het secreet te ontdecken) haer vermaenende cloeckmoedigh te wesen soo het de noot vereyschte, want sy hem daer mede een so grooten dienst souden doen, dat hy't zijn leven niet en soude connen vergheten: ende dat de Schepen (daer hy moghelijck tegen souden moeten slaen) niet ghemonteert en waeren, noch veel volcx hadden om haer tegen te slaen. Daer naer sich particulierlijck keerende tot den ghenen die van de saecke wisten, hy gafse moet ende couragie met duysentderleye beloftenisse, haer vermanende cloeckelijck te strijden, soo moghelijck (het welcke hy niet en dachte) de noodt vereyschte de Wapenen te moeten ghebruycken.
Alle dinghen dan alsoo in goede orde hebbende ghestelt, de Zee zijnde stil en slecht, hy dede stueren ende seylen nae de Fransche Schepen, de welcke hy in corten tijt | |
| |
oock bequam ende omringhde. Sy verschrickt van een sulck Armade, niet wetende wat dencken, ende hoorende het gheluydt der Wapenen, saghen dat sy hen den assaut bereyden ende recht op het lijf quamen, seer verwondert wie sy mochten wesen: ende dat haer meest verschrickte, dat was, dat soo haest Boudewijn by haer was ghearriveert, hy dede hen sommeren, ende beval de Wapenen neer te leggen ende de seylen te strijcken, ende sich op te geven, ofte sy hadden te verwachten dat sy alle overboort gheworpen, ende den visschen tot een aes souden worden.
De Fransche Heeren, hoe wel sy verbaest waeren van een soo on-aenghenaem bevel, nochtans niets verghetende van haere cloeckmoedicheyt ende rustigh herte, sy gaven voor antwoort, dat sy noch tot gheen soo groote noot en waeren gecomen, dat sy sich soo bloodelijck ende schelmachtich souden overgheven, hebbende de armen ghesont ende het herte, om sich te revengeren ende te beschermen: Nochtans eer sy aen het slaen souden comen, begheerden sy wel te weten teghen wien sy te doen hadden, ende wie den Heer van d'Armade was die haer soo obstinaetelijck de reyse wilde verhinderen? Boudewijn climmende op het hooghste van het Schip, die presenteert sich, te kennen ghevende wien hy was, ende wat zijn wille ende begheerte waeren, naemelijck: dat zijn meyninghe niet anders en was dan om haer te overwinnen, ende alle zijne ghevanghenen te maecken, het zy met wille ofte onwille, ende datter gheen ander middel en was om te ontcomen als de ghevanckenisse, t'welcke sy weygherende, hy soudese alle in stucken doen houwen. Hoe? beghonden sy te segghen: ist moghelijck o Seigneur Boudewijn, ghy die een ondersaet van onsen Coningh zijt, dat ghy zijn eygen volck Wapent teghen hem selven, teghen een soodanighe compagnie daer in dat de Dochter van uwen Prince uwen souvereynen Heere mede is, den welcken ghy alle respect ende ghehoorsaemheydt schuldigh zijt? O ghy dwaelt grootelijcks (sprack den Vlaemschen Forestier) soo ghy meynt dat uwe woorden my yets sullen doen nae laeten van mijn voornemen, want of ick sal sterven, of ick sal's executeren, ende noch meer zijt ghy lieden bedroghen, soo ghy denckt dat ick hier als een Zee-roover gecomen ben, | |
| |
om V. L. rijckdommen te berooven, ofte om mijn handen in V. L. bloedt te wasschen: neen neen, desen hoop cloecke Mannen die ick hier by my hebbe, die tenderen tot wat anders, t'is een ander saecke die ick besloten hebbe, die ghy lieden niet en sout connen imagineren. Het is de louter Liefde die in mijne Vlagghe glinsteret, die oock als den rechten wint my hier heeft ghebracht, sy alleen raedt my, Gouverneert my, ende gheleydet my, sy dwinght ende beweecht te doen, t'ghene dat ick anders noyt en soude hebben willen dencken, al hadde icker een Coninckrijcke mede moghen winnen. T'ghene dat ick soecke is by V. L. dat ick begheere dat heeft onder V. L. het ghebiedt, maer niet met een soodanige macht als het in mijn herte beveelt, daerom of ick moet nu over V. L. wreetheyt bewijsen (grootelijcx teghen mijnen danck) of ghy lieden moet my terstont in handen stellen de Coninginne Iudith sonder de welcke ick niet en magh noch en can leven: of ghy moet u nu op de voet bereyden om te vechten ofte te sterven, want V. L. te laten gaen, sonder de selve te hebben, daer moet eer ghesien worden V. L. verderf of het mijne.
