Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

16Van der pinen der hellen dat x capittel.

18Hierna ghevielt dat die discipel begonde te pensene de oude dage 19ende de eweghe iare in sine gedachte te hebbene. Alse hi hem aldus+ 20inwen/dichlike vergaderde ende sine verstandenisse af toech soe 21hi best mochte van sinliken dinghen, soe openbaerde den oghen 22siins gheloefs van verren een onbekent donker lantscap, dat zunderlinge 23verveerlike was. Alse hi dus van anxte bevede ende wat dat 24wair vraechde, wert hem geantwoerd: Dit lantscap dat ghi bezondert 25siet is een stat der toecoemender pinen, daer die zielen als si van 26den lichame ghesceiden siin een yghelike na groetheid der sonden 27in gepiint zellen worden, sulc omdat si daer in ghesuvert sellen 28worden ende zelke zullen daer ewelike sonder ynde in ghepiint 29siin ende verdoemt. Ende alsoe si hem doen ghetoent waren, soe 30waren soe onmensche/liken groot die pinen, dat geen tonghe en+ 31mochte ghezeggen, noch geen mensche en mochte gedeincken 32volcomelike. Doen hi tot hem zelven quam dochte hem dat hi uut 33eenre ander werelt quam, die hi in den visioene ghesien hadde.

tekstkritische noten

1Alse een mensche die in onmacht is bleef hi liggen al stille swigende 2van vresen ende van verveernissen. Hi sach dat uut den voirnoemden 3steden quam een onverdrachlike stanke. Hi hoerde dair grote 4slage van hameren. Daer was overtollige donkerheit ende zach men 5daer duvele aenschine die anxtelike ende vreesliken waren. Daer 6was clage ende weenlike suchtinge, groote sceldinge ende scoerden 7sonder eenege ghenadicheit die sonderen. / Vanden snee watere+ 8ghingense tot overtollegher hetten. Hieren binnen mercte hi die 9gherechticheit ende die groetheit der oerdele Goeds. Ende binnen 10deser bitterheit die siin herte aldus bedructe ende die druppen 11zweets die hem van verveernissen des visioens afronnen, soe 12mercte hi dat yghelike daer mede gepiint wert daer hi mede gesondicht 13hadde. Die ghene die hier onwisselike ende ongherechtelike 14leefden, over mids dat si gheoefent hadden in desen levene soe 15ontfingen si hair tormente. Die roveren, die dieve ende die ghene 16die mit hen plechten, die die vriende ons heren roefden doen si 17leefden ofte mit dreighingen thare af transineerden, / worden mit+ 18groter cracht opgetoghen ende ghehangen in helschen galgen die 19boven alle ghepeinse der menschen zwair ende piinlike waren ende 20nochtan en constense niet ghesterven, hoe zwaer dat haer pine was. 21Sommeghe die onder eens lams abiit bedect hadden eens leewen 22herte, die alse iachhonde den vrienden ons heren doghen ende liden 23aen daden overmids hare maledictie ende hair scalke onwaerdighe 24woerde ende haer broedere quetsten mit nidegher persecucien, 25worden dair van den nideghen helhonden bitterliken verbeten ende 26ghescoert. Daer worden die hoeveerdige tot hare onverdrachtliker 27scanden in eens esels graf begraven ende / worden verstoten alse+ 28stinckende korren ende ghegheven den viere ende den ewigen 29lastere ende confuse, dat nimmermeer van hen genomen en zal 30worden. Ende om hair tidelike glorie ende die hoeveerde hare 31herten dair si mede nederden andere menschen en hem zelven 32verhieven, worden si mit zoe groter zwaerheit ter pinen bedruct

tekstkritische noten

1ende verplet, alsoft een mensche enen torre op hem hadde. Die 2dranckere ende die leckaerde die haren buike na sinen ghelost 3dienden, worden dair alse hongherighe honde ende wolve met 4overtolleghen hongher ghepiint ende met onverdrachliken dorst 5ghequelt ende begeerden ene cleine druppe waters op dat haer+ 6tonghe een luttel / vercoelt worde die zoe seer verhet is met den 7vlammen des helschen viers ende nyement en woudse hen gheven. 8Maer lelike duvele stoeden neven hem mit vierigen emeren ende 9gaven hem ghesolferden dranc te drinckene die ghelike was ghesmoltenen 10lode ende onmenscheliken heet ghoten se hem doir hair 11kele in haren buyke. Die oncuussche ende die hair vleesch in 12oncuuscheden opvoeden ende in ghenoechten versteent bleven, 13worden verslint van serpenten ende van helschen padden ende van 14haren viereghen anghenen worden se tot in hair darme dorsteken 15ende ghetorment. Die manne ende die vrouwen die in vleeschelike 16ende / in eerdschen minnen waren, knaechden ende beten van groten+ 17rouwe ende pinen die helsche eerde, want dese waren sonderlinghe 18van den duvelen ghetorment, want si doirscotense mit heten viereghen 19ghescutte ende wonden ende die hair ghezellinnen waren 20inden sonden waren oec haer ghesellinnen in den tormente. Die 21ghierige ende die vrecke worden oec boven mate ghepiint, want 22si worden ingheworpen ende ghebaed in siedende hole van metale 23ende alsi van overtollicheden der pinen uutspringen waenden worden 24se weder in ghestoten sonder eeneghe ontfermenisse. Dat alre 25hertste oerdeel sal siin den prelaten ende den genen die boven den+ 26menschen / te regerene gheset siin. Die misdadichste worden sterkeleecste 27ghequelt ende die machtighe doechden machtighe tormente. 28O wie zoude connen gheseggen hoe menich ongherecht rechtere 29daer es ende hoe menich ongenadich prelaet, hoe menich ghierich 30clerc, weeldeghe monneke, overcrachtende leecke, onhoessche ende 31stoute wive ende die te dansene ende te reyen plegen mit groter 32ydelheit ende hoeveerden. Ende menich quaet kersten daer in 33groten tormente iammerlike ghepiint is. Ende hoe grote iammerlike 34stemmen si uut gaven ende onsaleghe brieschingen, alsoe dat die

