Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584

verantwoording

gebruikt exemplaar

eigen exemplaar dbnl

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584 van K.W. Swart, bezorgd door Raymond Fagel, M.E.H.N. Mout en Henk van Nierop, uit 1994. Het werk bevat een inleiding van Alastair Duke en Jonathan I. Israel. Op verzoek van de bezorgers zijn in deze editie nog enige kleine ongeregtigheden gecorrigeerd; zie de redactionele ingrepen hieronder.

 

redactionele ingrepen

p. 11: 21 → 27. ‘27 juli 1992’.

p. 34: kop ‘[Bijlage]’ toegevoegd.

p. 39: buik → huik. ‘(...) de huik naar de wind te hangen (...)’.

p. 43: Adrian → Adriaan. ‘Adriaan van der Myle’.

p. 44: waarvan → die van. ‘(...) daar dit de enige stad was die van Oranje het voorrecht had weten te verkrijgen van inlegering van de zo plunderzieke soldaten verschoond te zullen blijven.’

p. 44: enkele → enkelen. ‘(...) en waren slechts enkelen van hen lid van de gereformeerde kerk.’

p. 50: het → de. ‘(...) en één lid van de Hollandse ridderschap (...)’.

p. 50: gemachtdigden → gemachtigden. ‘Deze vergadering was niet, zoals in het verleden gebruikelijk was geweest, door de landsheer of diens gemachtigden uitgeschreven.’

p. 51: Holland → Zeeland. ‘Zeker is het dat de eerste ‘vrije’ vergadering van de Staten van Zeeland, die pas in maart 1574 plaatsvond, op de uitdrukkelijke wens van Oranje bijeenkwam.’

p. 84: 1573 → 1575. ‘Het is zeer de vraag of Oranje Charlotte de Bourbon ooit ontmoet had voordat zijn in begin juni 1575 in Den Briel voet aan wal zette.’

p. 91: rides → fides. ‘(haereticis non est servanda fides)’.

p. 91: secrius → securius. ‘(‘securius bellum pace dubia’)’.

p. 179: zoals de door → zoals door. ‘(...) zoals door de partijgangers van de koning in het vooruitzicht werd gesteld, (...)’.

p. 182: 1576 → 1579. ‘Maar in feit had hij aan het einde van 1579 de gunst van het volk grotendeels verloren.’

p. 254: Parma →Pirenne. ‘Niet geheel ten onrechte heeft Pirenne de daad van Balthasar Gérard als ‘un crime inutile’ gekenschetst.’

p. 255: ii →iii. ‘(...), was dat nadat Hendrik iii in het hieropvolgende jaar was vermoord, (...)’.

p. 261-281: de noten op deze pagina's zijn in de lopende tekst geplaatst. De betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.

p. 303: Hooft, Pieter Cornelisz. 145, 245 → ‘Hooft, Pieter Cornelisz. 145’ en ‘Hooft, Cornelis Pietersz. 245’.

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 2, 18, 36, 106, 232, 256, 260, 282, 300, 306, 310 en 312) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina 1]

Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584

 

[pagina 3]

K.W. Swart

Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584

ingeleid door Alastair Duke en Jonathan I. Israel

bezorgd door

R.P. Fagel

M.E.H.N. Mout

H.F.K. van Nierop

Sdu Uitgeverij Koninginnegracht, Den Haag 1994

 

[pagina 4]

Deze uitgave werd mede mogelijk gemaakt door een subsidie van het Prins Bernhard Fonds.

Vormgeving omslag: Wim Zaat, Moerkapelle

Zetwerk: Velotekst (B.L. van Popering), Den Haag

Druk en afwerking: Sdu Grafische Projecten

© De auteurs, 1994

No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means without written permission from the publisher.

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

isbn 90 12 08135 1

cip-gegevens koninklijke bibliotheek, den haag

Swart, K.W.

Willem van Oranje en de Nederlandse Opstand 1572-1584 / K.W. Swart; ingel. door Alastair Duke en Jonathan I. Israel; bezorgd door R.P. Fagel, M.E.H.N. Mout, H.F.K. van Nierop. - Den Haag: Sdu Uitgeverij Koninginnegracht. -Ill.

Met lit. opg., reg.

isbn 90-12-08135-1 geb.

nugi 641/642

Trefw.: Willem I (prins van Oranje) / Tachtigjarige Oorlog / Nederland; geschiedenis; 1572-1584

 

[pagina 5]

Inhoud

	Ten Geleide	7
	H.F.K. van Nierop en M.E.H.N. Mout
	K.W. Swart: zijn loopbaan als historicus	11
	Jonathan I. Israel
	Van ‘trouwe dienaar’ tot ‘onverzoenlijke tegenstander van Spanje’: K.W. Swarts interpretatie van Willem van Oranje, 1533-1572	19
	Alastair Duke
	k.w. swart: willem van oranje en de nederlandse opstand 1572-1584	35
i	De verdediging van Holland en Zeeland (1572-1576)	37
	Oranjes ‘finest hour’	37
	De godsdienstige omwenteling	42
	De nieuwe politieke orde	50
	De eerste vuurproef doorstaan	66
	Vruchteloze pogingen buitenlandse steun te verkrijgen	74
	Huwelijk met Charlotte de Bourbon	80
	Liever oorlog dan een onzekere vrede	88
	Hernieuwd Spaans offensief	93
	Opdracht van de hoge overheid	96
	Door de gehele wereld verlaten	100
ii	Het ganse vaderland in opstand (1576-1577)	107
	Oranjes zegepraal	107
	De Brusselse staatsgreep	109
	De Pacificatie van Gent	113
	Zege in het tweegevecht met Don Juan	117
	Oranje wordt een van koningin Elizabeths beste vrienden	131
	Met de leiding van 's lands regering belast	135

 

 

[pagina 6]

	Plannen voor huwelijken tussen Oranjes en Aerschots kinderen	141
	De wisselvalligheid van alle wereldse zaken	144
iii	Het uiteenvallen van de Generale Unie (1578-1579)	147
	Hofhouding in het Antwerpse kasteel	147
	Begin van Oranjes conflict met Gent	152
	Hollands en Zeelands eigengereidheid en de Unie van Utrecht	159
	Geld is de zenuw van de oorlog	164
	Gent tijdelijk naar de hand gezet	169
	Parma's eerste successen	172
	De mislukking van de Keulse vredesonderhandelingen	177
	Dalende populariteit	182
iv	Vogelvrijverklaring en Apologie (1580)	187
v	Vergeefse pogingen het wassende Spaanse getij te keren (1579-1583)	201
	De oorlog wordt met een slakkegang gevoerd	201
	Mislukte regeringshervorming	203
	Anjou tot landsheer verkozen	208
	Redenen voor Oranjes onfortuinlijke Franse politiek	214
	Anjous kortstondige bewind	221
vi	Het troosteloze einde (1583-1584)	233
	De rampzalige gevolgen van de Franse furie	233
	Verzoening met Anjou	235
	Terugkeer naar Holland	238
	Verdere vijandelijke terreinwinst	241
	De verheffing tot graaf van Holland	243
	Oranjes politieke testament	247
	De vermoording	251
	Afkortingen	257
	Noten	261
	Archieven	283
	Pamfletten	285
	Uitgegeven bronnen en literatuur tot 1800	287
	Literatuur na 1800	292
	Personenregister	301
	Geografisch register	307
	Verantwoording van de illustraties	311