Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

22Een terminacie van sommighen die in dit voerseyde 23capittel siin after ghelaten. Cap. xii.

24Dese saleghe stat der eweger glorien is daerom den ogen uwer 25suver contemplacien verthoent: niet op dat ghier in bliven soudt, 26maer om dat ghi u cont in allen stride ende iegenheden hier in 27keren, op dat ghi te lichtere verdragen moecht al dat u tegen coemt 28ende ghi den cla/genden redenen andwoerden mocht, die seggen:+ 29wair om is der sonderen wech in voirspoede ende wair om dat 30God pleecht in desen tide te castiene sine vriende. Ende oec opdat 31ic andwoerden moge op u cronende woerde die ghi hier voer soe 32weenlike mi tonet ende zegget, dat om die bitterheit des weechs 33die ten levene leidt, vele van hen die ghi mit groten arbeide ende

tekstkritische noten

1pinen Gode vercregen hadt, achterwaert siin ghekeert. Eest dat 2ghi dit aernstelike aensiet, zo zeldi sonder twivele viinden dat des 3herde vele te ghescien pleecht ende dat herde gewoenlike nu in 4aertrike is ende niet alleene u ghevallen en is, maer groeten heilegen 5vaderen, alse ghenoech openbaer is. En siinse niet al / staende+ 6bleven die overmids mine woerde ende miinre apostelen gelovich 7waren? Ochte en achte hem niet om dese sake sente Pouwels, die 8een vercoren vat was ende een lerere der heidene, ende beclaecht 9dat hi te vergefs ende sonder vrucht ghelopen ende ghearbeit hevet? 10Maer hi liep mit groten arnste al omme ende predicte mit groten 11arbeide ende sorcherticheden wide ende verre dat ewangelium 12Christi ende seindde epistelen ende hanterese alse ene voestermoeder 13haer kijnt ende droech den name Iesu voir heidene ende voir 14coninghe ende voir die kinder van Israhel. Maer wat eest nu: wair 15siin nu die Epheyse ende die Galate ende die van Corinten, dair 16hi hem om glorieerde / dat hi soe vele gheleden hadde? Stonden+ 17dair omme sente Pouwels ende die andere apostelen ende lereren 18af der predicacien ende salicheit der zielen, omdat se vernamen dat 19hair kiinder weder afkeerden ende van den valscen apostelen verleid 20waren, oft arbeidense dair om iet te onlusteleker? Neen si niet, 21maer si sayden overal dat word Gods ende daden dat in hem was 22ende bevalen die vruchte den wille Gods ende siinre ordinancien. 23Want gi hebt in den apostelboec, dat si geloeften alle die voir 24gheordineert waren ten eweghen levene. Aldus pleecht oec die 25nature die bome te cierene mit bladeren ende mit bloemen, alsoe 26dat men somwile in den bloemtide in den bome / gheene bladere+ 27en siet, omdat hi soe mit bloemen geladen is die schone ende van 28zoeten roke siin. Maer alse die tiit coemt dat men vrucht hebben 29soude, die scoenheit die men in den bloemen sach gaet te niete in 30sommegen bomen, alsoe dat cume dat dusentichste deel te baten 31ende te voirschine coemt. Ende die wise huisman die vele bome in 32sinen hof heeft, al wayet oft verdroecht hem ene boem uut, daer 33om en laet hi niet nuwe te plantene, maer daer een verdorret ocht 34te niete gaet, daer set hi weder enen anderen. En witti niet dat een 35boem die men trunct, weder groyt ende weder geeft sine risere?

