|
| |
| |
| |
IX. Gesang,
Op Marias komste te Bethlehem.
Ontrent twee mylen van Jerusalem, in 't zuyden,
Ryst uyt een kleyn gebergt, dat door syn balsem kruyden
En jeugdig Bloem-gewas in d'aenkomst van de Lent,
Een lieffelyken geur door g'heel het landschap sent.
Beneden aen den voet ontdekt men t'allen kanten
Een schoone queekerye van jonge Olyve-planten,
Van waer men, klimmende na boven, langs den zoom
Der wegen dreven siet van menig Fyge-boom,
Waer onder, als ter schuyl van hunne breede blaeren,
De Herders, met hun vee, in somer-tyd vergaeren,
Terwyl de Lammers, langs de heggen, jeugdig kruyt
Gaen knagen, treckende selfs tot den wortel uyt.
De wyngaerd planten, die rondom den berg verschynen,
Voorsien geheel 't gewest met Muskadelle-wynen,
En locken door hun vrucht de nagebeuren aen.
Het hoogste van den top gelykt de silv're Maen,
Wanneer s'acht dagen oud twee hoorens komt vertoogen,
Als eenen halven ring, wêerzyden krom geboogen.
Soo send dat kleyn gebergt twee toppen op uyt een,
Waer tusschen t' oog ontdeckt, al sacken naer benêen,
Het roemryk Bethelem, omringt met kleyne meuren;
Maer t'allen tyd geacht verr' boven syn gebeuren,
Om 't minsaem wonder werk, het gene desen nacht
| |
| |
Sal worden, by syn vest, in eenen stal, volbracht.
Hier was dien grooten Vorst van Israël gebooren,
Die Goliath voorhêen ded' in syn bloed versmooren,
Doen hy een key soo recht uyt synen slinger dreef,
Dat die in 't beckeneel der Reuse sitten bleef.
Het was een Herders soon, die ergens op een heyde,
Of langs den breeden weg syn vaders schaepen weyde,
Doen Samuël naer hem in Bethlehem vernam,
En hem, voor syne broers, tot Koning zalven quam.
Hoe dikwils raekte hy daer syne Harpe-snaeren,
Om aen syn Land-genoot de wond'ren t'openbaeren
Van synen Vrede vorst, die in een armen schyn,
Eer dat den nacht verloopt, hier sal geboren zyn.
Hoe dikwils suchte hy met 't herte vol van rouwen,
Om maer een oogenblik dien lieven Heer t' aenschouwen,
Tot wie syn ziele wierd met meerder drift geraekt,
Als een doorwonden Hert naer 't koele water snaekt.
Syn geest is heden nog met even groot verlangen
In't duyster voorgeborgt beseten en bevangen;
Daer is't, dat hy staeg aen al d'oogenblicken telt,
Tot dat dien Minne-vorst syn voet op d'aerde stelt.
Swygt David, swygt, den tyd van wenschen is verdwenen,
Den dag van syne komst is eyndelyk verschenen,
Siet op naer Bethlehem, daer komt die suyvere Bruyt,
Die hem met al syn macht in haere leden sluyt.
De sonne daelt ter zee, den avond gaet genaken,
Bemerkt eens hoe sy spoeyt om in de Stad te raken,
Voor dat den swarten nacht het aerd'ryk overtrekt,
En haer in't open veld met duysternis bedekt.
Ey siet, hoe driftig sy den berg komt opgestegen!
Ryst op, ô Bethlehem! trekt uw Vorstinne tegen,
| |
| |
Send uwe jonge Jeugt, en Maegde-reyen uyt
Met fluyt en snaere spel, en vroyelyk geluyt.
Doet eer- en lofgesang tot aen de wolken rysen,
Gy kont geen vreugd genoeg op haere komst bewysen,
't Is Judas Koningin, die uwe vest genaekt,
Van lyf soo wel besnêen, als in de ziel volmaekt.
Rebeccas wys beleyd, en Rachels schoone leden,
Den moed van Debora, en Michols trouwe zeden,
Susannas suyverheyt en AEsthers soeten aert,
Die gaven zyn al t'saem in haer alleen gepaert.
Indien Bethulien gepaert wierd met gesangen,
Als Judith daer te rug uyt 't leger wierd ontfangen,
Wat blydschap moet gy niet betoonen desen tyd,
Terwylen gy besogt van dees Heldinne zyt?
Quam dese Weduwe gelaeden met lauwrieren,
Die Maget komt u met olyve-kranssen cieren;
Bracht dese 't bloedig hooft van Holofernes med',
Die offert u van daeg den Koning van de vred'.
