Logo DBNL
Oerloy der ewigher wijsheit (1938)

Oerloy der ewigher wijsheit

(1938)–Henricus Suso–rechtenstatus Auteursrecht onbekend

Vorige Volgende

20Van sommeghen passien ons Heren Ihesu Cristi, ende hoe 21hem een ygheliic / minre devotelike conformeren ende 22gheliken sal ende waerom hi met dustanigher doot verloste 23menschelike nature: Dat iij cap.+

24Vore den feestdach van Paesschen, doen dat leste avontmale 25mit minen iongeren gedaen was ende die tiit comen was dat ic 26overliden soude van desen werelt tot den Vader, soe ghinc ic uut 27mit xi iongeren toten berge van oliveten, daer ic lange bedende was 28om enen striit die was tusschen mine redelicheit, die emmer mi 29stervende hebben woude om salicheit menscheliker naturen ende 30minen teederen lichame, die hem seer verveerde iegen die onmenscheli/ke 31doot, die ic voirsach dat mense mi aendoen zoude ende+ 32hads gherne verdraghen geweest, hadt moghen siin. Doen wert miin

tekstkritische noten

1zweet alse dropen bloets neder lopende in die eerde. Cume waert 2enighen mensche gheloeflike in al aertrike, hoedanighe zwaerhede 3ende grote bedructhede der doet miin tedere natuere doen hadde, 4alse die doot begonste. Doe quamen die soenen der donckerheit 5die mit groter onwaerden mi vinghen ende wredeleec bonden ende 6ter stat wart leyden. Die nacht brochten si over in mi mit menigherande 7manieren van pinen ende versaden hem mit minen doghene in 8bespottinge mit / onverdienden slagen ende piinden mit ontelliker+ 9quellingen. Miin aensicht bespudense, miin ogen verbondense, 10minen hals sloeghense om met mi te sceerne; des morghens vroech 11doen ic in Kayfaes woninge der waerheit lide, ripense dat ic der doot 12verdient hadde. Alleene miin weerde moeder mit moederliker herten 13hadde mededoghen mit mi ende weende mit overvloedegen tranen 14doen si sach mi soe groeten laster ende scande doen. Daerna was 15ic voer Pylato den rechtere gheleidt, betuicht ende veroerdeelt. 16Miin viande aensagen mi met verveerliken ogen ende stonden 17alse / gigancte ieghen mi. Ic stoet mit enen gedoechsamen hertte+ 18ende mit enen gheneichden hoede alse een sachtmoedich lam dat 19men ter doot waert draecht. Hier na wert ic van Herodes bespot 20ende alse een sot ghecleet mit enen witten cleede. Minen sconen 21lichame sloeghense mit scerpen ghezelen ende miin hoeft doirstakense 22mit eenre doernencrone. Mine minlike aenschiin was van 23haren spekele ende van minen bloede dat neder ran al ontlicsent. 24Ende ten lesten, alse ic ter doot verwiset was, soe leydense mi 25miin cruce op mine scouderen ende leydden mi ute tot diere stat 26daer si mi doden / wouden ende riepen mit groten geruchte: Doeten+ 27wech, doeten weg, cruust den vermalediden!

28- Die discipel - O overste ghenadicheit, ochte zoe zwaer was 29tbeghin van uwer passien, hoe danich sal dan dat eynde siin! Want 30zeker, ic soude qualiken eenre beesten mogen die pine sien dogen. 31Wat soude dan van u siin, die een sceppere siit alre creaturen ende 32die scoenste boven allen menschen, alse ic u saghe soe ommenschelike

tekstkritische noten

1tormente liden? Wel recht ist dan, dat mine ziele uut haren binnenste 2ende al haren begheerten mede doghen hebbe mit u. 3Maer een eest, dat ic van u te wetene / beghaere, des mi alte zeere+ 4verwondert: ic vrage na u Godheit ende ghi toent mi u menscheit, 5ic sueke zoeticheit ende ghi geeft mi bitterheit, ic zoeke u borste 6te sugene ende ghi gheeft mi zwaer stride te vechtene. O eweghe 7wiisheit, waerom doe di dit, oft wat wildi hier mede meinen?