tekstkritische noten

1Ende oec valt die gherechte mensche zevenwerven in den daghe 2ende staet weder op. / Sine sentencie die blivet vast die seit: God+ 3weet welke die sine siin. Maer wie eest die die verborghenheit 4Gods weet, ocht wie mach weten welke die behoudene ende die 5verdoemde siin: omdat si mit haren wille als nu ten enen ende als 6nu ten anderen hem keren. Nu siet men enen uut eenre clusen comen 7alse uut der gheselscepe Gods ende van Gode keren ende vallen 8in die helle der ewiger verdoemenissen ende enen anderen comen 9van openbaren sonden mit leetheiden siinre zonden ende mit rouwe 10siins herten ende hem voeghen mitten gheselscepe der engele int 11ewighe salicheit. Hier om zal men dat woert Gods allen menschen 12seggen sonder uutneminghe der persone, want daer men bi wilen 13minste waent in die revieren / siin meest vissche: daerom zeldi u+ 14hengelen overal hangen. Die wolf coemt onder vele scape op dat 15hier doch een hebbe. Die glorioseleke den loep siins striits voldoet, 16die zel gaen in die bliiscepe siins heren. Hem hondert dusent sel 17di prediken opdat ghi uwen heer ene ziele vercrigen moecht. Al 18en condire ghene ghewinnen, daerom en zeldiis niet temin doen, 19alse ghi na uwen vermogen doet dat om salicheit der menschen te 20doen is. Want die riddere wordt gepriist die in den striit vromelike 21vecht, al eest oec dat hi sinen heer gene victorie en vercriicht. 22Alsoe glorieerde oec der heidenen lerere dat hi die crone der gerecticheit 23hadde niet min dan oft hise al, die bekeert hadde, / in+ 24ghewareghen ghelove ende in enicheit der heiliger kerken hadden 25staende ghebleven. Want des en twivelt niement, dat men gheproeft 26heeft in deser zaken, want die moet des lerere word meer ghepiint 27van rouwe ende van arbeide daer hi tevergeefs waent arbeiden, 28dan daer hi goede vrucht waent doen. In desen sal hi hem in God 29verbliden, in den anderen zel hi hem bedroeven ende siin ziele zel 30in hem zelven bedruct siin ende zel mit gheveniinden ghescutte 31van sinen vianden gewont worden. Moyses die van Gode vercoren 32ende gheroepen was dat hi siin volc uut Egypten in dat lant der 33gheloeften leiden soude, hoe menich dusent waendi datter / was+ 34die hi uut leidde? Ende van allen dien en quammer maer twee int

tekstkritische noten

1tlant der gheloeften, die andre vervoren al. Gedeoen dien die geest 2Gods aenghedaen hadde omdat hi siin volc van den Madyaniten 3verlossen soude, vercoes mit hem vele ghezellen op dat hi iegen 4hen vechten woude, maer overmids den wille Gods wordense int 5water gheproeft ende liet menich dusentich manne ende nammer 6alleene driehondert die mit hem bleven ende vochten ende vercreghen 7victorie van haren vianden. Ysay hadde vele scoenre kinder 8meer David was allene coninc vercoren. Aldus en waren oec onder 9alle die coninghe van Israhel mer drie die Gode volcoemelike 10/ behaechden. Alse ghi aldus alle dinc aensiet, zoe seldi viinden+ 11dat gi gedoelt hebt, want ghi die scoene ordine alles dincs die in 12de levende ende inder doet ghemaect ziin van der eweger wiisheit, 13na uwen wille bogen ende maken woud. Hier omme hoet u voert 14meer dat ghi soe weechertich niet en siit, alse ghi waert doen ghi 15u tebrokene voete, die van gane gheswollen waren, thonet den 16makere alre dinc ende claget waerom hi u pine ende uwen arbeit 17niet aen en saghe, om dat hi dat scaepken, dat ghi van den wolven 18bescud hadt, liet weder gevaen worden ende dat hiit niet van deser 19werelt / en nam doent noch in enen goeden state was, ende hi hem+ 20noch u niet en wrac van den genen die ocsuun was siins vals. Meer 21peinst hoe ic arbeide doen ic menschelike nature verloste ende 22ic nochtan an vele menschen zoe cleine profiit gedaen hadde. Want 23doe ghi mi mit uwen verstormden geeste berispet, zoe wert uwer 24simpelheit overmids een hemelsch licht dustaneghe godlike andwoirde 25ghegeven: Den discipel si ghenoech dat hi is alsoe ziin 26meester. Ende opdat se, seit hi, mine sermone niet ghehouden en 27hebben, sullense dan die uwe houden? Herdinct dat ghi in den 28hemelschen casteel levende steene in sonderlingher glorien, / die+ 29met meneghen groten drucke behouwen ende gheeffent scerpelic waren, 30saecht. Maer licht wildi dit heimelike in uwen ghepeinse weder 31zeggen ende wilt zeggen dat anders te zine plach in den ouden tiden 32ende anders nu is, omdat ten lesten tyde veelre menschen caritate 33vercoelt is ende dat die heilige propheten gestorven siin ende dat

