Den wech des eeuwich levens

[p. 691]

Het VII. Capittel.
Oeffeninghe van de bemerckinghe der ongevallen, die ons konnen over-komen, ende eerst van't verdragen van ander lieden gebreken.

GHelijck-men gemeynlijck seght, pijlen die voorsien⁺ zijn, quetsen min, ende gelijck s. Gregorius seght: Wy nemen verdragelijcker aen d'ongevallen⁺ der wereldt, in-dien wy tegen de selve ghewapent worden met den schildt der voorsichticheydt. Daer om moet men alle daghe 'smorghens, ghelijck het nu dickwijls geseyt is, door dese onse voorsichtichheydt voor-komen, ende teghen de ghevallighe bespringhingen der vijanden neerstelijck doen bewaren de poorten onser sielen, ende daer gedurige wakers aen-stellen. Nademael dan dat wy sullen geschickt hebben 't ghene dat ons toe-staet te doene, laet ons onse ooghe keeren tot het ghene dat wy moeten lijden; ende insgelijcks tot Godt, die alle dingen met seer groote goedtheydt ende gerechticheyt regeert ende weeght: oock keeren tot d'exempelen van Christus onsen Heere ende van de Heyligen; tot d'eeuwighe loonen, die daer ghegeven worden voor de tribulatie van eene ure. Ende het sal insghelijcks seer⁺ helpen t' aenmercken, dat alleenelijck den wech des Cruys tot het leven leydt: maer dat d'andere wegen al om-weghen zijn, ende eenen ongeluckighen uytganck hebben, hoe wel de beghinselen smeeckende ende schoon zijn. Maer ter wijlen dat geen mensch en weet wat wech dat hem salich is, soo maeckt dit het herte alder-geruste, ende daerom is't den sekersten raedt in dese onsekere sake sy-selven te bevelen aen de Goddelijcke oeffeninghe.

+ Greg. hom. 35. in Euang.

+ De voorsichticheydt wapens on tegen de ongevallen.

+ Den wech des cruys leyt alleen tot het leven.

D'oeffeninghe van 'tselve.

De voor-stellinghe der plaetse, sal zijn voor een crucifix.

Ghebedt, als voren.

Het 1. point. Bemerckt ten eersten, dat op dese wereldt alle dingen van den Heere alsoo zijn geschapen,⁺ dat hoe wel den strijdt tusschen de elementen gedurich is, dat nochtans den selven oock seer schoon,

+ Verschil ende verscheydenheydt in de creaturen.

[p. 692]

ende eene eendrachtige tweedrachticheyt is. Ende 'tghene datter gheschiedt in de ghesteltenissen der lichamen, 'tselve heeft oock plaetse in de sielen: Gelijck dan de menschen van verscheyden gesteltenissen ende humeuren zijn oock verschillende van aensicht ende stemme, alsoo zijn oock hen ghevoelen ende oordeelen verscheyden gelijck het blijckt in de kinderen ende mans. Een-iegelijck weet hoe verscheyden dat de meyninge der selver zijn van eene sake: ende het selve gevoelen moetmen hebben van alle dingen: aengesien dat eenen man niet min, ja meer verschilt van eenen anderen man, dan een man van sy-selven verschilt, als hy een kint was. Ende nademael dat ghy siet in alle creaturen te zijn soo groote verscheydenheydt ende veranderinghe, soo en verwondert u niet te seer, dat het selve oock gheschiedt in de vonnissen ende gheneghentheden, ende verdraeght die dan verduldichlijck: noch in-dien dat ghy oudt zijt en wenscht niet, dat de kinderen out souden zijn; oft is't dat ghy jonck zijt soo wenscht niet dat die oude kinderen souden zijn; maer voeght u na een-iegelijcks ouderdom ende na de gesteltenisse van de persoonen: ende gemerct dat ghy niet en wilt dat sy allegader 't selve met uwe ooghen souden sien, ende dat op de selve maniere met u, noch oock dat sy met uwe ooren allen 't selve souden hooren: Waerom begheert ghy dan dat sy 't selve met u souden oordeelen, aen-ghesien dat sy soo wel een verscheyden verstandt hebbe, als sy verscheyden ooren ende ooghen hebben?

⁺Het 2. point. Bemerckt datter niemandt en is onder de menschen, die niet en heeft seer veel goedts, ende loffelijcke ghesteltenissen, ghelijckmen die gemeynelijck noemt: insghelijcks datter niemandt en is, die zijn ghebreck niet en heeft, om het welck hy eenen anderen moet wijcken, ende dat hy daerom seer onvoorsichtich is, die van een ander eenen af-keer heeft om de gebreken des lichaems oft der sielen: want hy dan oock eenen af-keer van sy-selven soude moeten hebben. Maer het is redelijcker dat wy veel goede saken die in een ander zijn bemerckten, ende dat wy die met het ghebreck d'welck wy in hem hebben ghesien ende ons mishaeght vergelijcken, ende soo sal 't geschieden dat wy het goet meer

+ Een iegelijck heeft goede gesteltenissen ende daer by sijne ghebreken.

[p. 693]

sullen achten: dat dat wy om een ghebreck 't welck wy in onsen evennaesten sien, willen berooven alle sijne andere deughden van den prijs ende lof die hun toestaet, wie soude te recht eenen seer goeden acker verachten om eene netele, oft eenen seer geleerden man versmaden, om dat hy eenighe saken niet en weet, oft de spijse, om dat die alleen niet alle smaken en behelst, verwerpen? Daer-en-boven moet men sijn uyt-nemende gebreck ghelijckmen met het gebreck sijns naestens het welck in-dien hy door eyghen liefde verblindt zy, niet en vindt, soo moet hy hem sekerlijck laten voor-staen, dat het selve is de hooverdije, 't welck d'alder-meeste quaedt is.

