Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het XI. Capittel.
Oeffeninge van de tegenvvoordicheydt Godts.

HEt bereydende Ghebedt, als boven.

De voor-stellinghe der plaetse is, t'aenschouwen gelijck een oneyndelijck licht, het welck dese gheheele wereldt als een stippelken zijnde door straelt, ende door-licht: want dese gheheele wereldt anders niet+ en is dan een druppel dauws in den morghen stondt.

Het 1. point. Bemerckt o mijne siele, alle de deelen des wereldts ende al het ghene datter in is, oft boven is de bosschen, hollen, etc. Ten tweeden, het water: Ten derden, de locht: Ten vierden, het vier: en vijfden, den hemel ende al het gene dat daer in is; ende dat hier niet met allen gevonden en wordt, het welck Godt niet tot in't binnenste toe en doorgrondeert, oock de plaetse daer ghy tegenwoordelijck staet, u, ende alle het ghene dat u aen-gaet, oock de dinghen die niet en zijn, ende de oneyndelijcke plaetsen. O onghemeten Godt, o mijnen Vader, hoe groot is u huys! Is't dat ick in den hemel+ klimme, daer zijt ghy; is't dat ic neder-dale ter helle, daer zijt ghy teghenwoordich: noch de hemelen der hemelen en konnen u niet begrijpen. Och, hoe verblint zijn de kinderen der menschen die u niet en vreesen als haren Heere, niet lief en hebben als haren Vader, noch en worden door u haren Koninck te aenschouwen, als vrome soldaten behooren te doen niet verkloeckt. Noch verweckt hier u gheloove ende liefde.

Het 2. point. Bemerckt dat Godt al-omme tegenwoordich is, door sijn wesen, macht, ende by wesen. Ten eersten, door sijn wesen, want al-omme is waerachtelijck de alder-heylichste Dryvuldicheydt den Vader voorts-brengende den Sone ende met hem den H. Geest, soo dat ghy al-hier gelucksalich sout wesen, waer 't by al-dien dat ghy het licht der glorie haddet: weet dan dat ghy tot geender tijt alleen en zijt: ende draeght u met eerbiedinge in Godts tegenwoordicheydt. Ten tweeden, door by-wesen: want hy alle dinghen kent, uwe bekoringhen, oock uwe

nieren, ende al het gene dat u aen-gaet: dus soeckt hem alleen te behaghen, beveelt het hem al, die streckt van den eynde tot den eynde, daer onse voorsienicheden onseker zijn. Ten derden, door sijne+ macht, de welcke met de wijsheydt ende goetheydt in alle gheschapen dinghen uyt-schijnt, in gewichte, ghetal, mate, maniere, gedaente, ordre oft schickinghe, substantie, kracht ende werckinghe, oorspronc, verloop, ende het eynde. Ende dese dingen worden alle van Godt geroert ende onder-houden, d'een geeft hy het wesen, d'ander het leven, d'andere wel te passe te wesen, d'ander verstandt te gebruycken; soo dat waer't by al-dien dat hy sy selven ontrocke, alle dinghen souden te niet gaen. Ten laetsten, hy merckt soo wel het gene dat naturelijck is, als boven-naturelijck; soo wel het gene dat konstelijck is, als het gene dat sedelijck is; soo dat hy hier door gelijck als de siele in het lichaem kan gekent worden. Hy aenschout ten laetsten in alle plaetsen, soo de goede, als de quade, ende een-iegelijck als oft hy alleen in de wereldt ware. Ende wie sal hem derren vertoornen,+ den welcken thien-werf duysentmael hondertich duysenden neffens hem heeft staende? Wie en sal u, o onghemeten goedtheydt, niet beminnen, die alle dinghen met uwen zeghen vervult, ende ons al-tijdt teghen-woordich zijt? wie en soude u niet vreesen, o Heere, ende uwe ongrondeerlijcke oordeelen? wie en sal voor u niet willen wercken, die alle dinghen al-omme doet, ende dat tot onser bate.

