Werken. Deel 5
(1930)–Michiel de Swaen–
Auteursrecht onbekend
[pagina 118]
| |
Uytleggingh.Alwat ter werelt is geschapen trekt syn wesen
Uyt water, locht, en vier, en aerde, die voor desen
d' Almachte Wysheyt Godts getrocken heeft uyt niet.
Hier onder heeft het vier het opperste gebiet,
En schynt den geest te syn, die d' ander doet bewegen,
't Is 't vier, waer door de locht naer boven comt gestegen,
't Is 't vier, dat ryk gesteent en gout in d' aerde voedt,
Dat in de coude zee het saet der visschen broedt.
Neemt wegh dat element wat planten sullen groeyen,
Wat boomen op het velt of in de hoven bloeyen?
Wat dieren comen voort wanneer de warmt' ontbreekt?
't Is 't vier dat in den mensch de wackerheyt ontsteekt,
Want, als hy sonder dit, doorstaet de wintervlagen
Hy beeft en heeft geen macht om t' eygen lyf te dragen.
Hierom wiert dese stof van 't heydendom voor heen
Als eene godlykheyt geviert en aengebêen:
Hierom heeft Romen self een Tempel op doen bouwen,
Om daer een stadigh vier, door maeghden t' onderhouwen
| |
[pagina 119]
| |
Ook wiert het in die plaets voor heyligh gewaerdeert.
Die stadt, door wiens gebiet dit Al was overheert,
Dacht dat den Keyser-staf moest vallen uyt haer handen,
Wanneer voor Vestaes beelt 't vier ophiel van te branden.
Verdwaelde Romen! hebt gy 't vier ook soo geacht,
Wanneer uw trots gebouw, dat soo vol waen en pracht
Het hooft ten hemel droegh, verandert wiert in asschen
Wyl Nero Troyens sangh op uwen brant quam passen?
Dan was 't geen godtsdienst weert, dan hebt gy 't self versmaet,
Dan scheen het u een vloek, een pest, een meerder quaet.
Verblyders in den tyt siet daer den gront beschreven,
Van 't Raetsel u van daegh, tot oeffeningh gegeven:
't Is vier dat 't heydendom in Tempels heeft geviert,
Dat van den Afgodist voor Godt aenbeden wiert.
Het vier is altyt quaet, wanneer het comt te blaken
In borgerlyk gebouw, in kercken, torens, daken,
Dan is er niet een mensch die sigh begeeft tot rust
Voor dien gevreesden brant gestut sy en gebluscht.
Het vier is altyt goet voor reysers die vermoeyt syn,
Voor leden schaers gedekt, voor voeten die ontschoeyt syn,
Goet om de rauwe spys te kooken in den heert
En wat der menschen tongh tot leckerny begeert.
Maer comt het niet te nae, nogh vat het niet met d'handen,
Want 't gen van verren broedt sou u van by verbranden;
Den eenen is er door geschonden en verstikt,
Terwyl den anderen versterkt wort en verquikt.
Wat segh ik van syn cracht om ovens te doen gloeyen,
Om water uyt gewas en kruyden te doen vloeyen;
Om oly, geest, en locht te trecken uyt droogh hout,
Uyt asschen, aerd, en sant de maken suyver sout?
Wat segh ik van syn vlucht door wien het wort verheven
| |
[pagina 120]
| |
Ver boven 't firmament, waerin de wolcken sweven?
De snelligheyt van vier en vlammen overtreft
Den Arent, die uyt sicht sigh met syn vleugels heft.
Maer wyl het sigh verheft, 't doet dikwils nederploffen
Gebouwen die op konst en hun' Aeloudtheyt stoffen,
Ja smyt somwylen ook een toren gheel om ver
Die met syn trotse naeld stak naer de morgen-ster.
Dogh in de wonderhêen, die 't vier comt uyt te wercken,
Is eene, boven al, by yder aen te mercken,
Strekt een aen alle mensch tot voorbeelt en tot leer,
Te weten, dagh en nacht, te waken voor den Heer.
Geen kerk waer binnen rust des Heerens offerhande
In welcke men het vier niet siet geduerigh brande?
De lamp die in den koor by daegh en nachte blaekt
Is dat sorghvuldigh vier, dat voor den Heere waekt.
Soo moet uw ziele, Mensch, met al de sinnen waken,
Soo moet uw driftigh hert, met syne tochten blaken,
Soo moet uw reyn gemoet en uw verlicht verstant
Staegh schynen voor den Heer, gelyk een lamp die brandt.
Gelyk een lamp die brandt, bestraelt door Godes minnen,
Die d' oly van de Deught geduerigh voedt van binnen:
Ach! wie die min bestraelt en dese oly voedt
Syn ziele geeft meer glans dan 't licht der lampen doet.
|
|