|
| |
| |
| |
Gedachten gepast op den Aschdagh, tegen d'ongeregelde liefde.
memento homo quia pulvis es,
et in pulverem reverteris.
mensch, syt indachtigh dat gy stof syt
en in stof sult veranderen.
'k Sagh lestmael, soo men sou een dooden mensch begraven,
Uyt eenen diepen put veel dorre beenders, schraven;
Hier sagh ik soo my docht, een stuk van 't beckeneel;
Daer 't arm-been, schouderblat, en schenckels; hier een deel
Ontvleysde wervelen; daer d' onder-kaekebeenen;
Hier steert- en heupe-been; daer vingeren en teenen,
De sommige geheel, en d' ander half verrot.
Dit siende riep ik uyt: myn ziel gy syt wel sot,
Dat gy met liefde, tot een schepsel wort ontsteken,
't Gen endelyk moet syn in sulk een kuyl gesteken.
Die schoone, wien gy mint en wien gy soo waerdeert
Sal eens na desen syn in stof en asch verkeert.
Haer wangen sullen eens verliesen hunne verven,
Haer oogen hunnen glans en helle loncken derven;
Het karmosyne bloet, dat op haer lippen gloeyt,
De sneeu-gelyke melk die van haer voorhooft vloeyt;
De malsche poeselheyt en onverslenste bloesem,
Van haeren witten hals, en opgespannen boesem;
| |
| |
Die toverende verf van 't elpebeene vel,
Dat schoon en jeughdigh lyf, dat welgeschikt gestel
Sal eens veranderen van wesen ende vormen,
En worden 't stinckend' aes der onversade wormen;
Het graf, dat gy daer siet, sal eens de wooningh syn,
Van die haer nu begraeft in purper en satyn.
Uyt desen mont, die u bekoort met minne-stuypen,
Sal 't krielend' ongediert met duyst en duysent kruypen;
Een stank, gelyk een pest, sal rysen uyt die keel,
Die gy, op heden, noemt een honinghsoete deel:
De slangen sullen sigh met menigh kromten krollen,
En wringen uyt, en in die neus- en oogen-hollen,
De padden comen voort, uyt dese gulle borst
Die gy nu weerdigh acht d' omhelsingh van een vorst.
Dat jeughdigh vieys en bloet wort als gestampt te pletter,
En smelt ten lesten wegh als snot en vuylen etter,
En als dit alles is in modder-slyk vergaen,
Biedt u de dood-kist niet dan rotte beenders aen.
Och! is op sulk een pry myn sinlykheyt vervallen?
Is 't met dit wormen-nest, myn ziel, dat gy blyft mallen?
Is 't om soo morssigh stuk, dat gy uw end vergeet,
En stadigh uwe boey en eygen banden smeedt?
Hoe laet uw reden sigh door desen schyn bekooren?
Can een soo blinde drift haer schrander oordeel stooren?
Sal d' hoop van corte vreught, verleyden een gemoet,
Dat niet versaet en wort, dan met het hoogste goet?
Vergeet gy om wat vleys en beenders te vernoegen
Een minnaer, die met u sigh wilt voor eeuwigh voegen?
Denk wat uw lichaem is, eer gij dit toe sult staen;
Een lyk, dat met syn lief in wormen moet vergaen,
Soo vuyl, dat gene pen syn vuylnis can beschryven,
| |
| |
Soo stinckend, dat geen geur can synen stank verdryven:
Een ysselyk geraemt, wiens voorbeelt gij hier siet,
Een t' samenstel van asch, van aerde, en enckel niet;
Een romp, wiens schorsse dekt gelyke stof en beenen,
Als hier, voor uw gesicht, syn in dien put verschenen.
Sie daer het ledekant, dat hem hier na verwacht,
En waer hy rusten sal in een soo langen nacht:
Sie waer hy van 't gediert sal worden opgeeeten,
Benevens 't vuyl gestel, wiens min hem heeft beseten.
O wormen-aes! o graf! o etter-buyl! o slyk!
O ysselyk geraemt! o stinckend vleys! o lyk!
Sal ik, om onder u te kruypen en te wroeten,
Om eene geyle lust in vuyligheyt te boeten,
Aftrecken myne min van 't ongeschapen goet,
Dat eeuwigh 't selve blyft en 't herte gheel voldoet?
Sal myne ziel, alleen voor haeren Godt geschapen,
Haer selven in wat slyk en modder gaen vergapen?
Sal eene corte vreugt my maken onderdaen,
Van die, benevens my, in etter moet vergaen?
Och! sou voorleden vreugt en lust ons comen laven,
Als wy te samen syn, in eenen put, begraven?...
Wat baet ons, op dien tyt, in een soo stinckend kot,
Het pynelyk gedacht van 't onderlingh genot?
