Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

13Hoe men Christum devotelike in den heilighen sacrament 14ontfaen sal. xxj capittel.

16Want mi, o eweghe wiisheit, die zueticheit dier ic ghesmaect 17hebbe ende die oerbaerlicheit uwer leren doet mit bernender begeerten 18tot u comen ende uwer woerden mit groten aernste ware 19nemen, in die welke ic claerliken viinde hoe ic sterven ende leven 20zal leren: soe belie ic mi / alte cleine doende in dezen weerdeliken+ 21dienste overmids mine eyghene crancheit ende dair om vlie ic 22tot uwer aelmachticheit ende bidde u, dat ghi gewaerdicht mi te 23verthonene, tot wat remedium ic lopen mach in miinre ieghenheit.

24- Die wiisheit - Die zevene sacramente der heiliger kerken 25dat ziin zeven remedien, overmids die welke die mensche herboren 26werdt ende ghevoestert ende opbracht in ene gheesteleke creature 27ende overmids die gracie Gods coemt toten oversten grade der 28volmaectheit. Onder die welke sacramente één zonderlinge voirnemende 29is ende onstekende die devote zielen ende soetelic dronken 30makende, dat is dat heilege sacrament / des altaers. Want alzoe+ 31droghe hout bequamelike materie ghevet den viere ende doet zine 32vlamme hoeghe opslaen ende hem in allen ziden breiden, alsoe

tekstkritische noten

1geeft oec dit heilege sacrament, dat een in vier is geesteliker hitten, 2een ongemeten starkenis ende brant den godliken viere ende voet ende 3onthout dengheenen diet devoteleec ontfaet. Want onder alle die 4teekene der minnen en es gheen dat zoe overnemeleec aen hem trect 5die minnende ziele, alse die begeerde tieghenwoerdicheit des liefs, 6welke bovengaende is alle die andre. Hier om in den lesten avondmale 7soe gaf ic minen uutvercoren discipulen mi zelven sacramenteleke 8ende gaf hen ende allen / dienaren des sacraments macht in+ 9die cracht miinre woerde, dat zi mi lichameleke ieghenwoerdich 10hebben mogen, die mit miinre Godheit overal ieghenwoerdich bin.

11- Die discipel - Ic bidde u, here, dat u knecht spreken moghe 12een woert ende dat ghi op mi niet en belget. Op dat ict wel verstaen 13hebbe zoe segdi dat ghi in dezen heilegen sacramente siit niet in 14der figuren mer in der waerheit, niet in der meninghe mer lichameleke, 15welc ic te wetene begere ocht alsoe is; want het soude mi gheven 16een grote materie u bernentleke te minnene.

17- Die wiisheit - Waerlike ende zonder alle twivel zoe bin ic 18in dezen sacramente / God ende mensche mit live ende mit ziele,+ 19mit vleesch ende mit bloede, also ic van miinre moeder geboren 20was ende anden cruce hinc ende sitte ter rechter hant miins Vaders.

21- Die discipel - Ea nemet in geenre onweerden, miin lieve 22heere, dat ic noch spreke. Want en coemt niet uut ongelove, mer 23van onsprekeliken wonder, dat ic zeggen wille: het sciint herde 24wonderleke, waert gheoerloeft te zegghene, hoe die scoene lichame 25miins liefs heren volmaecteleke mit siinre behoerliker maten siin 26mach onder die gedaente sbroeds ende swiins, blivende alse voren 27die zelve gedaente.

28- Die wiisheit - Hoe miin lichame in den sacramente is, dat / en+ 29mach gheen tonge ghespreken, noch geen sin verstaen, noch geene 30menscheleke redene en maecht begripen, mer alleene mach ment 31met ten gelove zien ende weten, want het is al een ongemeten 32werc godliker mogentheit. Ende daerom zeldiit vaste gheloven ende 33u hoeden van onwisen onderzoekene. Want ic uwer devoter simpelheit 34vorderlike siin wille ende ic u herte meer verwecken wille,

tekstkritische noten

1dan ic die dingen die Gode bekent siin u thonen wille ende hem allene 2te bekennenne behoren: zoe willic uwen simplen woerden andwoerden 3ende wille minen wech nemen uut dien dingen, die ute 4hem zelven bekent ziin ende nochtan u onbekent bliven, tote dien 5dingen / die boven gaen alle verstandenisse eenegher sterfliker+ 6creaturen. Segt mi opdat ghi cont: hoe mach dat zien van den ogen, 7dat herde clene is, in hem ontfaen enen overgroten berch? Oft 8hoe mach een spiegel die in vele stucken tebroken is, in elke stucke 9dat gheheel beelde ontfaen, nochtan dat dat beelde in hem zelven 10mer een en is. Ende al eest dat in desen simplen ghelike meer een 11ongheliicheit dan een gheliicheit is, want een yegelike natuirlike 12werc is meer sonderlinge in deser materien een ongheliicheit dan 13eneghe gheliicheit, nochtan machmense wel tot deser materien 14nemen. Want oft die nature soe groet wonder vermach / in haren+ 15werken, waeromme en zoude dan niet die cracht des scepperen der 16naturen verre hier boven gaen? Est oec dat mogeleec was, dat die 17sceppere der werelt seide ende alle dinc ghescepen worden van 18niete, waerom dunct u dan dese verwandelinghe zoe onmoghelike? 19Ende weder dese verwandelinge meerre ofte minre is ofte ghelike, 20en is niet onmoghelike. Die die werelt van niete ghemaect heeft, 21heeft noch wel die macht te doene dat zelve ofte meerre dinge, 22want alle dat hi wilt dat mach hi doen zonder berespen van yemende 23ende aldus en is hem geen dinc onmoghelike, want siin willen ende 24siin mogen is hem een. Hoe comet dan dat ghi dat een / zoe seere+ 25verwondert ende u des anders niet en verwondert? Gheloefdi dat 26die godlike wiisheit van viif broden viif dusentich menschen voedde? 27Ic bidde u, hoe danich was doen die materie, die onderdiende siinre 28aelmachticheit?