Myn ziele 't is vergeefs, die doove nageropen;
Maria komt in Stad, sy vind geen huysen open;
Sy trekt met Joseph op van d'een in d'ander straet,
Maer vind geen eenen mensch, de gen' haer binnen laet.
D'herbergen zyn soo vol van ryke Land genoten,
Dat sig de Maget vind van ieder-een verstooten,
Hoe schoon sy bid en smeekt, sy word'er niet verhoort;
Hoe bitterlyk sy kermt men wyst haer altyd voort.
Daer zyn'er soo versteent en korsel, dat s'al kyven
Haer, als een lichte schuyt, van hunne deuren dryven,
Die doen'er lasteren en dreygementen by,
Den goeden Joseph gaet, met moeyt', de slagen vry.
Het felle winter-wêer raekt onder dies aen 't raesen,
| |
| |
Den steuren wind begint uyt 't Noords-gewest te blaesen,
Den droeven avond valt soo donker naer benêen,
Dat d'oogen niet en sien, waer op de voeten trêen.
Een dichten hagel stort van boven op de daken,
Elk spoeyd soo seer hy kan, om van de straet te raken,
Men sluyt in ieder huys de deur en vensters toe,
Alleen het rouwig paer blyft buyten, nat en moe.
Vergeefs vernieuwen sy al kermen hunne klachten,
Want niemant laet syn hert, door deernis, versachten,
Dien stopt syn ooren toe, en laet-se beyde in noot,
Die dadelyk de deur aen synen hond ontsloot.
Erbarmeloos geslacht! waer sal ik woorden haelen,
Om dees onmenschelykheyt en vreedheyt af te maelen?
Heeft dan een Crocodil u in haer nest gebroed,
Of een Wolvinne met haer jongen opgevoed?
Ten minsten, eer gy haer uw huys ontsegt by nachte,
Verneemt eerst naer haer Stam en koninglyk Geslachte,
Aensiet eerst by het licht haer zedelyk gelaet,
Dat van haer grootheyt spreekt, in soo veracht gewaet.
Den Vorst, die schier in 't sicht van uw beroemde meuren,
Met syne handen kond'een leeuw aen stucken scheuren,
Dien grooten David, waer uw vesting op beroemt,
Verheugt sig in syn graf, als sy hem Vader noemt.
Het trots Jerusalem, met soo veel Stêen en Dorpen,
Die Judas Koningsstaf aen hem sag onderworpen,
Gy self, ô Bethlehem, met d'omgelegen oort
Hebt haer voor-Vaderen erfachtig toebehoort.
Dog sy komt heden u niet van haer deel lot vergen,
Haer vraeg is om in huys te schuylen, slechts tot mergen;
En zyt gy soo ontaerd, dat gy die jonst ontsegt,
Aen die men Davids Nicht en Dochter noemt met regt?
| |
| |
Ach! schoon sy uyt Egypt of Saba was gesprooten,
Het waer onmenschelyk ten huysen uyt te stooten
In vollen Winter tyd, op d'aenkomst van den nacht,
Een Vrouw die ieder stond de baerens nood verwacht.
O Bethlemyter laet u eyndelyk bewegen,
Ontfangt dees arme twee, soo krygt gy 's Heerens zegen;
Dees is door swangerheyt, die door den arbeyd swak,
Laet s'uyt de koude lucht dog schuylen onder 't dak.
Hoe, geen erbarmenis? Geen deernis? Geen medoogen,
Voor 't gene perssen moest getraen uyt steenen oogen?
Ik twyffel of de rots, waer op gy heden staet,
In ongevoeligheyt uw hert te boven gaet.
Myn ziele, zyt soo fel op Bethlehem niet ontsteken;
De rotse maekt u stom, indien sy konde spreken,
Dit volk, dat uyt syn woonst die swang're Maget jaegt,
En weet niet wie sy is, veel minder wien sy draegt.
Maer, als ik oogmerk neem op uw voorgaende leven,
Och! wat onmenschelykheyt en hebt gy niet bedreven,
Als gy, hoe schoon sy bad, soo onmedoogend bleef,
En haer uyt uw vertrek, met volle kennis dreef.
Vraegt gy wanneer gy wierd in sulk een feyt bevonden?
Dan, als gy hebt den wil geopent aen de sonden,
Dan, als gy in den grond van uw verdwaelt gemoed
Een eereloos gedacht vrywillig hebt gevoed.
Dan, als uw losse tong, tot wellust uytgelaeten,
Een reyn gelaet ontstak met tuchteloos te praeten,
Als gy uw geyl gesicht op maegde-wangen sloeg,
En in een eerbaer hert een wulpschen oogslag joeg.
