|
| |
| |
| |
Ao. 1727. No. 31
De vervrolykende Momus, of koddige berisper.
Maandag, den 14. July.
DE tyding, dat de Nonne Sante Ferrarese zig in haar grafstede tot Modena op 't nieuw heeft laaten hooren, veroorzaakt hier een onuitspreekelyke vreeze onder verscheide mannen, die van het gebombam hunner wyvenklépel, door een tydige dood verlost, in angst zyn, dat hunne geweze engelinnen, die miraculeuze voorbeelden volgende, weêr aan het klokkeluiën mogten slaan van die allerlastigste Damiäten, die de nikker scheind gegooten te hebben, om de geheele waereld te bruiën. Als een weduwenaar, die al een twintig, dartig jaaren is verlost geweest van zyn vade mecum der bekering, nog maar, by ongeluk, eens denkt aan zyne zalige wederhelft, dan vlieten hem de traanen van boete nog uit de oogen over zyn eerste huuwelyk. Hem dunkt, dat hy liever voor slaaf zou willen huizen by den Turk, als .... Halte! .... daar zyn geen liever schepzels onder de zon, als de Juffers. Ik spreek, dat je 't wel verstaat, voor een half uur. Converseert 'er een wysgeer langer by, weg is zyn bespiegeling. Lieden van minder kennis kunnen 't 'er wel een uur, of iets meêr by uithouden, dog die over dien tyd stappen zyn, of compleete gekken, of rampzalige gevangenen, die door Juno gepiert moêr Venus vervloeken. Ziet, vrinden, ik praat tegenwoordig als een Platonist, en niet als een kaerel die een zootje bodt op de vismarkt bedingt. Die taal zou daar contrebande waar zyn, die elders gangbaar is. Wisten de Huisduivelinnetjes, hoe haare Lucifers s'avonds in de kroegen, en koffiehuizen bezig waaren, om haar te bekladschilderen met vervloekingen, zy zouden nog wel anders haare dentalens, ik wil liever zeggen nagelen emplojeeren,
| |
| |
om haare leenmannen behoorelyker wyze volgens de trouwconstumen te begroeten. 't Zou niet zyn, wat doeje met die malle Momus in huis? Waarom leesje ons geteiboek niet liever, dan die grollen? Hebje dubbeltjes te veel? ik heb 'er te kort. ô Neen! 't zou zyn: Gy Judas van een onnozele vrouw, gy zyt slimmer, als een heel regement Momuszen alleen, en zonder antwoord te verwagten, zo zouden 'er ten minsten al een tien of twaalf fuffletten in gelederen avanceeren, om op vaders tronie te battaljeeren, en de slag van Hogstet verder met krabben te portrettéren. En om de waarheid te zeggen, 't zou al niet zonder reeden zyn, want het geld te verzuipen, en 'er nog daar en boven vry wat te laaten onderloopen van de lieffelykheden der Xantippes is al een werkje, dat in een Land, waar in de vrouwen regeeren, niet mag gedult worden. Ieder Griet is, beget, meester op haar dam, en daar zal 'er geen eerlyk man tegens spreeken, die eenige kennis heeft van een wyven tong. Het contrarie is waar, en om die reden zyn die helden wynig thuis, die wel weeten, dat 'er niets gaat voor een drinkwinkel, om door de snapwinkel van zyn ega niet geïncommodeert te worden. Spreekt honderd getrouwde zondaars van de gelukzaligheden des Huuwelyks, ik wed, dat ten minsten negen en negentig van dat getal zal zeggen: zo het de Hemel eens geliefde myn lieve wederhelft genadelyk tot zig te haalen, ik zou nooit weêr overhellen tot een ander. Ik zou myn Mietje, myn Annatje, myn Tryntje, &c. nooit vergeeten, al leefde ik duizend jaaren, en daar meê eens gezugt, of een traantje twee, drie gelaaten, zo toond de beuling een zekere weemoedigheid, die niemant kan verstaan, als die zelver met een Bed engel is geincommodeert Hoe komt het zal iemand ligt vraagen, dat 'er egter veele Weduwenaars gevonden worden, die niet alleen weêr poot aan willen, maar ook poot aan speelen? Och! myn lieve Lezer! hoe komt de zonde in de waereld? Die diertjes zien 'er zo begeerelyk uit, dat een eerlyk man, die niet voor het beunhaazen is, niet wel kan laaten om een aalmoes aan dat huiszittenhuis