Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

8Van eenre vormen ende regulen eens gheesteliics levens. 9XX Capittel.

11Want ghi mi, o eeweghe wiisheit, voir een beghin ge/gheven+ 12hebt u const wel te stervene, soe behoert uwer goedheit toe dat 13ghi mi oec leert wel te levene ende dat corteleke ende mit luttel 14woerden, want die menschen die nu ziin verbliden in der cortheit. 15Het is meneghertieren boec ghemaect van den beghinne der werelt 16ende die conste is menegherande. Die werelt is vol van menighertieren 17leringhen, dusentich manieren siin van levene, deen aldus, 18dander alsoe. Het is soe menich boec van doechden ende van ontdoechden 19dat meesterlike gemaect is ende menighe behyndeghe 20questie ende proposicien, dat onze leven eer ten inde comen zoude 21eer wiit al souden overlesen ende al deze oversien waer eenen 22weecken discipel al te lanc. / Ende daer om beghere ic van u ene+ 23corte vorme der volmaectheit van slechten woerden, alsoet onser 24ruutheit toebehorende is.

25- Die wiisheit - In den coer der heilegen soe scenen someghe 26alse dach sterren in den nacht deser werelt ende waren blickende 27in claerheiden der sciencien. Ende onder hen zuldi sommeghe 28viinden volcomen niet allene in werkenden levene mer oec in 29scouwende leven, overmids welker leven ghi viinden zelt volcomene 30leere der volmaectheit. Ende want ic uwer cleinheit ghevoech sijn 31wille, so sal ic wat segghen als voer een beghin eens geesteleecs levens, 32welc ghi altoes bi u houden / selt, op dat ghi daer in bekennen+

tekstkritische noten

1moecht wat ghi doen ende laten selt. Eest dat ghi vercrigen wilt 2volcomenheit eens geesteleecs levens ende ghiit manlike aenveerden 3wilt, zoe seldi u zelven af trecken van alle scadeleker vrientscep 4ende gheselscap ende van allen menschen die uwen opsat beletten 5mogen ende cortelike geseit van allen sterfliken menschen, al zoe 6verre alst behoerlec es uwer geloeften, behoudentlike bereder oetmoedegher 7ghehoersaemheit uwer prelate; altoes nemende wanneer 8ende in wat steden dat u worden mach stade der rasten ende der 9contemplacien, ende die menichvuldege onghestadicheit deser werelt 10vlien ende scuwen ende / altoes zeldi u pinen te ghecrighen suverheit+ 11van herten, op dat ghi altoes met besloten uutwendeghen sinnen 12in u zelven wandelen moghet ende ghi die doere uwer herten 13ghesloten hout voir ydele ymaginatie die u van buten in beelden, 14alsoe verre alst u mogelike is. Want zuverheit van herten is onder 15alle andere doechsamme werke alse eene eyndeleke meninghe ende 16een overnemende loen van allen werken die die dienneren Christi 17Ihesu hier ontfaen moghen. Uwe begheerte seldi mit groten aernste 18ontbinden van allen dien dat haere vriiheit beletten mach ende 19van allen dinghen die macht hebben die begeerte aen hem te treckene 20ende te houdene, alsoe in Moyses / wit geboden was: een yeghelikemargin 21blive bi hem zelven; nieman en gha uut der doren van sinen huse 22op den feestdach, want dat volc sal feeste houden. In u selven te 23sine: dat is die ghedeeltheit uws herten ende uwer begheerten tot 24enen ghewareghen simplen goede dat God es te vergaderen ende daer 25in vergadert te houdene. Den feestdach vierdi, als ghi u herte van allen 26vleeschliken begheerten die de siele bevlecken ende van Gode trecken, 27ende oec als ghi van alre weerliker sorghen u sceidt ende keert ende 28pijnt u altoes in vreden ende in minnen ende in ghebruken uwes 29sceppers te sine. Boven alle ander dinghen zeldi u des meest pinen, 30dat ghi altoes uwen moet verheven hebt in scouwenne godliker 31dingen, dat u gedachte eenpaerleke Gode ende godliken dinghen 32aenhange ende datse late / alle aertsche broesscheit ende over ghenomen+ 33worde tot hemelschen dinghen. Soe wat van desen ghesceden is 34dat is cleine te rekenen, al schinet nochtan groot, also vasten ende

tekstkritische noten

1waken ende andere liiflike doeghede, want alsoe vele siinse doechsam 2ende orbaerleec alse si vorderleke ende hulpsaem siin tot zuverheden 3des herten. Ende daerom eest dat nu luttel menschen tot 4volcomenheden comen, want si in dustanegen uutwendeghen 5doechden vele van haren tide quisten ende die ghewareghe doechde 6verroekelosen ende cleine achten. Est dat ghi wilt den rechten 7weg te volcomenheden gaen, soe piint u boven al te gecrighene 8zuverheit van herten ende ghesaechtheit van geeste ende altoes u 9herte / te Gode verheven te hebbene.+

10- Die discipel - Wie eest die in desen broesschene levene 11altoes in desen scouwen verhaven mach siin?