29- Die discipel - Hierop en can ic van simpelheden miins zelfs 30niet gheandwoerden, dan dat ic roepe dat uwe werke overwonderlike 31siin.

32- Die wiisheit - Noch wil ic uwer simpelheit ene questie

tekstkritische noten

1vragen, die hare te rechte toe horende is. Segt mi oft ghi geloeft, 2dat ghi enege ziele hebt ende oft eneghe wesene siin, die men van 3buiten niet thonen en mach oft sien?

4- Die discipel - Ic en ghelove niet dat / ic een ziele hebbe,+ 5mer ic weet wel, overmids dat ic verstandenisse hebbe ende mi 6beroere, want men seit dat der zielen werc is, datse den lichame 7leven geeft. Dat proeft oec wel redene, dat in die nature der dinge 8wesene siin die men niet ghesien en can, noch met sinnen begripen 9mach. Ende licht is oec deser werke Gods meer die men niet en 10siet, dan die men met sinnen begripen mach. Ende aldus mach die 11minnende onderzoekere lichte verstaen ende onder vijnden alle 12dinc na sine betamen.

13- Die Wiisheit - Ute dien dat voirseit is soe neemt tot uwen 14propositum, dat dat verstandenisse elkes selichs menschen gaet meer 15boven de verstandenesse eens wisen subtiils menschen, dan eens / subtiils+ 16menschen verstantenisse gaet boven de verstandenisse eens herde 17simples menschen. Nochtan eest wel openbaer, dat meneghen 18ongheleerden mensche onmogeliic dunct dat dinc, dat hi noyt en 19sach noch en leerde, dat nochtan den gheleerden seker es ende bekent. 20Alsoe est recht in deser materien. Al est dat si overgaet alle verstandenisse 21sterfliker menschen, die volcoemeliken openbaere wercke der 22naturen niet verstaen en connen, nochtan zi die ghebruken der heileger 23sciencien, sien dit volcomelike in Gode. Hoert hier of enen 24lereren spreken. Het is, sprac hi, een mensche die sinen ogen dach 25noch nacht raste en geeft. Ende ic verstont, dat die mensche en 26ghene redene der werken Gods vinden en can, die onder / die sonne+ 27ghescien. Soe hi meer arbeit om te onderviindene, zoe hiter verder 28af sal siin. Al waert oec dat dese wise mensche seide dat hiit bekende, 29ten mochte niet siin. Dubitacien ende twivelingen comen dicke 30daeraf, omdat die mensche gelike oerdelen wilt van godliken ende 31natuirliken dingen. Alsoe en zal men niet doen, zonderlinghe in 32deser materien, want die lichame ons heren Gods en is alsoe niet 33in desen sacramente alse ene ander lichame in sine stat, meer hi is 34daer in ene sonderlinger manieren. Est dat ghi vraecht hoe danich

tekstkritische noten

1dese manier is, zoe zeg ic u datse alsulc is, die zunderlinge den 2sacramente toebehorende is, tote der welker uwe ymagi/nacie niet+ 3ghereiken en can. Overmids die cleinheit des ghesichs der verstandegher 4cracht en caent die mensche niet ghesien. Hier hebdi wel 5ene ghemene exempel: van den kiinde dat in enen donkeren kerker 6geboren ende opghehouden wert, dient grote wonder hebben soude, 7die hem seide van den loepe der sterren ende die scoenheit der 8werelt. Ende hierom was grote noet, dat die eweghe wiisheit gave 9dit, dat hier voer gheseit is ende beval te ghelovene, want boven 10ons verstaen is ende onse kennesse tot dair niet ghereiken en can. 11Ende dair om sellen wi hem aenhangen mit onsen ghelove alse 12eenre onbedriechliker waerheit ende des meerre zekerheit hebben, 13dan oft wiit verstaen / ende begripen consten.+

