Werken. Deel 1

[p. 153]

Vierde bedrijf

Ambroos trekt uyt, om Teunis met sijn volk, ten hove te dagen. Joren en Kosen doende met Jaquelijn. Teun, daer⁽¹⁾ op uytcomende, berispt sijn dochter en spreekt⁽²⁾ voor Kosen. Ambroos comt⁽³⁾ in de kelder, en ontstelt geheel 't gesin door sijne uitdagingh. Kosen verlaet sijnen baes in de benautheyt en vertrekt. Joren blijft getrouw⁽⁴⁾.

ambroos

(alleen uyt als⁽⁵⁾ een deurwaerder opgeset)

Wat bril me⁽⁶⁾ dat kappoen, 't gen⁽⁷⁾ in soo veele vormen,
Mijn heer, en mij, van daegh, en gister⁽⁸⁾, quam vervormen⁽⁹⁾
Want hij, van Keyser, wiert gelijk een boere-schout,
Om⁽¹⁰⁾ t'eeten van dat beest: en ik, die gister⁽⁸⁾, kout
En stijf voor deure stont, terwijl het wiert geeeten,
Ga⁽¹¹⁾ nu, van dage⁽¹²⁾, de⁽¹³⁾ doorluchtige ingeseten,
Van 't onderaerds kasteel als absiaer, of huyssier,
Uytdagen voor den vorst... Hoe staet mij die⁽¹⁴⁾ rappier,
En hellebaert?... mij dunkt ick hadde groote reden,
Mij gist'ren aen de⁽¹⁵⁾ schout voor dienaer te besteden,

(1) hierop.

(2) staet.

(3) compt.

(4) getrouwig.

(5) eenen Hussier of.

(6) brilt mij.

(7) 't geen.

(8) gistren.

(9) verwormen.

(10) Om van een Brugs Capoen te cnappen, ick die cout.

(8) gistren.

(11) moet.

(12) daeg.

(13) al de.

(14) dit.

(15) den.

[p. 154]

Want al dit dienaers tuygh past mij ten hoogsten wel.
Vrees Teunis, Maey, Jaqlijn, ik come⁽¹⁾ naer je⁽²⁾ vel;
Vrees Joren,⁽³⁾ Kosen vrees: daer hangen maerte-buyen
U over 't hooft: den wint trekt tenemael uyt 't zuyen,
Naer 't Noorden. Gister was 't, tast toe, snijt, schenkt, drinkt uyt
Van daegh veranderen wij van woorden en geluyt;
Van dage sal men u, met omgecromde⁽⁴⁾ muylen,
En d'handen in het hair sien krijten ende huylen,
Op dat gij andermael, te midden in de vreught,
d'Aenstaende swarigheyt indachtigh wesen meught.
Want, waer van comt het, dat de menschen, uytgelaten
Tot weelde⁽⁵⁾, en wellust, sonder regel, sonder⁽⁶⁾ maten
Steeds geven⁽⁷⁾ vollen toom, aen hunne sinlijkheyt⁽⁸⁾?..
Daer van, dat niemant, dan, de nasmaek⁽⁹⁾ overleyt,
Die op⁽¹⁰⁾ de malle vreught gemenlijk⁽¹¹⁾ pleegt te volgen.
Wanneer den wijn, en 't bier sijn⁽¹²⁾ door de keel geswolgen,
En 't buykxie⁽¹³⁾ volheyt heeft, de mage haeren lust,
Dan sluymt⁽¹⁴⁾ het herte, soo tevreden, soo gerust,
Bewierookt met den damp⁽¹⁵⁾ van Bacchus soete geuren,
Alsof die vroylijkheyt voor eeuwigh moeste dueren.
Sorgh, vrees, becommernis verjaegt men uyt den geest,
Opdat den mensche, dan de rolle van een beest,
Met meerder vrijheyt speel⁽¹⁶⁾, en sijne lussies⁽¹⁷⁾ streele.
Anteun, die gistren⁽¹⁸⁾ met sijn gasten, tot de keele,
Gedompelt lagh in drank, sal heden connen⁽¹⁹⁾ sien,

(1) comme.

(2) u.

(3) want den wint treckt teenemael uyt Zuyen naer 't Noorden. Gisteren was 't snijt, schenkt, tast toe, drinkt uyt;

(4) ongecromde.