8- Die wiisheit - Ghi selt weten dat men nieman en gheoerloeft 9te comen ter hoecheit der Gotheit ofte tot onghewoenliker soeticheit, 10dan die ghetoghen siin mit gelove ende met begheerten der minnen 11doir mine mensscheit ende doir die bitterheit miinre passien. Die 12dese verroekeloest, soe hi hoger / op climmet, zoe hi dieper neder+ 13valt, want dit is die wech daer men doer gaet ende di poerte daer 14ons doer geloeft is te comene tot onzen begeerliken ynde. Waerbi 15legt nu af al u weemoedeghe vreese ende doet an eenen manleken 16moet. Siit bistandich ende staet vromelike mit mi in die scare, 17want en is niet gheoerloeft dat die knecht hovere ende siinre genoechten 18plege, alse hi sinen heere soe manliken siet vechten. Siet 19aen mitten oegen uwer gedachten dat getal der vromer des conincs 20Davids, onder die welke opdat ghi gherekent wilt siin ende uwes 21riddersceeps / pleghen onder uwen ewigen coninc: soe moeti van+ 22node u vorste bloetheit afleggen ende moet voerspoet ende wederspoet 23even ghelike draghen. Alsoe zuldi uwer viande scare doirbreken 24ende selt van der cisternen van Betleem sceppen ende selt drinken 25dragen uwen oversten coninc dien dranc dien hi beghaerde, dat 26is dat ghi u geven moet in allen arbeide, opdat ghi voldoen moecht 27sinen liefsten wille. Doet aen als een gigant uwen wapenroc ende 28neemt mine wapene. Die sciltknecht en gha niet voere, maer volghe 29sinen heere. Want van dien kelke dair ic of ghedronken hebbe 30moeti oec drin/ken ende dat ic gedoget hebbe dat zuldi oec gheesteliic+ 31na u vermoghen doghen. Uwe herte sal overmids daghelike doedinghe 32uwer sinlicheit, die der redene contrarie siin ende ghedoghinghe 33menichvoldigher tribulacien, die u bereiden tot miinre 34minnen, bedruct worden ende alsoe zuldi mit bloedeghen zweete 35overstort worden. Want den hof die ghi gheplant hebt mit rosen

tekstkritische noten

1ende mit bloemen, dien begheer ic te mestene mit vele tribulacien 2ende mit menigherande iegenheit. Alse ghi uwe oude gewoenten 3uwes levens verwinnende siit, dan zuldi alsoe gevaen ende gebonden+ 4worden. / Van minen vianden seldi heimelike ende openbaar 5onrecht ende scamenisse liden ende dan seldi mine passie in u herte 6draghen, alsoese miin getrouwe moeder in hair herte droech. 7Wedersprekinghe ende ongerechte oirdeele seldi van vele menschen 8liden ende vele achtersprekeren ende benidinghen zeldi hebben ende 9dan sal u hoet alse mit doernen ghecroent siin, alse uwe geestelike 10werke van hate ende van nide bedruct ende over niet ghehouden 11siin. Hierna zeldi mit mi uter stadt geleidt worden ende minen 12lachter mit mi draghen, alse ghi u zelven ende uwen eighenen wille 13ende alle creaturen die u van uwer salicheit be/letten, na u vermoghen 14verwerpt, alse een mensche die sterven moet, inden uutghevene+ 15siins gheests alle dinc latende is. Ende hierom siit starcmoedich 16ende bereit u ziele ter temptacien, want dat u toe te comene is, 17hebbe ic u voir gheseit.

18- Die discipel - O onondervindeleke afgront der oirdele Goods! 19O verveerlike sentencie der ewigher voersienicheit Goeds (heimeliker 20versinninghen, alse meer alse aen vechten desen raet doen hi seide: 21Waerom sidi toe te comene alse een dolende man oft alsoe alse een 22stercman of alse een man die niet en can behouden) Waeromme en 23woudi niet, opdat mi gheorloft ware te segghene, menschelike nature 24verlossen in enegher andere manieren, die dus onmenscheliic swaer niet 25gheweest/en hadde? O opdat wi onsaleghe segghen mochten tot u: Waer+ 26omme hebdi dit ghedaen? Ende en conti in uwer ewegher wiisheit niet 27vinden een ander maniere, daer ghi ons onsaleghen mede verloest had 28ende ghi ons uwe minne mocht hebben gheopenbaert, opdat ghi u van 29so groter pinen ende ons van so groten medoeghenne verdraghen hadt? 30Waeromme waerdi toe te comene oft als een vreemde oft als een 31stercman, die niet en can behouden?