14- Die discipel - Mit openbaren tekenen zo radi mi dit sacrament 15te gheloevene ende neemt van miinre crancker zielen scadelike 16verwonderen ende vreesachteghe ghepeinsinghe. Hier uut versta ic 17wel dat dat verstandenisse herde sot is, dat onmoghelike dinghe 18zoekende is ende dat te ondervindene, dat onondervindelike is; die 19die werke Gods hem te wetene piint ende nochtan die werke der 20naturen niet verstaen en can. Wat wille ic meer weten oft onderzoeken 21des mi gheen noet en es. Ic weet ende gelove ganseleke, dat 22ghi siit die overste ende die ongheeinde mogentheit, diet al vermach, 23die overste ende eweghe wiisheit diet al / siet ende weet, die sempele+ 24onwandelbaer waerheit die noch liegen noch bedriegen en mach. 25Ende daer om is dat inde miins geloves een anker miins hopen, 26ghi here, nu ende in der ewicheit. Want ic weet wel dat hi salich 27is die in u hoept. Waerbi verblijdt u nu, miin siele, want dat ic 28sochte hebbic vonden ende dat ic woude ende om wenschende ende 29lange begheert hebbe, dat hebbe ic nu vercregen. Mine ziele, waerom 30bedroefdi u ende verbaest mi? Iesum sochti ende Ihesum hebdi 31vonden. Ghi plaecht u dicwile te beclagene dat ghi uws liefs 32ghemisset ende alse ghi yemende hem verbliden saecht om die 33iegenwoerdichheit siins liefs, zoe be/nediit ghi ende versuchtet,+ 34omdat ghi hem die ghi minnet niet ieghenwoerdich en hadt ende

tekstkritische noten

1seidt: O wreede ontogenheit miins liefs, wies allene die wederdenkenisse 2voedende is. Hi scriift letteren ende seindet boden, meer siin 3iegenwoerdicheit ontrect hi mi. Ende mit der onzienleker ghemeenre 4ogen aensiet hi mi. Mar acharmen, dat en is den minnenden niet 5ghenoech. Ic hebben des nachts in den bedde ghesocht mer ic en 6vants daer niet. In der tafelen al zie ic omtrent, ic en sies daer niet. 7In die ziden miins huis begeer ic eenen overvloedegen wiingaerd 8te hebbene, maer en mach mi niet ghescien. Aldus al hebbende miin 9lief derve ic siins, / omdat icken ieghenwoerdich niet en hebbe.+ 10Ene wolke heeften ons ghenomen ende heeften ter rechter hant 11siins vaders gheset. In dat onthout des hemels is sine wandelinge 12ende ons en sciint hi geenen roeke hebben. O gave God dat ic zulcdanich 13lief hadde die doch dicwile bi mi ware, al en woude hi altoes 14niet bi mi siin, van wies iegenwoerdicheit ic mi verbliden mochte 15ende somwile in minen doghene mochte van hem ghetroest worden.

16Mer nu is mi opghegaen een onghehoept heil ende mine weenlike 17stemme is verwandelt in een stemme der bliiscap ende die aernstichheit 18miins zoekens is verwandelt in begeerten der dancbaerheit, / 19want dien ic beweende omdat hi van mi was, dien heb ic nu bi mi+ 20vonden ende dien ic weende dat verre van mi gheweest hadde, dien 21hebbe ic nu neven mi vonden. Ende daeromme ghi alle die Gode 22mint, verbliit u met mi, want ic hebbe miin lief vonden, niet allene 23na sine Godheit daer hi mede overal is, meer oec mede na siinre 24menscheit daer hi ons mede iegenwoerdich in den heilegen sacramente 25is. Ic hebben vonden, niet daer hi te voren niet en was, maer 26daer hi mi eer soe openbaer niet en was, want hi mi mit siinre ieghenwoerdicheit 27mit nuwen rayen siinre lerengen verclaert heeft ende 28heimelike dinghe verthoent heeft ende dat verborgen was ge/openbaert+ 29heeft ende dat ic te voren wiste overmids die letteren, dat 30heeft hi mi nu gheleert geesteleec overmids sine gracie. Hier is 31grote wonder, hoe ic voert meer uut der kerken ghesiin mach ende 32dat ic daer nacht ende dach niet in en blive, daer ic minen heren 33ieghenwoerdich hebbe, niet allene geestelike meer lichameleke ende