te besteeden, dat byna alleen meêr reparatie nodig heeft, als al de kerken van Romen teffens. Dat eerelyk beurzentroggelen der Juffertjes, door lonkende oogjes is zo onwederstaanbaar voor een loshoofd, dat hy vaak al gevangen is, eêr hy eens om het eizere net denkt, dat de Vulcanuszen hem over den kop gooijen, als hy met een paar dievenleiders voorzien in een flee na de boeijen word gebragt, om by de eerste occasie, na de sententie der trouw, dermaaten door het Vrouwtje gekwispelt te worden, als 't overeenkomt met haare bevatting. Als men een Fluweel bekje hoord pappegaaijen, dan denkt men niet, dat de duivel zig dost in een engel des ligts. ô Neen! die kandeiklontjes der lippen bedriegen de jongens. Zy likken pas aan het syroopje van Beëizebub, of verslaaft aan dien vergiftigen honing, smooren de Venusvliegen in die doodelyke minnekorven. 't Is myn ziel, myn hart, myn leven, en ondertuszen is men ziel, hart, en leven kwyt. Ik zou hier meêr van zeggen, dog deze al te bedroefde stof zou treurende Lezers verwekken, en dat is de meening niet
| |
| |
van een Schryver, die het toeleid om divertissant te zyn. 't Is om die reden, dat ik myne Vaderlanders, wiens wyfjes onder den zark rusten, vertroosten zal, door te zeggen, dat 'er geene zwaarigheid te wagten is van de dooden. Alleen, vrinden, hoed u voor de levenden. Laat u dat eens voor al van uw dienaar gezeit zyn, die aan de Paapze miraculen geen geloof slaat, en nimmer zal toestaan, dat afgestorvenen kunnen spreeken, ten waare men het dadelyk, in stee van mondelyk opvatte.
De goede en booze werken blyven eeuwiglyk, en zy die uitgemunt hebben verduuren daar door de tyden. Een heilige wandel schaft een levendig geheugen. In zo ver kan zo een bovengenoemde Non korts hebben gesprooken. Een Predikant kan haar grastombe door zyn tong hebben doen galmen. Door haar doeningen te schilderen kan hy zielen hebben geroert. Van andere logentaal heeft dit bryn geen gevoel. Ik zal geen heiligen opbaggeren, geene helden viszen, geene wysgeeren doen philosopheeren, geene digters doen zingen, nog geene eerelyke schimmen doen spreeken. Alle de overledene goden en godeszen der aarde zullen wy met een stilzwygende geur bewierooken. Dat Alexander, en Caesar slaapen! Dat Solon niet wakker worde! Dat Augustus ruste! Dat Homerus, en Maro een uiltje vangen! Dat Socrates vry in stilte geniete het loon zyner lydzaamheden! Wy willen geen Tacitus hooren redenkavelen, geen Cato, of Seneca hooren oreeren, ons niet ophouden met Hercules, Jazon, en anderen in te voeren. 't Is ons genoeg aan George Lodewyks orakel onze ooren te leenen. Die Staatspalinuur kan de volgende neven uit Trojaanze vuuren in Latinm draagen, door zyn voorbeeldelyk gedrag. Al leiën 'er op myn koning meêr marmere pronktropheen, als 'er bergen, van Jupyn zyn gestapelt, op Typhons reuzen, nog zou den Britzen blixem der wysheid mynes donderaars de ooren der waereldlingen verkragten. Wy zullen onze gedagten inkrimpen, om door geene onmogelyke uitdrukkingen te verstommen, voor de klanken van eene thans vergoden held, die gesprooken heeft, thans spreekt, en nog spreeken zal, zo lang de elementen woelen. 't Geen de orateur uitgalmt by 't slot van zyn leerreden, dat, ik zeg dat heeft Groot Brittanjens Apollo gedaan, doe hy hemelende de aardkloot toewenkte: Dixi, dat is te zeggen: ik heb alles verrigt. Wil nu een minder snapper, dan ik, hier meerder van zeggen, die gaa zyn gang. Alleen bedenk, dat 'er geen Appelles gebooren is, om dezen Alexander te maalen. Hy schilderde zelfs met vlooten op de zee de vreede van Europa, terwyl by het gieren der kogels zyne lauweren groenden. Hy was GEORGE DE EERSTE, en meêr zeg ik niet. Die naam doet hem kennen voor de Foenix der Britten, en die zal hy spreekende houden, als de hoofdstoffen verstommen.
