Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

16Hoe die mensche sal sterven leren, dat die orberliicste 17const is die een stervelic mensche mach connen. xix 18capittel.

20Want alle menschen const te wetene begheren ende in u, eweghe 21wiisheit, die een prince ende een makere siit alre creaturen, verborgen 22siin alle die / scat der wiisheit ende der const Gods, want in u is+ 23alle wiisheit ende ghi voersiet alle dinc: hierom bidde ic u mit 24alle miinre herten, dat ghi mi op doet den scat uwer wiisheit ende 25die conste der heiligen ende instrueert mi van groten dinghen ende 26proponeert openbaerlic diepe subtile materie.

27- Die Wiisheit - Mine sone, en wilt ghene hoghe dingen smaken, 28mer hebt vrese. Hoert na mi, ic zal u oerbaerleec dinc leren, ic 29sal u ene uutvercorene gave gheven, mine lere zal u leven siin. Dat 30beghin der saligher leeren dat is die vrese Gods, want si beghin 31der wiisheit is. Ten eersten willic u leren, hoe u te stervene staet; 32daer/na hoe u te levene behoert, daerna hoe ghi mi sacramenteleec+ 33ontfaen selt ende ten lesten hoe ghi mi eenpaerleke loven selt.

tekstkritische noten

1- Die Discipel - Dit es, mijn lieve heere, dat ic altoes begheert 2hebbe ende mit allen minen begeerten ghesocht hebbe. O ocht ic 3dese orbaerleke conste wiste: salichleec sterven, wael leven ende u 4begeerlike ontfaen ende devotelike loven, wat mocht ic meer zoeken? 5Mer ic bidde u dat ghi mi zegt waertoe dat goet is sterven connen, 6omdat die doot niet een abite en is mer ene verderfnisse des abiits.

7- Die Wiisheit - Herde vele sonder eneghe mate, want sterven 8connen is ene conste die boven allen consten orbaerlike is. Dat ghi 9wit dat ghi stervelike siit, dat is ghemene allen men/schen, want+ 10niement en is die altoes leeft of die enegen hope hevet altoes te 11levene. Mer dier suldi alte luttel viinden die zellen sterven connen, 12want dat is ene overgrote gave Gods: connen sterven, dat is herte 13ende ziele altoes verheven te hebben ten hemelschen dinghen. 14Ende wanneer die doet coemt, dat sien bereet viint ende hise ontfaen 15mach sonder enich merren, alse die verbeid die toecoemste siins 16liefs gezellen. Mer leider gi zelt nu herde vele vinden, beide weerlike 17ende geestelike, die hem zoe seer vander doot ververen, datse 18cumeleke hairs willen laten vermanen. Van der werelt en willense 19niet sceiden, want zi noch niet sterven en connen. / In ydelheden+ 20ende in sotten woerden ende in menigherander ydelheit hebbense 21vele van haren tide overbracht ende daer om alse hen die doot 22haestelike over den hals coemt, want sise qualike bereet vint, soe 23neemse hare onsaleghe sielen uut haren lichame ende voertse in 24dat ewige torment - alse si u dicke hier voirtiits ghelaget hadde ende 25soude u mit hoer ghetogen hebben, en hadde ic u niet overmids 26mine ontfermherticheit bescudt. Laet dan ghi de ydelheit der ydelen 27ende merct mine lere, die u oerbaerliker siin sal dan gout ende 28zulver ende alle boeke der philosophien. Ende opdat u mine lere 29bernendeleker beroere ende in u herte / ghevest blive, daeromme+ 30willic u die verborgenheit miinre leeren onder een siinleke exempel 31thonen, dat u herde oerberlike siin sal toten beghinne uwer salicheit 32ende tot enen vasten fundamente alre doechde. Siet nu eene ghelikenesse 33eens stervende menschen dien met u sprekende es.