tekstkritische noten

1niet allene alse minen God mer oec alse minen broeder ende minen 2lieven vrient. O hoe seer soude ic mi somwile beloeft hebben, dat 3ic hadde mogen hebben ene druppe bloeds vanden openen wonden 4miins liefs in minen mont. Ic soude mi herde salich gheacht hebben, 5hadde ic yet mogen hebben / vanden preciosen bloede dat uut siinre+ 6ziden ran. Maer nu peinse ic dat ic niet allene ene druppe van sinen 7bloede dat uut zinen voeten, uut sinen handen ende uut siinre 8siden ran en ontfa, maer ic ontfa te male sinen lichame ende zine 9bloet, alsoe dat zine lichame gheenicht is mit den minen. O onghemetene 10vroude ende bliiscepe miins herten van alsoe groter gracien, 11die mi van minen lieve ghegeven is. En is dit niet die meeste ende 12die overste gave die groets loefs ende dancs waert is ende die den 13engelen niet ghegeven en is? Ende daeromme vergave God dat 14alle mine lede ende alle mine macht ende alle mine binnenste scoerden, 15opdat / ic uwer minnen andwoerden mach. Uwe ieghenwoerdicheit+ 16onsteect mine binnenste ende mine minne, maer uwe moghentheit 17doet mi vresen. Redene tuucht dat men zoe groten weert 18ontsien zal ende minne wilt dat men zoe lieven brudegome mit 19groter begeerten omhelse. Ghi siit miin heer ende miin God, miin 20broeder ende oec mine uutvercoren brudegome. Hoe vele goeds 21besitte ic allene in u die alle goed siit, want ic en hebbe in u niet 22mit delen dit ocht dat goet, maer dat overste goet daer alle goet 23alse in sinen oerspronc in hangende is. O hoe groot recht eest dat 24die ieghenwoerdicheit des groots heren groteleec die be/geerte+ 25beroere. Ende al eest dat men zoe volcomeleke hier in den sacramente 26hem niet ghesien en can alsoe men in den ewegen leven zien zal, 27nochtan zal die bernende begeerte soe vast aenhangende siin den 28fundamente des geloves ende in Gode alleene ghevest siin, alsoe dat 29die ieghenwoerdicheit des sacraments zal u deilen van allen aertschen 30liefden. Wel dan te rechte heet dit sacrament: sacrament 31der minnen, want wat is meerre minne ende vrientscepe dan ene 32ghelike vergaderinghe liefs mit sinen lieve. Nu, mine ziele, siit te 33vreden, want dat ghi ghesocht hebt dat hebdi vonden. Ontfaet

tekstkritische noten

1Christum geesteleec ende gewarichleke, also en die / gherechte ende+ 2vreesachteghe Symoen lieflike ontfinc. Want dit hebdi lange in 3uwen gebede begheert ende nu hebdiit boven u begeerte ontfaen. Al 4wast datten Symeon sienleke ontfinc, ghi ontfaettenne sienlike ende 5nochtan even ghewarichleke. Alsoe mine liiflike oegen nu in desen 6sacramente niet ghesien en can u menscheit, alsoe en conde oec 7die voerseide Symeon die u in sinen armen droech u Godheit niet 8ghesien dan mit den ogen des gheloves, alsoe ic u nu tiegenwoerdich 9zie. Maer wat leecht mi an dat liiflike sien alse die ogen salich 10gheheten ziin, niet die lijflike sien alse die scriben ende de phariseden / 11saghen, maer die geestelike sien alse die uutvercoren discipulen.+ 12O mine ziele, wat wildi meer van uwen lieve weten, wat wildi 13anders zoeken, wat moechdi anders begeren, want ghi en sekerlike 14in den sacramente tieghenwoerdich hebt, al eest dat ghien mit uwen 15lijfliken ogen niet ghezien en cont. Aensiet die godlike ordinancie. 16En eest niet vele behoerliker dat hi hem gaf onder ene vremde 17gedaente dan onder sine eighene ghedaente. Want wie eest die zoe 18wreet oft soe stoute soude dorren siin, dien soude dorren eten ende 19drinken onder ene gedaente vleeschs ende bloeds. Ende daerom 20hevet die godlike wiis/heit overal gheordineert, dat men siin vleesch+ 21ende siin bloet ontfaen zal onder ene ghedaente broods ende wiins, 22welc bequamelic is den mensche te etene ende te drinckene. Wat 23mocht men bequameliker ende behoerliker hebben vonden, dat 24ons zoe ontfanclike waer ende nochtan die waerheit niet latende en 25ware. O eewege wiisheit, alse ic dit ende desghelike van u zoe overwel 26gheordineert sie, soe verwondert mi alte zeer ende roepe van wondere 27in mi zelven: O hoecheit der riicheit der wiisheit ende der const 28Gods. Hoe danich si di in uwen wesene, die dus wonderlike siit 29in makingen der creaturen. Hier om min / coninc ende min God,+ 30die mi niet mids mine verdiente tot priesterleke ambochte ghewaerdicht 31hebt te roepenne ende eenen dienere te makene soe groter 32dingen, dat ic u die een onbevlect lam siit dageliics ontfaen ende 33offeren mach: soe bidde ic u dat ghi mi leert hoe ic u waerdeleke 34ontfaen mach, also dat u eerleec ende mi salichlike si. Want dat

tekstkritische noten

1weet ic overwaer dat noit coninc soe eerlike van siinre stat ontfaen 2en was, noch noit lief vrient die van verren lande quam zoe blideleke 3ghegroet was, no brudegome van siinre liever bruut zoe dancbaerlike 4ontfaen en was alse u mine ziele heden te ontfaen begeert /, haren+ 5preciosen keyser, haren zoeten weert, haren lieven brudegom ende 6minnere, ende u te leidene in hair huis ende in die camere hare 7herten ende daer u te ghevenne alle reverencie, minne ende ere 8die ene pure creature haren sceppere gheven mach.