Het 3. point. Bemerckt ten eersten, o mensch, Godt ende de heylighe Drijvuldicheydt, binnen u die het al door-siet, ende dieper, ende vaster met u vereenicht is, dan uwe siele met u lichaem. Ten tweeden, hoe dat hy sijne volmaecktheden aen sijne creaturen mede-deylt, ende oock aen u ghevende het wesen, verstandt, etc, ende besonderlijck het geloove ende gratie, waer door ghy sijnen sone zijt, ende hoe dat ghy door hem gaet en staet. Want in hem leeft ende roert ghy ende alle uwe litmaten, krachten, ende sinnen, ontfangen van hem haer wesen ende de kracht om te wercken: ja dat meer is ghy wort van hem omlommert, ghelijck een kindeken in het lichaem van

sijne moeder, ende hy is u voor eenen muer, voor een bedde, ende eene voester: ghy zijt in hem ghelijck eenen voghel in de locht, eenen visch in het water, oft ghelijck iemandt die in een groot licht ghestelt is, oft in een vier al-tijdts brandende, ende u nochtans niet verbrandende, ende ghy soudt ontwijffelijck in niet veranderen, waer 't sake dat hy sy selven ontrocke. Ten derden, bemerckt hoe dat alle dinghen in uw siele ghevonden worden, Godt ende de gheheel wereldt, de welcke door de poorten uwer sinnen in u komt: Ten anderen, hoe dat uwe siele haer selven kent, bemindt, ghedenckt, ende een beeldt, ende een woon-plaetse van Godt is: dus maeckt een kamerken in u herte met de heylighe Catharina van Senen, al-waer ghy den Heere soudt moghen aen-bidden ende te rade gaen, ghelijck sy van den Heere vermaent is gheweest. O mijne siele bidt al-dus in het heymelijck, verblijdt u van den thresoor die u voor oogen is: verheught u dat hy uwen beschermer, u licht, ende allen u goedt is: veracht al het ghene dat sijne Goddelijcke ooghen die de sonne in klaerheydt verre te boven gaen, mishaeght. Stelt my, o alder-goedertierensten+ Heere nevens u, ende wiens handt ghy wilt, laet teghen my strijden: dat mijn herte niet gedeylt en zy, ende dat ick niet en vergae, maer dat ick mach vol-herden in de liefde, ende in u alleen, ende ghy, o Heere in my.

Het 4. point. Bemerckt eenighe besondere maniere, door de welcke Godt, sonderlingh in eenighe plaetsen is. Ten eersten, in den hemel, al-waer hy sijne glorie vertoont, ende verlanght daer naer. Ten tweeden, hy is besonderlijck op der arden, al-waer hy eenich teecken gheeft van sijne teghen-woordicheyt, ghelijck al hy hem aen den Patriarch Iacob veropenbaerde, die terstondt gheseydt heeft: Voor-waer God is in dese plaetse,+ ende ick en wist het niet: desgelijcx is hy in de kercken ende bidt-plaetsen. Overleght hier verscheyden in-spraken Godts, ende bedanckt hem. Ten derden, hy is op eene besondere maniere in de rechtveerdighe. Want die in de liefde blijft, die blijft in Godt ende Godt in hem. Ten vierden, in het heylich+

Sacrament des Outaers. Ten vijfden, hy is in den hemel, aengaende sijne menschelijcke nature, ende beschickt al het ghene dat ons aen-gaet. Siet in hoe veelderley manieren dat Godt u teghenwoordich is, ende hoe na dat hy by u is, ende hoe verre dat hy nochtans van u is, als gy sondicht, hem vergramt,+ ende hem vergheet? V Heere wat is den mensch dat ghy zijnder zijt ghedachtich?

