Bybel der natuure of historie der insecten. Deel 2

Tabulae. XVIII. Explicatio

Fig. I.

Interanea Apis exhibet.

a.	Gula.
b.	Ventriculus, fibris carneis instructus.
c.	Pylorus, nonnihil nodosus, substantiam continens ex flavo rubentem.
d.d.	Intestinum tenue, amplum, musculosum vatvulis interstinctum.
e.e.e.	Vala Crocea, seu Intestinula innumera, implicatisiima, Intestino tenui, qua id arctius fit, firmissime annexa.
f.	Inteftini coarctatio.

Tabula XVIII. Verklaart.

Fig. I.

Vertoont de Ingewanden der Bye.

a.	De Keel.
b.	De Maag met vleesige vesels voorsien.
c.	Het Maagportier, een weinig knoopagtig, in zig vervattende een stof, uit het geel naar 't roode trekkende.
d.d.	De dunne Darm, wyd, spieragtig, door klapvliesen onderscheiden.
e.e.e.	De Saffraanvaten, of ontelbaare Darmkens, zeer onder malkander verwart, en aan den dunnen Darm, daar deselve naauwer word, zeer vast gehegt.
f.	De vernaauwing des Darms.

[p. 40]

g.	Intestini coarctati subita dilatatio, membranae speciem exhibens, & sex particulas glandulosas, albas, ultra superficiem internam prominulas, ostendens: quemadmodum apposita figura singularis accuratius monstrat.
h.h.	Particulae istae sex, glandulosae, distinctius conspicuac in Intestino dissecto.
i.	Locus, ubi Intestinum dilatatum rursus paulum angustatur. Angustatio haec in singulari figura adposita distintctius exprimitur.
k.	Locus, ubi Intestinum hoc, lintei instar complicati, rugosum est.
l.	Intestinum rectum, quo super situs est Aculeus.
m.m.	Pars posterior Annuli ultimi abdominalis, pilis obsita, Intestino recto exitum concedens.
n.n.	Sex particulae Corneo-osseae, quae cum Aculei cruribus articulantur.
o.o.	Duae appendices, Aculeum semper comitantes, utroque latere Aculei atque Intestini recti sitae.
p.	Vesica Venenum continens, quod ab Ape in vulnus aculeo factum immittitur.
q.q.	Extrema caeca Tubuli, in vesicam Veneniferam inserti, Venenum secernentis, atque in cam deferentis.

Fig. II.

Aculeum sistit, & quae ad hunc pertinent.

a.	Aculeus compositus ex Vagina & duobus Cruribus, inter se junctis, atque in acutum apicem coëuntibus; ut ideo simplex pars esse videatur.
b.	Vesica Venenifera.
c.	Tubulus, Venenum e vesica sua usque ad crassissimam Vaginae Aculei partem devehens.
d.d.	Crura duo Aculei ad se mutuo convergentia.
e.e.	Vagina Aculei.
f.f	Vaginae Aculei extremum crassius, in quod Vesicae Veneniferae emissarium inseritur.
g.	Extremus Aculei Mucro, duobus crurum extremis inter se junctis constans.
h.h.	Unci recurvi, quibus quodlibet Crus circa apicem suum instructum est.
i.	Tubulus Venenum secernens, atque in Vesicam deferens.
k.k.	Duo fines caeci hujusce Tubuli.
l.l.l.l.l.l.	Tria paria Cartilaginum, diversae figurae, maximam partem saturate nigrarum, quae cum cruribus Aculei, atque inter se mutuo, articulantur.
m.m.	Duae aliae Cartilagines minus insignes, penitus fere membranaceae, cum uno pari superiorum Cartilaginum articulatae.
n.n.n.n.n.n.n.n.	Octo loci, in quibus dictae cartilagines & inter se & cum cruribus Aculei d.d. articulatae sunt.
o.o.o.o.	Quatuor Musculi, Aculeum vario modo, interventu memoratarum Cartilaginum, moventes.

g.	Schielyke verwyding van den vernaauwden Darm, schynende als een soort van vlies, en ses klieragtige witte deelkens, die buiten de inwendige oppervlakte uitsteeken, vertoonende: gelyk de bygevoegde bysondere figuur naukeurig aanwyst.
h.h.	De ses klieragtige Deelkens, in een opengesneden Darm onderscheidentlyker te sien.
i.	De plaats, daar de verwyde Darm weer een weinig vernaauwt word: dese vernaauwing word in de bygevoegde alleenstaande figuur naukeuriger uit gedrukt.
k.	De plaats, daar dese Darm, gelyk een toegevouwe lint, ploojig is.
l.	De regte Darm, waar op de Angel legt.
m.m.	Het agterste gedeelte van de laatste Ring des Buiks, met hayr beset, waar door de regten Darm zyn uitgang heeft.
n.n.	Ses Hoornbeenige Deelkens, die met de Beenen des Angels gearticuleert worden.
o.o.	Twee aanhang sels den Angel altyd versellende, aan weersyden van den Angel, en den regten Darm geplaatst.
p.	Het Venynblaasken, 't welk van den Bye in de wond, door den Angel gemaakt, geschooten word.
q.q.	De blinde uiteindens van een Pypken, het Venynblaasken ingeplant, het Venyn afkleynsende, en daar in brengende.