Soo dikwils als gy durft de suyverheyt mishaegen,
Soo dikwils sag die Maegd sig uyt uw wooning jaegen;
Want, waer men d'eerbaerheyt in 't minste doet te kort,
| |
| |
Daer is't dat sy verjaegt en uytgedreven wort.
O ziele! soo van u te worden uytgesloten,
Is vreeder, dan te zyn uyt Bethlehem gestooten.
Ontsluyt dan uwe borst wêer door de reyne min,
En laet' er voor altyd die weerde Maget in.
Terwyl ik myne ziel haer mislag doen ontdecken,
Ik sien de Hemel Bruyd met haeren vriend vertrecken,
In 't opset van te gaen vernemen uyt den Wal,
Of niemant haer, in nood, syn woonst aenbieden sal.
Den droeven Joseph is door hertseer schier versteven
Haer siende in sulken staet, met hem uyt Stad gedreven;
De dicke duysternis, den wind, de felle kouw
Bevangt syn hert met schrik, en synen geest met rouw.
Het dreygend'ongemak, dat hy haer siet genaken
Komt innerlyk syn ziel met medelyden raken,
En 't eenigste, dat hem, in desen nood, verlicht,
Is een standvasten moed op Godes hulp gesticht.
Maer gy, bevruchte Maegd, hoe is't met u gelegen,
Nu gy moet in den nacht gaen dolen langs de wegen?
Hoe is't met u gestelt, wanneer gy vol verdriet
U, waer gy gaet of keert, van elk verstooten siet?
Send gy geen suchten uyt om aen den Heer te klagen
Van dees onmenschelykheyt, waer med'sy u verjagen?
Hoe draegt uw bevend'hert de lasters en den smaedt,
Waer med' gy wierd onthaelt van d'een in d'ander straet?
Indien men uwe ziel met d'oogen kost doorgronden,
Wat wond'ren souden daer niet worden in gevonden!
Met wat verduldigheyt, vernêering en ootmoet,
Ontfangt gy al het leed, dat gy hier lyden moet!
Terwyl gy voor den mensch uytwendig zyt gebogen,
Gy buygt inwendig u voor 't goddelyk vermogen,
| |
| |
Gy eert een iegelyk, die u syn huys ontseyt,
Des Alderhoogstens wil met onderworpentheyt.
Gy offert hem uw ziel, uw lichaem ende leven,
Met alles wat hy u miltdaedig heeft gegeven;
Bereyd in allerley misnoegen en gequel,
In lyden en gebrek te volgen syn bevel.
Gy offert bovendien, aen syn voorsienigheden,
Syn ongeschapen Soon gevormt in uwe leden;
Gy bied hem al den smaed en al de vreedheyt aen,
Die Jesus in u wierd tot Bethlehem aengedaen.
In die beminnelyke en ned'rige gedachten
Trekt gy te poorten uyt vol troost en sonder klachten;
Versekert, dat den Heer, wiens ooge voor u waekt,
Sal sorgen, dat'er u geen ongeluk genaekt.
| |
Toesang.
Hemel-Bode, die voor hêen
Wierd door Agars droef geween
Tot haer hulp en troost bewogen,
Als sy voor d'aenstaende dood
Van haer lieven Ism'el vlood,
Met twee uytgekreten oogen,
Die haer in dees bange vrees
Eene bron ter zyden wees,
Waer sy water konde putten
Om haer Soonens dorst te stutten:
| |
| |
Trouwen Engel! komt dog wêer,
Niet tot eene Dienstmaegd nêer,
Die van Abram was verstooten;
Maer tot uwen Konings Bruyd,
Die, als eene lichte schuyt,
Is uyt Bethlehem gesloten;
En besorgt voor haere vrucht,
Tracht in dese duyst're lucht
Ergens eene scheur t'ontdecken,
Waer sy binnen mag vertrecken.
Spoeyt u, eer de baerens-noot
Komt benouwen haeren schoot.
t'Wyl sy op de groote wegen,
Door het reysen moê en mat,
Door het onwêer koud en nat
Voor een schuyl-plaets is verlegen:
Spoeyt u, sy is niet gestelt,
Om hier in het open veldt
Met haer Bruygom te vernachten,
En den morgen te verwachten.
Ziele stil, wat word ik daer
By het sterre-licht gewaer?
Het gelykt een oude scheure,
Sonder grendels, sonder slot,
Sonder vensters, sonder deure.
Siet, de Maget keert met spoet
Naer die plaetse haeren voet,
Om daer binnen tot den mergen
Sig met Joseph te verbergen.
|
|
Auteursrecht onbekend