Het 5. point. Bemerckt ten eersten, hoe schandich dat het is, dat Godt al-omme besich is, ende alle dinghen onder-hout om uwent wille, door alle dinghen u tot sijne liefde treckt, u ontallijcke weldaden doen (want al het ghene dat eenighe creature ghedaen wordt wordt ghedaen ten opsichte van den mensche, ende over-sulcks wordt het den mensche gedaen) dat hy u bewaert van menigerley quaden, (want geen quaet en isser dat u niet en soude konnen toe-komen) ende dat ghy hem nochtans niet gedachtich+ en zijt! Den H. Gregorius Nazianzenus seght: dat wy soo dickwijls niet en behoorden onsen aessem te her-halen, als wy wel en behoorden Godt ghedachtich te wesen. Want Godt doet ons gheduerichlijck weldaden aen, etc. Bemerckt ten tweeden, dat des oeffeninghe soo noodtsakelijck is, dat Dionysius Rickelius wel derret seggen: de besonderlijcke oorsake te zijn, datter soo luttel menschen tot de volmaecktheydt gheraken, door dien dat sy haer tot ander oeffeningen begeven, ende niet tot dese, ende hy voeght daer by: Laet u ten minsten beweghen om dese oeffeningen dickwijls te gebruycken, de vermaninghen der heylighe Vaderen, die alle-gader tsamen als van eenen Meester, te weten, den H. Gheest geleert zijnde, ons tot dese oeffeninghe vermanen. Bemerckt ten derden, hoe grootelijcks dat dit onsen S. D. Ignatius gheacht heeft, dit by-na alleen gheduerichlijck in-druckende, ende met den Konincklijcken Propheet David ende andere heylighen ghebruyckende. Ten vierden, hoe grootelijcks dat dit de heylighe Schrifture recommandeert, seggende: Soeckt den Heere, ende wort verstreckt, soeckt sijn aensicht al-tijdt. In alle uwe+ weghen denckt op den Heere, ende hy sal uwe weghen stieren. Ende weder-om, hoe dickmaels ver-

maent ons onsen Salich-maker alleen tot het ghebedt? ja dat meer is, hy heeft gheseydt: Men moet+ al-tijdt bidden. Ten vijfden, hoe dat dese oeffeninge ons de Engelen ende gelucksalige gelijck maeckt, die al-tijdt het aensicht van den hemelschen Vader aenschouwen. Want het aenschouwende leven is hier in dese wereldt een beghinsel van onse salicheydt. Ten sesten, aen-siet de profijten, die hier uyt spruyten. Ten eersten, het gheeft ons de suyverheydt des herten, ende het bevrijt ons van de sonden: gelijck het ghebeurt is aen de vermaerde Thais, ende den H. Ephrem. Ten tweeden, hier door overwinnen wy de bekoringen, gelijck het blijckt in Susanna.+ Ende sonder dese oeffeninge wort den mensch terstondt oft een beeste door onkuysheydt, oft eene duyvel door grammoedicheydt, ghelijck eenen sekeren Autheur seer wel seght. Ten derden, hier door verkrijght men eene ghestadicheyt des herten in't ghebedt, ende een stantvasticheyt in teghen-spoet, als wy het al ontfanghen van de handt van Godt almachtich. Ten vierden, men verkrijght oock de volmaecktheydt van alle deughden. Want door dese oeffeninghe wordt het herte met Godt vereenicht ende verlicht, soo dat men het selve oock uytwendelijck kan bemercken; ghelijckerwijs dat de sterren lichten, teghen over de Sonne ghestelt zijnde. Ten vijfden, het brenght voordts eene groot liefde van Godt, ende gheestelijcke vertroostinghen: want ghelijck de Schrifture van Iosias seght: In+ alle monden sal sijne gedenckenisse als honich soet worden, ende ghelijck dat musijck-spel in de maeltijdt des wijns. Ten laetsten, over-leght wat dat in menschelijcke saken doen soude de teghen-woordicheydt van eenen Koninck, Vader, Rechter, Vriendt, Bruydegom: de Fonteyne van alle goet, in de teghen-woordicheydt van eenen die dorstich is: het Broodt in hem besluytende alle soetelijcken smake, voor eenen hongherighen gestelt zijnde: het selve doet aen den menschen de teghenwoordicheyt van Godt al-machtich.

Ghebedt om de teghen-vvoordicheydt Godts te verkrijghen.