Sy hoorende dan een soo harde saecke die soo by hare onmoghelijck scheen, sy wierden alle seer verbaest, want sy en wouden noyt een soodanigh accoort maken, wetende dattet hen oock niet toe en quam: Maer eenighe die Boudewijn wel kenden, spraken noch eens tot hem: Och wat is dit Monsieur Boudewijn? zijt ghy buyten uwe sinnen, dat ghy sonder oorsake wilt op staen teghen uwen Coningh? meynt ghy dat hy een soodanighe injurie sonder de selve te wreken sal laten passeren? ghy daer van den Autheur zijnde, die zijnen Vassael ende huys-dienaer zijt, ick bidde u denckt wat beter op uwe saken, ende laet uwe Vrouwe de Coninghinne passeren, op dat ghy haren Vader uwen Heere niet ghestraft en wort om uwe stoute ende lichtveerdighen daet. Wel aen, sprack Boudewijn, naedemael ghy my met uwe woorden soeckt te paeyen, ende Wapent u terstont ende stelt u in de weere, ofte gheeft my de Coninghinne, want ick sweere u by den levenden God ick salse becomen, of ghy sult dadelijck met alle uwe fraye redenen moeten vergaen ende sterven. De Fransche Heeren hoorende een so vreemde resolutie, ende vreesende dat het | |
| |
effect daer op soude volgen, als de ghene die vreesden dat Boudewijn met den Noormannen, ofte met den Denen een accoort ofte Ligue soude moghen ghemaeckt hebben, sy deden de Coninghinne voor comen ende verhaelden haer de begeerte van den Vlaemschen Prince, ende vraeghden wat haer beliefde datmen soude doen, om dit quaet te voorcomen. Sy gheheel gheresolveert in d'oude liefde ende verheught dat sy Boudewijn sagh soo wel gemonteert om zijn beloftenisse aen haer te houden, sy sprack met een onghewoon vrolick ghelaet in dese woorden.
Soo de Heer Boudewijn niemant anders en begheert als my, ick vinde goet dat ick hem gegeven worde, want soo hy my voor zijn huysvrouwe begheert, wetet sekerlijck dat ick noyt gewenscht en hebbe, dat ander my trouwen soude als hy: ende al heeft den Enghelschen Coningh my ghehadt, het is wel teghen mijnen danck gheweest, want ick niet en conde uytvoeren, t'ghene dat ick nu sien naer mijnen wille te sullen gheschieden. Ende daerom sult ghy lieden aenden Coningh mijnen Heer Vader seggen dat hy gheen achtinge hebbende ghenomen op de teericheyt van mijnen Ouderdom, gheen conscientie en heeft ghemaeckt van my aen eenen ouden Man te gheven sonder lust ende genoeghte, soo en hebbe ick nu oock buyten den dwangh zijnde, ende genietende mijn recht, geen swaricheyt gemaect van eenen te verkiesen, die door zijn cloeckheyt, deught ende Edeldom, weynige hebbende die hem te boven gaen, wel verdient dat ick hem soude recompenseren van zijnen langen dienst, die nu oock niet ghedaen en heeft sonder mijn advijs ende bevel: daerom dat ick besluyte, u. l. uwe reyse na Vrancrijck te laten doen, ende dat ick sal gaen met den genen die mijn wettelijcken Bruydegom is. De Fransoysen hebbende dese Madame alsoo hooren spreken, ende een besluyt hooren maken, dat so verre van haer opinie was, wierden seer verwondert, hebbende ghehoort de dreyghementen ende bravaden van haren ghemeynden vyandt, ende merckende dattet moeyte ende tijt verloren soude zijn, te willen dese met eenige redenen, van haer voornemen aftrecken ende ontraden: sy lieten Iudith in handen van Boudewijn, diese oock in hare tegenwoordicheyt ondetroude, op dat sy int Hof comende, den Coningh vande sake mochten versekeren.