(5) In wild'en wellust, staeg.

(6) en.

(7) geven den.

(8) sinnelijckheyt.

(9) naersmaeck.

(10) naer.

(11) gemeenelijck.

(12) is.

(13) 't buyckxen.

(14) schijnt.

(15) dauw.

(16) speelt.

(17) lusten.

(18) gister.

(19) commen.

[p. 155]

Hoe seer een iegelijk, van overdaet, moet vliên,
Als ick hem schroom, en schrik sal in de herssens⁽¹⁾ jagen,
En, met sijn huysgesin, voor Keyser Carel dagen.
Niet dat dien⁽²⁾ grooten vorst hem quaet wil... neen, den tijdt
Des jaers, brengt mee, dat elk sigh, naer sijn staet, verblijdt.
Ook sult gij Teun⁽³⁾, van daegh, naer ongegronde schroomen,
Misschien, vol vroylijkheyt, weer sien te rugghe komen;
Maer of dit weder langh sal dueren, weet ik niet.
Dies doet hij wijselijck, die in 't geluk voorsiet
Hoe licht⁽⁴⁾ den goeden wint van⁽⁵⁾ voorspoet, om can keeren..:
De miltheyt van fortuyn is jonst van groote heeren,
Is, als een schoonen dagh, een hantvol rook en wint,
Een vogel in de lucht, een lachie⁽⁶⁾ van een kint:
Nu schijnt sij⁽⁷⁾ aerm⁽⁸⁾, en schaers, dan blinkt sij, als een wonder;
Dat onder lagh klimt op, dat boven was raekt onder;
Geen staet 't sij groot of cleen, verheven of versmaet,
Die somtijts niet en proeft, hoe los hier alles staet.
Maer met⁽⁹⁾ die sede-lees vergeet ik 's keysers orden:
Ben ick dan van huyssier een predyker⁽¹⁰⁾ geworden?...
⁽¹¹⁾Wat wilt gij?... dit gebrek bevangt er meer dan mij:
Te smallen op 't gemeen lijkt nu een ieder vrij,
En, twijl een iegelijk dus op 't gemeen blijft smallen,
Daer betert sigh, in hert, nogh zeden, geen van allen:
't Is al 't gemeen... 't gemeen... en niemant overleght,
Dat d'algemeene saek aen hem is vastgehecht.

(1) herssen.

(2) sijn Majesteyt.

(3) hem.

(4) lichte dat den wint.

(5) des.

(6) lachtje.

(7) hij.

(8) arm.

(9) door dees.

(10) Predecant.

(11) Verzen 19 tot 18 der volg. bl. ontbreken.

[p. 156]

Dien seght: mijn buerman moest dit soo doen, en dat late;
Mijn buerwijf moeste wat meer swijgen, en min praten.
Een tweeden smalt op 't hair, de kleeren, of den baert;
Hij spot als desen quist, hij knort als d'ander spaert.
Veel sijn' er, die wat hen bevalt, als wijsheyt prijsen,
En, wat hen tegensteekt, als sotternij verwijsen:
Mishaegt het hun, het stinkt al waer 't van gout gemaekt,
't Riekt beter als civet, wanneer het hun maer smaekt.
Wel, viese neusen, is uw reuke dan den regel?
Wel, dwersse hoofden, is uw vonnis dan den zegel?
Voor gij dus oordeelt, van uw evenmenschs gebrek
Steekt uwe neusen eerst in uw vermuft vertrek,
Daer sullen sij misschien beseffen vuylder geuren,
Dan, in de beste zael, of kamer der gebueren.
Dogh wat breek ick mijn hooft, met dit verwaent geslacht,
Dat al soo wel met mij, als met veel ander lacht?
Het lacche soo het wil, 't en sal mij niet mishagen,
Al moest het, tot in 't graf, twee Midas ooren dragen.
Ick ga⁽¹⁾ naer Teunis toe, en daegh hem, in een⁽²⁾ hof
Waer geenen Midas oyt behaelt⁽³⁾ den minsten lof.

(Al de gordijnen open)⁽⁴⁾

joren, kosen

joren (gegaept en gegeeuwt hebbende)

Oy!... ick en can mijn hooft niet lichten... is dat recken...
Mijn oogen sijn nogh toe... wie comt soo vroegh mij wecken?
Het can pas minnacht⁽⁵⁾ sijn... Wat drommel, gheel⁽⁶⁾ mijn lijf

(1) gaen.