34Alse dit die discipel hoerde, begonde hi siin uutwendeghe sinne

tekstkritische noten

1te vergaderne ende dese voirghenoemde ghelikenesse in hem mit 2groten aernste te merkene. Hem openbaerde ene ghelikenesse eens 3scoens jongelincs, die vander doot sonder zine hoede verdappert 4was ende stapphans sterven moeste ende zalicheit siinre zielen niet 5ghereidt en hadde, die dustanege onsalege stemme uut gaf ende 6riep: Mi hebben ommevaen such/tinghen der doot ende die tormente+ 7der hellen hebben mi omrinct. Ach mi, eweghe God, waerom wert 8ic in dese werelt gheboren? Waerom en verghinc ic stapphans niet 9doen ic geboren was? Dat begin miins levens was eerst mit wenene 10ende mit zericheiden ende nu es dat inde comen mit overtollegen 11onsalegen rouwe ende iammerlijcheiden. O doot, hoe bitter is dine 12herdenckenisse eenre blider herten, die in ghenoechten opghevoet 13is. Uwe ieghenwoerdicheit is alte verveerlike enen jongen, sterken, 14weeldeghen mensche, die in groten voirspoede ziin leven leidende 15is. O hoe cleine hadde ic des gheweent, dat ic zoe saen gestorven 16zoude hebben. Maer nu, onsaleghe doot, si di onversienlike op mi 17ghevallen ende hebt mi ghelaecht. Ghi hebt mi ghevaen ende 18met / dusentich zeelen ghebonden ende trect mi na u met dusentich+ 19ketenen, alsoe men enen verordeelden menschen ter doot waert 20sloyt. Van groten rouwe soe brieschic mit ghewrongenen handen 21ende soude gherne die doot vlien, mer ic en viinde ghene stat 22daer ic van haer versekert mach siin. Ic ommesie mi in allen ziden, 23ic en vinde niement die mi geraden mach oft troesten. Het is 24ghewiist en mach niet verwandelt siin. Ic hore die stemme der 25doet die mi naect ende mit eenre verveerliker stemmen tot mi 26seecht: Du bist een sone der doot. Noch riicheit, noch redene, 27noch maghe, noch vriende en moghen u nemen uut minen handen. 28Dat ynde is comen, comen is / dat ynde. Dat vonnesse is ghegheven,+ 29het moet vervult siin. O miin God, moet ic emmer sterven; en 30mach dese sentencie niet verwandelen? Sel ic nu sterven moeten 31ende van deser werelt sceiden? O onghemetene wreetheit der doot, 32o beweenlike onghenadicheit ende onwaerde, ic bidde u dat ghi 33spaert. Spaert doch mine joncheit, want ic al te ionc te stervene 34bin. En doet aldus wreedeleec niet, noch en neemt mi dus onversienlike 35niet van deser werelt. Alse die discipel dit hoerde, keerde

tekstkritische noten

1hi hem omme ende sprac hem ane ende seide: Vrient, mi dunct dat 2uwe woerde onwiselike luden. En wetti niet dat die sentencie der+ 3doot / even ghelike is? Si en neemt ghenen persoen uut, noch si en 4spaert nyemant, mer si deelt haer even ghelike allen menschen. Noch 5der ionger, noch der ouder en ontfarmtse. Si en kent ghene edelheit, 6noch si en ontsiet ghene macht. Den riken ende den armen mensche 7neemtse even ghelike. Het isser herde vele gestorven eerse out waren. 8Ocht waendi dat u die doot alleen sparen zal ende datse niet comen 9en zal dorren in u eerdene woninghe. Die prophete siin doch doet. /

10Doen antwoerde dat ghelikenesse der doet: Waerlike, seide hi,+ 11ghi siit mi een bordeleke troester, noch mine woerde en luden niet 12onwiselike, mer die mogen bat der onwisen gelike heeten, die 13qualike tot in hair doot gheleeft hebben ende die ewege doot verdient 14hebben ende nochtan die doot niet en ontsien, die hen zo bi is. Si 15siin blint ende den beesten gelike want si hair doot niet en voirsien, 16noch dat hen na hare doot gevallen mach. Ic en beweene niet dat 17oerdeel der doot, mer ic clage ende beweene de scade der onverzienegher 18doot. Ic en weene niet omdat ic van hier moet, mer ic 19bewene de grote scade der dage, die ic sonder / vrocht ende idelike+ 20overbracht hebbe. Hoe heb ic geleeft! Ic hebbe gedoelt van den 21weghe der waerheit ende dat licht der gerechticheit en hevet mi 22niet gelicht, noch die sonne der verstandicheit en is mi niet opghegaen. 23Ic bin vermoyt in den weghe der quaetheit ende der verdoemenissen 24ende sware weghe heb ic ghewandelt, mer die wech Gods was 25mi oncont. Ach wat heeft mi hoverdicheit gebaet? oft wat heeft 26mi beroemlicheit der riicheit ghegeven? Het is al overleden alse ene 27scaduwe ende alse ene haestich bode ende alse een scip over ene 28lopende riviere, daer men alst leden is noch teeken noch voetspoere 29af viinden en can, of alse ene vogel die vlieght dore die lucht, van 3030 den welken men gheen teken / viinden en can wair hi henen is,+ 31dan dat men zien mach mit zinen vlogelen die locht deelen ende 32henen vlieghen, anders en vint men ghene tekene siins weechs. 33Aldus moet ic, die onlanghe gheboren bin, stapphans miin leven 34laten ende ic en can ghene teekene der doechde ghethoenen. In 35mine eyghene quaetheit bin ic verderft. Miin hope is alse gestubbe