| |
| |
Soo haest als nu de Coningh Caerle dese tijdinghe hadde ghehoort, hy wiert soo bevanghen met droefheyt, ende soo vervult van toorne ende furie, dat hy op de selve ure wilde volck doen ghereedt maecken, om teghen den Roover van zijn Dochter te trecken: maer hy wiert wat neer ghesedt door de oudtste ende wijste van zijn Hof, die hem verthoonden, dat hoe wel den daet groot ende swaer was, nochtans so uyter maten niet en was als hy meynde, zijnde bedreven niet uyt boosheyt, ofte om simpelijck tegen zijn Majesteyt te misdoen, maer door de cracht der Liefde, die den Vlamingh zijnen schuldighen plicht hadde doen vergheten: waer door de Coningh eenighsins ghestilt wiert, bewarende nochtans het onghelijck in zijn ghedachten, dat ghestadelijck overcauwende ende overlegghende, tot dat hy eyndelijck, siende dat hy Boudewijn niet en soude connen schandelijck doen sterven sonder prejuditie van de eere van zijn Dochter, dewijle het Huwelijck volbracht was: ende hebbende eyndelijc overleydt de cloeckmoedicheydt van dien jonghen Edelman, ende het rechte dat zijn Dochter scheen te hebben, hy vergat alle het onghelijck, de wijle oock de oorloghe aen vele canten hem begonste te drucken, ende alsoo vergaf hy den Forestier al zijn misdaet, ende ontfangende hem voor zijn schoon-Sone, hy vercreech niet alleenlijck de gratie des Coninghs, maer op dat zijn Dochter heerlijck soude bestelt wesen, hy maeckte Boudewijn absolutelijcken Heere ende souvereyne Grave van Vlaenderen, uytghenomen dat hy sich behielt dat het daer van Homage ofte Manschap bewesen soude worden. t'Welcke recht alle de Coninghen van Vranckrijcke hebben ghenoten, tot dat dese souvereyniteyt ende Privilegie de Keyser Caerle de 5 is overghedraghen, om den Coningh vande ghevangenisse te verlossen, die in den slagh van Pavien was ghevangen ghenomen. Ende nae dat Caerle de Caluwe door de verraderie van zijnen Medecijn meester, door vergif gestorven was, Boudewijn die vercreegh soo wel de gratie van Loys ghenoempt le Begue, die Caerle succedeerde in het Rijcke, dat hy in zijn Graefschap wiert op een nieuwe bevestight, ende leefde daer in, in goede vrede, laetende nae zijn doot, zijn Gheslachte tot erfghenamen, die tot onse | |
| |
tijden hebben gheduert. Van wien voortghecomen zijn veel goede ende excellente Princen, die de ghedachtenisse van haere deughden soo wel gheplantet hebben, datter eenighe zijn gheweest die tot Coningen ende Keyser verhooght zijn gheworden, ende ghehuwelijckt zijn aen verscheyde Dochters van de Edelste ende beste Huysen van Europa. Also siet ghy dat het stout lichtveerdich bestaen van een jonghen amoureusen Helt, tot goet eynde is geslaghen, ende veel profijts heeft aen ghebracht, dat hy als een exempel moet dienen van een gheluck dat in soodanighe dinghen selden ghevonden wort, want daer den raet sonder reghel is, daer zijn oock meest alle de uytcompsten seer ellendigh, gelijck ghy menighmael uyt de voorgaende exempelen hebt ghehoort.
|
|
Auteursrechtvrij