tekstkritische noten

1die miraculen in enen groten deele ghecesseert siin ende dat die 2quaetheit in aertrike ghemenichvuldicht is ende dat die kerstine 3zonderen nu herde quaet te bekerene siin, omdat zi zoe vele 4aftreckens hebben ende gheneichtheden ten sunden ende dat men 5daeromme van dustaneger vruchtbaerheit cesseren zal. Dair ic op 6in deser ma/nieren andwoirde: Soe die menschen quader worden,+ 7soe si bat te doene hebben der vrucht ghewareger leringhen, opdat 8se vernuwt mochten worden in der gracien Gods. Ende zoe die 9heiligen ende die propheten ende die vriende Gods scandeleker 10ghestorven siin ende valsche propheten in hair stat opghestaen, 11soe meer noet ware dat men bernendeleker predicte ende om die 12waerheit die nu slaept tleven sette. Die heten alle valsche propheten, 13die metten woerden segghen ende mitten wercken wederzegghen, 14die zegghen dat men giericheit vlien sal ende si mit allen haren 15binnenste gelt begeren; die roepen dat die behagelheit der werelt 16te versmaden is ende nochtan / soekense selve boven mate ydele ere.+ 17Ende opdat ic van den anderen zwighe, zoe siedi wel zelke, die 18zelke oefeninghe in clederen zoeken, welke die heilighe vaderen 19in een teeken der simpelheit ende der onnoselheit haren nacoemelingen 20te vliene bevalen, op datse ghene beelde der weerliker 21hoeveerden vore en droeghen. Ghi siet desen wel met dierbaren 22lakenen ghecleed gaen ende ployen hebben omtrent die scouderen 23ende mit hondertvuldeghen fronsen, alse oft ware eens philosoefs 24cappe; den anderen hebbende hantscoenkine in sine hant ende 25scaerpe enghe scoen aen die voete, alse oft hi den rey leiden zoude; 26dandre / draghen cledere mit eenre nuwer manieren ghescapen,+ 27mit eenre ontameliker manieren deser werelt, haer mouwen zoe 28enghe ghesneden, dat se cume mit den arme daer in comen connen, 29tafelen van yvore neven hen hangende ende ziden oft verzilveerde 30gordelkene ende menige ander behagelheit, daer zi mede thonen 31haer geestelike ydelheit. Ende wanen hier mede behaghen den 32wivekenen ende mishaghen Gode ende den goeden prelaten der 33heiliger kerken ende allen goeden ghewareghen menschen. Wat, 34waendi, zellen die peinsen daer dustaneghe propheten toe ghesindt

tekstkritische noten

1worden om hen te bekerene, als sise sien comen, niet alse mit 2sacken ghe/cleed alse die oude propheten plagen, maer mit onbehoerliker+ 3behagelheit die haren state niet toe en hoert? Si siin weert 4te versmadene ende niet te ontfane ende tot hen mach men wel 5zegghen dat woert dat in dien proverbien steet: mediciinre ganst u 6zelven. Want alse een seit: wies leven men versmaedt, van noede 7eest dat men sine woerde versmade ende sine leringhe verwerpe. 8Och hoe menich spot ende scheren ende berispinghe zellen dese 9hebben van den ghenen die buiten ziin. Si zellen menighen berispere 10hebben ende dat is wel recht, want hen hoert van rechte toe dat 11men mit hen spotte ende spele. Tote hen zelmen oec seggen dat / tot+ 12enen monec eens geseit was, die ghetemteert was dat hi gherne 13enen langen mantel gedraghen hadde. Ende want hiis niet ghecrighen 14en conde zoe omhinc hi hem mit eenre matten, alse oft een mantel 15gheweest hadde. Alse hi aldus slepende mit deser matten ghinc, 16soe sat die duvel achter op die staert van der matten ende sprac 17hem aen ende seide: O monec, mochdi meer, sonder twivel ghi 18daet meer. En mach mense niet wel ontsculdeghen die der werelt 19toe horen, dat si vechten ende kiven om een weerlike rike, alse men 20dit ende des gheliics onder arme menschen, verworpen der werelt, 21zoe dicke siet vallen. Ten is niet te verwonderen / dat grote kivinghe+ 22ende stride ghevallen om een conincscap alse dustanich kiif is 23om eene arme rike. Waert dat deze behagelheit allene ware in 24de subiecte ende niet inde prelate, soe mocht men deser ziecheit 25ene medicine gheven om mede te gansene, mer nu: vele die mit 26woerden ende mit werken die andre voir gaen souden ende welker 27cleder ende zeden andere van geestelicheden berespen souden, siin 28zelve van der ziecheit onderhavich. Ende dat noch zwaerre ende 29scandeliker is: si en scamen hen niet mit onwaregen redenen te 30onsculdeghen ende dat si van hoeveerden ende van behagelheden 31doen, dat achtense dat siit van eersa/micheden doen ende van cuusheden+ 32ende viinden daer menighe valsche redene toe: ocht omdat 33ment hen alsoe geeft ende om dat langer duren zal. Maer leider

