Werken. Deel 6

[p. 289]

Den lof der liefde

tot antwoord aen de redenrycke Gilde van Bergen S. Winnocx
die de Gilde van Rethorica tot Duynkercke versocht te beschryven welcke van de Goddelycke Deugden de verhevenste is gheschiedt in 't jaer 1705

Ick voel myn boezem door een Hemel-vlam ontsteken,

Om Liefdens zegen, roem en grootheyt uyt te spreken,
En aen te wyzen haer uytwerckingh, weerde en kracht.

O Liefde! die myn breyn vervult met dit ghedacht,

Ghebruyck, gebruyk van daegh myn letters en Gedichten,
Als soo veel fackelen, vyer-pylen, minne-schichten,
Om in d'aenhoorders hert te stoken uwen brant:
Of liever, boort ghy selfs door borst en inghewant,
Op dat een ieder voel de krachten van den Zegen,
Waer mee ghy in de Ziel soo minsaem komt gezegen.

Dry Deughden leyden ons tot 't eeuwigh saligh lot,

Gheloove, Hope en Liefde. In d'eerste jont ons Godt
Een licht, waer mede, hy verstant en wil doet scherpen
Om ons aen syne Wet en leeringh t'onderwerpen:
De tweede Deught die uyt de zelve spring-bron spruyt,
Leert onze Ziel met een onwanckelbaer besluyt
En vast betrouwen haer oneyndigh heyl betrachten:
De derde weckt ons aen om Godt met gansche krachten
Te lieven boven al, en onzen even-mensch,
Ghelyck wy geerne zyn bemint naer onzen wensch.

[p. 290]

 

Dees onwaerdeerelycke en minnelycke gaeven

 

Gunt den meedoogenden Verlosser syne slaeven

 

Uyt onverdienelycke en loutere ghenae;

 

Op dat elck aen het werck syns heyls de handen slae,

 

En naer hy van den bandt des vleys sal zyn ontbonden,

 

Een mede-wercker zy door synen Heer bevonden.

 

Vraeght iemant ons, waer in bestaet dat mede-werck,

 

Waer door de Ziel verdient een plaets in 's Hemels perck?

 

Dien seggen wy, Ghelooft, Betrouwt, Bemint: Hier mede

 

Verkryght men 't hoogh gheluck en d'eeuwigh-staende vrede:

 

Maer neen, Bemint, ghy sult dien grooten loon ontfaen,

 

Bemint, ghy hebt te saem Gheloove en Hoop voldaen,

 

Bemint, ghy hebt vervult al wat de Wet kan vragen,

 

Bemint, ghy hebt volbracht des Hoogstens wel-behagen.

 

'k Beken dat eenen Mensch aen wie 't Geloove ontbreeckt,

 

Door die mishaeghlyckheyt den Schepper tegen-steekt,

 

En sonder dese Deught syn leven siet verloopen,

 

In 't onvermogen van op Godt te konnen hopen;

 

Maer, schoon hy had 't Geloof soo levend en soo sterck,

 

Dat hy daer door uyt-scheen in menigh wonder-werck;

 

De Sonne stil dee staen, de bergen kon verzetten:

 

Schoon hy, door d'Hop' gheport, syn beenders gaf te pletten,

 

Syn vleys te scheuren en syn mergh aen 't vyer te braên,

 

Ontbreeckt de Liefde hem, al wat hy heeft ghedaen,

 

Wordt hem tot geen verdienst, tot geenen loon gerekent,

 

Maer tot een meerder schult en Ziel-last aen-getekent.

 

Indien den krancken Mensch door aerdsche lust verleyt,

 

De plicht van syne Ziel stelt in verghetentheyt,

 

En blindelinghs vervoert door syn begeerlyckheden,

 

't Ghebodt des Heeren derft moetwilligh overtreden

 

Geen Hope, geen Gheloove en komt hem dan ter baet,

[p. 291]

 

Ten zy hy naer syn Godt vol rouw en Liefde gaet,

 

En met een minne-vloedt van traenen wil versaecken

 

De snoode feylen die hem soo onweerdigh maecken...

 

O ghy! die onder 't jock der helsche slaverny

 

Versucht, door overdaedt en vuyle brassery,

 

Door gelt-sucht, ydelheyt, en hooveerdy benevelt:

 

O ghy! die door de boey der wellust vast gheknevelt,

 

In sondighe ghewoont' soo diep begraeven light?

 

Ryst uyt dien snooden slaep, ontsluyt uw traegh gesicht,

 

Om uw ellendigheyt en Ziel-ghevaer t'aenschouwen:

 

Begeeft u tot den Heer met innerlyck berouwen;

 

Belydt hem uwe schuldt, versoeckt syn onderstant,

 

Bemint hem, 't is genoegh: Al waert ghy tot den brandt

 

Der hel verwesen en in dertelheyt verdroncken,

 

Nu tot den halze toe ten afgrondt⁽¹⁾ neer-ghesoncken,

 

Bemint hem, hy vergeet uw wederspannigheyt,

 

Hy jont u syn ghenaede en goedertierentheyt...

 

Voorwaer daer is geen sond'aen d'Engh'len soo mishaeghlyck,

 

Soo haetigh aen den mensch, aen Godt soo onverdraeg'lyck,

 

Waer aen de Liefde niet tot soen en quytschel streckt;

 

Want door de Liefde wordt den sondaers last gedeckt;

 

Door haer is alle Deught bepaelt en af-ghemeten,

 

Door haer sien wy vervult de Schriften der Propheten.

 

O Liefde! ô dierbaer pandt! ô onwaerdeerbren schat!

 

O prys van 't eeuwigh Goedt! ô poort der Engh'le-Stadt!

 

O soeten voor-smaeck der oneyndelycke vreughden!

 

O Son van alle zede-en-Goddelycke Deughden!

 

Geluckigh die syn hert aen u g'heel over-geeft,

 

En op der aerde niet dan t'uwen opsicht leeft:

(1) halze toe ten afgrondt is herstel (naar de uitgave van 1722) van de drukfout: afgrondt toe ten halze.

[p. 292]

 

Wat gaeven zynder niet in sulck een Mensch te vinden?

 

Hy is soo lief-ghetal syn haeters als syn Vrinden;

 

Gheen feyl verargert hem; met goedt, erkent hy quaet;

 

Met swygen, lasteringh; met heuscheyt, bitse smaet;

 

Met lydtsaemheyt, ghewelt; met soetheyt, heete tooren;

 

Vry van naer achterdocht en quaedt vermoeden t'hooren,

 

Hy siet elck met eerbiedt en met groot-achtingh aen;

 

Hy leeft gheheel in Godt, hy blyft met Godt voldaen,

 

En sonder eenighe vernoegingh te verkiezen,

 

Hy wil g'heel syn begheerte in Godts begheert' verliezen

 

O thien mael Saligh, die sulck een geluck gheniet!

 

Maer dien volmaeckten staet die ons de Liefde aenbiet,

 

Is naer dit leven meest te hopen, te verbeyden,

 

Wanneer van dit geraemt de Ziel wordt af-gescheyden,

 

En 't sterflyck vindt bekleedt met d'onbederflyckheyt;

 

Dan denckt sy niet op 't gen' Gheloove en Hope seydt,

 

Dan siet sy haeren Godt die haer heeft uyt-gelezen,

 

Met ooghe tegen oogh, en Wezen, tegen Wezen:

 

Dan kent sy haeren Al, dan lieft sy wien sy kent,

 

Om hem in eeuwigheyt te lieven sonder endt.