+DE hemelen vertellen uwe glorie, o oneyndelijcken Godt, ende alle creaturen roepen in mijne ooren: Groot is den Heere, ende groot is sijne macht, maer ooc mijne redene bespeurt u in dese uwe weghen, ende vindt u: Want al-omme schijnt uyt uwe wijsheydt, macht, ende goedtheydt, ende wy leven, roeren, ende zijn in u, ghelijck eene spongie in het midden van de zee, ende eenen voghel in de locht; ende hoe komet dat ick u niet teghenwoordich en kenne? ghy aen-siet my ghedurichlijck, ghy bemerckt alle mijne weghen met uwe scherp-sienige oogen, veel klaerder dan de Sonne, ende ick en sie u niet die nochtans al-omme zijt, ende uwen vvoon-plaetse in mijn herte hebt, boven my den throon uwes rijcks. Ghy zijt rondt-om my ghelijck het water, de locht, ende het vier, ende ghy zijt een zee van alle goeden; ende hoe sal ick konnen vlieden van u aenschijn? oft om beter te segghen, waer om en sal ick met vreese ende bevinghe niet wandelen in uwe Goddelijcke teghen-woordicheydt, o rechtveerdighen Rechter ende goedertieren Vader! Is't wel moghelijck dat den mensch kan vergheten den ghenen die hem geschapen heeft, ende die hem ontallijcke wel-daden bewesen heeft? Siet al het ghene datter ghevonden wordt, is om mijnent wille, niet voor hem, noch voor u; maer roepen eenpaerlijck, dat ick u soude lief hebben ende beminnen, ende dat ick u nimmermeer en verghete, die my tot gheender tijden en vergheet, al ben ick uwes luttel indachtich, ende en houdt niet op van my alderley wel-daden te bewijsen. VVat is doch den mensch dat ghy+ sijns ghedachtich zijt? Ende al waer't dat dit luttel ware, en ververscht ons nochtans de memorie niet het over-dencken van u bitter lijden ende smerten? ende en worden wy niet verweckt om u vierichlijck ghedachtich te wesen, door de groote liefde die ghy ons toont, dat ghy al-tijdt met ons hebt vvillen vvesen in het hooch-vveerdich H. Sacrament? O lief-hebber der menschen, hoe komet, aen-ghesien dat ick u in soo veel verschey-

den manieren teghen-woordich hebbe, ende dat selve gheloove, ende u nochtans niet en ontsie, niet en beminne oft en eere gelijck dat betaemt? Wat sal ick doen, o mijnen Godt, mijne toe-vlucht, mijne hope, mijne glorie ende mijne blijdschap? ghy kont my alleen vertroosten, ghy zijt alleen, die my kont verstercken. Komt ende verthoont my u aen-schijn, ende neemt uwe woon-plaetse+ by my. Stelt u als eenen seghel op mijn herte, als een teecken op mijnen arme, op dat ick in u ghedurichlijck mach blijven; ende in uvve liefde op dat ick mach wandelen voor uwe Goddelijcke ooghen, alle de dagen mijns levens, ende dat ick in der eeuwichheydt? u aen-sicht mach aen-schouwen, u die daer zijt het verlanghen, ende de begheerte mijnder ooghen. Amen.

Manieren ende Practijcken om de teghen-woordicheydt Godts te beoeffenen.

BEmerckt ten eersten met der herten, ende in eene stille+ plaetse, in het ghene dat ghy teghen-woordelijck sult sien, al-daer Godt door sijn wesen, by-wesen ende macht: Ten eersten, door sijn wesen: want hier door, gelijck boven+ gheseyt is, vervult hy hemel ende aerde, ende hy is veel meer vereenight aen elcke creature, dan de siele aen het lichaem. Ten tweeden, door sijn by-wesen: want hy alle+ dingen claerlijck ende bescheydelijck kent, ende dat van der eeuwicheyt, ende door-grondeert onse nieren, ende ons herte. Ten derden, door sijne macht: want alle dingen+ geeft hy datse zijn ende onderhouden worden, ende werckt oock door de selve. Doet dit besonderlijck als u eenighe teghenheydt over-komt, oft als u iemant eenighe weldaedt bewijst op dat het al mach ghestiert worden tot den ghenen van den welcken alle dingen voortkomen.

Ten tweeden, overleght hoe dat wy in hem leven, roeren,+ aessemen ende wandelen, zijnde al-omme van hem om-ringhelt ende om-cinghelt.

Ten derden, oeffent dese teghenwoordicheydt Godts op eene besondere maniere na de H. communie: ende dit niet alleen gheloovende, ende door over-peysinghe met redene, u voor ooghen stellende, maer hier by voegende gheloof, hope ende liefde.

