Brussel 1900

[p. 162]

De Vlaamse Letterkundigen (15 augustus 1907)

De 15de februari 1905 werd in Noord-Nederland een ‘Vereniging van Letterkundigen’ gesticht, die de 2de juni daaropvolgende bij koninklijk besluit erkend werd. Zij wilde alleen de stoffelijke belangen der schrijvers behartigen en verwierf, juist daarom, dadelijk grote bijval. Er zijn daar nu ongeveer 170 leden...

Honderdzeventig!

Het jaarverslag 1906-1907 stelt vast dat het ledenaantal steeds stijgende is. Wat moet daarmede gebeuren? Na twee jaren honderdzeventig leden - in 1910 reken eens uit?

Honderdzeventig schrijvers in Holland. Honderdzeventig mensen die dingen geschreven en gepubliceerd hebben, welke ‘zij achten tot de fraaie letteren te behoren’. 't Is om niet te geloven. Neen, 't is om dood te vallen! Schrijven is niets... maar wie leest dat allemaal? Veronderstel - ik ben bescheiden - dat het ‘toenemend stijgen’ van het ledenaantal ditzelfde tot een tweehonderdvijftig brengt, wie drukt om het jaar het geschrijf van tweehonderdvijftig schrijvers, wie geeft dat uit, wie koopt dat? Ik ben kies genoeg om niet te vragen wie 't betaalt, want ik kan aannemen dat een zo machtige vereniging, ingericht om stoffelijke belangen te behartigen, wel zorgen zal dat men er een betaler voor vindt.

Een der meest prijzenswaardige uitslagen der stichting van een Bond, die een zo verbazend aantal literatoren vermocht in het leven te roepen, is de eenderlijke stichting van een soortgelijke gilde der Vlaamse Letterkundigen. Het feit is opmerkzaam op meer dan een oogpunt, daargelaten nog de vermoedelijke verwekking van ontelbare schrijvers, welke seffens uit alle hoekjes van Oost- en West-Vlaanderen, alle wijken van Gent en Antwerpen, inbegrepen Lier, dat uitverschoren artiestennest, alle voorsteden van Brussel, zullen oprijzen...

Keizer Karel zou zeggen: ‘Laat ze maar boven komen, zeg dat ze hun voeten afkuisen!’

Het mag een zeer verheugend verschijnsel heten.

Inderdaad.

[p. 163]

Stoffelijke belangen!

Heeft een schrijver stoffelijke belangen? Een schrijver, eet dat? drinkt dat? Leeft dat?

Het wordt hier in België zo wel van Waalse als van Vlaamse kant, algemeen aangenomen dat een schrijver, als hij iets is, dan nagenoeg gelijk staat met een dier wonderbare mohammedaanse derwisjen, waarvan - wijl men hen nooit ziet eten - men pleegt te zeggen: ‘Waaraan sterft toch zo'n wezen?’ Derwisjen zijn, zo schijnt het, wonderlijke luiaards, maar een Belg zal u wel wijsmaken dat een ‘schrijver’ onder dat opzicht niet moet onderdoen. Men hoort de mensen tussen een koffiekan en een kramiekbrood vertellen met voortreffelijke unctie en een voorbeeldige minachting.

- Dingens daar, die lange spring-naar-'t veld met zijn haren à la Cleo?... Ja wel, ik ken de puist: hij maakt verzen als hij niets anders te doen heeft en hij ‘loerikt’ de rest van zijn tijd.

- O!... is dat die niet met zijn gris-perle-handschoenen?... O!...

- Juist!

Dat ‘juist’ wordt dan naar voren gezucht als uit een kaal hoendergat, en naar de wijze van de hoge dame die zei aan haar meid: ‘Ik mèg geen buuntjes, Mèrie’, waarop zij van wege Mèrie een treffend, ietwat Cambronne-achtig antwoord ontving.

Van een schrijver kan men nog, bij manier van medelijden zeggen:

- Hij heeft nochtans studies gedaan?... Hij is van goeie ouders! God weet waar en hoe hij eindigen zal!... Hij is comme-il-faut en goed opgebracht, maar als ze d'r inzitten, schaap, krijg er dan die leeglopersluizen uit!... Hij kon notaris worden!...

Een schilder, dat kan men waarderen, dat kan, in een gouden lijst, een zonsondergang ophangen boven uw piano. Een beeldhouwer, dat maakt standbeelden, een hoop ‘monumenten’ die op ansichtkaarten staan afgebeeld, en soms al eens een Belle inconnue, die, al is ze van plaaster en kost ze niet duur, er onder haar ivoorgeel vernis zeer netjes uitziet en mooi doet op een schoorsteen, bijvoorbeeld, waar ze u de kosten spaart van een anders onmisbaar ‘garniture de cheminée stillestettik’ (twee kandelaars en een klok). Een toondichter, dat maakt een herbergprinses of dat blaast in een extrument of dat huurt dansorgels... al zaken die men aan een eerstecommunicant mag laten zien.

Maar een schrijver!

[p. 164]

Primo, dat bestaat niet.

En dan als het bestaat - mensen! Waar wil soms Ons-Lieven- Heerken toch zijn goed eten insteken!

Ja, Hij steekt er algelijk een beetje eten in - en dat zijn dan de stoffelijke belangen, die door onze Zuid-Nederlandse Vereniging van Letterkundigen zullen behartigd worden.

Die belangen zullen verdedigd worden: 1^o tegen het publiek; 2^o tegen de staat; 3^o tegen unfaire uitgevers; 4^o tegen de opslurpende werking van de Association belge des Ecrivains.

Die jongens denken dat zij ook mensen zijn, en dat zij ook - zo goed als de dokkers en de reders - rechten hebben, welke zij zinnens zijn te verdedigen. Het schijnt zelfs dat zij, die 't nooit, over 't zij eender wat, eens kunnen worden, nu daarover heerlijk 't akkoord zullen zijn.

Ik ben ook maar een schrijver, en ik hoop het met al de kracht - (haast schreef ik: met al de wanhoop) die aan ‘miskende genieën’ eigen is.

Als eendracht een macht is, bourgeois! ducht de woede der eendrachtige poëten!