32- Die wiisheit - Die godlike substancie bovengaet alle vormen,

tekstkritische noten

1die menschelike verstandicheit in hair macht ghereiken mach; 2ende alsoe hise niet begripen en mach, alsoe en mach hi hem oec 3niet onderviinden der diepheit siinre oerdele, in den welken alle 4dinc beghin ende inde nemen. Hierom soe seldi verhoeden van 5te nauwen onderzoekene, dat in die vriheit des willen Goods hanget, 6opdat die onderzoekere der magisteit niet verplet worde van glorien. 7In deser onmaten vermochte God na siinre aelmachticheit wel 8menschelike natuir te verlossene / in menicherander manieren,+ 9maer blivende de condicie alse nu, soe en was negheen ander behoerliker 10maniere. Die maker der naturen en merct in sinen werken 11niet wat sine macht vermach, meer wat yegeliker creaturen behoirlike 12is na hare nature. Want die mensche herde luttel waerheiden 13der dinghen, ja oec natuirliker dinghen ende neder sinleker 14dinghen van consteleken leidende en weet overmids onvolcomenheit 15menscheleecs verstandenissen ende die zelve niet dan met groten 16ondersoekene ende mit groten arbeide ten lesten vercrighet ende 17oec natuerlike van sienleken / dinghen tote onsienleken dinghen+ 18ende van liifleken dingen tote geestelike dingen coemt, hoe mocht 19men dan bet gheweten die godlike verborghenheit, dan met dien 20oversconen beghinne des gheloves, die overgaende siin alle creatuirleec 21verstandicheit ende die godlike wiisheit openbaerde overmids 22aenneminghe onzer naturen, opdat ons die onsienlike dinghen 23overmids dat sienleec ende ghescapen es van den creaturen der werelt 24worde bekent ende siin ewege mogentheit overmids aenneminge der 25menscheit oppenbaer worde? Die mensche die overmids ongheordineerde 26liefde, bliisscepe verloren hadde, hoe mocht hi bat 27weder vercrighen dat hi verloren hadde dan overmids tidelike 28tribu/lacie?+

29Voertane, wat die wech die ten ewigen levene leidt enghe is 30ende die pade nauwe ende voir die gheboerte ons heren Ihesu

tekstkritische noten

1Cristi warense qualiken ghetreden - hoe mochte dan dese wech 2lichter werden dan dat die gene dien maecte zelve voirghinge ende 3den zwaren wech mit siinre bittere doot verlichte? ende aldus 4te lichtere worde den creaturen, als hien mit dustanigher manieren 5voir ghetreden heeft? Merct oec noch in u zelven: ofte ghi der 6doot verdient hadt ende men u mitten rechte doeden soude, ofte 7dan een ander quame ende den dootslach voir u ontfinghe in sinen 8lichame / ende liet u onghequetset wech gaen, hoe mocht hi+ 9u meerder caritate ende minne bewisen ende u bat sinen sculder 10maken ende u meer dwinghen hem weder te minnenne? Vraecht 11yegheliker creaturen ende si sal u leren die ordinancie van allen 12desen. Si sel u antworden dat met gheenre beterre manieren noch 13betameliker en mochte behouden werden de gherechticheit ende de 14ontfermicheit ghetoent ende menschelike natuer verheven ende godlike 15goetheit uut ghestort ende hemel ende eerde verzoent, dan mit 16den rouwe der passien dus groter middellaren ende mit der zericheit 17siinre doot. Ende en ontsiet u niet van den arbei/de der heiligen;+ 18en falgiert niet overmids grote ieghenhede ende vernoy, want die 19onsprekeleec zoeticheit miinre ieghenwoerdicheit ende die wonderlike 20bliiscepe miinre minnen selen se u doen ochte lichteliken dragen 21ofte te male niet gevoelen overmids saeftinghe des heiligen Gheests. 22Want wie eest die van privilegien geesteleec troests ofte van gracien 23der overster visitacien overvlodichleec verbliit, dan alleene die 24zware tribulacie ende die menegherande doghen om minen wille 25verdraecht? Die zal luttel achten bitterheit der scalen, die soeticheit 26der kernen dicke ghesmaect heeft. Ende oec een knecht / die weet+ 27dat hi mit hem enen machtigen ghetrouwen hulpere heeft, hem 28dunct dat hi den striit tevoren verwonnen heeft. Ende hierom en 29laet u uwe herte niet ontsinken, meer hebt altoes mine passie in 30u ghedachte ende scriiftse alse in enen boeke in uwe herte ende zoe 31ghi meest kont, piint u haere te ghelikene, want ic begeerleec 32begheere u voert te toenenne die bitterheit miinre saleger passien. 33Soe willic voert die ordinancien van hair vertrecken.

