|
| |
| |
| |
XV. Gesang,
Op Jesus verwysinge door Pilatus.
Het volk, door 't Priesterdom, tot bloed-dorst meer ontsteken,
Wilt van bermhertigheyt, nog deernis hooren spreken;
't Medoogend' keert in haet: sy sien myn Jesus aen,
Als eenen, die syn Stam en Godtsdienst wilt verraen:
Sy duncken Godt door hem een offer op te dragen,
Dat syne Majesteyt ten hoogsten sal behagen;
Dit doet, dat ieder een met nieuwe felheyt tiert:
Weg, neemt hem, hangt hem op, die onse Wet schoffiert.
Pilatus, om het stuk, met sorg en angst bevangen,
Segt: neemt gy lieden hem, verwyst hem, doet hem hangen;
Want ik bevind in hem geen schuld, die sulkx verdient.
Hier tegen word'er wêer door Cayphas ingedient:
Wy hebben wetten, die hem tot de dood verdoemen,
Om dat hy sig den Soon des Hoogstens durfde noemen.
Dees antwoord maekt Pilaet nog meer dan oyt benouwt;
Syn yver voor het recht, en mynen Heer, verflouwt:
De Godes lastering, de breuk van Moyses Wetten,
Beginnen syn besluyt en moedigheyt t'ontsetten.
De sake valt hem vremd, hy weet in 't roomsche Recht
Geen Wet, die straf of boet aen sulk misdaed oplegt.
Dies doet de twyffeling hem weder binnen treden,
| |
| |
Waer hy myn Minne-vorst bemaent met dese reden:
Wie zyt gy? Uyt wat huys of stamme komt gy voort?
Wie styft u in die vraeg, verwaenden Rechter? hoort
Wat syn Heer Vader self, voor wie de Chooren buygen,
Van synen oorsprong quam voor menig eeuw betuygen.
‘Gy zyt myn weerden Soon, 't afbeeldsel van myn macht,
‘Voor 't licht der morgen-sterr' heb ik u voortgebracht.
Pilate, voor dit Al, uyt Niet, quam opgeresen,
Was dien Beschuldigden vereent met 't eeuwig Wezen,
Uyt Vader, en uyt hem sproot d'ongeschapen Min,
't Beginsel was met hem, en hy was in 't begin.
Hy is soo groot, soo wys, soo oud als synen Vader,
't Licht der alsiende Son, des Springbrons levens Ader;
Hy voerd het hoogste Woord in 't Goddelyk gebiet,
't Is al door hem, wat is, en sonder hem waer 't niet.
Het leven was in hem, uyt hem sproot allen luyster,
De nacht word door hem klaer, 't licht sonder hem waer duyster:
Hy is het waere Licht, dat allen mensch bestraelt,
Die uyt syn Moeders schoot eerst op der aerden daelt.
Hy quam ter wereld, die hy selve had geschapen,
En wierd aldaer ontkent van syne minste knapen:
Nu wilt hem ieder een doen naer de slachting gaen,
Dog, sonder syne hulp, kan niemant blyven staen.
Neemt syn vermogen weg, noyt word'er mensch geboren;
Neemt syne liefde weg, de wereld gaet verloren;
Sluyt hy syn oogen toe, 't word nacht in 's hemels Hof;
Houd hy syn armen stil, 't moet al vergaen in stof.
O Rechter! dit's een deel der wondere eygendommen,
Met wie hy is uyt Godt voor eeuwig voortsgekommen;
En vraegt hem dan niet meer van waer hy komen mag,
| |
| |
't En zy gy tergen sult syn Goddelyk gesag.
Stil myne stem, waerom soo hevig opgestegen?
Gy had voorsichtiger met Jesus stil geswegen,
Die (schoon hy van syn staet, geslacht en weerdigheyd
Soo veel te seggen heeft) niet 't alderminste seyd.
