|
| |
| |
| |
XXVII. Gesang,
Op verscheyde Leeringen, en wondere Werken van den Saligmaker.
Myn lieven Minne-vorst en houd sig niet te vreden
Te toonen syne macht door sooveel wonderheden,
Hy stelt de Joden voor, in een gelykenis,
Syn minnelyke sorg, en milde deerenis.
Dies roept hy overluyd: ik ben den goeden Herder,
En sorge voor myn vee, op dat het nimmer verder
Afdwaele door het veld, of in het woeste woud,
Waer eenen graegen wolf syn tanden veerdig houd.
Als maer het minste Lam is in den nood gebleven,
Men siet, dat ik daer voor te pande stel myn leven,
Ik vliege, sonder schroom, het woeste dier in 't hair,
Om een verloren schaep te helpen uyt gevaer.
Ook laet ik hunne wacht aen geene vremde knapen;
Myn Schaepen kennen my, en ik ken myne Schaepen,
't Geluyt van myne stem, het teeken van myn hand,
Doet g'heel myn kudde gaen en keeren door het land.
'k Moet nog een minsaem vee, dat graest in ander weyde
Hier by vergaderen, en maken een van beyde:
't Versamen is myn lust, 't verdeelen doet my pyn,
En daerom sal't nu maer een Koy, een Herder zyn.
Soo klinkt dien Herders stem, soo spreekt myn Uytverkoren;
Maer dat hartneckig volk en wilt naer hem niet hooren,
Sy toonen opentlyk, door hun vergalde smaet,
| |
| |
Dat hun nog syne wacht, nog syne liefde aenstaet.
't Was op die tyden, dat by hem ter schoole gingen
Nog twee en seventig godtvruchte Leerelingen,
Aen wie hy selve Wet en selve Leer voorlas,
Die syn Apostelen eerst voorgehouden was:
't Was dan, dat 't heylig Vier, waer door hy wierd ontsteken
Tot onse saligheyt, hem dus bedwong te spreken:
O gy, die voor den last en swaeren arbeyd swicht,
Komt, spoeyt u al naer my, gy word terstond verlicht;
Leert eene Less' van my tot troost van alle smerten,
Dat ik sachtmoedig ben en nederig van herten,
Soo vind gy met'er daed de vrede van 't gemoet;
Want mynen last is licht, myn jok uytnemend' soet.
Een Leeraer van de Wet, die op syn deugden bouwde,
Bemerkt dan wie hy moet voor synen naesten houde,
Door een Samaritaen, die wyn en olie goot
In 't g'heel doorwonde vleys van een half dooden Joot.
Myn Heyland, korts daer naer, keert naer een dorp syn gangen,
Waer hy in Marthas huys seer minsaem word ontfangen;
Daer woonden ook met haer vol vriendschap in 't gemeen,
Haer broeder Lazarus, haer suster Magdaleen.
T'wyl Martha besig was met alles op te haelen,
Het gen' sy noodig dacht om haeren Gast t'onthaelen,
Haer suster sat gerust voor Jesus voeten neer,
En hoorde met aendacht syn goddelyke Leer.
Sy komt daer by, en segt: Heer, hebt gy geen gevoelen,
Dat dese my alleen laet in de keuken woelen?
Gebied haer, dat sy eens van haeren stoel opstaet,
En binnen, nevens my, aen 't werk de handen slaet.
O Martha, seyd den Heer, gy stoort u in veel saken,
Dog eene moet alleen uw vergenoegen maken:
| |
| |
Maria heeft voorwaer de beste keur gedaen,
Sy houd voor haer een deel, dat nimmer sal vergaen.
Hier naer ging Jesus by een Pharisey ten eten,
En sonder wasschen was aen tafel nêergeseten,
Dit sag dien nordschen Jood met ongesintheyt aen,
Hem docht, dat synen disch oneer was aengedaen.
Dies seyd hem, mynen Heer: geveynsde Phariseyen,
Hoe laet gy uwe ziel door dobbelheyt verleyen!
Uytwendig zyt gy reyn en suyver aen den dis,
T'wyl innerlyk uw hert g'heel vuyl en stinckend' is.