Wat baet my dan 't gesicht van haere soete loncken,
Wanneer ik by haer ligh in 't duyster graf gesoncken?
Wat baet my dan 't gehoor van haer verlieft gesangh
Wanneer uyt yder oor sal kruypen eene slangh?
Sou haeren soeten geur, myn reuk die'r tyt versoeten,
Als ik in etter sal en stinckend modder wroeten?
Of sou haer poesel' hant my strelen in een kuyl
Daer ik gevoeleloos, diep onder d' aerde schuyl?
| |
| |
Ha neen! 't is dan gedaen met sinnen en met leden,
Met al wat heeft gedient tot dese dertelheden;
Daer is gehoor, nogh reuk, gevoelen, nogh gesicht
In een verstorven romp die onder d' aerde light.
De ziel die door de doot van hem is afgescheyden,
Siet dan, hoe dwaes sy haer van 't lichaem liet verleyden,
Beclaegt dan, maer te laet, 't misbruyk van haeren tyt,
En kent dat sy met recht voor haere sonden lydt.
Dan roept sy: had ik togh myn oogen toegesloten,
Als schoonheyt ende min my t' alle kant beschoten;
Had ik togh doof geweest wanneer die meire-min
Haer strelende geluyt dee klincken in myn sin!
Och! had ik nimmermeer den tover-geur gerooken,
Waer mee de weelde quam in my haer pesten stooken!
Och! waer myn lichaem noyt door wellust aengeroert,
Soo waer ik aerme ziel tot wulpsheyt noyt vervoert!
O lichaem! stof, en asch, o aes van gifte dieren!
Waerom u soo gestreelt, waerom u soo te vieren?
Waerom, wanneer gy was met my, och arm, gepaert,
En overley ik niet, hoe vuyl, hoe snoot gy waert?
Soo stort die dwase ziel haer vruchteloose klachten,
Soo toont sy hoe men moet syn dertel lichaem achten;
Comt, spiegelt u daer aen, die nogh in 't leven syt
En uwen levens loop soo blindelings verslyt.
Comt, spiegelt u daer aen, brandstooksters van het minnen,
Die op wat schoonheyt stelt geheel uw hert en sinnen,
Die van uw weeligh vleys den wille slave maekt,
En wie den wellust-drank soo soet, soo lecker smaekt.
Comt, spiegelt u daeraen, o meireminne-slaven
Die light tot over 't hooft in vleys en bloet begraven;
Die aen een vuyle pop staeg aen autaeren recht,
| |
| |
En u geluckigh acht te wesen haeren knecht.
Comt hier, comt aen het graf, aenschouwt de rotte leden,
Van die wel eer voor u dien wegh syn ingetreden;
Daer is het lende-been van eenen jongen quant,
Die voor syn venus heeft tot in het graf gebrant.
Daer is het kaeke-been van eene sangh-heldinne,
Die aen de jonkheyt scheen te wesen een goddinne;
Siet of gy hier nogh vindt haer lonckende gesicht,
Siet, wat al schoonheyt hier, met haer, begraven light.
Soo gy geen oogen hebt, stelt uwen reuk te wercken,
Gy sult, van stonden aen, haer soetigheyt bemercken;
Of steekt de handen neer, haelt haeren kop vry uyt,
En let wat stoffe dien in 't beckeneel besluyt.
Daer vindt gy slyk, en asch, en wormen, ende slangen,
Die met hun kronckel-lyf den dooden bol omvangen;
Daer vindt gy u 's gelyk: O menschen merkt dit aen;
Gij syt togh stof en asch, en sult in asch vergaen.
Myn ziel terwyl gy nogh in 't lichaem syt gevangen,
En laet u nimmermeer van uwe lusten prangen;
Bedwingt het dertel vleys dat uwen wil verleyt,
En onderdruk daer in gheel uw begeerlykheyt.
Wanneer de wellust u, na desen, comt vertoogen,
Die schoone voor wie gy soo dikwils waert geboogen,
Gedenk in 't heete van de blinde minne-drift,
Met wat een bittre gal haer soetheyt is vergift.
Gedenk dat al de vreugt, die sy can mededeelen,
U midden in 't genot, sal smerten en verveelen,
En dat haer jeughdigh lyf, op wie uw lusten staen,
Niet is dan stof en asch, en sal in asch vergaen.
Ha ziele 't waer te ver uw edeldom verge ten:
Uw oirsprongh is te schoon, uw driften ongemeten;
| |
| |
Geen schepsel can op aerd versaden uw gemoet,
Bewaer uw liefde dan voor een volmaekter goet;
Bewaer uw liefde dan voor die met syne gaven,
En jonsten, sonder end haer voeden can en laven;
Bewaer se voor uw wit, uw oogmerk, uwen Al,
Die u beminnen wilt, die u vernoegen sal.