tekstkritische noten

1dit is weerlike wiisheit ende beesteleke ende duveleke vroetheit, 2want si tideliken oerbore vore geestelike goet setten. Wat mogen 3die wive hoede doen alse sien der mannen herten tot dustaneghen 4truffen verleid? Meer van node eest alse die herden dolen, dat die 5scapen verbeten worden. In ouden tiden en waren niet alleene 6vermaninghe der woerde tot den doechden, meer mit al hare macht 7piinde sise tot haerre salicheit te brengenne ende dit was ene grote 8/ hulpe die doechde te vercrighene, ende in doechden te volstane.+ 9Maer nu zwighen des someghe ende duchten, waer dat zi anders 10iet seiden dan zi zelve daden, dat hen dat scandeleec ende confuseleec 11ware. Ende dat noch meer te bewene is: niet en latense dese grote 12oerberlicheit achter, maer pinen ende quellen na hare vermoghen 13diese doen en diese te doen anderen menschen raden. Aldus dede 14die heilige Iheremias, doen hi den volke van Israhel seide dat zi 15om hare zonden saen in groten dogen comen zouden, doen hi hen 16overmids den bevelen Gods een hultene ketene gaf opdat hise te 17bat te penitencien brenghen mochte. Mer hem weder/stonden die+ 18valsche propheten ende daden hem vele pinen ane ende braken die 19hultene ketene ende seiden: pays pays, meer en was gheen pays. 20Hier propheteerde sonderlinge, die seide: wie cleine dinghen verroekeloest, 21die sal vallen allensken. Ende dit beweenlic ghebrec en 22seldi niet allene viinden in den aere, dat siin die ghene die boven 23den anderen in kennissen vliegen, meer oec in den osse der figuren, 24die hem te thonen plach enen oetmoedegen knechteliken persoen; 25o overvloedichleke in den leewe die mit sinen roepene ende brisschene 26sine welpene levende maect. Dat vierde dier, geestelike ghenomen, 27dat is die mensche, overmids daghelics ghebrec es / zoe seer ghecranct,+ 28dat schiint dat men siins mishoept, alse men openbaerlike 29siet, dat hem alle ongheoerloefde dinghe gheoerloft siin te doene 30ende zonder vrese wandelt na gelost siins herten. Die andre 31creaturen, die in hole, in bussche, in clusen wonen ende hem afghesneden 32hebben van menichvuldicheit der werelt, beghinnen oec 33weerlike zeden ende manieren te pleghene, also leider dat saen en 34geene stat siin en zal daer men vlien mochte. Ende want die termiin

tekstkritische noten

1der werelt neect, soe haest hem die duvel alsoe vele te zere siin 2stricke te leggene ende sine saet te zayene. Hier omme siin se wel 3salich die in Gode ghestorven siin. / Herdenct een notabel dinc,+ 4dat enen van den voirgheseiden gheviel, die welke doen hi hem in 5sinen troesteliken worden ter menschen salicheit mit groten roepene 6beclagende was, dat die caritate ende die begeerte der menschen 7tot Gode ende tot sinen heiligen zoe seer vercoelt ware ende dat 8Christus sine Marie Magdalene nu in aertrike niet en vonde, die 9hem also diende alse si plach: alse dat sermoene gedaen was quam 10tot hem ene joncfrouwe ende seide: O broeder, waert dat Maria 11noch haren Christum vonde alsi plach, Christus soude zeker siine 12Marie viinden alse hi plach. Ende meende: waert dat noch die 13propheten ende die le/reren waren also si te sine plagen, si soudenre+ 14noch ghenoech viinden diese mit groter eren ende devocien ontfaen 15zouden. Omdat ic u die pure waerheit, die de sonden niet decken 16en can, gheseit hebbe, soe dunct mi dat ghi vervaert ende bedroeft 17van herten siit, omdat ghi vreest dat dit, dat ic dus heimelike 18spreke, alst die ghene horen dies onderhavich siin, dat siet niet 19dankeleec meer mit onwaerden ontfaen zellen. Ende dit is, dat mi 20in u mishaecht, dit eest dair ghi of te berispene siit: dat ic u zoe 21verveert sie daer af, dat ic weet dat meneghen menschen seere selichliken 22is. Want du en best Iheremias niet, nochte in uwer moeder 23lichame en sidi / niet gheheilicht ende een prophete en sidi niet.+ 24Maer wat sidi? een sonder die der hulpen behoeft. Ghi siit van 25hem gheseint daer si af gheseind siin, alse u name ende u propessie 26tuicht, die gheconformeert is vanden oversten vicarise Jesu Christo. 27Wat verveerdi u, al mishaechdi den idelen ende den quaden, als 28ghi den goeden behaget, die niet en wandelen na lichtheit haers 29herten meer na statute der heiliger vaders ende hem zelven ende 30vele menschen behouden. Ochte soecti nochten menschen te behaghene? 31Dit en zeg ic niet omdat ic zonderlingheit minne oft 32prise, maer dat goet ende oerberlike is in den ghemeinen wech gaen, 33dat tughe ic. Maer dat / hier voermaels sonderlinge te heetene+ 34plach, acharme dat is nu gemene worden, ende dat nu sonderlinge