O blinde! suyvert eerst al uwe ziele smetten,
Eer gy op 't uytterlyk gaet soo nouwkeurig letten,
En t'wyl gy van Komyn de thiende self betaelt,
Siet, dat gy van 't geloof en liefde niet afdwaelt.
Maer een onsuyver hert brengt med' onsuyver aders,
De boosheyt quaem in u gestort uyt uwe vaders,
Gelyk sy zyn geweest, soo zyt g'op desen tyd
Vol bloed-dorst, roverije, list, geld sucht, haet en nyd.
Siet daer, il sal voortaen u vele Leeraers senden,
Die gy vervolgen sult met duysenden ellenden;
Op dat 't onschuldig bloed op u gevroken wort,
Dat door uw Vaders wierd soo t'onrecht uytgestort.
Den Heere leert daer naer, hoe ieder een moet trachten,
Om van die veynserye der Joden sig te wachten:
Hier nevens toont hy ook, hoe 't Christelyk gemoet,
Vry van bekommernis en geld-sucht, wesen moet.
Het ongeluk die'r tyd aen sommige beschooren,
Maekt, dat hy dit besluyt uytspreekt aen ieders ooren,
't En zy gy uwe sond' hier met leetwesig traen,
En waer berouw versoent, gy sult al t'saem vergaen.
Dus ging myn Vrede vorst door Dorpen ende Steden,
| |
| |
Verkonden syne Leer, berispen quade zeden,
Wanneer, op seker tyd, in eene Synagoog,
Een krom-gebogen vrouw ontdeckt wierd door syn oog.
Hy roept die uyt den hoop, hy legt op haer syn handen,
En segt haer: Vrouw, gy zyt ontslagen van uw banden:
Terstond den boosen wykt, sy recht sig op haer lêen,
En looft den hoogsten Heer voor syn bermhertighêen.
Den Prins der Synagoog en kond' dit niet verdragen,
Dies segt hy aen het volk: de weke geeft ses dagen,
Op wie elk voor syn nood en siekten sorgen mag;
Maer dat met ruste zy geviert den Sabbothdag.
Dog Jesus toont, dat hem meer lof dient toegeschreven,
Die nu uyt Abrams nicht den duyvel heeft gedreven,
Als aen dien hypocryt, die sig rechtveerdig vind,
Wanneer hy synen oss' op desen dag ontbind.
De Kerkwyding niet lang naer desen tyd verschenen,
Nood ieder tot die Feest: den Heyland trekt daer henen,
En spreekt de Joden naekt van syne Wezentheyt,
T'wyl sy tot syne dood met steenen syn bereyt.
Naer hy hun ongelyk getoont had klaer voor oogen,
Is hy wêer oostewaert, ter poorten uytgetoogen,
En bleef een weynig tyd ontrent Jordaenens vloet,
Ter plaetse waer hem eerst Joannes had ontmoet.
Dan toont hy, keerende te rugge syne schreden,
Door wat een nauwen weg, men moet ten Hemel treden,
En hoe, door Godts besluyt, rechtveerdelyk gevelt,
De leste sullen zyn aen d'eerste voorgestelt.
Dit doet hem, vol van rouw, d'hartneckigheyt bemerken,
Waer med' Jerusalem verstiet syn wonder werken,
Dit praemt hem innerlyk, door een soo grooten stryt,
Dat hy't dus aen die Stad, versuchtende, verwyt.
| |
| |
Jerusalem van my, soo minnelyk verkoren,
Wat hebt gy myne jonst moetwilliglyk verloren!
Gy, die uw Leeraers self soo schandelyk vermoord,
En stadig d'ooren sluyt voor myn Heer Vaders woord.
Hoe dikwils stond ik niet gereed met open armen,
Om uwe kinderen, vol minsaemheyt, t'omarmen,
Gelyk een vierig hoen haer vleugelen uytstrekt,
Waer med' sy vol van sorg haer teere kiekens dekt.
Eylaes! in plaetse van wêerliefde te betogen,
Gy stond naer myn verderf met alle uw vermogen,
Gy hebt my niet begeert, gy hebt my wederstaen,
En sult in desen haet, ten lesten g'heel vergaen.