tekstkritische noten

1dat van den wiinde ghesprait wort ende alse roec die vanden wiinde 2ghedreven wordt ende alse die herdenckenisse eens goets gasts, 3die enen dach overleden is. Ende hier om is mine redene in groter 4zericheit ende mine woerde vol bitterheden ende mine herte bedroeft 5ende verdonckert / mine oghen. Wie mach mi gheven dat ic noch+ 6ziin mochte bi minen ouden dagen, doen ic noch scone ende starcke 7was ende voir mi noch vele tiits hadde, op dat ic voirsien mochte 8dat grote dogen dat in deser uren op mi gevallen is. Ic en rochte 9niet de grote dierbaerheit miins tiits, mer ic plach miinre genoechten 10ende brachte minen tiit in idelheden over. Sine edelheit en mercte 11ic niet, mer ic sach mi selven vri van naturen, alse ene onghetemmet 12dier. Mer nu alse die vissche mitter hingelen ende die vogel mit 13den stric bin ic in enen quaden tide ghevaen, die mi alte haesteliken 14overcomen is. Die tiit is leden ende overbracht, en ghene mensche 15/ en cannen wederroepen. Het en was ghene ure van alle minen+ 16levene, ic en hadder in moghen vercrighen gheestelic goet, dat sonder 17ghelike beter wair dan alle aertrike. Ach mi onsalegen! Dairom 18weenen mine ogen ende mine wiinbraeuwen vloyen van tranen, 19want ic niet wederroepen en can dat leden is. O miin God, wairom 20hebbe ict verroekeloest! Wairom hebbe ic zo lange ghemert! Wairom 21hebbe ict ontliicsent! Wairom hebbe ic zoe menigen langen dach 22mit idelen woerden overbracht ende mi zelven zoe zere verroekeloest! 23O onvertellige suchtinghe miins herten, wair omme heb ic 24mi zoe seere ter ydelheit gegheven ende wair om en hebbe ic niet 25alle miin leven sterven geleert! / Eya ghi alle die bi mi siit ende+ 26mine onsalicheit aensiet, die noch in uwer ioncheit siit ende noch 27behoerliken tiit hebt, aensiit mi ende merct mine grote pine. Castiit 28u bi mi ende voerhoed uwe grote scade. Verdoet u ioncheit mit 29Gode, den tiit versliit mit goeden werken, op dat ghi niet en doet 30alse ic gedaen hebbe ende u gescie alse mi gesciet is. Ach scone 31ioecht, hoe heb ic u verloren! O eewege God, ic clage u die onsalicheit 32die ic lide. Die jonge joecht haet sceldende woerde. Na der geenre 33raet die mi leerden, en woude ic niet doen, na die ghene die mi 34goedertierlike berespten, en woude ic niet horen; alle correctie

tekstkritische noten

1verwerp ic / ende den sceldenghen en heeft miin herte niet onderdaen+ 2geweest. Ach mi, here God, ic bin nu ghevallen in een herde diep hol 3ende ghelopen in den stric der doot. Mi hadde vele beter gheweset 4dat ic niet gheboren geweest en hadde of dat ic in miinre moeder 5lichame verdorven wair, dan dat ic den tiit, die mi ghegheven was 6penitencie in te doen, zoe ydeleec overbracht hebbe ende hebbe 7siins in hoeverden ghebruket.

8Doen antwoerde die discipel ende seide: Wi zellen al sterven 9moeten ende te gaen alse water dat op die aerde valt, dat niet 10weder en coemt, mer God en wilt die ziele niet verliesen. Hi 11verbeid, op datse niet te maele en vergaen, die verworpen / is.+ 12Hierom hoert mine woerde: doet penitencie van uwen zonden, 13keret u te Gode, want hi is ghenadich ende ontfermhertich. Mach 14doch u einde goet siin, het mach bestaen tot uwer salicheit.