9- Die wiisheit - Alse ghi ten outaere coemt, zo zeldi den heiligen 10lichame ende dat heilege bloet uws heren Goods mit den ogen des 11gheloefs aensien, alsoe dat ghi zekerlike sonder alle twivele met alle 12uwer herten gheloeft en mit uwen monde beliit, dat die gheconsacreerde 13hostie si ghewaerlike die sone Gods die van eenre maecht 14gheboren was, die ghestorven is ende opghestaen is / ende die ene+ 15rechter is levender ende der doder, opdat ghi van den ghetale siin 16moecht der ghewareger Ioden, niet na der letteren mer na den 17geeste, niet na den vleesch mer na den geloeften, ghecleed mit 18beliingen des herten ende des monds alse met enen cleede, alsoe 19dat alle uwe binnenste orconden dat hi God ende mensche is. 20Daerna zeldi uwen heer ende God te ontmoete gaen mit begeerliker 21reverencien ende devoter eeren ende selt overzeer verwonderen dat 22zo groten here tot also cleinen knecht, soe grote edelheit tot zoe 23onweerden wormekiin, soe hoge moghentheit tot zoe onweerdegen 24beziekten mensche gheweerdicht te coemene. Ende zegt mit / vreesen+ 25ende mit reverencien: Heer ic en ben niet weerdich dat ghi onder 26mine dac coemt, mer op betrouwen van uwer ghenadicheit ende 27goedertierenheit zoe coem ic tot u alse ene zieke tot enen mediciinre 28des levens, dorstich der fonteynen der ontfermherticheit, arme ten 29here hemelriics ende aertriics, onghetroest tot eenen ghenadegen 30troestere ende verlossere. Daerna zeldi mit groter begeerten desen 31sconen brudegome ontfaen ende selt u in sine tieghenwoerdicheit 32overzeer verbliden. Ende dit eest dat bovenal beroeren soude die 33minnende herte: alse hi peinst dat hi siin uutvercoren lief tieghenwoerdich 34heeft, om wies wille hi der we/relt te male ghestorven is+

tekstkritische noten

1ende alle weerlike minne verworpen heeft. Die sotte minneren der 2werelt, zoe wanneer zi dat huis sien daer zi wenen dat haer lief in 3is, zo siin se dic al dien dach te blider. Merct dat hi hem wel verbliden 4mach, die ontfaet niet een onweerde creatuir mer den sceppere 5alre dinc, niet ene onbedecte onreinicheit maer die wiisheit Gods 6in menscheliker naturen onder die ghedaente broeds ende wiins. 7Het is grote wonder hoe die minnende ziel op dien dach als si 8haren lieven sceppere ontfaet, om eneghe tiitleec dinc bedroeft 9mach worden, want zi dan heeft zoe ongemeten materie der bliis/scap+ 10datse te rechte alle droefheit lichtelike overliden zoude, recht of 11men ene druppe eedics in die zee worpe. Daerna, eest dat ghi des 12smaecs van dezen sacramente ghevolen wilt, zo piint u uwe ziele 13af te treckene van allen weerliken zaken ende van allen ondoechden 14ende eer ghiit ontfaet zoe hebt ghewaregen rouwe van uwen sonden 15ende spreect ghewareghe biechte. Oec zal u meer trecken werkeleke 16devocie dan ghewoenlike ghewoente. Overmids ghewareghen vrede 17uwer zielen soe bereid ende verciert die camere uws herten desen 18hogen brudegome mit bernender begeerten ende mit heiligen 19meditacien. Ende alse ghien tieghen/woerdich ghevoelt, zoe legtene+ 20tusschen die arme uws herten overmids ene uutslutinghe alle 21aertscher minnen ende ene inslutinghe uws hemels brudegoms. 22Dan zal die devote ziele mi doen horen haer stemme ende zal mi 23singen van den liedekiin van Sion, der welker melodie overmids drie 24manieren ghelegen is. Die eerste is ene volcomene verghetinghe 25eerdscher dingen ende ene bernende begheerte ewegher dinghen ende 26ene beghinne des levens der heiliger geeste. Salich is hi die des van 27binnen gevoelen mach ende diet bat weet mit ghevoelene dan van 28horen zeggene. Soe wien dit ghegeven wordt, dancke den ghevere 29alre goeder ghaven ende en ont/decke hem niet te zeer mit woerden,+ 30mer houde heimelike dat heimelike is. Want die beestelike mensche 31en verstaet niet die dingen die den geeste aenhoren, want het dunct 32hem sotheit, noch van hem en zel ghene vremde ghespiist worden. 33Maer van der diepheit siins zel hi dese stemme uutgheven ende

tekstkritische noten

1zegghen: waerlike ghi siit een verborgen God. Noch oge en cant 2ghesien, noch ore ghehoren, noch in een weerlic herte en cant niet 3comen, niet alleene dat God sinen vrienden ghehouden heeft in den 4ewegen levene, maer oec dat hi in desen levene sinen minneren 5ghevende is.