(2) het.

(3) behaegt.

(4) Joren en Kosen uyt.

(5) mid'nacht.

(6) heel.

[p. 157]

Is als versworen... bey mijn beenen sijn soo stijf,
Als of ick, voor de deur, had in de vorst gelegen...
Waer ligh ick hier?... ick sie⁽¹⁾ mij selfs nogh niet te⁽²⁾ degen...
Is dat mijn bed?... is dat mijn kussen?

(hij tast toe, en grijpt Kosen bij sijn vodden)⁽³⁾

Sacht, het leeft

Het roert...

kosen

Oy⁽⁴⁾! Oy!

joren (opspringende)

Och! och! al mijn gebeente beeft,
Is 't toverij, of spook?... Och Joren! aermen⁽⁵⁾ Joren.
Waer sijt gij?... hebt gij dan uw eygen self verlooren?...
En sijt gij Joren niet?... ick Joren?... ja, ick ben 't...
'k Ben Joren selve⁽⁶⁾... ja... waer ben ick dan belent?...

(hij siet om naer Kosen, en de tafel)

Wel... daer 's⁽⁷⁾ de tafel nogh van gister; daer leyt Kosen,
Wiens lijf, tot⁽⁸⁾ kussen, mij gedient heeft, als vervroosen...
Ja vastenavont... ja, beur⁽⁹⁾ Fransie... ja kappoen!...
Ja fransse wijn... mijn kop, mijn lenden, mijn fatsoen,
Mijn nek⁽¹⁰⁾, mijn steerte-been⁽¹¹⁾ gevoelen⁽¹²⁾ wel te⁽¹³⁾ degen
Dat ick, van desen nacht, op d'aerde heb gelegen:
Gij hebt mij, soo verheugt, soo fraeyties⁽¹⁴⁾ opgeset,
Dat ick niet heb gedacht te kruypen in mijn bed...

(1) sien.

(2) ter.

(3) ontbreekt.

(4) ay! ay!

(5) armen.

(6) selver.

(7) is.

(8) voor.

(9) buer.

(10) hert.

(11) sterte-been.

(12) gevoelt het.

(13) ter.

(14) fraeytjens.

[p. 158]

Maer, placht hier niet een fles met brandewijn te wesen?
Een soop⁽¹⁾ waer goet, om mijn verzeeuwtheyt te genesen...
Sij moet hier ergens sijn, want Teunis, onsen baes,
Gebruykt dat⁽²⁾ dierbaer vocht, om 't water uyt sijn blaes
Te drijven...

(hij soekt⁽³⁾)

'k Heb se vast...

(hij suypt)

Dat doet mij weer becommen.

Hou Kosen... slaep⁽⁴⁾ ie nogh? gijn⁽⁵⁾ stijven, gijn⁽⁵⁾ verklommen...

(Hij schenkt een weynigh brandewijn in een glas, en Kosen opgelicht⁽⁶⁾ hebbende hij steekt het aen sijn neus)

Riek⁽⁷⁾, riek⁽⁷⁾...

kosen

O soeten geur!...

joren

Nu suyp⁽⁸⁾ eens slappen Jan.

kosen

O goeden drank...

joren

Sa rijs... rijs, Kosen...

kosen

Ick en can

Niet rijsen...

(1) stoop.

(2) dien stercken dranck.

(3) ontbreekt.

(4) slaept gij.

(5) gij.

(5) gij.

(6) oplichtende.

(7) riekt.

(7) riekt.

(8) suypt.

[p. 159]

joren

Rijs, segh ick

kosen

Ey laet me⁽¹⁾ nogh wat slapen...

(gerucht van binnen)

joren

Maer stil... wat hoor ick? Wie comt mij soo vroegh betrapen?.

(hij steekt de fles wegh)

Gans bloet, had onsen baes mij met sijn fles gesien
Ick was verloren... hoey!... daer comt hij mij bespien...

jaqlijn (uyt)

Wel Joren, hoe becomt u onse gansse feeste?

joren

Seer wel mijn Jaquelijn.

jaqlijn

(naer Kosen siende)

Hoe? light die droncke beeste

Daer nogh versopen, en versmoort in sijnen drank?

joren

Gelijk gij siet, mijn lief.

jaqlijn

Foey, wat een vuylen stank

(1) mij.