15Hierop andwoerde die voirseide gheliicheit der doot ende seide: 16Wat eest dat ghi zeghet! Sal ic penitencie doen ende mi bekeren? 17En ziedi niet die grote bitterheit der doot mi bedruckende? Ic 18bin van verveernisse der doot zoe zere versaecht ende zoe vast 19mit banden gebonden ende mine ziele is in zoe groten anxte dat ic 20niet gheweten en can wat ic doen mach, mer alse ene pertrise die een 21havic in sine voet heeft, die van anxte der doot alse doot schiint, 22alsoe is alle mine sin van mi ghenomen ende en can anders niet 23ghepeinsen / dan hoe ic der doot ontgaen mach, dier ic nochtan+ 24niet ontgaen en mach. Dat gebot der doot bedruct mi ende dese 25bittere sceedinghe quetset mi alte zeer. O salege penitencie ende 26tideghe, want zi zeker is. Die hem spade ter penitencie ghevet, 27die is twivelike ende onzeker, want hi en weet niet weder hi ghewarichleec 28oft gheveinsteleec penitencie en doet. Wee mi dat ic 29zoe lange ghemerret hebbe miin leven te beteren ende dat ic soe 30lange mine zalicheit vermert hebbe. O alte lange vertreckinge 31miinre beteringhen, hoe lange hebbe ic u verroekeloest. Die goede 32wille zonder werke, scone gheloeften sonder geleisten hebben mi 33verderft. O merghen, morghen, hoe lanc / hebdiit ghemaect ende+ 34hebt mi mit uwen morgenen in die pinen der hellen bracht. Ghi 35hebt mi bedroghen ende leider ic blive verloren. Ende gaet dese

tekstkritische noten

1onsalicheit niet boven alle pine der werelt! En est niet wel recht 2dat miin herte ghepiint worde ende mine ziele ghewont ende ziin 3alle mine daghe niet leden! XL Iaer miins levens siin overleden ende 4verloren ende siin mi onsalichleec ontvallen. Alsoe onachtsamleec 5heb icse overleden, dat ic niet en weet oft ic ye dach overbracht in 6den wille Gods ende in doechsamen leven alsoe volcomeleec ende 7alsoe loeveleec alse ic hadde moghen doen ende gedaen zoude 8hebben, ende oft ic ye dienst dede die minen sceppere behage/leec+ 9was, alsoe minen state toe behoerde ende betaemde. Ach leider, 10dit eest dair mine binnenste mede ghequetst siin. Ach here, hoe 11scameleec zel ik ten oerdele staen voir u ende voir alle heilegen, 12alse ic bedwongen zel worden redene te geven van allen den quade 13dat ic gedaen hebbe ende van alle den doechden die ic hadde moghen 14doen ende niet en dede. Wat zel ic hiertoe zeggen mogen? Mine 15pine is herde bi, dat ic ghenomen zel worden van deser werelt. 16Ic bidde u, hoert nu aernstelike na mi. Ic soude mi nu in deser 17uren meer verbliden van enen clenen ghebedeken alse van enen 18ave maria, die mit devocien voir mi / gheseit wair, dan van alle den+ 19goude ende zilvere dat in aertrike is. O miin God, wat hebbe ic 20verroekeloest! Hoe quaet eest mi ghevallen, dat ic mi des niet en 21versach doen ics mi hadde moghen versien! Hoe menighe ure die 22niet weder comen en zel hebbe ic verloren! Hoe cleine ende hoe 23onoerberleec waest, dair ic mi toe gaf, dair ic zoe preciosen goet 24mede verroekeloest hebbe. Tote zaken die mi niet toe en hoerden 25hebbe ic mi ghegeven ende die mi toehoerden liet ic overliden. 26Meer dan behoerlike was hoepte ic in vreemde hulpe ende verroekeloesde 27alsoe mi zelven. Ic beval mi haren handen ende vergat 28volcoemelike mi zelven te hulpen. Noch hebbe ic wairlike ondervonden, 29dat mi / beter gheweest hadde sorchherteghe hoede miins+ 30herten ende alle miinre zinne, dan al die tiit die ic in anderen saken 31overbracht hebbe. Hoert mi, hoert alle die mine onsalicheit aensiet. 32Want mi, alse ghi wel ziet, die tiit ghebreect, zoe ghinc ic tot alle 33minen vrienden ende ondersochtse alle dair ic eenenghe hope toe 34hadde ende bat hen, dat zi mi ene cleine aelmossene gaven van 35haren overvloedegher riicheit ende van haren goeden werken in

tekstkritische noten

1verlatenissen miinre armoeden ende in een beteringhe miinre 2misdaet: ende leider si en wort mi niet. Mer si antwoerden mi ende 3seiden: Lichte dat ons ende u niet ghenoech en wair. Ach ghenadeghe 4God ende Vader der goedertierenheit ende der ontferm/harticheit,+ 5siet mi ane ende hebt mededoghen mit mi. Ach hoe vele goedes 6hadde ic moghen doen in soe langen tide, des ic niet ghedaen en 7hebbe. Hoe groten geesteliken scat ende hemelsche riicheit hadde ic 8mogen gaderen, dat ic verroekeloest hebbe. O miin God, hoe cleine 9goede werke souden mi nu herde ontfanclike siin, want ic begheere 10doch hermaect te siin van den crumen, die vallen van der heren 11tafelen ende nyemen en is diese mi ghave. O ghi alle, hebt mededogen 12mit mi ende ontfermt miins ende alsoe langhe alse ghi stat 13ende tiit hebt, soe gadert geesteliken scat in die hemelsche schuren, 14opdat zi u alse ghi gebreect nemen in hare / eweghe tabernacule+ 15ende ghi niet ydel gelaten en wort in dustaneger uren die u toe 16coemende is, alsoe ghi mi ydel siet ende ghescheiden van allen goede.