6- Die discipel - O wonderlike blintheit miins herten / ende+ 7beweenlike hertheit. In groter overvloedicheit gheesteliker riicheit 8hebbe ic zoe lange geweest in groter armoeden ende in soe groter 9copien alre ghenoechten hebbe ic onsalich gheweest ende in vloede 10der gracien zo bin ic droghe bleven. Ic hebbe scone welriekende 11rosen gelesen, nochtan en gevoelde ic haren zoeten roke niet. Ic 12droech scone bloemen in mine hant, nochtan en hadde ic van hen 13en genen roke. Ic hadde open mine ogen, nochtan en merckte ic 14dit wonder niet. Hemelsche druppen vielen op mi, nochtan en 15gevoelde ics niet. Ic was dagelics gevoet tot eenre verweender 16tafelen, nochtan quam ic / hongherich ende magher van danen. O+ 17miin God, dat zi u gheclaget mit groten suchtene miins herten, 18dat ic soe lange verre van u gheweest hebbe ende ghi mi zoe bi 19gheweest hebt. Ghi waert bi mi mer ic en was bi u niet, want ic 20onderwant mi wereltliker dingen ende zochte uws herde luttel. Ach 21mi onsaleghen, hoe dicwile heb ik u overste magisteit mit cleinre 22reverencien ontfaen, hoe dicwile heb ic der engelen broet dat boven 23al smakeleke is, lauleke ontfaen. Ach mi onsaleghen ende sot, hoe 24zeer heb ic hier in misdaen. O hoe saen keerde ic mi van u tot anderen 25dinghen, hoe saen verdreef ic u van mi ende en woude u geen stat 26gheven in mi daer ghi hadt moghen bliven. Ic heb mi dicwile / al+ 27zoe lauleke tot u ghehad alse oft ghi heer niet tieghenwoerdich gheweest 28en hadt. Mer nu willic wech werpen alle onbekennisse ende 29wil hem openen mine ogen ende wille siin tieghenwoerdicheit mit 30groter begeerten omhelsen. Nu weet ic dat dit niet allene eene 31stat en is der engelen, mer die heer der engele heeft hier zine eerlike 32stat. Waerlike God is in deze stat ende ic en wists niet. Ende daerom 33eest mi alte leet dat ic deser niet groter reverencie geboden en hebbe 34mit woerden ende mit werken, want daer ic wist dat miin heer was 35zoude ic oetmoedeliken gheneicht hebben, om dat ic hem geen

tekstkritische noten

1ander teken der reverencien bewisen en conste. / Ach mi, hoe+ 2dic heb ic in den coer ghestaen in die ieghenwoerdicheit des heilegen 3sacraments ondevoteleke ende mit gedeelder hertten ende mit 4onstedeghen ogen ende thoende hier mede mine cleine devocie.

5Want ghi mi nu, heer, mit uwer iegenwoerdicheit alse mit hemelschen 6brode ghespiist hebdt ende drincken ghegeven van den 7drancke der wiisheit, zo eest behoerlike dat ghi uwen knecht andword 8ende segt dat hi u vraghen wilt. Inden eersten zoe vraghe ic u, 9wat ghi den menschen geeft die u devoteleken in den heilegen 10sacrament ontfaet.

11- Die Wiisheit - Ic bidde u, wane zo coemt deze vrage? Weder 12sij di een minnere oft sij di een huerlinc? / Waendi yet oft dese+ 13vraghe enen minnere toehoert? Die gherechte minnere, als hi heeft 14dat hi mint, hi en sorcht niet om andere dinghen, hi zoect siin lief 15ende daerom alse hi siin lief hevet soe laet hi alle andre dinghe alse 16oftse hem niet en bestonden. Weder vragedi na minnen oft na loen 17der minnen? Wat mach ic beters oft orboerlekers oft precioser hebben 18dan mi zelven? Die dat heeft dat hi minnen can, wat mach hi meer 19begeren? Die hem zelven te male sinen vrient heeft gegheven, ic 20bids u: wat mach hi hem weigheren? Ende en hebbe ic mi zelven niet 21in den sacramente u altemale ghegeven ende u zelven ontoghen ende 22in mi verwandelt; want ghi en zelt mi / niet verwandelen in u mer+ 23ghi selt verwandelen in mi. Mer licht en zidi niet volcomen in minnen 24ende daerom en zoecti niet allene minne, mer oec der minnen loen. 25Ende daerom willic u andwoerden. Segt mi, wat geeft die zonne 26der locht alse si in alle hare cracht te middage zonder eneghe 27wolke schiint? oft wat geeft die dachsterre der donkere nacht?

28- Die discipel - Grote scoenheit ende overvloedege vrucht.

29- Die wiisheit - Dese dinghe duncken u harde groet ende 30gloriose want ghise bekennen ende begripen moecht. Maer waerlike, 31die geestelike gaven die inden sacramente ghelegen ziin, gheven in hare 32ma/nieren vele mere zonder enige ghelike, want die minste die hi+ 33ontfaet, die devotelike dat sacrament ontfaet, verclaert die ziel meer 34dan eneghe raye der zonnen die doncker locht verlichten mochte. 35Want geestelike dinghen en ziin liifliken dingen niet te ghelikenne.

tekstkritische noten

1- Die discipel - Alse ic soe grote wonder hoer van desen 2heileghen sacramente, zoe verwondert mi alte zeer. Ic bidde u, 3lieve heer, dat ghi niet en versmaet noch ene twivelinge die ic u 4seggen zal. Want ghi, ewege God, dit weerdeghe sacramente mit 5zoe meneger geesteliker doecht gheciert hebt, niet allene in den 6ewegen levene mer oec in deser tiit, so bid / ic u, segt mi waer om+ 7dat zoe verborgen ende bedect is dat cumelike yeman siin cracht 8onderviinden can.