[p. 160]

Comt uyt sijn bakhuys... op, gijn⁽¹⁾ dronkaert, op, gij vercken
Gijn⁽¹⁾ gulsigaert.

(Sij schopt⁽²⁾ hem)

kosen

Oy! oy!

jaqlijn

Spoey, Joren, hael een bercken,

Of eycken serviet⁽³⁾, dat ick dien vuylen vraet⁽⁴⁾
Sijn lenden smeer...

kosen

⁽⁵⁾(kruypende en vallende)

Oy! oy!

jaqlijn

'k Weet niet waerom ik 't laet

Dat ick u⁽⁶⁾ niet bij 't hair te kelder uyt doe⁽⁷⁾ sleepen

kosen

(knielende⁽⁸⁾)

Genade, Jaquelijn! heb⁽⁹⁾ ik mij self⁽¹⁰⁾ vergrepen⁽¹¹⁾
Ick bid, vergeef het mij.

jaqlijn

Van hier, gijn⁽¹²⁾ slodderbroek⁽¹³⁾

Ga uyt mijn oogen, kruyp in eenen donckren⁽¹⁴⁾ hoek,

(1) gij.

(1) gij.

(2) schupt.

(3) serveet.

(4) verraer.

(5) opstaende, kruypende, enz.

(6) uw.

(7) doen.

(8) ontbreekt.

(9) ick heb.

(10) selfs.

(11) vergeten.

(12) gij.

(13) flodderbroeck.

(14) duyst'ren.

[p. 161]

Dat ick u⁽¹⁾ gheel de week niet meer en sie nogh hoore.

kosen

Hoe can uw⁽²⁾ herte sigh op Kosen soo verstoore'⁽³⁾?
Hoey! hoey!

jaqlijn

't Is wonder want gij sijt afgrijsigh soet.

kosen

Erroep dat vonnis togh⁽⁴⁾...

jaqlijn

Van hier, gijn⁽⁵⁾ lompen kloet⁽⁶⁾

kosen (wegh gaende)

Mijn hert is soo benaut, als of ick moest gaen hangen.

jaqlijn

Seght als gij hangen wilt, ick sal den⁽⁷⁾ strop doen langen.

joren

't Is wel geseyt, wat past' er beter, dan de galgh
Aen sulk een morssigh beest, soo vuylen swijne-balgh⁽⁸⁾?
Maer⁽⁹⁾, Jaquelijn, dit⁽¹⁰⁾ maekt mijn hert niet min verlegen,
Soo langh uw vaeyer, tot sijn beurs, soo is genegen.
Vermaledijde beurs.

(1) Dat ick geheel de week u niet meer sien noch hoore.

(2) u.

(3) verstooren.

(4) doch.

(5) gij.

(6) bloet.

(7) de.

(8) swijnen balg.

(9) mijn.

(10) dat.

[p. 162]

jaqlijn

Wat wilt gij dat ick doe,

Het is mij leet genoegh.

joren

Ick sterv'⁽¹⁾ van onrust... Hoe?

Sal, om een hantvol gelt, dien onbeschoften Kosen,
Dien hatigen⁽²⁾ slavoen, voor Joren sijn verkosen?
Voor mij?.. voor Joren, die u⁽³⁾ als sijn ziele lieft
En altijdt lieven sal?... Om 't gelt hij sijn gerieft
En ik verstoten?... 'k wou dat d'eerste muntevinder,
Voor hij, dat duyvels gelt, dien deught- en eer verslinder,
Met sijnen hamer sloegh, met silver en met gout
In d'aerd versoncken waer!... is 't daerom dat men trout,
Of is 't om kinderen, in eeren, op te queeken?

jaqlijn

Ick hou voor 't lest.

joren

Waerom dan soo naer 't gelt te steken?

jaqlijn

Om dat men, sonder gelt, geen eten krijgen can.

joren

Geen eten sonder gelt?... soo veele is daer van,
Dat ik, op staende voet, u anders sal betoonen.
Can ick den backer, en den brouwer niet beloonen

(1) sterf.

(2) baetigen.

(3) uw.