tekstkritische noten

1Doen si mi uut der stadt gheleit hadden, soe hinghen si mi in die 2galghe des crucen tusschen twee dieve, opdat mine doot alsoe 3vele / te scandeliker scene. Alse ic aldus hing ende ommevaen was+ 4mit wreder zericheit der doet, zoe verdonkerden mi mine blickende 5ogen, miin oren waren vervult mit smadeghen woerden, miin smake 6was vervult ende ghepiint mitten onreynen gore die daer was ende 7minen mont queldense mit edicke ende mit gallen. Si sloegen mi, 8zi wondden mi ende mit haren zwaren castiingen schoerden si 9minen lichame, alsoe dat rivieren miins bloets volchden haren 10zwaren slaghen ende liepen minen lichame neder alse beken. O 11ochte gi mi doen in dier wreder uren ghesien hadt hangen an dat /+ 12cruce, zeker ghi sout van rouwen ende van mededoghene ghecomen 13hebben van u zelven. In dien zerighen tide was mi die breetheit 14der werelt alte enghe, want ic en hadde zoe vele niet daer ic aen 15hadde moghen neighen miin moede hoeft, meer het most neder 16gheneicht hangen. Minen hals queldense mit groten slaghen ende 17in mine aenschiin sloeghen se mi kennebacslage ende maectent 18onsuver mit haren spekelen ende voir een levende verwe ontfinc 19ic een bleecke doot verwe mine aenschiin, want alle miin scoenheit 20was verbluuscht ende bedect, alsoe dat ic temale aen te sien was / alse+ 21een beziect mensche.

22- Die discipel - O wie sal mi geven dat ic u aenschiin in deser 23zeregher vormen na mine begheerte sien mochte ende ict overghieten 24mochte mit overvloedeghen tranen miins herten! O spiegel der 25zuverheit ende ieghenworp alre gracien, in wien die enghele te 26siene begheren! Si verbliden hem mit overvloedeger bliiscap, dat 27si hair ogen in u sticken moghen overmids hair minlike aenstaren. 28Wie sal miinre herten gheven dus grote overnemende begheerte 29der passien, alsoe dat se voir ghinge alle die ghene die mit zunderlingen 30minnen / bernen? O oft ic mochte alre oghen trane uutstorten+ 31ende mit alre menschen tonge weenlike stemmen uutgheven, opdat 32ic dus te bat deser onverdiender passien andwoirden ende gheliken 33mochte!

tekstkritische noten

1- Die wiisheit - Nieman en mach bat miinre passien andwoerden 2ende gheliken, dan diese niet alleene mitten woerden, meer oec 3mitten werken vervolghet; die mine tekene, dat siin des crucen 4werke, eenparleec in sinen lichame draecht ende conformeert hem 5mit minen voetstappen, voirspoedeghe dinghe versmadende ende 6teghenspoedt niet te vliene ende mit bernender begherten / altoes+ 7piint voert te gane tot gheesteliker volcomenheit. Ic segghe di, dat 8alsoe vele tranen alse vele waters is en waren mi niet soe ontfangelike: 9nochtan dat gherechte tranen, die uut begherten der compassien 10comen, siin voir Gode herde ontfangeleec.

11- Die discipel - Hierom, minleke wiisheit, begheer ic geleert 12te sine, hoe ic mi mit der voirgheseider passien sal conformeren.

