Parochieboek van Iseghem, gevolgd door de levensbeschrijving des H.Hilonius

§ XXIX.
De nieuwe kapel van Sint-Hilonius.

Voor den tyd die verloopen moest tusschen het afbreken der oude en het timmeren der nieuwe kerke, was er van noode een ruime

[p. 285]

plaetse, alwaer de goddelyke diensten zouden verrigt worden. Om geen verloren onkost te doen, vond men geraedzaem een ordentelyke en bestendige kapel te stichten, in plaetse van eene houten barak of een voorbygaende tente, zoo als het doorgaens, in diergelyke gelegenheden, geschiedt. Zoo besloten zoo gedaen! Spoedigst gesticht, was de kapel in tweemael dertig dagen, noch min nog meer, voltrokken. Zy wierd den 28 Mei 1852, wezende de vrydag voor Sinksen ter eere van den heiligen Hilonius, door den eerweerden heer pastor De Bruyne, gebenedyd. Na de wyding klepte er misse ter zelfder plaetse, alwaer twee maenden te vooren nog koorn stond te groeijen.

Het timmeren dezer kapel kostte alleenlyk 12,000 frank; nogtans bekleedt zy eene lengte van 35 meters, op eene breedte van 18 meters⁽¹⁾. Van binnen bereikt zy tot aen 't verhemelte eene hoogte van 10 meters.

(1) Hierin zyn begrepen twee kleine zychooren, die afgebroken zyn.

[p. 286]

Deze kapel staet langs de Rousselaerstraet, tusschen het oude en het nieuwe kerkhof, digt aen 't hospitael der Zusters van Liefde. Zeer wel komt zy reeds te pas zoo voor godsdienstige als voor liefdadige inzigten. Tegenwoordig dient zy tot vergaderplaets, alwaer, op verschillige dagen, de leden der konferentie en de jufvrouwen van bermhertigheid byeenkomen. De evengenoemde societeiten verkiezen deze plaets om er prysdeeling te doen aen hunne begunstigde kinderen. 'T is ook daer dat het kasteel gewoon is pryzen te geven aen de arme lieden, die best in de christelyke leering onderwezen zyn⁽¹⁾.

Eindelyk, in deze kapel doet men alle zondagen lof en men leest er den roozenkrans, voor de weldoeners van den disch. De arme mans en vrouwen komen buertelings of overhands het lof en den roozenkrans bywonen. Telkens wordt hun het brood gedeeld, dat binnen de weke, door de weldoe-

(1) Dit liefdadig en godsdienstig werk herinnert ons de wyze stichting van Mevrouw Maria Placida de Croix, waervan gehandeld wordt hierboven: § XII.

[p. 287]

ners, aen den disch is gegeven geweest. Heeft er geen dischdekking plaets gehad, zy ontvangen elk eene almoes in geld: eenen stuiver twee of dry, ja, van 10 tot 100 centimen: hetwelk omtrent Fr. 1,500 's jaers bedraegt. Van daer komt het dat deze plaets de Stuiverkapel genoemd wordt. Degenen die van Iseghem een weinigje kennen, zullen ligtelyk raden door wien de geldelyke aelmoezen gegeven worden. Gelukkig die er zich aen verstaet om den arme en behoeftige te ondersteunen⁽¹⁾.

Het lof en de roozenkrans worden gevolgd door een christelyk onderwys, hetwelk geschikt is naer de geestelyke noodwendigheden der dischgenooten. Zulken maetregel kan men niet genoegzaem loven. 'T is immers een zoo algemeen bekende als beklagensweerdige daedzaek, dat er, onder de verschillige rangen der maetschappy, doorgaens in 't armste volk meest onwetendheid in de leerstukken des geloofs, en verzuimenis der christelyke pligten te vinden is. Arm naer het ligchaem is maer al te dikwyls gepaerd

(1) Beatus qui intelligit super egenum et pauperem. Psal. XL, 1.

[p. 288]

met arm naer de ziel, zoo dat de armoede, in plaets van een middel van deugd en zaligheid te zyn, veelmaels dient tot gelegenheid van zonde en allerlei ongelukken. By gevolge van pligtige onwetendheid, leeft men zonder den troost dien het geloof geeft aen de arme lieden, waerdoor het geschiedt dat men zich aen gemor en geknor overlevert. Hoe weinig iemand met hen in gemeens kome, zal hy terstond ondervinden dat het getal der arme ouders welke hunne pligten, jegens hunne kinderen, nauwkeurig kwyten, overklein is. 'T is onder de noodlydende volksklassen dat er minst iever gevonden wordt tot de kerkelyke diensten, sermoenen en heilige Sakramenten. Van de gruwelen die de samenleving bedroeven, worden er vele bedreven door persoonen aen den armen stand toebehoorende.

Om hierin te voorzien heeft men, op verschillige plaetsen, verschillige middelen ingespannen. Op sommige parochien wordt er aen de arme menschen eene onderwyzing gegeven, telkens als zy, ter gelegenheid van eene brooddeeling, in de kerke vergaderd

[p. 289]

zyn. In verscheidene steden, wordt er regelmatiglyk, alle zondagen, uitsluitelyk voor de armen een sermoen gedaen, tot hetwelk zy op d'eene of d' andere manier, krachtiglyk uitgelokt worden. Alzoo is het gebruik te Brugge, in 't meestedeel der parochiekerken, alsook te Kortryk, in dry of vier bidplaetsen.