Dit brengt den President nog dieper in verlangen,
Waer op hy weder heeft dees reden aengevangen:
Niet spreken? Weet gy niet, dat onder myn gewelt
En vonnis, uwe dood en leven zyn gestelt?
Hier op seyd mynen Heer: gy soude niet vermogen
Op my, 't en zy u dit den Hoogsten wilt gedogen;
En daerom strekt dit hem, die my met schand vervult,
En u gelevert heeft tot meerder sond en schult.
Dees antwoord dryft Pilaet, verbaesder als te vooren,
Wêer buyten, om het volk tot deernis te bekooren:
Maer hy ontmoet daer niet, als herten van metael,
Waer op hy vruchteloos doet stormen syne tael.
Sy roepen: soo gy durft ontslaken dien verwesen,
Gy sult naer desen noyt den vriend van Caesar wesen;
Want ieder, die naer Kroon of Koning-scepter tracht,
Stelt met wêerspannigheyt sig tegen Caesars macht.
Dit was een donder-slag in 't herte van den Rechter,
't Ontvalt hem, dat hy is d'onnooselheyts voorvechter:
Hy suyselt, hy versterft in 't aensicht als een lyk,
't Schynt Caesar hem alreed gaat bannen uyt het Ryk.
Syn oordeel is verdraeyt, hy weet niet wat beginnen;
Hy trekt ten lesten wêer tot mynen Jesus binnen,
Dit deerelyk vertoog vermeerdert synen dwang,
Hy word tot in de ziel ontstelt, benouwt en bang.
Pilate, wat is dit? Waer laet gy u verrucken?
Sult gy den Sone Godts om menschen opsicht drucken?
| |
| |
Sult gy 't onschuldig lyf doen scheyden van den geest,
Om dat gy andersins der Joden opspraek vreest?
Beraed u, overlegt de voor-en-tegen-reden,
Eer gy, tot een besluyt, van sulk gewicht gaet treden.
Hier staet Rechtveerdigheyt, en ginder eygen baet;
Hier swygt d'Onnooselheyt, en ginder tiert den haet.
Sal haet, en eygen baet de schael doen overwegen?
O Rechter! siet voor u, daer is veel aengelegen:
Voldoen aen eygen baet is Recht en Wet versmoord,
Toestemmen aen den Staet is plichtig zyn aen moord.
Rechtveerdigheyt moet blind, onroerelyk en vast staen,
Al quamen tegen haer geweld en overlast aen:
Den Rechter is soo vast aen syne plicht gehecht,
Dat hem geen lyfs gevaer mag scheyden van het recht.
Al moeste gy voortaen noyt vriend van Caesar wesen,
Gy moet met alle macht beschermen dien verwesen,
Nadien u seker blykt, dat d'Opper-priesters haet
Hem dus veroordeelt heeft uyt enkel nyd en haet.
Stil, myne ziel, daer leyd den Rechter Jesus buyten.
Och! sal hy hem misschien syn boeyen doen ontsluyten?
O neen! hy siet'er my al t'ongenadig uyt,
't Schynt, dat hy in syn hert alreede 't vonnis sluyt.
Het was Paesch-avond, en niet verre van ses uren,
Naer 't Jodens uer-werk, als men Jesus voort sag sleuren
Ter Vierschaer, in 't hebreeuws geheeten Gabatha.
Terstond send hem 't Gemeent een fel geschater na,
Gelyk een wolven trop op eenig lam verbeten.
Pilatus, soo hy in syn Recht-stoel was geseten,
Geeft teeken met de hand, en segt met luyder stem:
Siet uwen Koning!... 't volk dus weder tegen hem:
Weg, neemt hem, hangt hem op... Pilaet met holle wangen,
| |
| |
Roept wêer daer tegen: sal ik uwen Koning hangen?
Sy tieren andermael: wy kennen geene Kroon
Als Caesars; Caesar is den Koning van de Jôon.