Waar toe, zult gy vraagen, overdekt gy dan de glorie uwes Monarchs met deze volgende klanken? Ha! Lezers, ik doe dit als een Digter. Die gekheid past de Poeëten. In zo ver als ik van het scharrebier der Rymers heb gedronken, in zo ver ben ik razende dol. Buiten die dwaasheid ben
| |
| |
ik redelyk verstandig. Had ik voor Aganip uit de goudmeinen van Midas gelept, ik was een andere baas geweest. Nu ben ik tot ramspoet geteelt, en hoe kreupel dat ik ben, ik wil evenwel danszen. Dat het u slegts niet verveele! ô heilige schim! zo een aardworm met kromme neigingen zig na uwen hemel keert, die lamme vaerzen zuft, om niet minder te zyn, dan anderen, die veel onderstaan, dog wynig verrigten!
Ter onsterffelyker gedagtenis van George Lodewyk,
Monarch der Britten.
Besproei het greize strand der Kryttropheën,
't Geen zwoegt, door barensnood, van wee, op weën,
Met al het vogt van twee paar traanen zéën,
Want die myn Hemel droeg op Atlas schonken,
Toen staale Mulcibers, den oorlog klonken,
Is, na dat vreede pand, ter neêr gezonken,
't Geen hy den aardkloot schonk.
's Lands Hercules, myn Jupyn leid verslaagen!
Die op zyn nek vier waerelden kon schraagen!
En nog om meêr, als Alexander vraagen!
Die god, die leit 'er toe!
Die kwam, die zag, die won, als 't Caesar paste,
En nooit, in 't geen hy deed, zig ooit mistaste,
Ja met Europa's last zig zelfs ballaste,
Is troon, en kroonen moê!
Die trotze Alcied, gedost in leeuwenvagten,
Die 't Hydra kon op Mavors altaar slagten,
En, wyl hy bezig was, de hel dorst wagten,
ô Neen! myn Foenix stapt zyn wezen nader,
En keert door wisselbeurt in dien Springader,
Die hem gekeurt, tot onzer Eng'len Vader,
Voorzien had met zyn staf.
Zo sprak de Bruid der Britze Melpoménen,
Terwyl zy baar, en golven stont te weenen,
Op het kasket, vol koninglyke steenen,
Van den verhuisden Vorst,
| |
| |
En was 'er niet gegalmt, die sterft zal leeven,
Wyl aan 's helds beeld dezelve deugd blyft kleeven,
Zy had haar geest aan de as eens mans gegeeven,
Die 't alles heeft getorst.
Ja, waar 't Orakel spreekt van Delphos zoonen,
Daar zal de Faam myn zon der starren kroonen,
Die langs het firmament diens Prins gaat woonen,
Het ééngehoornde Paard, met goud beslaagen,
Zal door het veld der Oceaanen jaagen,
Om 't Oost, en 't West den Teemsstal in te draagen,
De koopvaardy die beurt alreê haar vleugel,
Nu dat haar Palinuur den waterteugel
Doet draaijen, langs de Noord, en Zuider beugel,
Men voert den aardbol reeds op eike kielen
De blaauwe dreeven door, met linne wielen,
Daar ieder roept, by 't reppen van zyn hielen:
Dit, en nog meêr schonk ons Hanovers deegen!
Toen Albion, verkwikt door gulde reegen,
Zyn rykdom vond alleen te zyn geleegen,
In zyn doorploegd verstand.
Had hy, die heden slaapt, niet zitten waaken,
Toen 't krygsvuur vallen wou aan 't nooten kraaken
Van eizer, en metaal, door heftig blaaken,
Die fiere praal-August, die Janus Tempel.
Toeschroeide met een Pallas gaaven stempel,
Wees ons alleen den steilen zeegendrempel,
Waar op zyn Foebus treedt.
Ei! gloort 'er eeuwig op Aards-Engelander,
Als Michaël, met uwen starrenstander!
Zo knield voor ons ter neêr dien Salamander,
| |
| |
Het ryk van Pluto beeft voor deze Vaanen,
Die heden nat, 't is waar, door brakke traanen,
Gelyk de morgendauw de spooren baanen,
Had ons de grootste Mars voor zyn verscheiën,
Geen Mavors toegesteld, onze Eng'len reiën
Die zouden weêr op nieuw een zondvloed schreiën,
Myn meir wierd eindeloos, ô Krytgehugten!