12- Dïe wiisheit - Gheen sterflike mensche en mach sonder 13onderlaet altoes in desen scouwene sin. Maer daerom eest gheseit, 14opdat ghi weten soudt wat ghi principaleke meinen selt ende tot 15wat inde ghi dat ghesichte uwer zielen rechten zelt, welke alse 16ment hevet die ziele verblijt ende bedroeft alsemens niet en hevet 17ende weder daer na staet dat siit ghecrighen moge alse si hoer 18daerof ghescheiden viint. Eest oec dat ghi u / mit eenre cronender+ 19stemmen beclaecht ende zegt dat ghi niet lange in enen staet gebliven 20en cont, soe zeldi weten dat die godlike cracht meer doen mach 21dan die mensche ghepeinsen can ende die menichvuldicheit eens 22wercs maect een heblicheit in den mensche dat dien werke ghelike 23is. Want dic wile eest ghevallen dat, daer hem die mensche in den 24beghinne alse mit eenre cracht toe bedwingen moeste, dat hem 25dat namaels herde licht wort ende dat hiit ten lesten mit grote 26ghenoechten doet, opdat hi van sinen beghinne niet af en laet. 27Miin zoene, hoert uws vader leere, merct aernsteleec mine woerde 28ende scriifse / in u herte als in enen boeke. Ende wilt den meesten+ 29hope niet volgen, die stapphans achterwaert ghekeert ziin na die 30begheerte hairs herten, in die welke die devocie verlaewt es ende 31cranc ende caritate vercoelt ende te niete worden ende die oetmoedeghe 32ghehoersamicheit vervaren is; die niet dan den menschen en 33zoeken te behagene ende ere begheren ende haren buke dienen, die 34boven mate ghiften minnen, die in dese werelt dat zelve datse

tekstkritische noten

1zoeken over enen loen haers arbeids ontfaen ende in hair ynde 2ydel ende zonder vrucht bliven zellen. Maer merct die edele bloemen, 3die heilighe vader, die in overnemender heilicheden waren ende 4piint u hen / na te volgene alsoe u voer bewiist is. Eest dat ghi et+ 5of drinct of zoe wat ghi anders doet zoe zal altoes die zoete stemme 6uws ghenadichs vaders in u oren luden, die u maent ende seit: 7miin sone, keert tuwer herten ende na uwe vermoghen zoe ontrect 8u van allen dinghen ende houd die ogen uwer gedachten altoes in 9zuverheden ende in ghesaetheden ende keert u verstandenisse van 10allen idelen beelden. Uwen wille hout altoes zonder begeerten 11aertscher dinghen ende aenhangt eenpaerleke den oversten goede. 12U memorie hebt altoes te Gode verheven in te scouwene godlike 13dinghe, alsoe dat u ziele mit haren crachten vergadert si in Gode 14ende / worde een geest met hem, in die welke die overste volmaectheit+ 15des levens ghelegen is. Dese corte lere si u een vorme ende ene 16regule uws levens, in die welke ghi vinden moocht alle volcomenheit; 17in die welke, op dat ghi ghetrouwelike studeert ende te werke 18brengen begeert, ghi salich siin selt ende in dezen broesschen levene 19zeldi enen voersmaec hebben ewichs levens. Dit is, mine lieve zone, 20die wec der zalicheit, dien u Aersenius hielt alsoe hem van den 21engel gheleert was ende bevaelt zinen jongeren ende zinen nacoemelingen 22te houdene. Vliet, zwiit ende rastet. Dit siin, sprac hi, beghin 23der salicheit. Deze overnemende scone leer verthoende die ewige / 24wiisheit enen discipel dien ghi kent ende informeerdene volcomelike+ 25na sinen state. Doen hem de voirnoemde discipel gheven woude 26inden schine der sciencien, soe begonden vele ydelheden after 27sinen rugghe te wassene ende begonste te begeren ere ende voernementheit 28boven dat hem behoerlike was. Als de tijt comen was 29daer hi lange om gearbeit hadde ende hi verheven zoude worden 30ter eren die hi begeerde, zoe begonste hi in hem zelven te peinsene 31wat hem best gedaen ware of wat Gode geliicste ware. Te eenen 32tide na mettenen zoe viel hi neder in sine ghebede ende bat onsen 33here mit groter begeerten, dat hi hem verthonen woude wat hi beste