Fig. II.

Vertoont den Angel, en 't geen daar toe behoort.

a.	De Angel, samengestelt uit een Scheede, en twee Beenen, by malkander gevoegt zynde, en in een spitse punt uitlopende; zo dat het em eenvoudig deel schynt te zyn.
b.	Het Venynblaasken.
c.	Het Pypken, dat het venyn uit het Blaasken tot het dikste gedeelte van de Scheede des Angels brengt.
d.d.	De twee Beenen des Angels, tot malkander lopende.
e.e.	De Scheede dês Angels.
f.f.	Het dikste uiteinde van de Scheede des Angels, waar in het uitlopend Pypken van het Venynblaasken geplant word.
g.	Het uiterste punt des Angels, uit de twee uiteinden der Beenen, by malkander gevoegt, bestaande.
h.h.	Kromme haakskens, waar mede elk der Beenen by zyn punt voorsien is.
i.	Het Pypken het Venyn afkleynsende, en in het Blaasken brengende.
k.k.	Twee blinde uiteinden van dit Pypken.
l.l.l.l.l.l.	Drie paar Kraakbeenen, van verschei defiguur, meeste part git swart, welke met de Beenen des Angels, en onder malkander gearticuleert worden.
m.m.	Twee andere Kraakbeenen, minder aanmerkelyk, byna geheel vliesagtig met een paar der voorgaande Kraakbeenen gearticuleert.
n.n.n.n.n.n.n.n.	Agt plaatsen, waar in de genoemde Kraakbeenen, en onder malkander, en met de Beenen des Angels d.d. gearticuleert zyn.
o.o.o.o.	Vier Spieren, den Angel met verscheide bewegingen, door tusschenkomen van de voornoemde Kraakbeenen, bewegende.

[p. 41]

p.p.	Duo Musculi, qui Crura Aculei intra Vaginam movent.
q.q.	Duae Appendices Aculei, quae cum eo simul moventur, ipsique saltem loco ornamenti inservire videntur.

Fig. III.

Aculeum iteram, & varia ad eum spe ctantia, distinctius exhibet.

a.	Extremum crassius Vaginae Aculei, in quod Venenum infunditur.
b.	Vaginac Aculei extremum acutius, ad quod Venenum, sub cruribus, defertur.
c.c.	Locus, ubi Vagina haec suum sulcum paulo magis claudit; ut crura Aculei intus haerentia tanto firmius in situ teneantur: quod sub lit. d.d. accuratius adhuc cerni potest.
d.d.	Crura Aculei, intra Vaginae sulcum composita, binisque Vaginae processibus, ante sub lit. c.c. exhibitis, pulchre in situ retenta.
e.e.e.	Margines recurvi Vaginae Aculei, qui intra sulcos Crurum Aculei recipiuntur, & tam Crura in Vagina retinent, quam liberum hisce motum huc illuc concedunt.
f.	Alterum Aculei Crus, altero paulo magis antrorsum, intra Vaginam, propulsum; ita tamen, ut Aculei mucro penitus intra Vaginam reconditus haereat.
g.	Alterum Aculei Crus altero magis retrorsum actum: unde tandem eoncipi potest, quomodo Aculeus, in vulnere defixus, profundius profundiusque penetret.
h.	Cavum Vaginae Aculei, qita amplissimum est.
i.	Cavi Vaginae Aculei pars angustior.
k.	Alterum Crus Aculei separatim exhibitum, in quo videri potest
l.l.	Sulcus, intra quem margo Vaginae recipitur, ut Crus sic huc atque illuc mobile sit.
m.	Segmentum Cruris Aculei transversim dissecti; quo melius Sulcus Cruris conspici possit.
n.	Sulcus idem, in altero Crure conspicuus.
o.	Extremum Sulci Cruris.
p.	Decem Unci recurvi, quibus plerumque quodlibet Crus instructum est.
q.q.q.	Alii quidam Unci Crurum, minus notabiles.
r.r.r.	Processus veluti cartilaginei, loco musculorum infervientes ad movenda Crura.
s.s.	Latera laevia Crurum, quibus haec sibi mutuo applicantur.
t.t.t.	Crurum partes postremae, sive ligamenta, quorum ope Crura exporriguntur.
v.v.	Duo loca, in quibus Aculeus apparet veluti geniculatus: id quod tamen nonnisi ab aëre, qui Venenum in Vagina haerens disparat, proficiscitur.

p.p.	Twee Spieren, die de Beenen des Angels binnen de scheede beweegen.
q.q.	Twee Aanhang sels des Angels, welke te gelyk met deselve bewogen worden, en den zelve maar als tot een verciering schynen te dienen.