Den naem van Caesar doet Pilatus weder beven,
En seffens syne plicht, en Jesus recht opgeven:
Hy dunkt, 't waer best de vraeg der Joden toe te staen,
Als d'onrust van Tybeer op hunnen hals te laên,
En 't schynt hem weynig den Onnooselen t'ontlyven,
Als hy met ruste mag in Caesars vriendschap blyven.
Verrader van de Wet, vertreder van het Recht!
Is 't soo, dat gy aen u des Keysers vriendschap hecht?
Hoe, dunkt gy dat den Vorst u jonsten sal bewysen,
Om dat gy gaet ter dood d'Onnooselheyt verwysen?
Verhopt gy desen loon van dat gestorte Bloed?
Gaet, Rechts ontheyliger, gaet monster, uytgebroed
Tot schennis en verderf van trouwigheyt en wetten!
Gaet snooden, die voor 't Recht durft 't menschens opsicht setten:
Verwacht, dat 't hemels-vier u schende op staende voet,
Op dat soo weerde straf uw voorbeeld vluchten doet.
Myn ziel, waerom Pilaet syn misslag dus verweten?
Hoe dikwils hebt gy u in 't selve feyl vergeten?
Hoe dikwils liet gy Godt om 's werelds opsicht staen?
Hoe dikwils hebt gy hem voor menschen jonst verraen?
Eylaes! om aengenaem te zyn aen eenen Grooten,
Hoe menigmael hebt gy des Heerens Wet verstooten?
Gy schaemt u van syn Kruys, syn Lyden, syne Dood,
Wanneer u d'ydelheyd een weynig eer aenbood.
Gy veynsde self den naem van christen Mensch te dragen,
Uyt vrees, of dese soud een Polityk mishagen:
't En moeste geen gevaer van 's Keysers ongunst zyn,
| |
| |
Om 't minste voordeel liet gy Jesus in de pyn.
Verwenscht voortaen niet meer Pilatus laffigheden;
Verwenscht uw swak gemoed, uw ongetrouwe zeden;
Verfoeyt uw eygen wil in eygen baet verwerd;
Versaekt de flouwe min van uw verydelt hert.
Maer siet, den Rechter hopt sig aen dit feyt t'ontrecken,
En d'handen wasschende, dunkt vry te zyn van vlecken:
Hy roept: ik houde my onschuldig aen het Bloet
Van dien Rechtveerdigen: mannen siet wat gy doet.
Sy schreeuwen tegen, om syn twyffel te verminderen,
Syn Bloed sy over ons, en over onse kinderen.
Onsalige! wat haelt dien roep al ongevals,
Ellenden en verderf, en ramp op uwen hals,
Soo lang de Sonne sal rondom den Hemel loopen,
Sult gy d'uytstorting van dat dierbaer Bloed bekoopen:
De stemme van dit Bloed ontschud de Hemel-poort
Geweldiger, als dat van d'eerste Broeder moort.
Godts moordenaers! gy sult naer desen als Caïnen,
Vol schroom en siddering, en alderande pynen,
Verschoven, uyt uw land gedreven; sonder Wet,
Vorst, Tempel, Priesterdom, als aller volken smet,
Uytdryfsel, vloek en pest; verdwaelt, vervolgt, gebannen,
Sien tegen u geheel de wereld t'saemen spannen,
Tot hoog-verdiende straf, en noyt voldaene boet
Van dit, soo goddeloos, door uw, vergoten Bloet.
Maer ach! terwyl ik spreek, myn Jesus word verwesen,
Om tusschen moordenaers aen 't Kruys geëcht te wesen.
Pilate, 't is dan al!... Myn Heyland moet ter dood!
Gy stemt aen 't vonnis, dat den haet der Joden slood.
Wat voor besluyt is dit? Strakx hoord ik u hem noemen
Rechtveerdigen, en durft gy hem ter dood verdoemen?
| |
| |
Swygt, myne ziele, 't gen' hier tegen recht geschied,
Houd liefde staen, met recht, in 't goddelyk gebied.