13- Die wiisheit - Keert of u ogen, datse niet scadelics en sien, 14uwe oren datse gheen ydelheit en horen, ende vore zoetheit ontfaet 15bitterheit; overtolleghe ende ongheordineerde leckernie uws lichamen 16/ verdriift. Vrede ende pais uws herten soect allene in mi; alle+ 17tribulacie ontfaet dancbaerleec; dat quade dat men u doet, verdraecht 18gheduldichleke ende begeert verworpen ende ongheacht 19van allen menschen te sine. Leert in allen dingen uwen eygenen 20wille te breken; dien luste uwes vleeschs om uws verlossers wille, 21die om u ghestorven is, daghelics te doedene. Dit siin, mine sonen, 22dit siin die eerste beghinne, die die ewighe wiisheit u ende allen 23haren minneren heeft ghegeven, die in dat openne boec siins ghecruusts 24lichamen siin ghegraven.

25- Die discipel - Die ghetrouwicheit / uwer verlossenisse is+ 26alsoe onghemeteleke groot, datse boven gaet alre menschen verstandenisse, 27alsoe dat - achtergelaten menichfuldeghe andre 28dogeden die ghi ons ghedaen hebt allene van minnen der passien - 29soe milden onghemetentheit ende zoe goedertieren getrouwicheit 30te hair zelve neemt alle begherte der minnen. Meer nu, o eweghe 31wiisheit, so begheert miin siele dat ander werk van u te horene, dat 32zoe soetelike ons onsaleghen smaect. Ic bidde u, wat wilt dese 33grote minne? Wat peinsedi, dat ghi soe grote bitterheit doghen 34woudt? Waerom en sparedi u zelven niet ende hadt uws zelfs

tekstkritische noten

1ontfarmt? Want / zonder twivel, haddi gewoudt, ghi hadt wel mit+

2veel min pinen gheleden.

3- Die wiisheit - Groetheit der minnen en liet mi dat niet doen. 4Die vlamme der caritaten was soe groot dat si mi in ghenen dinghen 5sparen en woude, noch miins ontfermen, want si bernede soe 6seere in mi dat noyt mensche soe seer na eneghen dranc en dorste, 7noch noit die sterven moeste en begheerde zoe seere te levene - dat 8van naturen alle menschen begheren - alse mi dorste den sondare 9van minnen te behoudene ende mi hem minlike te ghevene. Men 10mochte lichtere den dach die leden is weder nemen ende die 11bloemen / die van beghinne der werelt verdroecht siin, weder doen+ 12bloeyen ende die droppen der zee tellen, dan men ghemeten oft 13ghetellen mochte die onbegripelicheit ende die onghemetentheit 14miinre caritaten ende liefden. Want miin scone lichaem mit onghetelleken 15rouwe alse mit tekenen der minnen was so menichvuldelike 16ghetekent, dat men niet en vant alsoe vele ghesontheden alse een 17pont groet van eenre naelden in minen doden ghecruusten lichame, 18ten was al vervult met rouwen ende van sonderlingher minnen. 19Ende dat is u in deser tiit mit minen wille in eenre manieren laten /+ 20sien. Siet nu mine hande beide scone ende lanc, wreedelike doer 21boert mit naghelen, mine arme mit groter cracht uut gherecket, 22mine voete doersteken, mine beene die van arbeide moede waren, 23om ghevlochten. Aensiet die tedere lede miins lichamen in soe 24enghen cluse gesloten ende mit minen bloede overgoten. Miin 25lichame, die groeyende was mit iongeliker scoenheit, viel van siinre 26bloemen ende verdorde. Dat harde hout des crucen was miins 27tederen lichaems bedde. Mine zware lichame, die an dat cruce 28ghenagelt was, wert overmids siin zwaerheit neder ghetoghen 29ende dair af vermeerderden / die smertten van minen wonden.+ 30Wat mach ic u meer segghen? Van minen hoede tot minen voeten 31vervuldense mi mit zwaren wonden. Si leiden miin leven in den 32putte der doot. Si en spaerden mi niet, mer si maecten mi droncken 33van bitterheden ende mit uutghesochten pinen quelden si den 34coninc der glorien. Ende alle dese tekene der minnen verdroech 35ic mit groter begheerten miins herten, opdat ic mit miinre quetsuren

tekstkritische noten

1der sonderen wonden gansen mochte ende ghenoich doen mochte 2voir die onsaleghe sondaren, ende dat icse al mit minen hemelschen 3Vader versoenen mochte die comen wouden.


Vorige Volgende