[p. 163]

Met schoen te lappen?... en, als dit soo can geschien,
Waerom dan altijdt naer dat pestigh⁽¹⁾ gelt te sien?

jaqlijn

Wel, hebben wij niet meer, dan broot, en bier van nooden?

joren

'k Wou dat ik, staende voet, gevoegt wiert bij de dooden;
Ick ben mij selfs niet meer, wanneer ik daer op peys...
Dat gelt, dien werelt⁽²⁾ godt, den troost⁽³⁾, den wil, den eysch
Van alle menschen, daer veel kofferen van vol sijn,
Dat velen⁽⁴⁾ overschiet!... Jaqlijn, ick soude dol sijn,
Om dat mij, nu gij 't mint⁽⁵⁾, dat drommels gelt ontbreekt..
Kan ick u dienen, met mijn bloet, mijn ziele? spreekt;
Waerom sijt gij versot op 't gen ick niet can geven?...
Och! nu⁽⁶⁾ dit soo is, 'k wil niet eenen stont meer leven;
'k Weet middel om den dood te vinden... Trout dan, trout
Met Kosen, met sijn gelt, sijn silver, en sijn gout
En met sijn bierbalgh ook...

(hij wil wegh gaen)

jaqlijn (hem vast houdende)

Gij sijt wel ras te peerde...

Ick⁽⁷⁾ achte Kosens gout, om Kosen, min dan eerde,
Maer, wat ick van u maek dat siet gij met 'er tijdt.

teun

(uytcomende)⁽⁸⁾

Soo, Jaquelijne, soo, gij slove⁽⁹⁾, 'k sie, gij sijt

(1) heftig.

(2) weirelt.

(3) wensch.

(4) veele.

(5) bemint.

(6) dat.

(7) Al soet... 'k acht.

(8) uytcommende

(9) sloeve.

[p. 164]

Al weer in vrijerij, tot over hals, en ooren;
Met uwen harlekijn uw welbeminden Joren.

jaqlijn

Och vaeyer!...

teun

Stop jen⁽¹⁾ mont

joren

Maer baes...

teun

Brilt⁽²⁾ gij van hier,

En set u, op uw werk, gijn⁽³⁾ stooker van een vier,
Dat endelijk Jaqlijn geheel in brant sal steken...
Waer sijt gij⁽⁴⁾ Kosen?...

kosen (van binnen)

Baes!...

teun

Waer hoor ik Kosen spreken

kosen

Ick come, baes, ick com...

joren (stil)

't Is om verwoet te sijn.

(1) ie.

(2) sart.

(3) gij.

(4) ge.

[p. 165]

teun

Mijn Kosentie⁽¹⁾, com hier... hoe gaet? hebt gij geen pijn
In 't hooft?

kosen

Neen baes.

joren (stil)

Hebt⁽²⁾ gij geen tantsweer in jen⁽³⁾ darmen

teun

Hoe sie'⁽⁴⁾ jer soo uyt dan!

kosen

Ick sliep nogh baes

teun

Och armen

Den bloet heeft gisteren wat laet te bed gegaen.

joren (stil)

⁽⁵⁾Met twee, drij potten biers, en soo veel wijn geladen.

teun

Mijn Kosen, sit wat neer; com Kosen, sit bij Teunis:
Gij sijt mijn hert soo lief, als mijnen oudsten seun is.

(1) vrindt hoe is't.

(2) noch oock.

(3) ie.

(4) siet gij soo dan?

(5) Verzen 5 tot 1 der volg. bl. (tot: uwe beurs) ontbreken. In de plaats komt het volgende:

kosen
Het geen gij gister seyd sult gij dat houden staen.
joren (stil)
Hij mint maer uwe beurs.

[p. 166]

joren (stil)

Niet gij maer uwe beurs.

teun

Jaqlijne, sit daer neer

Bij Kosen.

jaqlijn

'k Ben niet moey.

teun

Vrees, soo ik⁽¹⁾ nogh een keer

Moet seggen.

jaqlijn

Foey!... hij stinkt gelijk een rotte prije

joren (stil)

Sijn gelt en stinkt niet.

teun

Swijgh gij⁽²⁾ van die sotternije

Ick segh u, sit⁽³⁾

jaqlijn

Ick sit,... wat nu?

teun

Geef hem uw hant.

(1) ick 't.

(2) mij.