17Die discipel sprac hem anderwerven aen ende seide: Mine lieve 18vrient, ic sie wel dat u rouwe alte overnemende groot is ende dair 19om doge ic van herten mit u ende bezweer u biden aelmachtigen 20God, dat ghi mi raet hoe ic doen zal, dat ic in dus groten verliesenisse 21der doot dus onversienlike niet en valle. Hierop antwoerde 22dat voirseide beelde der doot ende seide: Die alre beste raet, die 23overste wiisheit ende die meeste voirsienicheit gheleecht hier ane, 24dat ghi u mit ghewareghen rouwe ende / met pure ongheveinsder+ 25biechten bereid al die wile dat ghi gezont ende starc siit, overmids 26ghenoech doen van uwen zonden ende alle dinghe die u letten 27oft vertragen van u worpende siit, ende ghi u alle uren alsoe 28houdt alse oft ghi heden oft morghen often lancsten in dese weke 29vander werelt sceden moest. Sedt in u herte, alse oft u ziele stapphans 30wair int vaghevier ende datse die zware vlamme van den gloienden 31oven x jaer doghen moeste om beteringhe hare misdaet ende dat 32u dit iaer allene ghegeven si tuwer hulpen. Ende aldus sietse dicke 33bernen tusschen die viereghe gloede ende hoirt hair weenlike stemme, 34dair zi u / mede aen roept ende seidt: O alre gheminste boven alle+ 35gheminde, coemt te hulpen uwer armer zielen. Ghedenct miinre

tekstkritische noten

1ghevanghenissen ende ontfermt miins ende coemt mi te hulpen, 2die aldus van allen troeste ghelaten bin ende en laet mi niet langer 3tormenten in desen donkere kerkere, want ic te male van der werelt 4gelaten bin. Niement en is die mi eneghe trouwe thoent oft eneghe 5hulpe doet. Elc soeket tsine ende laten mi in dese wreede vlamme 6sonder eenege hulpe. Hierop antwoerde die discipel ende seide: Dese 7leere zoude zunderlinge oerbaerlec siin dies gheproeft hadde alse 8ghi doet. Mer al eest dat u woerde herde beroerlike ende weenlike 9siin, si doen nochtan aen menghen mensche cleine orbaer. Si keren 10af haer aenschine opdatse / haer doot niet en zien. Si hebben ogen+ 11ende si en sien niet, si hebben oren ende en horen niet, si wanen lange 12leven ende want se die haesteghe doot niet en voirsien, daeromme 13verroekelosen zi iamerlike hen zelven tot haerre scaden. Alse die 14zware ziecheit coemt die ene bode der doot is, soe comen vriende, 15maghe ende ghezellen desen zieken visiteren ende seggen alle dat 16hi gheen noet en hevet ende dat hij van deser ziecheit niet sterven 17en sal ende dat hi hem niet en versaghe, want hiis geen noet en 18hevet ende dat niet en is dan overtollicheit der humoren. Dan 19worden vriende des lichamen viande der zielen ende verroekelosen 20die onsaleghe ziele. Want alse die ziecheit vaste / meerdet ende die+ 21zieke hoept dat hij niet sterven en zal, ten lesten sterft hij haestelike 22sonder voirsien ende geeft sinen onsalegen geest. Die dieneren der 23werelt ende die mit weerliker wiisheit omghaen, die werpen uwe 24woerde achter haren rugghe, noch en willen uwen saleghen raet 25niet doen. Hierop andwoerde dat beelde der doot ende seide: hier 26om alse si met den stricke der doot ghevaen worden ende op hem 27onversienlike coemt dese overnemende wreetheit, dan zellense 28roepen ende niet ghehoert worden, omdatse wiisheit ghehadt hebben 29ende versmaedt hebben te horen minen raet. Ende alsoe menre 30herde luttel viindt die overmids mi/ne woerde beroert worden ende+ 31hair leven beteren, alsoe vindt menre oec herde luttel die omme 32quaetheit der tiit ende omme dat groot ghebrec gheesteleker hetten 33ende om onghestadicheit der quader werelt hem volcoemelike bereiden 34die doot te ontfane, die in alsulker afghesceedenheeden ende 35devocien siin dat zi van begeerten eewichs levens te stervene begeren

