Brussel 1900

[p. 98]

Wien Neerlands bloed...

Ik heb dus gisteren de opening van de Nederlandse afdeling ter Brusselse Wereldtentoonstelling bijgewoond. Ik heb baron Janssens horen Frans praten, ik heb de heer Regout horen Nederlands praten, ik heb de lauweren en bloemen zien uitdelen met milde hand, ik heb aan de algemene aandoening meegedaan... Ja. En ik heb, na het mooie paviljoen van Kromhout te hebben bewonderd en de killige binnendecoratie ervan te hebben betreurd, de officiële wandeling langs de vele stands aanvaard. Ik heb mooie, zéér mooie en minder mooie dingen gezien, en gij verwacht natuurlijk niet, dat ik u hier een kijkje geef op de lijvige catalogus, die - wees fier, o Nederland! - zeshonderd achtenveertig bladzijden beslaat. Ik zou overigens bezwaarlijk, na een zo vluggelings gebracht bezoekje en in al die drukte van gaande mensen, een oordeel kunnen vellen, dat maar enigszins op billijke gronden berust. En dan, ik had mijn ogen vol met het spektakel van zwartgerokte heren en keurig geklede dames, kuierend over de tapijten der gangen, haperend rond de lunchtafel om sur le pouce een kopje thee of een roemertje Saint-Morceaux te gebruiken. Ik had mijn ogen vol met de minzame tweede secretaris baron De Vos van Steenwijk, die, in galant beweeg, alle corsages, zonder onderscheid van ouderdom, met geurende bloemen omhing, terwijl te vergeefs mijn blikken de aanwezigheid opzochten van de eerste secretaris, meester Fabius, steeds in al te schuchtere bescheidenheid verborgen...

De heer en mevrouw Regout hebben baron Janssens en mevrouw de barones, alsmede het ganse officieel gevolg, rondgeleid. De heer Baron, voorzitter der Belgische tentoonstelling, heeft zich over veel heerlijks verbaasd en, onder andere, over het door hem plots in de afdeling boekhandel ontdekte bestaan ener gewaardeerde Vlaamse letterkunde...

Ja. En dan heb ik, op de laatste man (de hervonden heer Fabius zelf!) de deuren van het ingewijd paviljoen zien sluiten.

De dood van koning Edward was oorzaak dat het banket, dat volgen moest, tot einde mei werd uitgesteld. Maar de exposanten, die geen hofrouw dragen, besloten dat men, in comité privé, rond de feestdis zou vergaderen, hetgeen dan ook gebeurde in de ronde veranda van het Kaiserhof, aan de overkant van Kromhouts Nederlands Huis.

[p. 99]

68/69 Het Nederlands paviljoen (buiten & binnen) Wereldtentoonstelling 1910, Brussel (architect W. Kromhout)

69

[p. 100]

70 Affiche van de Wereldtentoonstelling

71 Nieuwe klaslokalen

[p. 101]

72 Wielerwedstrijd Parijs-Brussel, ingericht n.a.v. de Wereldtentoonstelling

73 Zondagwandeling op de terreinen van de tentoonstelling

[p. 102]

74/75 Wereldtentoonstelling: het Brussels paviljoen en ‘oud Brussel’

75

[p. 103]

Daar zat ik nu. Ik ben, gij weet het, Vlaming. Ik heb dikwijls door Hollanders het opschietend enthousiasme der Belgen horen... roemen. Ik heb zelf de deftige, bezadigde, degelijke kalmte mijner Noorderbroeders... geroemd. Maar wat moet ik thans gaan denken!...

De maaltijd begon rustig. De witte tafel was met kristal en zilver en bloemen bedekt. Het elektrisch licht speelde liefelijk over dat alles. De wijn, gulden of scharlaken, lonkte warm-levendig in muzikale bekers. Zacht, zwaar-loom, fluwelig blauwden echter de verandaarcaden de diepe lentenacht, en de maan, die haar glanzende sikkel wiegde, bestraalde de brokkelende silhouet van het stille, in blijde glorie sluimerend Hollands paviljoen...

Men at. Men praatte gemoedelijk. Het was Jaak Van den Bosch, die voorzat, en zijn blozend hoofd glom lachend in presidentiële waardigheid. Maar de wijn was geestdrift aan het bereiden. Hoger klom de stemming, vrijer, op ongedwongen tongen, ging het feestgeluid. Mijnheer De Vos zette de eerste toost in:

- Op Hare Majesteit de Koningin!

Allen recht, roemer omhoog. De vaderlandse hymne wordt door een zoetgevooisd Zigeunerorkest aangeheven. Een patriottische aandoening doet opflikkeren de blikken en het beminde Nederland wordt in aller geest en aller borst gehuldigd met liefde.