tekstkritische noten

1pine alleene die ic van den siene hadde overgaet alle pine / der werelt.+ 2Want grote menechte van helschen beren, coene lewen ende niewe 3sunderlinge verwoedde beesten vol erheiden ende onbekende diere, 4die vier uut haren kelen ademden ende uut haren ogen viereghe 5ghensteren gaven, verbetense ende verscoerdense mit wreden beten. 6Ten lesten woerden sommeghe van desen gheworpen in den putte 7des afgronds uut den welken coemende was verveerlic roec ende 8onverdrachliken stanke. Si waren aen te siene alse een gloyende yser 9ende alse bernende stoppele ende worden van den duvelen in dat 10vier gestoeten; van bitterheden der pinen zoe scenense eeten hair 11tonghen in haren mont ende blasphemeerden Gode van den hemele+ 12omme de / grote pine ende bitterheit van haren wonden ende en 13daden ghene penitencie van haren quaden werken, wantse mit den 14bande der donkerheit in den nacht der eewegher verghetenissen 15waren gebonden. Die luut die neder quam vervaerdse alte zeere 16ende die droeve eyselike persoenen die se saghen versaechdense 17onmenscheliken zeere. Die claerheit der sterren en mochten dien 18donkeren nacht niet verlichten. Met eenre veteren der donkerheit 19warense alle gebonden. Al eertrike was mit claerheden overgaen meer 20allene si waren bedect mit eenre zware nacht ende mit den beelde 21der donkerheit. Si siin hen zelven zware dan die donkerheit ende 22die roec van haren tormente / zal op gaen in tiit ende in ewicheit.+

23Hier na wert dair een stemme alse ene donder ghehoirt, die 24alse bescerende ende verwitende seide: waer siin si nu die van 25beghinne ende van ouden daghen mit al haren begeerten deser 26werelt ghedient hebben, die na hare ghelost ende gerief gheleeft 27hebben? Eya wat baten hen nu de dinghen die als een scaduwe 28overleden siin mit groter haesten? Hoe cort was die ghenoechte 29die na haer trect deweghe verdoemenisse. O zotte, waer siin nu die 30waerde die ghi mit groter blisscepen te segghene plaget: Coemt ende 31laet ons des goeds ghebruken dat nu is ende laet ons der creaturen 32in onser ioncheit haesteliken ghebruken. Wat baet u / nu die ghenoechte+ 33dier ghi plaget in uwer ioget? Om haren wille moeti nu