9- Die wiisheit - En witti niet dat ghi in den gelove wandelt 10ende niet overmids de ghedaente; ende dat men zien ende begripen 11mach, wat gaet dat den gelove aen? Want in dien dingen onze gelove 12niet en verdient. Wildi dan des sacraments zoeticheit smaken, zoe 13moeti metten gelove alle redene overgaen.

14- Die discipel - O hoe luttel isser in deser tiit, die rueken 15ende wegen sorfhertelike die precioesheit des heilichs sacraments, 16sine cracht ende zine orboerlicheit. Si ontfaent van eenre droger 17gewoenten ende volgen den / meesten hope ende haesten hem meer+ 18van daer te gaene dan mit devocien dat te ontfaene. Ende deze ziin 19alse beesten die niet en ederiken, die in die oude witte te etene 20verboden waren alse over onzuver. Si en peinsen noch en overdencken 21niet wien zi ontfaen, noch hoe vele goeds datter hem af 22coemt alse siit devoteleeke ontfaen, noch hoe vele quaets alse siit 23qualiken ende ondevoteliken ontfaen. Ende al eest dat zi somwile 24dit overpeinsen, zoe wordet saen in haer coude herte alse ene cleine 25ghenstere verblusschet.

26- Die wiisheit - Het ziin drie manieren van menschen die mi 27sacramenteleec ontfaen. Die ene ziin altemale onghedisponeert ende 28onbereit daertoe, / alse die ghene die in dootsonden siin en siinre+ 29niet wel toe bereit noch ghedisponeert. Die andere siin wel ghedisponeert 30ende bereet alse volcomenne menschen. Die dorde hebben 31hem tusschen dese twee alse die ghene die ondevote siin. Die eerste 32verdienen ewege helle, die andere dat eweghe leven ende ene 33geesteleke benedixie, die dorde verdienen hert broet ende onsmalike 34spise ende daerom en gevoelense niet die zoeticheit des sacraments.

tekstkritische noten

1- Die discipel - Een yegelike is overvloedich in sinen sin. Ic 2gelove waerlike dat die godlike verborgenheit des heilegen sacraments 3alle macht overgaet ende alle dat wonder dat God in aertrike ghescapen 4heeft. Wie eest die leeft / in aerdrike die soe pure ende zoe+ 5onnosele ende zoe volcomen is, dat hi mach siin een dienare oft 6ontfangere des heilich sacraments?

7- Die wiisheit - Onder alle die kiinder der wive en is nieman 8die hem overmids sine verdiente ofte overmids groetheit siinre 9goeder werke hem weerdelike ghenoech bereden mach. Ja al waert 10dat een mensche alle zuverheit der engelen hadde ende alle die 11doechde die men hier vercrigen mach, nochtan moest hi hem onweerdich 12ghevolen dit heilich sacrament te ontfaene.

13- Die discipel - Miin God, hoe verveerlike is dit mi ende miins 14ghelike te horene. Ach ach here God, ofte die hemele niet zuver 15en siin in uwen / aensichte ende ghi quaetheit in die engele ghevonden+ 16hebt ende u grote heilegen overmids hare verdienten u 17waerdichlike niet ontfaen en connen, ach wat zal dan miins ende 18miins gelike geworden, die dagelics in sonden vallen.

19- Die wiisheit - Merct met groten aernste dat dit sacrament 20der ghenadichheit ghegeven is in een remedium. Ende daer om 21een yegelike mensche die doet dat hi vermach, hi maect hem hebleec 22dese gracie te ontfaen, want God en eischt van den mensche niet 23dat hem onmogelike is. Ende hierom diet ontfeet ende hem na sine 24macht daertoe bereid, zoe voldoet die godlike wiisheit daer men 25zonder gracie niet toe comen en mach. Ende daerom in geliken 26dingen / eest beter dat ment ontfa op de genadicheit Gods, dan+ 27dat mens om eygene broescheit wille derve, al eest dat ment beide 28in behoerliken tide loefleke doen mach. Ende en haest hem die 29zieke niet totten medicynre ende die arme tot der riker liede doren? 30Coemt dan stoutelike ende clopt, want hi is een mediciinre ende een 31ghenadich gevere. Alleene mit enen woerde vermaect hi alle dinc. 32Sine tiegenwoerdicheit ganst die ziecheit ende verbliid die herten 33ende verdriift die droefheit. Wie eest dan die zal dorren zeggen 34dat die geestelike zieken tote hem niet gaen en zellen, die der men-

tekstkritische noten

1schen zonden gedragen hevet. Dat onzuver wiif quam van achter 2ende taste zine vesen ende si wort ghesuvert. / Die sondersse doen+ 3zi sine voete custe wort zi ghezuvert. Dat wiveken van Cananeen, 4die hem na volgede ende niet af en liet, wort verhoert. Alle die zieke 5die wouden, worden van hem gheganset. Ende hier om, alse ghi 6dat u gedaen hebt, zoe ontfaet coenlike zonder vervaren in ghelove 7ende in karitaten ende en twivelt niet van ziinre caritaten ende 8genadicheit.