Myn Jesus op dien tyd, gevraegt met veel genoden,
Verlost van watersucht een van d'omstaende Joden,
En toont den Pharisey, met wat sorgvuldigheyt
Des menschens herte moet ontvluchten d'ydelheyt.
Dan in een Parabool, gelykt hy 's Hemels woning
Aen eene Bruyloft-feest, bereyd voor eenen Koning,
Die, soo daer niemant quaem van die hy had genood,
Den armen vremdeling in hunne plaets ontbood.
Dan leerde hy, dat wie wilt in syn Ryk geraken,
Syn eygen ziele moest met eenen haet versaken,
En dat dien vruchteloos syn leerlings naeme droeg,
Die niet, benevens hem, aen 't Kruys de handen sloeg.
Maer 't nydig Priesterschap betuygde groot mishagen,
Als sy rondom den Heer staeg Publicaenen sagen,
Sy kreunden sonder eynd', dat hy by dese sat,
Met hun langs straete ging, verkeerde, dronk en at.
Hy seyd', op 't snood verwyt van dese Phariseyen:
Veel meerder vroylykheyt verwekt in d'Engel-reyen,
Een sondaer, wiens gemoed om syne boosheyt rouwt,
| |
| |
Als veel Rechtveerdige, wie geene sond' benouwt.
Dit stelt hy hun wêer naekt in eenen Sone vooren,
Die hebbende syn erf in dertelheyt verlooren,
Door innig leed geraekt, naer synen vader quam,
Die hem met volle vreugd, en liefde wêer aennam.
Hier nevens toont hy ook, hoe qualyk dese vaeren,
Die met soo groote sorg hun goederen vergaeren,
En in vernoeginge van hunne hertens wensch,
Ontseggen een stuk brood aen eenen armen mensch.
Het schroomelyk vertoog van eenen ryken Vrecken,
Gebruykt hy, om hun hert van gierigheyt t'ontrecken,
Wanneer hy dien verbeeld voor eeuwig in den noot,
Terwyl den Lazer sit vol vreugd in Abrams schoot.
Dog, op dat geenen staet syn Leerling soud ontbreken,
Begint hy van de plicht des houwelykx te spreken,
En segt, dat geenen mensch mag scheyden eenen band,
Waer med' twee herten zyn versamelt door Godts hand.
Hier nevens legt hy voor, wat soete rust sy erven,
Die door de suyverheyt het weeldig vleys versterven,
En mits de menschen dit soo seldsaem nemen an,
Roept hy voor ieder uyt: hy vatte die het kan.
't Geviel op desen tyd, dat veel nieuwsgierig waeren,
Hoe dat Messias soud syn komst veropenbaeren:
Den Pharisey hiel staen, dat hy met groot gesag,
Glans, eer en Majesteyt soud komen voor den dag.
Den Heyland seyd daer op, dat niemant dit sal merken,
Door eenen grooten schyn van soo verheven werken,
Dat hy gekomen was, dat, schoon onsienelyk,
Hy in veel menschens hert bevestigt had syn Ryk,
Dat hy naer eenen tyd van lyden ende pynen,
Gelyk een blixems-strael, eens weder soud verschynen,
| |
| |
Dat ieder, door 't gebed, dan moeste zyn bereyt,
Om wel te nemen waer dien tyd van saligheyt.
Dan steld' hy dus by een, ootmoed en trotse zeden:
Twee menschen quamen t'saem ten Tempel ingetreden,
Hier eenen Pharisey, en daer een Publicaen,
Dees op syne werken trotst, dien met berouw bevaên.
Den eersten stond daer recht, met twee laetdunkend' oogen,
Den tweeden was door schaemt ter aerde nêergebogen;
Dees quam voor al het volk bezyden Godts Autaer,
En dien bleef aen de deur by een verworpen schaer.
Den eersten dankte Godt, dat hy met hert nog wenschen,
Tot quaed gedreven wierd, gelyk alle and're menschen,
Dat hy nog overspel, nog dieverye bestond,
Gelyk dien Publicaen, die daer van achter stond.
Dan ging hy daer voor 't volk syn strengigheyt ophaelen,
Syn onverbroken trouw in Thienden te betaelen,
Terwyl den Publicaen uytriep, geheel beschreyt,
Godt, toont my sondig mensch, uw goedertierentheyt.