tekstkritische noten

1ende mit Christo te sine. Mer alse die doot onversienlike coemt, 2zoe wordense onbereet vonden, alsoe mi nu ghesciet is. Ende dairom 3wordense sonder haren danc ende wille van henen ghetogen, alsoe 4dat hen dunkt dat hen wel ghesciet ware, mochtense alse beesten 5zonder verstandenisse ende reden sterven. / Eest dat ghi weten wilt+ 6die sake des ghemeens perikels, dat is ongheordineerde begheerte 7der eeren, overvloedeghe sorghe des lichamen, minne ende te 8grote sorchherticheit eertscher dinghen ende eyghen gherief ende 9ghemac: dese verdonkeren der menschen oegen ende brengense tot 10alre quaetheit. Eest dat ghi u te hoedene begeert van der haestegher 11doot, soe hoert minen raet ende hebt dicke mine groete droefheit 12voir u oghen ende in uwer ghedeinckenissen zoe seldi stapphans 13ghevoelen dat u mine leere herde orbaerlike is. Want van haer 14zeldi toenemen, alsoe dat ghi niet allene mit vresen sterven en zelt, 15mer ghi selt die doot die verveerlike allen creaturen is mit groter 16begeerten uws herten verbeiden al/se een ynde uws arbeits ende+ 17een beghin uwer ewegher salicheit. Doet doch dit: dat ghi miins 18ghedeinct in die diepheit uws herten ende mine waerde merct 19nauwe ende scrivetse in u binnenste. Vanden tormenten ende pinen 20die ghi in mi ghesien hebt soe merct ende voirpeinst die denghen 21die u stapphans toe te comen ziin. Ghedenct miins oerdeels want 22dat uwe alsulc siin sal. Ghisteren waest u, heden est mine. Alsoe 23lange alse ghi levet ghedenct deser zwarre nacht. O hoe salich zidi, 24Archeni, die altoes voer u ogen dese ure hebt. Salich is hi dien 25die here als hi coemt ende voer die dore clopt, wakende viint. Salich 26is hi dien dese ure wel / bereet viint, want hi zal salichlike sterven,+ 27al waer hi oec over zeere bedruct mit bitterheden der doot; want 28hoe hi sterft, ziin doot zal salich ziin. Hi sal ghepurgeert worden 29ende ghezuvert te ziene die glorie Gods ende zal van den heiligen 30engelen genoedt worden ende vanden oversten poerteren gheleidt 31ende van al den hemelschen here ontfaen. Die uutganc siins geests 32zal siin een inganc in dat eweghe leven. Mer ach mi onsalegen,

tekstkritische noten

1waer waendi zal miin geest desen nacht rusten? Wie zal mine 2onsaleghe ziele ontfaen? Waer zalse herbergen ocht wie zellense 3siin diese ontfaen zellen in dat onbekende rike? O hoe gelaten zal 4mine ziele dan siin ende hoe verworpen / ende hoe verstoten boven+ 5allen zielen. Wie eest die dan getrouwelike bi hair staen zal ende 6hair eneghe hulpe zal willen doen? Daer omme moet ic alleene 7mit mi zelven dogen ende uut storten alse ene vloet mine trane. 8Maer wat baet mi dat ic dus bitterleke weene ende zoe doechlike 9woerde spreke. Het es gedaen en mach niet verandert siin. Mine 10viant heeft besloten minen wech ende heeft mi lagen gheleit alse 11een leew in die verborgenheit. Hi hevet mi vervult ende dronken 12ghemaect mit bitterheden ende hevet mine ziele gheleid in den 13stric der doot. O miin God, nu make ic een eynde miinre woerde, 14voert meer en mach ic niet meer cla/ghen. Die ure coemt die mi+ 15van aertrike nemen zal. Ach mi, nu zien ic wel ende ghevoele dat 16ic niet langer leven en mach ende dat die tijt comen is. Mine hande 17beghinnen te verstivene, mine aenschine beghiint bleec te worden, 18mine ogen te verghane, in te vallene ende in minen hoede te verkerene. 19Ach mi onsalegen, die stricke der doot hebben mi ommevaen 20mit groter bitterheit ende mine herte willense versmachten. O 21pine miins herten ende bedructheit der doot. Miin pols begint te 22missene ende mine adem te cortene ende hem te vergaderne. Dat 23licht der werelt en sien ic niet meer, mer ic beghinne mit den oghen 24miinre gedachten een ander rike te ziene. O mine God, hoe verveerlike 25is dat te / ziene. Want mi hebben omrinct bloedeghe beesten,+ 26die lelike aenschine der duvele ende onspreeclike swertte more 27ontbeiden miinre zielen die stapphans wech moet opdat si hem 28ghegheven worde te tormentene. O strenge rechtere, hoe wreet 29ziin uwe oerdele, hoe zwaerlike wercti in minen oerdele dat ic over 30herde cleine achte. Siet die dootsweet es doergaende alle mijn lede 31ende tuucht dat mijn natuerlike leven onder gedaen is. O verveerlike 32rechtere ende aensien des gherechten rechters daer ic stapphans mit 33groter vresen voir comen moet. Bliift nu te Gode mine lieve ghezellen