Die om uw Koning staat bedroeft te zugten,
Zag ik het floers niet van uw hoeden vlugten,
De knots zyn's Vaders greipt in eiz're handen,
Terwyl de star van Caesar loopt waranden,
Langs 't Elizéze dal der heuvelstranden,
Van lelyën, en roos, en ambergeuren,
Die myn Monarch in Venus armen beuren,
Om, als 't Gradivus past, een kus te scheuren
Iöles vlasje duur vry zonder breeken!
Nu Hercules, die nimmer is bezweeken,
Een liefdetoon mag op dien cyther spreeken,
Waar na de waereld dorst.
Pluk eeuwig druiven af van groene looten!
Gy die uit bars kanon, tot vlam gegooten,
De dood hebt zelfs, wie hoorden 't ooit? doorschooten,
Toen gy uw troon verliet!
Lach! Albion, ei lach! hou op van treuren!
Wilt kroezen, vol triomph! ten hemel beuren!
Hy die den oorlog kon door vreê verscheuren,
Agt thans zyn aarkloot niet!
Te wemelen op de mirth der minnereiën,
Zyn ziel ten dans op Juno's feest te leiën,
En daar te kneên die zoete specereiën,
| |
| |
Dat zyn de zaligheên van 't hoofd der helden,
Waar van de naneef zal orakels melden,
Als deugden munt zal meêr dan laster gelden,
't Geen nu alreê geschied,
Om dat Georges Zoon, ten troon gezeeten,
De hel reeds ziet geboeit aan Eng'lands keeten,
Door 't vaderlyk balans, en 't waereld meeten,
Loop twee paar winden door, met vlugge pennen,
En zoekt al 't Was vry aan die zon te wennen,
Die niemand met zyn drift weet na te rennen,
Eêr gy opspeuren zult de pronkolyven
Van myn Brittanjes Vorst, en die bedryven,
Die op zyn Foenix reeds met roem beklyven,
Wyl hy niets minder toond.
't Is of het godendom, tot één geklonken,
Is, enkel, en alleen aan hem geschonken,
Die thans op Londens zuil staat te eerepronken,
Met vaders pluim gekroond.
Giet balszem, en civet, uit Pindus kruiken,
Nu dat myn Albion te paarlen duiken,
Door zyn regeerders dolk, den wiek zal fnuiken,
Was 't slot van Melpoménes treurgedigten,
Die bezig om een kerk van goud te stigten,
Moest voor dien hemeling ter nederzwigten,
Die thans zyn Erv' aanvaart.
Byvoegzel, Zynde een Klinkdigt, op de dood van haare Rus-Keizerlyke Majesteit,
Katharina Alexiewna.
Bedek den zilv'ren kruin der Noorder Sneeuwwaranden,
Met een driedubb'le nagt van weê, en rouwgeklag,
| |
| |
Dan zy die voor haar voet den eisbeir knielen zag,
Doet haaren zegenvaan op Lethes oever stranden.
ô Neen! van waar Auroor, aan 't ligt der morgenlanden,
Voor de avondkandelaar haar lamp ontsteeken mag,
Tot daar Apol zig huld, met Vrouw Diana's dag,
Zal Moscous eerezon, op Herc'les vuurbaak branden.
Dat vry de wereld daal! myn Groot-Vorstin die klimt!
Haar godheid trotst August, die aan den hemel glimt!
De star myn's Keizerins zal Caesars maan trotzeeren!
Die tradt van 't Capitool op 't eeuwige trophé,
Langs eene pieramied van aardkloot, en van zee;
Maar deze was, en blyft regeerster van twee beiren.
Nog iets op de troonaanvaarding van den jongen
Monarch Peter de Tweede.
Wat zuft de veege druk, met traanen langs haar kaaken,
Op 't heilig Lykcipres van Moscous glorie zon?
De zoon van dien August, die kwam, die zag, die won,
Zal Caesars heldennaam eêrlang onsterflyk maaken.
Men merkt dat wondervuur reeds uit zyne oogen blaaken,
't Geen PETERS ziel bezat, die nergens weêrgaâ von,
Eêr het ter starren steeg, langs ladders van kanon,
Om op den blixemschans des Donderaars te raaken.
Hy, die zyn Keizerin ziet treeden aan zyn zei,
Slaat reeds een vreugdentoon op Coelums choorschalmei,
Nu hy den Groot-Vorst schouwd, op zynen beir gezeeten,
Gelyk een Hercules, die vol des grooten Gods,
Het meir, en aarde beukt met held Alcides knots,
Om voor zyn hemelvaart vier waerelden te meeten.
|
|
Auteursrechtvrij