9- Die discipel - O minlike ende gloriose woert dat ic arme 10zondaer dar ontfaen den heer der mogentheit. Maer ic bid u dat 11ghi mi zegt weder ment dic of zelden ontfaen zal.

12- Die wiisheit - Hierop neemt zente Augustinus sentencie, 13die seit dat beide / goet ende loenlike is in behoerliken state ende+ 14tide, alsoe dat mens zomwile van reverencien darve ende zomwile 15van devocien ontfa. Dien die reverencie ende eer des sacraments 16meerdet ende wast overmids dat siit dic ontfaen, dien eest oerberlike 17dat ziit dic ontfaen.

18- Die iongher - Wat est van hem die altoes alse in enen state 19bliven, die niet en ghevoelen dat sier iet vele omme af ofte toe 20nemen?

21- Die wiisheit - Om vele saken pleecht dustanege hertheit die 22devote ziele te pinen, alsoe zi gheseit hebben dies ghevoelden. Van 23welken suldi dit een behouden: soe wanneer ghi u zelven eernstelike 24onderzoect ende ghi in u en ghene / scout en viindt ende dat in u es+ 25gedaen hebt, eest dat u hier over hertheit uws herten coemt overmids 26dat ghestaden Gods, die zine vriende in vele manieren te 27quellene pleecht, zoe bliift onbedruct ende en laet daer niet om ten 28sacramente te gaen. Ende wit dat die godlike ghenadicheit verborgeleec 29werct salicheit der zielen. Voert een dinc is dat herde 30notabel is: dat ghi herde aernstelike merken zelt dat deze voirsede 31geesteleec smaecke en is niet een behoerlike begeerte des gheloefs, 32noch hi en hoert dezen tide niet toe, mer hi behoeret den eweghen 33levenne. Ende hier om, eest dat hi u in den sacramente of daer 34zonder ghegeven word, danckets Gode; / eest oec dat hi u niet+

tekstkritische noten

1ghegeven en wordt, siits hem evengelike dancleec ende en verdraecht 2verduldeleec ende peinst dat in uwer macht niet en is maer in der 3macht Gods, diet u niet en geeft alsoe ghi wilt no wanneer ghi 4wilt, mer alse hi wilt ende hi weet dat hem eerlike ende salichlike 5u is. Ghi selt oec weten dat dit grote goet zoe overnemende groet 6ende ongeeynt is, dat zoe ment meer ontfaet zoet sinen ontfangere 7hebliker maect weder te ontfaen. Want dicwile vallet, soe hem die 8mensche van ongeordineerder vreesen meer af sceedt, soe hier van 9dage te dage onhebleker toe wordt. Ende daer om eest beter in 10gheliken dingen dat ment van minnen ontfa, / dan dat ment van+ 11vresen late. Het is beter dat men alle weken ontfae mit ghewaregher 12oetmoedicheit dan ten iaer eens van eyghenre gherechticheit.

13- Die disciple - Hoe eest mit hem die u mit groter begeerten 14in den sacramente te ontfaen begheren ende nochtan niet vercrigen 15en connen? Si sien voir hem staen den dienare des heileghen sacraments 16ende hem u ontfaen ende van begeerten haers herten recken se 17uut haer arme tot u ende doen u op den mont der zielen ende begeren 18u te ontfaen ende niemen en verhoirse die u hem gave ende hare 19dorsteghe ziele saade mit uwer begeerliker tieghenwoerdicheit. 20Ghi wet / wel dat sien ende niet hebben piint over zeere die minnende+ 21ziele.

22- Die wiisheit - Sommeghe siin die mi in deser tafelen sacramenteleec 23ontfaen, die nochtan vastende van daer sceiden ende 24somege siin die tot deser tafelen niet en comen die nochtan overvloedecleec 25van harer riicheit dronken werden. Die voerste ontfaen 26alleene sacrament ende deze ontfaen die cracht des sacraments.

27- Die discipel - Noch ghebreken mi twee vragen die ic gherne 28wiste van deser materien: ocht hi yet meer ontfeet die u sacramentelic 29ende gheestelic ontfaet dan die u alleene gheestelic ontfaet, want van 30dezer dubitacien is dat ghescreven is: gheloeft ende / ghi hebten+ 31ontfaen; ende oec hoe lange dat dit sacrament bliift na dien male 32dat van den mensche ontfaen is.

tekstkritische noten

1- Die wiisheit - Die heeft een vele mere materie der devocien 2ende der gracien die beide ontfaet, dan die mer dat een en ontfaet, 3want hi hevet die gave met den ghevere die de gave geeft. Vanden 4anderen hebdi openbaerleec der heiliger sentencie, dat alsoe lange 5die lichame Christi bliift alse die ghedaente des sacraments blivende is.


Vorige Volgende