tekstkritische noten

1ende lieve vriende, want ic sceede van hier ende keere die ogen miinre 2ghedachten toten vageviere daer men mi henen voren zal, van 3waer / ic niet sceden en mach voer dat ic betaelt hebbe den lesten+ 4vierlinc van miinre scout. Daer zie ic mitten ogen miinre gedachten 5onsalicheit, pine ende rouwe ende menichvuldege tormente. Ach 6mi onsalegen. Daer zie ic onder andere menighertieren pine viereghe 7vlammen opgaen ende daer in sommeghe zielen werpen ende weder 8instoten ende alse ghensteren in midden dat anxtelike vier lopen, 9alsoe men sien mach, daer ene stat al in eenen viere staet, den roec 10ende ghensteren op ende neder vliegen. Ende yegelike van hem 11riep en seide van onverdrachliker pinen: ontferme u miins, ontferme 12u miins doch ghi die mine vriende siit. Waer is hulpe nu miinre 13vriende? Waer siin nu die grote / gheloeften miinre maghe ende+ 14der andere? Overmids dat icse onordeleec minde heb ic mi zelven 15verroekeloest ende hebbe deze zware pine op minen hals gegadert. 16Ach waer omme hebbe ic dit gedaen? Wi hebben zeere ghearbeit 17om hem te behagene ende wi siinre herde qualike of geloent. Wi 18verhitten ende wi verbernen ende van hen en ontfa wi ghene hulpe. 19Ach waeromme en versagen wi zelve onze salicheit niet? Want 20die minste pine des vagheviers die wi gedoghen is overtelleec groot 21boven enich tormente der werelt. Ene ure deser pinen die wi gedoghen 22schiint zware dan c iaer in wereliken tormenten te sine. 23Maer boven allen tormenten so piint ons meest dat / wi zoe lange+ 24derven moeten te siene dat minlike aenschiin ons heren Gods. Dit 25late ic u in mine doot ligghende tot eenre ghedeinckenissen. Ende 26alse hi dit gheseit hadde gaf hi sinen gheest.

27Van desen visioene begonde die discipel seer te versuchtene ende 28van verveernissen seer te bevene alle sine lede. Doe keerde hi hem 29tot onzen here ende zeide mit overtolligen tranen: waer is nu die 30ewige wiisheit? En hebdi mi niet, here, uwen knecht gelaten? Ghi 31wout mi wiisheit leren ende nu hebdi mi ter doot gheleidt. O mine 32lieve here, ic worde zoe seer bedruct van der iegenwoerdicheit der 33doot die mi ghetoent is, dat ic cumeleec weet weder ict sach inder 34waerheit / of dat mi in ghelikenissen ghetoent zi. O mogende here+ 35die verveerlike ende ontfermhertich siit, ic love ende dancke u ende