(3) dit.

[p. 167]

kosen

Ey Jaeqsie⁽¹⁾

joren (stil)

Ick ben doodt

teun

Doet geenen⁽²⁾ wederstant

Of wel...

joren (stil)

Can hij Pastoor en vaeyer t' samen wesen?

jaqlijn

Siet voor je vaer, hij can sijn vader-ons, niet lesen.

teun

Dat 's niet geef⁽³⁾ gij uw hant.

joren (stil)

Sal ick dit moeten sien?...

Neen; 'k waere liever doodt.

teun

Wel, wat sal hier geschien?

(Joren sluypt⁽⁴⁾ van achter, en trekt de drijpeckel van onder Kosen, weghloopende)

(1) Jackje.

(2) geen.

(3) geeft.

(4) loopt.

[p. 168]

kosen

Och meester! help mij! help...

teun

Wat drommel, sijn hier spoken?

kosen

Och! Och! mijn leen.

jaqlijn (stil)

'k Wou dat hij waer den hals gebroken.

teun

Hoe drommel val⁽¹⁾ je soo?

kosen

Ay! ay! mijn heup, mijn leen!...

maey en joren uyt; joren aen maey

Och! sonder u⁽²⁾, wij sijn, voor al gescheyt van een.

maey

Wat is hier weer te doen?

jaqlijn

Och moeyer!

(1) valt gij.

(2) uw.

[p. 169]

maey

Och Jaquelijne!

Mijn kint! mijn liefste kroost!⁽¹⁾...

jaqlijn

Ey! help⁽²⁾ mij uyt mijn pijne

kosen

Och Maey...

maey

Brilt gij van hier, gijn⁽³⁾ hatelijken loen.

teun

'k Segh dat hij blijven sal.

maey

'k Segh dat hij 't niet sal doen.

teun

Swijgh of ik snoer jen mont...

maey

Laet sien, wilt eens beginnen...

(Ambroos comt in de kelder)⁽⁴⁾

joren

⁽⁵⁾Och baes! och vrouwe! daer comt een deurwaerder binnen!

(1) troost.

(2) helpt.

(3) gij.

(4) ontbreekt.

(5) vers 5 luidt:

't Is u ghelijck ick sien daer comt hier jemand binnen.

[p. 170]

ambroos

⁽¹⁾

Waer sijt gij, goutsmeder,
In schoen en oudt leder,
Gijn⁽²⁾ stinckenden roker
Gij schoelappens⁽³⁾ stoker....
Leent ooren, leent ooren,
Naar 't geen u, met tooren
En gramschap, beseten
Den Keyser doet weten...

Omdat gij sijn wetten

Soo derfde⁽⁴⁾ besmetten,
Versmaên en onteeren
Sijn last⁽⁵⁾, en begeeren
Om dat gij, met guyten
Soo binnen, dan buyten
Dees machtige stede,
Sijn wil hebt vertrede'⁽⁶⁾,
Sult gij sonder falen,
Vertoeven, nogh dralen
Met Maey, en Jaqlijne
Ten hove verschijne',
Om reden te geven
Van 't gen⁽⁷⁾ is misdreven...

teun

Mijn heere! mijn heere!

ambroos

Van 't gen⁽⁸⁾ tegen d'eere,

(1) Ambroos komt in de kelder.

(2) Gij.

(3) schoelappers.

(4) durfde.

(5) lusten.

(6) vertreden.

(7) 't geen.

(8) 't geen.

[p. 171]

Der Keysersche troonen,

En scepters, en kroonen,

Gij stinckenden stijven,

Hebt derven⁽¹⁾ bedrijven...

Kruyp uyt uwe stove

Met Maey, en die slove,

Begeeft u op wegen,

Om tegen den negen

Ten hove te wesen;

Daer sal men u lesen,

In⁽²⁾ weynige reken,

Wat straf uw⁽³⁾ gebrecken

En feyten. en sonden

Sijn weerdigh bevonden

Aen 't gen⁽⁴⁾ ick uytspreke,

Men salder u sleepen

Gekoord en geknepen.

D'uer is nabij; past op, en volgt mij al-te-gader.

(Ambroos⁽⁵⁾ binnen)

teun (neersitttende)

Och! wat heb ik gedaen?

maey

Och Teun!

jaqlijn

Och vader!

joren en kosen

Och baes!