Eer Jesus tot het Kruys gedoemt was hier beneden,
Trok sy hem voor den Stoel van Godts Rechtveerdigheden,
En tegen haeren aert, vervolgde hem ter dood,
Waer op de Godtheyt hem verwees tot d'hoogste nood.
Soo spannen menschens haet en Godes min te gader,
Om 't moord-geweer te slaen door Jesus levens ader,
Soo doemt den Vader, met Pilaet en 't Jods gespuys,
Syn minnelyken Soon, tot een soo schandig Kruys.
Dit doet dien lieven Soon, met hertens vreugd ontfangen
De haetelyke galg, die hem de beulen langen;
Hy kust-se honderd-werf, besproeyt met minne-traen,
En spreekt haer in syn hert met dese reden aen.
Weest willekom, ô Kruys! ô oogmerk myner wenschen!
O Offer hout, bereyd tot saligheyt der menschen!
Myn levens minsaem eynd, en myn'er arbeyds loon.
Weest willekom, ô Kruys! myn Scepter en myn Throon!
O honig-soeten Boom gewassen t'myner lusten!
O beddeken, waer op myn leden sullen rusten!
O alderliefste Kruys, myn Vaders minne pand!
O weerdigen Autaer voor 's werelds offerand!
'k Voel myn doorwonde borst, myn hert en ziele gloeyen,
Om 't leste van myn Bloed langs u te laeten vloeyen,
Komt Joden leyd my dog naer 't schandig Golgotha,
Dat ik, door dese galg, u van de dood ontsla.
Soo blaekt myn Minne-vorst te midden in syn wonden,
Soo snaekt hy naer de dood voor onse schuld en sonden:
Myn ziele, volgen wy hem moedig naer 't gerecht;
Een soo verliefden Heer verdient een trouwen knecht.
| |
| |
| |
Toesang.
Jesu, Godts waerachtig wezen,
Voor my, uw snooden knecht,
Door t'onrechtige gerecht,
Hier tot een galg verwesen;
Waer is nu die groote macht,
Waer med' gy dit Al, voor desen,
Uyt den Niet te voorschyn bracht?
Och! de strenge minne-banden
Hebben u, ô grooten Godt!
Spyt de kracht van uw gebodt,
Vast geknevelt beyd de handen,
Liefde steekt u naer het hert,
Liefde leyd door smaed en schanden,
U naer d'alderhoogste smert.
Als een Samson nêergeboogen,
Loopt gy onse menscheyd na,
Met de traenen in uw oogen,
Haere min heeft u bekoort,
En soo sterk tot haer getoogen,
Dat u geen ellende stoort.
Sedert gy haer nood ontdekte
Vielen rampen, lyfs-gevaer,
Schand en hertseer, u niet swaer,
| |
| |
Als 't tot haer verlichting strekte;
Schoon den haet uw lyf met bloet,
Uwe ziel met smaed bevlekte,
't Was u altyd lief en soet.
Hoe vol iever en verlangen
Hebt gy 't lastig Kruys gekust,
Waer aen gy, tot haere rust
En verheffinge, gaet hangen!
Hoe versucht gy naer dien stond,
Om, tot haeren troost, t'ontfangen
In uw hert de leste wond'.
Soeten Jesu! Godt van minne!
Myne ziele staet beschaemt,
T'wyl u sulk een liefde praemt,
En ik u soo slap beminnen;
Ziele, kan dien lieven Heer
Uwe koelheyt niet verwinnen,
Wie verwint die immermeer.
Och! ik voele my verslagen,
Doet myn noyt verliefden sin
Naer u, vol van liefde, jagen:
Beulen komt, doorwond myn borst,
Doet my ook een galge dragen
Nevens mynen Minne-Vorst;
't Word my 't uytterste verblyden,
Nevens hem te mogen lyden.
|
|
Auteursrecht onbekend