|
| |
| |
| |
XVIII. Gesang,
Op Jesus Nagelinge en oprechtinge aen het Kruys.
Naer dees geproefde gal, bestaen die vreede gasten
De kleeren van myn Heer en Heyland aen te tasten;
Sy rucken 't onderkleed met sulk een felheyt uyt,
Dat 't bloedig sap op nieuw uyt al de wonden spruyt;
D'hert-aderen gaen wêer aen alle zyden open:
Dat edelmoedig Bloed, verhit om uyt te lopen
Tot onse saligheyt, springt soo uyt ieder wond,
Als of het nu maer eerst dien lieven uytgang vond.
Syn lichaem schynt doorboord met duysend kleyne buysen,
Waeruyt dat dierbaer Vocht, al springende, komt bruysen;
Op eenen oogwenk komt de plaetse, waer hy staet,
Soo vlammig-rood geverft, als bloosend' incarnaet.
't Was schrickelyk om sien, hoe diep de schouder-wonden,
Door 't draegen van het Kruys, vereenigt, open stonden;
't Scheen of een gragen wolf 't verslindende gebit
Verscheyde reysen had geslaegen door dat lit.
Men soud, om eenigsins syn wonden uyt te leggen,
Van myn verscheurden Heer, met reden mogen seggen;
Eylaes! een wild gediert, door hongers-nood benouwt,
Heeft syn gestel aldus verslonden in het wouwt:
Maer, ach! dat voorwerp, 't gen' uyt steent soud'traenen trecken,
| |
| |
Kan geene deerenis in 't Jods gebroed verwecken;
Sy werpen met geweld hem neder op den bast,
En grypen, dien syn been, dien syne handen vast.
Een van de beulen hol van kaken, swart van oogen,
Heeft, tot 't geboorde gat de rechter uytgetoogen;
Een ander trekt met haest een groeven nagel uyt,
En stelt die met het spits op Jesus teere huyt:
Een derden komt hier op, met felle moker-slaegen,
Het stomp-gesmede stael door vleys en aders jagen;
Op ieder hamer-slag syn zen'wen krimpen op,
Syn boesem word bevaên met eenen herte-klop.
De spieren, die den arm en elleboog bedecken,
Beginnen tegen-een, al trillende te trecken;
Den hals buygt mede scheuns, het hooft keert zydewaert,
De keel en strotte swelt, den adem word beswaert.
Hier past den beul niet op, maer, even vol van tooren,
Gaet Jesus slinke hand, op haere plaets, doorbooren;
Dog, siende die nog verr' van 't uytgeboorde gat,
Heeft hy-se met een touw, al vloeken, aengevat:
Hier med'doet hy de hand soo ongenadig recken,
Tot sy het nagel-gat kan t'eenemael bedecken.
Myn ziele, wat torment moet Jesus hier doorstaen!
De pesen zyn geschuert, de litten g'heel ontdaen;
Den arm uyt d'holligheyt van 't schouder-blad gerocken,
Den elleboog uyt syn' inledingen getrocken;
't Gevrichte van den vuyst, hoe sterk en vast vereent,
Gescheyden met geweld van t'onder-arms gebeent.
Men siet de bange borst, door dit geweldig rucken,
De sleutel-beenen met de ribben t'saemen drucken;
Het hooft, dat zydewaert eerst naer beneden boog,
Met eenen ronden hals, gespannen naer omhoog.
| |
| |
Soo ras den Heyland sag doornageld syne handen,
Syn voeten worden t'saem geknelt met strenge banden,
En met het onderlyf getrocken naer benêen.
Dat grauwsaem rucken scheyd de wervelen van een,
De dyen van d'heupen en de knien van hunne schyven;
Soo dat'er geen van al kan vastgeschakelt blyven:
Den schenkel word met kracht gedreven uyt syn koot,
Elk been doorstaet syn deel van d'algemeene noot.
Dus trecken wederzyds de woedende soldaeten,
Tot dat men ieder voet kan passen op de gaeten,
Waer op den beul terstond de plompe nagels kant,
En met den moker dryft door d'een en d'ander plant.
Die felle slaegen doen d'omstaenders ooren ronken,
T'wyl uyt 't geplettert stael uytspringen menig vonken:
Den Onbesnêen vervloekt de Jodsche rasernien,
Hy keert syn oogen om, om 't feyt niet meer te sien.