tekstkritische noten

1weenen ende bedroeft siin ende mit groter weenlicheit seggen: 2Wee, wee ons nu ende in der ewicheit, wee ons dat wi geboren siin 3ende niet sterven en mogen, wee ons dat wi qualike ghetorment 4worden ende nimmermeer verloest en mogen siin. Och wie eest 5die dese tormente in siin herte wederpeinst, want si siin al sulke 6dat men zoe vervaerlike tormente niet ghepeinsen en mach, dat 7hen mach gheliken. Och hoe salich is hi die na de bliscepe deser 8werelt niet gegaen en heeft, noch aenghesien en heeft die ydele 9valscheit. Wi die sot waren achten haer leven sotheit ende hare / 10ynde sonder eeneghe eere. Siet hoe dat si nu gherekent siin onder 11die sonen Gods ende hair deel is onder die vercoerene ons heren 12Gods. Wi hebben gedoelt van den weghe der waerheit ende dat 13licht der gherechticheit en hevet ons niet ghelicht ende die sonne 14der verstandicheit en is ons niet opgegaen. Wi siin vermoyt in 15den wech der quaetheit ende der verliesenissen ende hebben swaer 16weghe ghewandelt, maer die wech Gods was ons oncont. Wat 17hevet ons hoeveerdicheit gebaet of wat heeft ons die behaghelheit 18onser riicheit ghegeven? Alse ene scaduwe eest al overleden. Dat 19tiitlic was es overleden mer leyder ons es ble/ven dat ons eweliken+ 20bliven moet. O ewicheit die sonder enighe ynde siit ende ewich 21tormente ter doot. O ynde dat sonder ynde is ende doet die zwaerre 22siit dan eneghe doot; altoes sterven ende nochtan niet sterven 23moghen. Och miin lieve vader die nu woent in dese werelt, och 24miin lieve moeder die mit uwen borsten mi soget, och ghi alle mine 25lieve vriende ende weerde gezellen: bliift nu te Gode, mine binnenste, 26want die tiit is comen der bitterder sceidinghe, die bitterre is dan 27eneghe doot. God hoede u mine ghezellen die ic mit zoe groter 28begeerten gheoefent hebbe, want wi worden geleit toter helscher+ 29pinen ende ghetogen tot den / verveerliken tormenten ende en 30zellen u voirt meer nemmermeer mit bliiscepen sien. O trane vloyt 31zonder ophouden ende ogen weent ende alle onse binnenste huult 32op dese onsaleghe sceidinghe die is van den oversten goede, van

tekstkritische noten

1dien bliden ende gloriosen aenschine ende van der geselscepe der 2ingele ende van dien saligen ghetale der vercorene: ter ewiger 3onsalicheit ende maledictien ende ter onsaleger scaren der verdoemder 4die sonder ynde ghetorment moeten siin. O hantgheslach 5der ghewrongender handen, o inwendighe suchtinghe van vele 6herten, o hoe grote huulinghe ende weninghe, o ewich blivende 7roep, die sonder ynde altoes blivet, die altoes vernuwt ende / nimmermeer+ 8verhoert en werdt. Onse onsaleghe oghen en zellen nimmermere 9anders sien dan onsalicheit ende onze oren en zullen anders 10niet horen dan wee, wee, ende onmenschelike zericheit. O ghi 11ghenadige herten, aensiet dese ewige pine die zonder ynde is, 12bedroeft u ende weent. O ghi berge valt op ons ende ghi hovele 13bedect ons. Wien eest dat ghi verdraget? Wien eest die ghi ontbeit? 14Verbercht u van den verveerliken aenschine der toernichheit Gods 15ende van der gramscepe siinre glorien. Ach, ach, waer omme en 16hoedden wi ons niet voir dese grote tormente doen wiis die macht 17hadden ende ons die tiit dair toe ghegeven was? Vergave God dat+ 18wi doch van alle dien tide die wi so ydeleken overbracht hebben, 19dat wi doch ene ure van deser anxteliker pine verlost mochten siin. 20Maer ach overmids die sentencie der godliker gherechticheit is 21ons voer gesloten die wech der salicheit ende ontfermicheit gheweighert 22ende alle hope ghenomen. O bitter zericheit, o eewiich 23blivende tormente in dit lant der verghetenissen daer gheene 24oerdene maer eeweghe vereysenisse in is. Wat mach ic meer zeggen? 25Wi onsalege hebben zoe grote zericheit ende worde zoe seere ghetorment 26van den eweghen wee, dat hoe lanc die termiin ware, 27op dat hi doch een ynde hadde, dat / ware ons een groot solaes. Ic+ 28set alsoe, nochtan dat onmogelike is, dat een molensteen alsoe grote 29wair dat hi overal vervulde den omrinc des hemels ende dat enech 30vogelken quame eens tot hondert dusent iaren ende minderde dien 31steen alsoe veel alse dat thiendendeel groot is van enen clenen 32zandeken, alsoe dat hi binnen dien thien hondert dusent jaren niet 33meer ghemindert en worde dan ene clene sandeken groet is, mochten 34wi dan alse die steen te male wechgedragen wair van desen vogelkine,

tekstkritische noten

1verlost van den tormenten siin, wi wouden ons alte seere beloven. 2Maer leider soe vele troestes en word ons niet / ghegheven.+

3Tot hier siint der verdoemder woerde.

4Aldus mine lieve zone sellense ghetorment siin, die hier mitter 5zonen geeselen niet gheslagen en siin.

6- Die discipel - O verveerlike rechtere. Mine ziele is soe seer 7versaecht van desen vervaerliken visioene ende mine lede soe 8bevende dat ic cume ghestaen can. O miin God ende mine hulpere, 9o miin God ic bid u keert u toernicheit van mi, dese anxtelike 10sentencie der ewegher verdoemenisse si verre van mi. Eest dat ic 11emmer jegenheit hebben moet, soe ghescie uwe wille hier in mi, 12des gheve ic u goeden vrien oerlof. Ende vort meer en zeldi an mi 13en ghenen cronenden discipel hebben. Dat doet alleene, dat ghi+ 14mi van u nimmermere sceiden en laet.


Vorige Volgende