Het 3. point. Bemerckt in-dien iemant eenich ghebreck⁺ heeft, daer ghy vrij af zijt; door wiens gratie dat dit gheschiet: is't niet door Godts gratie? Indien dan de handt van eenen anderen, oft eene leere, oft eenen bergh, oft toren u hooger stelt, soo verheft ghy u selven begheckelijck, om dat ghy hooger zijt dan den ghenen, die op der aerden blijft. 'T selve is oock, in-dien iemandt te peerde sittende, seerder loopt dan eenen die te voet gaet oft kreupel is, ende dat hy dien hierom bespotte. Aengesien dan dat de goederen die ghy hebt, toe-geschreven moet worden de gratie Godts, soo verdiendt ghy wel dat u de selve worden af-genomen, in-dien ghy eenen anderen beschimpt: ende dit is het gene, dat den Apostel seght: Daer ghy eenen anderen in oordeelt, daer⁺ inne verdoemt ghy u selven; ende wederom: In-dien een mensche haestelijck ghevallen is in eenich misdaedt,⁺ onder-wijst soodanighen in den gheest der saechtmoedicheydt, u selven bemerckende, op dat ghy oock niet bekoort en wordt.

+ Men moet wachten vermetelijck oordeel.

+ Rom. 2.

+ Gal. 6.

Ghebedt.

VErre moet het van my zijn, dat ick roockende vlas sonde⁺ uyt-blusschen, ende ghekrockt riet gheheel in stucken breken: verre moet het van my zijn, dat ick op de sonden van andere soude gram zijn, die van de mijne ghepraemt worde. VVant hoe soude ick in uwe tegenwoordicheyt verschijnen, die bermherticheydt begheert ende niet offerhande, die liever hebt⁺

+ Isaiae 42.

+ Oseae 6.

[p. 694]

dat ick my soude versoenen met mijnen broeder, dan dat ick u soude offerande doen, ende die my sult wederom meten met de⁺ selve mate, daer ick mede sal ghemeten hebben? Daerom vergheve ick ten eersten alle mijne vijanden, hoe wel in der waerheydt niemandt teghen my on-gherechtelijck en heeft ghedaen, in-dien ick my selven wel bemercke; want alle uwe creaturen met rechte moesten my verworpen ende benauwen, die een overtreder ven van uwe wet, maer uwe bermherticheden zijn boven alle uwe wercken. Ick bidde, gheeft my uwe gratie, op dat ick uwe lanckmoedicheydt mach na-volghen, ende u in mijnen naesten ende in alle dinghen, boven al seer vierichlijck beminnen. Amen.

+ Matth. 7.

Practijcke om de Verduldicheydt te oeffenen.

⁺DE practijcke van dese oeffeninghe is een-ghelijck noodelijck, want op gheene plaetse noch op gheenen rijdt en ghebreeckter stoffe om te verdraghen de ghebreken van andere. Want aen wien dient den knecht naer sijn begheerte? oft aen wat knecht voldoet den Heere? Wie isser sonder ghebreken? oft wie ghevoelt ende overkomt met eene andere in alle saecken? voorwaer niemandt. Hierom, om dat ghy soudt behouden vrede ende ruste het opperste goedt der herten, oeffent u dickwijls ende neerstelijck in dese oeffeninghe, ende ghy sult daer eene seer groote vrucht in vinden, ende eene seer groote bijstandt tot alle Godtvruchticheydt.

⁺Maer ten eersten arbeydt voor al te hebben een gherust herte, eer ghy iemanden berispt; want de gramschap verblindt door den ijver de scherpsinnicheydt des herten.

Ten tweeden, verwect in u selven droefheyt van dierghelijcke sonden, ende verootmoedight u, betrouwende alleen op Godt.

Ten derden, oeffent medelijden tot uwen naesten ende arbeydt de droefheydt der berispinghe met liefde te versoeten.

Ten vierden, aenroept Godts hulpe, ende als [ghy] u⁺ beste gedaen hebt soo beveelt Godt dat hy de [lieden] wil ghenesen: Want Godt geneest ende maeckt levendigh.]

+ Daer en ghebreken geene occasien van lijden.

+ Gherustheyt der herten in't berispen.

+ 1. Reg. 2.

[p. 695]

Men moet oock bemercken ten eersten, dat het met eene openbare berispinghe moete ghestraft worden, dat openbaer is, ende met eene besondere ende in't verborghen, dat besonder ende verborghen is.

Ten tweeden, datter in 't eerste sachte medecijnen⁺ moeten toegevoeght worden, ende daer naer bitterder: want, naer't segghen van den heylighen Augustinus:⁺ Ghelijck sy beter zijn, die de liefde stiert, alsoo zijnder meer die de vreese betert.

Ten derden, met moet seer groot op-sicht nemen op de ghesteltenisse van den persoon, op den persoon selve ende op den tijdt: hier-om en bekijft gheenen, die ouder⁺ is dan ghy, maer bidt hem als uwen Vader; want men moet dickwijls in 't openbaer wijcken van den rechten wech, om dat een ander soude moghen voor by gaen, 'ten zy dat men wilt teghen veel stooten, ende verstooren alsulcken die vol begheerten zijn.

+ Bequaemheydt des medecijns.

+ August.

+ 1. Tim. 5.