Ten vierden, aensiet hem als den ghenen die uyt den hemel alle uwe ganghen ende wercken gade slaet.

+Ten vijfden, dat ghy zijt als eenen tempel van de heylighen Gheest, ende aen-bidt Godt in 't sacrificie van u herte, ende gaet hem aldaer te rade ghelijck Moyses in het tabernakel. Want wat wijsheyt soude het wesen, de eeuwighe Wijsheydt ende Waerheyt by hem te hebben, ende niet sorghvuldich te wesen om sijnen wille ende raedt t'onder vraghen, aen-ghesien dat hy den Koninck ende den Heere der heyr-krachten is.

Ten sesten, aenmerckt neerstelijck de creature met de welcke de Goddelijcke wijsheydt haer-selven gheweerdight heeft te verghelijcken, ghelijckerwijs zijn, eenen Leeuw, een Lam, eenen Hoeck-steen, etc. oft van de welcke+ hy heeft willen lijden. Aldus wiert den H. Franciscus uyter-maten seer beweeght, aen-siende een lammeken: eenen anderen stierde alle dingen, die hem te voren quamen tot het lijden ons Heeren, by exempel, als hy een leer sach, oft eenich ghekrijsch hoorde, oft het gheklop van hameren, oft dat hy het sach reghenen: want hy met een danckbaer herte overdocht den bloedighen reghen, ende het ghereedtschap van het lijden onses Salich-makers.

+Ten sevensten, wy konnen oock alle de creaturen als Godts weldaden, bemercken, ende ons laten voorstaen dat wy de selve tot ons hooren spreken: Ontfanght, gheeft vvederom, ende vvacht u vvel: want is't datse de menschen iet gheven, het welck van de milde handt Godts komt, sy vereyschen oock desgelijcks dat wy Gode danckbaer zijn, ende dat wy ons wel wachten van de selve te misbruycken, ende dat het behoorlijck is dat wy onse liefde wederom tot hem keeren.

Ten achtsten, het is seer profijtich om de liefde ende de ghehoorsaemheydt te vermeerderen dat is tot alderley volmaecktheden Godt t'aenschouwen in alle redelijcke+ creaturen. Hierom eert in alle oversten, soo geestelijcke als wereldtlijcke, Godt al machtich, ende neemt hare gheboden als eene stemme de welcke van Godt komt: Want den ghenen, die u hoort, die hoort my seght onsen Salich-maker; ende die u versmaedt, versmaedt my.

Ick vermane hier dat het profijtelijcker is dat men met der herten, dan met de ghedachten de teghenwoor-

dicheydt Godts oeffent, ende dat het beter is met Godt te spreken, dan alleen iet te overdencken; ja de affectie brenght veel bemerckinghen van selfs mede, als zijnde de fonteyne der selver.

Een oodtmoedich ghebedt, ende het selve dick-wijls herhaelt ende uyt liefde ghesproken, plach ghemeynlijck dese gaven voordts te brenghen. Hier tot helpt oock seer het ghebruyck van eenige uytwendighe teeckenen, ghelijck soude mogen wesen van eenen rinck, van het horologie, oft het slaen van de klocke, eenich beeldt, etc.

Schiet-ghebedekens.

EN wilt u aen sicht van my niet af keeren, en vvijckt niet+ vvech in uvver gramschappen van uvven dienaer.

VVanneer sal ick komen ende openbaren voor 't aen-schijn+ Godts.

Siet op my, ende ontfermt u mijnder, vvant ick ben eenich+ ende arm.

De ooghen des Heeren zijn op de rechtveerdighe, ende sijn+ ooren in hunne ghebeden.

Ghelijck de ooghen der dienst-vrouvven op de handen van+ haerder vrouvven, al soo zijn ons ooghen tot den Heere onsen Godt, tot dat hy onser ontfermt.

Is't dat ick in den hemel klimme daer zijt ghy, is't dat ick neder-dale+ ter hellen daer zijt ghy teghen-vvoordich.

Voor-vvaer den Heere is op dese plaetse, ende ick en vvist+ dat niet.


Vorige Volgende