Men zit. Het duurt geen twee minuten of de heer Tutein Nolthenius komt aan het woord.

- Onze tentoonstelling, zo zegt hij ongeveer, is er. Er mogen leemten, er mogen gapingen zijn. Laat ons de vele overkomen hinderpalen indachtig blijven, en loven en danken om wat wij hebben bereikt. Alle exposanten hebben tot het bereiken van het algemeen doel dapper hun beste krachten bijgedragen, en wij mogen trots zijn. Ik drink op de exposanten!

Allen weer recht, roemer omhoog. Gejuich. Getik. We drinken en we zitten.

We zitten geen halve minuut, of daar verlangt de heer Legrand de spreekbeurt.

Zij wordt hem verleend en hij maakt er een goed gebruik van met een welverdiende hulde aan Minister en Commissaris Regout te brengen.

Allen recht opnieuw, de bekers hoog op de vuisten. Gejuich. Getik. Daar zitten we weer.

[p. 104]

Waarom zitten? De welsprekende heer Hamers is, eer ik mijn stoel betast, aan het redevoeren. Hij behaalt veel bijval met een toost op de dienstwilligheid der heren secretarissen.

Allen recht. Bekers omhoog. Getik. Gejuich.

We zitten. Wie spreekt daar? De heer Legrand, reeds genoemd.

- Op Zijne Majesteit de Koning der Belgen!

Goed zo. Allen recht. Omhoog de bekers. Gejuich. Getik. Het Zigeunerorkest deelt mede in 't heersend enthousiasme en kan aan een zich opdringende Brabançonne niet weerstaan.

We zitten. De heer Falthuys wil 't niet verdragen. Hij roept ons te been met een heildronk aan de heer Lips, geheten de ‘clou’ van de tentoonstelling. Best. Allen recht. Gejuich. Roemers hoog. Getik. En... we zitten. Neen! De heer Walenkamp vraagt het woord. De milde heer Jaak Van den Bosch is gelukkig het hem te mogen verlenen. De heer Walenkamp wenst een slokje te verspillen aan ‘de energie der Belgen’.

Waarom niet? Allen dus recht. Getik. Gejuich. We zitten.

God beware me! Heb ik geschreven dat we zaten? Mijnheer Hamers, reeds genoemd, bekijkt mij met een vriendelijk oog - ik steek juist een van zijn allerbeste sigaren aan - en drinkt op de pers.

Prachtig. Wel bedankt, mijnheer Hamers. Allen recht. Gebeker. Gejuich. Ik begin vreselijk eentonig te worden, niet?

Eindelijk zitten we. De voorzittende Jaak Van den Bosch kijkt angstig naar een tooster uit. Mijnheer Lip verlangt te spreken. Ik vraag aan mijnheer Nolthenius waarover het loopt. Mijnheer Nolthenius bekent, dat zijn aandacht, zo dikwijls gesolliciteerd, aan het hollen is...

't Doet er niet aan. Allen recht. Getik. Gejuich.

En we zitt... Die onmeedogende Van den Bosch kondigt aan, dat een der aanwezige dames even een gracieus woord wil plaatsen. Dadelijk allen recht. Getik. Gejuich.

We z... Mijnheer Zo-en-zo wil drinken op de afwezigen. Het zij zo. Allen recht. Getik. G... Mijnheer van Daarnaast wil op een sleperspaard drinken. Hip! Hip! Allen recht. Get... Mijnheer Op-dehoek wil op iets drinken dat hem niet zeer duidelijk meer is. Hoera! Allen r... Mijnheer van Recht-over-hem wil nog wel eventjes eens drinken. Al...

[p. 105]

76 Bezoek van koning Albert aan de tentoonstelling

[p. 106]

77 Bezoek van Adolphe Max aan werkmanswoningen

78 Zicht op het paviljoen van de stad Brussel

[p. 107]

Nacht. Stilte. Ik schuif het hek open van mijn dromende tuin. De hemel is een groen-blauwe koepel vol manelicht. Nu ga ik slapen. Ik zweer, dat die Hollanders Belgen zijn. Ik zeg het aan mijn vrouw, die 't niet geloven wil. O! die vrouwen! Ik besluit om mijn vrouw in 't lang en in 't breed te overtuigen. Ik besluit om dit onder vorm van een toost te doen. Ik stel, de Hemel vergeve 't mij daar 'k alreeds half ontkleed was en mijn halsboordje als een roemer zwaaide, ik stel een toost in op ‘al, wien Neerlands bloed...’

Mijn vrouw kijkt me met ontzetting aan.

Vooruit! Allen recht! Bekers omhoog! Getik! Gebrul!

Ik geloof dat ik waanzinnig word...

Vergeef mij.

Het Vaderland, donderdag 19 mei 1910