Marie! Moeder Maegd, waer zyt gy, t'wyl de Joden
Hun nydigheyt voldoen, met uwen Soon te dooden?
Waer zyt gy t'wyl den beul hem door de leden boord?
En, onder schyn van recht, soo schandelyk vermoord?
Myn ziele, ziet gy niet die Moeder daer ter zyden,
Aenschouwen haeren Soon, in 't hoogste van syn lyden?
Den lesten dood-stryd staet op haer gelaet geverft,
En 't is een wonder werk dat sy het niet besterft.
't Schynt dat de beulen, die de strenge koorden langen,
In Jesus bloedig Lyf Marias ziele prangen;
De Joden sien niet eens grammoedig op den Soon,
Of schynen met hun oog de Moeder self te dôon.
Het fel gedreun van een der minste moker-smeten,
Heeft haer medogend hert tot in den grond gespleten:
Een krak, van haeren Soons ontledigde gevricht,
| |
| |
Dryft door haer boesem heen een doodelyke schicht:
De suchten, die sy hem hoort in syn smerten geven;
Zyn scherpe lancien die steken naer haer leven;
De traenen die sy siet langs syne wangen gaen,
Zyn als een bitt're zee, waer in sy moet vergaen.
O Moeder! Wierd gy oyt geperst door medesmerte,
Quaem oyt een sweert van rouw doorsteken uw teer herte,
Dit is besonderlyk geschied op desen dag,
Wanneer gy uwen Soon op 't Kruys genagelt sag.
O Sions Dochter! wie sal uwe droefheyt stutten?
Uw droefheyt is een zee, wie kan de zee uytputten?
Eylaes de zee en is soo ongrondeerbaer niet,
Dan 's Moeders herte-wee, benauwtheyt en verdriet.
Terwyl de Moeder treurt, die vreede Roomsche Knechten
Gaen haeren lieven Soon met syne galg oprechten:
Die slepen 't onderdeel van 't Kruys tot aen den put;
Dien bind de koorden aen de zyden; desen stut
Den balk met synen rugg', al bytend' op de tanden;
Die steken met den voet; dees heffen met de handen;
Die trecken by de koord; die schooren met een lêer,
Op dat het wichtig hout niet slinger' hêen en wêer:
S'arbeyden al soo sterk, dat hunne kleed'ren scheuren.
De Priesters moedigen; d'omstaende vrouwen treuren;
De kinders schreeuwen t'wyl het Kruys van d'aerde ryst:
Ten lesten word den balk recht overend' gehyst,
Waer naer sy, sonder steun van handspeek ofte blocken,
Hem, met een snellen vaert, in d'aerde laeten schocken.
Dan was 't dat Jesus lyf verscheen aen ieders oog,
Als eene strenge pees, gespannen op syn boog:
Dan sag men, door den schok, doorstaen in 't Kruys te planten
Den bloedvlied wederom vernieuwt aen alle kanten,
| |
| |
Voornaemlyk in de wond' van ieder hand en voet.
Uyt dese quaemen vier uytspuytingen van bloed,
Gelyk aen straelen van vier wyn-vats kraenen, breken.
O Wonden! neen, ik mis, geen Wonden meer, maer Beken
Van jonsten, soetigheyt, bermhertigheyt en min:
O Beken! aller heyls en saligheyts begin,
Waer uyt dat dierbaer Nat geduerig komt gedreven,
't Gen' onse zielen laeft en strekt ten eeuwig leven:
O Beken! 't is uyt u, dat nedervloeyd den Wyn,
Door wie de Maegden vry van alle vlecken zyn:
Gy zyt de Wateren, gy zyt de vier Rivieren,
Die uyt het Paradys door 't aerdryk komen swieren:
Ach! als men eens aen u syn dorstig herte bluscht,
De ziele swemt in vreugd en honig-soete lust.
Terwyl die wonden my met troost en vred'omvangen,
Ik sien twee moordenaers bezyden Jesus hangen:
Te weten, dit ontbrak nog aen der Joden haet,
Dat hy by boosen wierd geleken en versmaet.