tekstkritische noten

1ghelove mi te beterne, want ic bin hier af alte zeer verveert. In 2alle minen levene en mercte ic noyt soe wel dat perikele der 3haesteger doot alse ic nu in deser uren doe. Ic ghelove sonder twivel 4dat dit eyschelike visioen oerboerlike zal sijn miinre zielen. Nu 5bekenne ic inder waerheit dat ic hier en ghene blivende stat en hebbe 6ende daerom begeer ic mi te kerene mit alle miinre cracht toten 7onvergancliken state miinre zielen ende hebbe goeden wille dat ic zal 8sterven leren ende en wille niet langer / beiden penitencie te doene,+ 9noch mine bekeringhe te verlenghene, want ic mene zonder enich 10merren miin leven te beteren. Ic bin zo zeer verveert dat ict maer 11en overpeinse; wat zoude ic dan doen oft ics ghevoelde? Doet nu 12van mi die sachtheit miinre bedden, die dierberheit miinre cledere 13ende die traecheit des slaeps die mi belettende is. Ic worden zoe seer 14ghepiint, gequelt ende ghecruust van den cleinen, wat zoude ic 15dan siin van den meesten? Ic mach herde qualike ene quetsure 16gedogen, al is si cleine. Ach mi, hoe soude ic dan dese onmenschelike 17tormente verdragen? O oft ic doe gestorven hadde oft alte/hans+ 18storve: hoe vele materien soude dit vier in mi vonden hebben te 19verberne om die grote menichte miinre zonden ende om dat onvolcomen 20ghenoechdoen van minen zonden. Ic weet nu wel wat ic 21doen sal. Ic en zal mine uutvercoren ziele aldus niet verloren laten, 22maer ic salse mit goeden zeden ende mit ghewaregen dogeden zo 23verwaren, dat se in hair leste ure pine noch tormente mer ruste 24ende vreede viinde. O heilige ende ontfermhertege verlossere, en 25gevet mi niet dus bitteren doot. Ic valle mit herten voir u neder 26ende bid u mit wenenden ogen dat ghi mi hier na uwen wille piint 27ende ghi mine quaetheit in uwer tornicheit tot in mine doot niet 28en houdt. Want in die / verveerlike stat is zoe grote quellage ende+ 29pine dat nieman ghezeggen en conste. Ach hoe sot hebbe ic tot 30nu gheweest. Want ic der haesteger doet ende der zware pine des 31vagheviers niet en rochte. Ende hoe grote wiisheit eest die dit voir 32ogen hebben. Maer nu, want ghi mi vaderlike beroert, zoe doe ic 33op mine oghen ende hebber grote zorghe voer.

34Die ewighe wiisheit antwoerde ende seide: Dit herdenct dageliics, 35mine lieve zone, al die wile dat ghi ionc ende starc siit ende ghi u

tekstkritische noten

1zelven beteren moecht. Want alse ghi in dese ure comen siit ende ghi 2u anders niet gehelpen cont, zoe en moghedi niet beters doen dan dat 3ghi u der ontfermherticheit Gods be/veelt ende dat ghi mine passie+ 4set tusschen u ende miin oerdeel, op dat ghi mine gerechticheit boven 5dats noet is niet en vreest ende ghi zonder hope niet ghevonden en 6wort. Laet voert meer u overtolleghe vreese sinken ende siit vrome 7ende wit dat de vrese Gods beghin der wiisheit is. Onderzoect die 8scrifture: ghi selt vinden dat die ghedenckenisse der doet den mensche 9vele goeds gedaen heeft, want si seit: eist dat die mensche vele iare 10levet in bliisceppen ende in voirspoede zoe zal hi ghedeincken des 11donkeren tiits, die alse hi coemt onderscheden zal den tiit die in 12ydelheden leden is. Hier om ghedeinct uwer hermakingen in uwen 13jongen dagen, eer die tiit / uws torments coemt ende die iare vanden+ 14welken ghi segghen selt: si en behagen mi niet, eer dat ghestubbe 15wederkeere in die aerde daert af comen is ende die gheest vare 16toten heer dien ghegheven heeft. Loeft ghi van alle uwer herten 17Gode ende siit hem dancleec. Want dier is herde luttel die dus 18verstaen die onghestadicheit deser tiit ende scalcheit der doet die 19altoes lagen leit om u te vaene ende die ewege salicheit des toecoemende 20rike. Verheft uwe ogen ende aensiet hoe vele datter is 21dien hore ogen verdonckeren op datse haer eynde niet zien en zouden 22ende hair oren verdoven op datse niet en horen ende bekeert 23worden / ende gheganset, der welker verderfenisse niet merren en+ 24zal. Merct oec dat ontelleke ghetal der gheenre die haesteleec ende 25onversienleec ghestorven siin. Merct oec datter vele is die met u 26weenden ende ghelike u waren, die ghestorven siin ende ghenomen 27van der werelt. Hoe menich datter binnen uwen tide henen ghevaren 28is ende u enen corten tiit na hem ghelaten hebben. Dese seldi aensien 29ende hem toespreken; vraecht hem allen ende zi zellen u mit wenenden 30ogen andwoerden ende zegghen: o hoe zalich is hi die dat voirsiet 31ende hem van zonden hoet, die uwen raet niet en verroekeloest 32ende hem alle sinen tiit tot deser uren bereit. Hier om laet / alle+ 33ander dinghe siin ende bereit uws zelfs huis. Bereit u dien wech

tekstkritische noten

1te gaene dien alle vleesch gaen moet ende ter uren der doot, want 2ghi seker niet en wit wanneer sij comen zel oft hoe bi dat sy is. 3Alse ene bode die tot eenen verren lande in een zeer varende scip 4vaert, hem voersiet dat hi niet en dole, alsoe zellen alle uwe werken 5ende al u leven ter doot gherecht worden, opdat ghi salichleec 6sterven moecht ende comen ter onsterfliker stat der eweger salicheit.


Vorige Volgende