'k Verklaer u, seyd den Heer, den lesten wierd ontbonden
Van alle syn misdaen, den eersten bleef in sonden;
Want verootmoeding naekt aen een hooveerdig hert,
Terwyl den ned'rigen tot eer verheven wert.
Naer dese schoone Less' omhelsde myn Beminden
Veel jonge kinderen, die sig daer lieten vinden,
En seyde: Laet tot my die kleyne komen voort,
Want 't Ryk der Hemelen aen kleyne toebehoort.
Een ryken Jongeling quam dan myn Heyland spreken,
En vond syn hert tot hem, door liefde g'heel ontsteken:
Maer dese Godt-spraek viel aen syn gemoed te swaer:
Verkoopt wat gy besit; komt dan, en volgt my naer.
Terstond trekt hy te rugg', met 't herte vol van rouwen,
| |
| |
Waer op myn Jesus heeft die waerheyt voorgehouwen:
Voorwaer, ik segg'et u, het is seer moeyelyk
Aen eenen ryken mensch te gaen in 't Hemelryk;
Het naelden oog sal eer den kemel doorgang geven,
Eer een geld-gierig hert ten Hemel word verheven.
D'Apostels door die spraek met vrees en angst bevaên,
Die vraegden onder hun: wie sal'er dan ingaen?
Den Saligmaker segt: het gen' aen menschen oogen
Schynt gansch onmogelyk, is't niet aen Godts vermoogen?
En gy, die alles hebt verlaeten t'myn'er min,
Sult Rechters zyn met my in 't Engels Hofgesin.
Dan dede hy de keur der Wyngaerd liên bemerken,
Gelyckelyk beloont naer ongelyke werken,
En velde wederom dit Goddelyk besluyt:
Soo raekt den lesten voor, den eersten achter uyt;
Want Godes stemme roept aen vele menschen ooren:
Maer in dat groot getal zyn luttel uytverkooren.
O schroomelyk besluyt, gy maekt myn herte kout,
Gy dryft een schrik in my, die myne ziel benout!
O Jesu! geeft my kracht, om door een Christen leven
In mynen roep te zyn versekert en gesteven;
Op dat ik eyndelyk, in mynen jongsten dag,
Door uw verkiesinge my self verheugen mag.
| |
Toesang.
Lest-mael sag ik in een hof
Opgewassen t'alle kanten,
| |
| |
Soet van geur, en groen van lof:
Hier verschenen violetten,
Daer Rononkels rood als vier,
Daer Narcissen sonder smetten:
Ieder soort was in een perk,
Soo nouwkeurig afgesondert,
Dat ik t'eenemael verwondert
Bleef aensien dat aerdig werk.
Maer, wat wil ik dit bemerken?
Ziele, keert uw oog alhier,
'k Sien daer eenen hovenier
In een schoonder hofken werken:
'k Sie daer bloemen wonder soet,
Wonder cierlyk van koleuren,
Wonder lieffelyk van geuren,
Dese staen vol purpure bloeyen
Dees als rood korael verhit,
Die doen gulde verfwen gloeyen:
Ieder perksken, ieder deel
Is soo suyver onderhouwen,
Dat geen oog oyt kond aenschouwen
Een soo aengenaem prieel.
Maer, waer gaen myn sinnen sweven?
Jesu, desen schoonen hof,
Wie men toeschryft desen lof,
Is uw lief en heylig Leven:
'k Sie daer roode bloemen staen
Die de Roosen doen versterven,
| |
| |
'k Sie'er daer, wiens witte verfwen
Selfs de Leli' doen vergaen.
Bruydegom van reyne minnen,
Wit als sneeuw, en rood als bloed,
Rood door liefdens heeten gloet,
Wit door onbevlekte sinnen,
Wat al bloemen staen' er niet
In den hof van uwe deugden!
Wat al goddelyke vreugden
Smaekt men, als men die doorsiet.
Geen verstand kan doorgronderen,
Wat genuchten men daer vind,
't Schynt dat sig de ziel ontbind,
Om geheel naer Godt te keeren
Och! soo lang myn aders slaen,
Wil ik desen hof doorgaen.
|
|
Auteursrecht onbekend