tekstkritische noten

1doen moch/te. Ten lesten, doen hi van sinen gebede opstont, sach+ 2hi in enen visione enen sconen jonclinc tot hem comen, dien mit 3ter hant nam ende leidden in ene kerke, in die welke ghemaect was 4eene clene celle ende daer in woende eenen clusenere die een enich 5leven leidde. Het was een groet man ende graeu mit enen langen baerde 6ende in hem was lichtende die gracie Gods. Bi der cellen des ouds 7vaders sceen staen een leder opgherecht, in die welke die voerseide 8jonclinc al spelende op ende neder clam. Die jonclinc riep tot hen 9dien broeder ende seide: coemt ende hoert die lesse die ic u lesen 10wille. Die bruder liep blidelic mit haesten daer uut ende begeerde 11eerstwaerf dat boec te ziene, daer hi die lesse uut / horen soude.+ 12Doen thoende hi hem in siin hant een cleine out boecsken, dat van 13outheden alse niet weert en scheen des nyement en rochte. Die 14jonclinc begonde te lesene ende seide: Fonteyne ende beghin alles 15goeds enen gheesteliken mensche, dat is: eenparlike in die celle 16bliven. Welke woerde uut den monde des jonclincs, die hi las uut 17den verworpenen boecskene, alsoe zuetelike luden in des broeders 18oren ende zoe overzoete in siin herte waren, dat hi alse uut hem 19zelven in minnen hemelscher dinghe sceen comen, alsoe dat die 20volcoemenheit der hemelscher woerde thoenden wie dat was, die 21die voirseide woerde las. Doen dien jonclinc die broeder / bat+ 22dat hi hem die voirseide woerde anderwarven lase, soe was hi 23genoech siinre beeden ende begonste weder te lesene alse hi voer 24gedaen hadde die zelve woerde ende seide: Fonteyne ende beghin 25alles goeds eenen geesteliken mensche, dat is: eenpaerlike in die 26celle te blivene. Doen antwoerde die broeder van vrouden siins 27geests ende seide: O hoe preciose ende oerbaerlike is dese ganse 28lere! Oec vragede hi wie deze wise man wair, die dese ghewareghe 29leer ghesproken hadde. Die jonclinc antwoerde ende seide: Die 30grote philosophe die gheheten is Archenius. Doen bat hem die 31voirseide brueder, dat hi hem meer uut den voirseiden boecskiin 32lase. Hi begonde weder te lesene / ende seide dese woerde: Fonteyne+ 33ende beghin alles quaets siin ydele omlope der predikeren. Welke

tekstkritische noten

1woerde die voirseide brueder mit eenre bedructheit van herten 2ontfinc ende woudse weder zeggen ende proven mit den omlope 3der heiliger apostelen, die om dat volk te bekerene al aertrike omliepen, 4ende en mercte niet dat haer lopen vruchtbaer was ende 5dat daerom desen niet te gheliken en is. Ende oec en meende hi 6in dezen niet allene predikeren, mer alle goede menschen die onzen 7here God te behagene begheren. Hier om eest wel openbaer dat 8beghin ende fonteyne alre quaetheit is: ydele omlopen niet te 9bedwingene. Op dese voirseide woerde / en antwoerde deze ionghelinc+ 10niet, mer mit groter ghesachtheit sprac hi: Wit brueder dat die 11voirseide philosophe dustaneghe ydele omlope zeer mispriist. Alse 12hi dit geseit hadde soe verghinc dat visioene.

13Die voirseide brueder ghevoelde dat een hemelsche troest in hem 14ghestort was ende begonste weder te peinsene dat hi ghesien hadde 15ende ghehoert ende zeer te verwonderen wie die philosophe wair, 16die Archenius hiet, want in dien zelven tide plach hi in philosophien 17te studerene, mer van der geesteliker philosophien ende van haren 18leeren en hadde hi ghenen groeten ghoem ghegeven. Hi peinsde in 19hem zelven ende seide: du heves menegherhande boeke ghesien / ende+ 20du heves menigen philosophe horen allegeren, maer desen Archenius 21en horestu noyt allegeren noch vermanen. Ten lesten dachtte hi 22in hem zelven ende seide: dit is lichte die vermerde Archenius, 23die een ghewarich philosophe was van kerstenen gelove ende ene 24heremite, dien ghi voer vele iare hebt horen allegeren, al eest dat 25hi nu uut uwer memorien ghevallen is. Lichte dat hier om is, dat 26ghi den voirseiden ouden vader in ene clene celleken wonen saecht 27ende den jonclinc dat oude boecsken in siin hant houden ende 28alsoe ghi ghehoert hebt lesen: overmids die welke men verstaen 29mach dat leven der heiliger oudevadere ende hare collacien. Ende 30al eest dat / sommeghe menschen zoe luttel roeken, nochtan is in+ 31hen die kerne alre volmaectheit ende ghewareghe leere der heileger 32kerstenheit.

33Des anderen dages stond deze voirseide broeder vroech op ende 34hyessch van den liberarius vitas patrum ende woude weten ocht in

tekstkritische noten

1die waerheit alsoe waere ende ofte hi desen Archenius yewerinc 2daer vinden soude, want hi ziinre woerde doen niet en gedachte. 3Te hans als hi dat boec op gedaen hadde vant hi Archennium ende 4die zelve sentencie die hi int oude boecsken ghesien hadde ende 5ghelesen. Hier uut wart hi gheinformeert ende liet ende resigneerde 6sine scole ende woude hem saten na die lere des voirseiden 7philosophis. /+

8- Die discipel - Uwe woerde, die genomen siin uit den hemelschen 9trisoere, beroeren mi alsoe te male, dat van haren ghewaregen 10sueticheden die hette der devocien vermeerdert wort ende die wech 11der volcomenheit wort geleert sonder eeneghe arbeidelike zwaerheit.


Vorige Volgende