Fig. III

Vertoont wederom den Angel wat klaarder, en verscheide dingen daar toe behoorende.

a.	Het dikke uiteinde van de Scheede des Angels, waar in het venyn word uitgestort.
b.	Het dunner uiteinde van de Scheede des Angles, in het welke het venyn onder de Beenen gebragt word.
c.c.	De plaats, alwaar deze Scheede haar groef een weenig meer sluit, op dat de beenen des Angels van binnen geplaatst zynde, des te sterker in haar plaats gehouden worden, 't welk by de letters d.d. nog naukeuriger kan gezien worden.
d.d.	De Beenen des Angels samengevouwen in de groef der Scheede, en door de twee uitsteeksels der Scheede, te vooren by de letters c.c. vertoont, wel in haar plaats gehouden.
e.e.e.	Kromagtige randen van de Scheede des Angels, welke in de groeven van de Beenen des Angels ontfangen worden, en de Beenen zo wel binnen de Scheede houden, als dezelve een vrye beweeging heen en weer vergunnen.
f.	Het eene Been des Angels, een weinig meer na vooren binnen de Scheede geschooven, dan het andere, zo nogtans, dat de punt des Angels 't eenemaal binnen de Scheede verborgen legt.
g.	Het andere Been des Angels meer na agteren geschoven dan het eerste: waarom men dan nu begrypen kan, hoe de Angel, in de wond vastgehegt, dieper en dieper doordringt.
h.	Het hol van de Scheede des Angels, daar die op het wydste is.
i.	Het naauwer gedeelte van het hol van de Scheede des Angeles.
k.	Het eene Been des Angels afzonderlyk vertoont, waar in gesien kan worden
l.l.	De groef, in welke de rand der Scheede ontfangen word, op dat het Been dus been en weer zou kunnen bewoogen worden.
m.	Een stuk van het Been des Angels dwars doorgesneeden, op dat de groef van het Been des te beter zou kunnen gesien worden.
n.	De zelve groef in het andere Been te sien.
o.	Het uiteinde van de groef des Beens.
p.	Tien kromme Haakskens, waar mede elk der Beenen gemeenlyk voorsien is.
q.q.q.	Eenige andere Haakskens der Beenen, minder aanmerkelyk.
r.r.r.	Kraakbeensgewyse aanhangsels, in plaats van Spieren dienende om de Beenen te beweegen.
s.s.	De gladde syden der Beenen, daar die tegen malkander aangelegt worden.
t.t.t.	De agterste gedeeltens der Beenen, of Banden door welker behulp de Beenen uitgestrekt worden.
v.v.	Twee plaatsen, waar in de Angel als knopagtig schynt; dog 't welk nergens anders van daan komt, als van de lucht, die het Venyn, in de Scheede zittende, van een scheyd.

[p. 42]

x.	Vesica Venenifera.
y.	Tubulus Venenum Vesicae infudens.
z.	Emissarium Vesicae Veneniferae.

Fig. IV.

Vesica Veneni cum suis annexis in Vespa & Crabrone.

a.	Vesica Veneni.
b.	Emissarium, quo in Vaginam defertur Venenum.
c.c.	Duo Tubuli, in posticam partem Vesicae Veneniferae inserti, Venenum in hanc deferentes. Unicus tantum in Ape observatur.
d.d.d.	Tubercula hinc inde in his Tubulis conspicua.
e.e.	Fines caeci, crassiores, horum Tubulorum.

Fig. V.

Modus Venenum Apis colligendi repraesentatur.

a.	Tubulus Vitreus, excipiendo Veneno inserviens.
b.	Aculei Mucro in Tubulum immissus, effundensque Venenum, e Vesicula digitis pressa excussum.

x.	Het Venynblaasken.
y.	Het Pypken, 't welk het Venyn in het Blaasken instort.
z.	De Uitloop van het Venynblaasken.

Fig. IV.

Het Venynblaasken met zyn aanhangsels in de Wesp en Horsel.

a.	Het Venynblaasken.
b.	De Uitloop, waar door het Venyn tot de Scbeede gebragt word.
c.c.	Twee Pypkens, in het agterste gedeelte van het Venynblaasken ingeplant, het Venyn daar na toe brengende. In de Bye word 'er maar een gevonden.
d.d.d.	Knopkens, hier en daar in dese Pypkens te zien.
e.e.	Blinde dikagtige uiteindens deser Pypkens.

Fig. V.

Word afgebeeld de manier, om het Venyn der Bye te versamelen.

a.	Een glaase Pypken, dienende om het Venyn te ontfangen.
b.	De Punt des Angels, in het Pypken ingestooken, en het Venyn, uit het Blaasken door het drukken der Vingers uitgeschud, uitstortende.