Ha! Joden, 't is vergeefs myn Heyland dus versteken,
Siet daer, Pilatus schrift komt self u tegenspreken,
Hy stelt in Rooms, Hebreeuws en Grieks op 't Kruys ten toon:
Jesus van Nazareth, den Koning van de Jôon.
Wat kreunt gy? Gaet hy sal u dit tot antwoord geven;
't Gen'ik geschreven heb, heb ik voor goed geschreven:
Gelykt myn Jesus dan by geene roovers meer,
Acht hem voor uwen Vorst en waeren opper-Heer.
Och! die rampsalige zyn rechte siende-blinden,
Sy konnen op de galg des Kruys geen Koning vinden;
Sy houden hem met vloek en gruw'len overlaen,
Die aen soodanig hout de dood moet onderstaen.
O Kruys! dat aen de Jôon waert een vervloekingsteeken,
| |
| |
Laet uwe zegenen in mynen boesem leeken:
Gy zyt den Levens boom, die aen de ziele geeft
Een voedsel, door wiens kracht sy onbederflyk leeft;
Gy zyt den Regenboog, een teeken, in de wolken,
Van vrede, tusschen Godt en alle d'aerdsche volken;
Gy zyt de Leeder, die den ouden Jacob sag,
Als hy op eenen steen, in 't veld te slaepen lag;
Gy zyt dat krachtig Hout, 't gen' al de bitterheden
Der wat'ren doet vergaen in honig-soetigheden;
Gy zyt die wond're Roed', die Israël voorhêen
Met water heeft gelaeft uyt eenen harden steen;
Gy zyt den Sleutel, die het Paradys stelt open,
Aen alle die in u op hunne reyse hopen;
Gy zyt den weerden Steel, die voortbragt eene bloem,
Des aerdens liefste vreugd, des Hemels hoogste roem;
Den tyd genaekt, wanneer men sal voor uw vermogen
De grootste Koningen der wereld sien gebogen;
Wanneer geheel dit Al, vol vrees, en vol ootmoed,
In 't sicht van desen Berg, u vallen sal te voet.
Wat segg' ik? Eer de son naer 't westen gaet vertrecken
Sult gy haer aenschyn doen met duysternis bedecken,
En werpen 't Opper-hooft der onderaerdsche macht,
Verwonnen en geboeyt, in d'eeuwig staende nacht.
Ach! als dien vyand my beset met syne lagen,
Wilt hem, ô heylig Kruys! dog verre van my jagen,
Weest my een vasten stut in all' aenstaende nood,
Weest my, verwinnend'Kruys! een palm-tak naer myn Dood.
| |
| |
| |
Toesang.
Onder al het vruchtbaer hout,
Dat men nevens water-beken,
Of in hoven, of in 't wout
Syne tacken siet uytsteken
Is'er geen, (hoe hoog en schoon)
Dat by 't hout kan syn geleken,
't Gene droeg des Hoogstens Soon.
Hooger als op Libans top,
Die, met synen trotsen kop,
In de wolken schynt te sweven;
Die soo soeten reuk komt geven
Waer men Balsem uyt siet vloeyen,
Is den boom, wien 's hemels Pant
Wilt met eygen Bloed besproeyen:
Door de krachten van dat Vocht,
Schiet dien Boom veel duysend bloeyen,
Die vervullen aerd en locht.
Nog den Wyngaerd, soo gepresen,
Om haer groote vruchtbaerheyt
| |
| |
Mag daer by geleken wesen;
Roos, uw bloed-verf gaet te niet,
Palm, uw schoonheyt word verwesen,
Als men dese Plant aensiet.
Schoone Plant, gezegent Hout,
Waer den Heyland aen bleef hangen,
T'wyl de dood ter dood benouwt,
Sag versterven syne wangen,
Door u vinden wy het spoor,
Dat door syn verdwaelde gangen
Onsen eersten Vaêr verloor.
Heylig Kruys, der zielen wensch,
Leydsman van den Blind-gebooren,
Steunsel van den kranken mensch,
Troost, van die in traenen smooren,
Satans nêerlaeg en verderf,
Saligheyt der uytverkooren,
Leyd my in des Hemels erf:
Nu ik u voor my sie waken,
'k Hop' daer seker in te raken.
|
|
Auteursrecht onbekend