Met desen sult gy u voorsichtiglyk verbinden,
In desen sult gy ook al uw behagen vinden;
Ey laet de weelde dan, laet d' aerdsche schoonheyt staen,
Sy is, dogh, stof en asch en sal in asch vergaen.
Ja, ja ik laet se gaen en wil myn oogh onthouwen
Van sinnelyk t' aensien d' aenlokselen der vrouwen,
Al quam Helena self die Troyen stak in brant,
Ik keerd, op selven tyt, 't gesicht van d' ander kant.
Met recht, want, nu sy kon een ryk in brande steken,
Te lichter soude sy myn cleynen romp ontsteken;
Neen, geen Helena sou my in haer netten vâen,
Sy was dogh, stof en asch, en is in asch vergaen.
En schoon sy eeuwigh cost in haere jeught volherden,
Nogh wil ik noyt, door lust, tot haer gedreven werden,
Nogh wil ik nimmermeer, soo verre syn voldaen;
Ik ben dogh niet dan stof, en sal in stof vergaen.
| |
Toemaet
'k Sagh lest in een beslykte kuyl
Een swyn tot over d' ooren wroeten,
En slobberen met synen muyl
Om in den drek syn lust te boeten;
Het scheen 'er soo afsienigh uyt,
| |
| |
Dat ik myn oogen moeste luyken,
Terwyl 't al knorren overluyt,
In synen modder-poel bleef duyken.
De jongens gaven 't menigh stoot,
De honden dreygden 't met hun tanden,
Maer 't lagh soo vreedsaem in de goot
Gelyk een kalf in klaver-landen.
Geen bacchus gast heeft oyt den wyn
Soo lecker in syn keel getrocken,
Gelyk dit onbesuysde swyn
Dat stinckend slijk scheen in te slocken.
Ik stont verstelt in dit gedacht,
En 't dochte my, dat tegen reden,
Natuer een dier had voorts gebracht
Vervoert tot sulcke vuyligheden.
Ik kon niet vatten, waerom sy
Volmaektster van soo schoone wercken,
Gestelt had in haer bouwery
Een hatelyk en morsigh vercken,
Myn maege walgde, doen myn oogh
Weer onvoorsiens het beest aenschoude,
Ik voelde dat my dit vertoogh
Den boesem en het hert benaude.
O hert! hoe comt gy nu soo teer?
Hoe steekt u dit gediert soo tegen?
Gedenk, onaerdigh hert, hoe seer
Gy tot een vuyler syt genegen;
Gy mint een hatelyker dier,
Niet temmelyk met boey nogh banden,
Dat d' oogen heeft vol giftigh vier,
Dat pesten broedt in d' ingewanden.
| |
| |
Gy mint een beest, dat soetjes fluyt,
Om syn venyn in d' oor te blasen,
Dat gheel den dagh en nacht is uyt
Om met uw vleys syn darmen t' aesen,
Dat sinnen door bedrogh bekoort,
Dat reden door gevley betovert,
Dat endelyk de zielen moort,
Soo ras de willen syn verovert.
Dat by de vuylnis, van een swyn
De galle voedt van gifte slangen,
Dat uyt syn keele spouwt venyn,
En stinckend etter uyt syn wangen,
Wel hoe? my dunkt gy staet verstelt,
En schynt dat monster niet te kennen,
Dat met soo doodelyk gewelt
Gewent is ziel en lyf te schennen.
Laes! sijt gij niet indachtigh meer
Den boosen aert van Babels Dante,
Die in uw krank gestel wel eer,
Al kussen, haeren moort-priem plantte?
Hebt gy vergeten wat venyn
Sy in u schoot uyt haere lippen,
Wat wreede smert, wat helsche pyn
Sy in de wulpsheyt liet ontslippen?
Is u ontvallen in wat sloot
Van modder, gij met haer gesoncken,
Van reden, en verstant ontbloot
In lust en weelde lagh verdroncken?
Indien dit niet ontvallen is,
Segh, waerom walgt gy,in 't bemercken,
| |
| |
Op 't wroeten van een morssigh vercken?
Walgh voor die half verrotte pry,
Die, schoon vol etter in den boesem,
De ziele sleypt in slaverny,
Betovert door een valsche bloesem.
Walgh voor een stuk bedorven vleys,
Waer op uw sinnen watertanden,
Om dat het, naer uw dwaesheyts eysch
't Gevoelen streelt van uwe handen.
Walgh voor een sak vol gal en drek
Die eens met stank sal openspatten,
Misschien, doen gy, door weelde-gek,
Die met uw armen sult omvatten.
Ach! Kan 'er in een morssigh swyn,
Iet stinckender, iet vuyler syn?
|
|
Auteursrecht onbekend