(1) durven.

(2) met.

(3) u.

(4) 't geen.

(5) ontbreekt.

[p. 172]

teun

Och knapen! ick beswijk... geeft wat asijn...

Mijn herte swijmt... och! och!⁽¹⁾

maey

Och haest u Jaquelijn...

Mijn man! mijn lieve Teun...

teun (becomende)

Wat heb ick togh misdreven?...

Rampsaligh mensch!...

maey

Och! siet sijn oude handen beven...

Mijn lief! mijn cameraet!

jaqlijn

Och vaeyer! schep⁽²⁾ togh⁽²⁾ moedt...

joren

Courage⁽³⁾ baes.

teun

De schrik bevangt mijn hertebloet...

maey

Och Godt! wat sal dat sijn?...

(1) Hij valt.

(2) schept doch.

(2) schept doch.

(3) corage.

[p. 173]

teun

Mij spannen ende vangen!

Mij, in mijn ouden⁽¹⁾ dagh, doen geesselen of hangen?...

(sij huylen al te mael)

Heb ick daerom soo langh soo heerelijk⁽²⁾ geleeft?...

(sij huylen)⁽³⁾

Soo, voor 't gestrenge recht eerbiedelijk gebeeft?...

(wederom)⁽⁴⁾

Soo langh, dien grijsen kop in eer, en deught gedragen?...⁽⁵⁾

(wederom)⁽⁶⁾

Had mij de dood gehaelt in mijne jonge dagen!...

(wederom)⁽⁷⁾

jaqlijn

Eylaes⁽⁸⁾! mijn boesem scheurt.

maey

Mijn herte splijt van rouw.

joren

Ick ben gelijk een steen...

maey

Och lieve man!

teun

Och vrouw! ...

Wie sal in desen noot, mij bijstaen, voor mij spreken?...
Och knapen! gaet met mij...

(1) oude.

(2) eerelijck.

(3) en

(4) ontbreken.

(5) sij huylen weder.

(6) en

(7) ontbreken.

(8) Och Godt wat sal dat sijn.

[p. 174]

kosen

Ick, in dat gat, mij steken?

Neen... hebt gij u daer gebracht, help⁽¹⁾ u daer uyt.

teun

Och Kosen! sta⁽²⁾ mij bij; mijn liefste knecht! ontsluyt
Voor mij nu uwe beurs, stelt uwen koffer open.

kosen

Neen, dat verstaet sigh niet...

teun

Ick vest op u mijn hopen;

Misschien can, met een cleyn⁽³⁾, mijn sake sijn erstelt⁽⁴⁾

jaqlijn

O Kosen! help⁽⁵⁾, in noot, mijn vaeyer met ie gelt;
Ey doe⁽⁶⁾ soo veel voor mij.

kosen

Met gelt?... neen Jaquelijne,

Waer ick dat pantje quijt, ick sou van droefheyt quijne!...
De saek⁽⁷⁾ en raekt mij niet.

teun

Ten minsten gaet met ons...

(1) helpt.

(2) staet.

(3) cleen.

(4) herstelt.

(5) helpt.

(6) doet.

(7) saecke.

[p. 175]

kosen

Neen, ick vertrek van hier, met kiste, beurs, en dons,
En wat mij aengaet, eer mijn goet wort⁽¹⁾ aengeslagen,
En ick deelachtigh word' van uwe schult en plagen.

(binnen)

teun

Och Kosen, gaet gij deur?...

maey

Laet dien verrader gaen.

joren

Ick, baes, sal tot'er⁽²⁾ doot, aen uwe sijde staen:
Ick ga⁽³⁾ met u, naer 't hof; en wilt u niet ontstellen,
Is 't noodigh 'k sal mijn lijf, voor u te pande stellen.

teun

Och Joren! mijnen troost.

maey

Ons hulp, ons toeverlaet.

jaqlijn

Ons hope!

teun

Sonder u en wist ick geenen⁽⁴⁾ raet.

(1) waer.

(2) totter.

(3) gaen.

(4) geen.

[p. 176]

joren

'k Sal, tot den lesten snick, u mijne trou betoonen.

teun

Och Joren! waermee⁽¹⁾ sal ick u, daer voor⁽²⁾, beloonen?

(1) waermed'.

(2) naer.