tekstkritische noten

1is plach hier voermaels alghemeene te sine. Die ghetrouwe ende 2wise discipel en zal dair omme niet aflaten van dat hi begonnen 3hevet, omdat ghi segt dat ghi nyemant en viint diet horen wilt. 4Ende oft mine woerde in hen niet ghevaen en hebben omdat se 5niet subtilike en luden, noch genen tideliken oerbaer en zoeken, 6noch eere, noch ghemac des liifs, ende nochtan wordense van sommegen 7menschen precioseleec ghehouden ende doen dicke grote 8vrucht. Dit iegenwoerdige boec hevet in hem een weeninghe, 9enen / sanc ende we, die welke die bedroefde gedachten van zonden+ 10verwect ende die herten verheft tot godliken dingen. Ezechiel wert 11van Gode ghesendt toten versteinden volke, nochtan seide hi hem 12te vore: si en zellen niet u horen, want si mi niet horen en wouden 13ende ghi en selt hen ghene profite doen. In den welken die genadicheit 14Gods ghemerct wordt, die alle menschen behouden wilt ende 15mit salichleker medicine gansen. Ende der ioden versteentheit 16wert berispet, die in hare versteentheit bleven ende waren den 17gaven Gods ondankelike. Aensiet oec Iheremiam den prophete, 18die welke doen hi een boec vander wit Gods ghescreven hadde 19ende / dat die coninc niet ontfaen en woude, maer dedet scoren+ 20ende int vier werpen: hier om en liet hi niet af, mer hi maecte 21overmids dat bevelen Gods een ander. Est dat u dit niet ghenoech 22en es, soe doet na des wiis mans raet, die seit: u zelven ende die u 23toe behoren die behoet, eest dat der ander menschen oren doef siin. 24Aldus plagen van beghinne der werelt die heilegen ende die vriende 25Gods vele iegenheden te verdraghene ende in allen gheduldich te 26sine ende verdienden den loen dien ghi ghesien hebt ende siin nu 27ghecroent ende hebben verwonnen. Uut desen woerden eest openbaer, 28dat beter es Gode dienen dan der werelt ende dat alte / vele+ 29ghenoechliker es hemelsche dinghe te minnene dan tidelike dingen 30ende die verganckelic siin.

31- Die discipel - Wat ic tot allen desen antwoerden mach, die 32soe verre boven mine macht gaen, des en weet ic niet, dan dat ic 33minen vinger op minen mont legghe ende dat ic mine cleinheit 34ende mine onvolcomenheit bevele uwen ghenadegen wille ende

tekstkritische noten

1uwer volcomenre mogentheit. Maer dat wil ic van uwer gracien 2seggen, datse herde sot siin ende ghelike den ghenen die sottelike 3spreken, die u preciose minne ende werelike idel minne der werelt 4te gader ghelike wanen. Hier omme dunct mi dat ic alte zeere 5gedoelt hebbe ende besculdege mi zelven mit / bitterheden des+ 6herten, om dat ic zo zeer weghe die cleine werke, die ic om salicheit 7der menschen ghedaen hebbe ende dat ic in ieghenheden soe ongeduldich 8geweest hebbe. O hoe ontfermelike spaerdi als ghi hier te 9lidene gevet ende hoe wredelike vertoerndi alse ghi hier spaert 10ende voerspoet gevet. Uwe vaderlecke correctie is herde minleec, 11want dien ghi mint dien casteidi ende behaecht u in hem alse die 12sone den vader. Niement en beclaghe hem, dat ghi vergheten hebt 13der geenre die om u ghepiint worden, maer der gheenre hebdi 14vergeten in die ewege verghetenisse, die ghi nu alluttel spaert 15ende wilt hen van haren cleinen / doechden hier lonen, maer ghi+ 16wiltse in die ewicheit verdoemen ende wilt haer quade werken 17zonder ynde wreken. Hier omme duncket mi wel recht, dat si hier 18dagelics mit ieghenheden bedruct worden, die ghi vrien wilt van 19zoe groet onsalicheit ende in zoe groter glorien wilt verheffen.


Vorige Volgende