Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het V. Capittel.
Van het ghemeyn Ondersoeck.

DIt Capittel houdt in de manier van te doen een ghemeyn ondersoeck, 't welck even-eens ghelijck ick gheseydt hebbe ghedaen moet worden, als oft ghy moest rekeninghe van uwen voor-leden rijdt gheven voor Godt, voor de Enghelen, ende voor uwen vijandt: Ende dit wordt bedeylt in vijf deelen.

Het eerste is, dancksegghinghe voor alle ontfanghen wel-daden.

Het tweede is, versoeckinghe van gratien om de sonden te bekennen ende te verfoeyen.

Het derde, ondersoeck sijns selfs, beginnende van het laetst-leden ondersoeck, ende onder-soeckende, soo veel als't doenlijck is, de ghepeysen, woorden ende wercken na de thien gheboden, ende in dien iemandt religieus is, oock na sijne regelen.

Het vierde, verfoeyinge der ghebreken ende sonden, verweckt door verscheyden bemerckinghen.

Het vijfde, een voor-nemen door 't welck iemandt schickt voortaen sijn leven beter aen te legghen: waer toe profijtelijck sal zijn eerst te voor-sien wat men sal moeten doen oft lijden, ende sijn herte tot beyde ghereedt maken.

Oeffeninghe van een ghemeyn Ondersoeck.

HEt 1. point. Bemerckt ten eersten om hoe veel redenen+ dat het betamelijck is onsen Schepper ende wel-doender te dancken. Ten tweeden, siet op-waerts, ende ghy sult aenmercken dat de Heyligen niet anders en doen. Ten derden, siet nederwaerts, ende ghy sult hooren dat de verdoemde niet anders en roepen dan ondanckbaerheydt, ende eeuwighe vermaledijdinghen teghen d'oneyndelijcke goedtheydt. Ende siet nu wie ghy wilt ghelijck zijn. Ten vierden, siet met hoe kleynen sake ghy voor sijne soo groote weldaden kondt vol-doen, ende verheft de stemme uwer herten met alle de chooren der Heylighen ende Enghelen, ende doet u best om met gheheel u herte te loven onsen Heere ende Godt, ghelijck in 't langhe gheseydt is in 't eerste Capittel.

+Het 2. point. Bemerckt met hoe groote duysternissen wy bevanghen zijn, hoe veel dolinghen dat de werelt om-winden, die d'alder-wijste menschen brenghen tot seer leelijcke sonden ende uytsinnicheden. Ten tweeden, hoe veel Heyligen om eenige verborgen sonden in sware perijckelen gevallen zijn. Ten derden, dat wy daerom onseker zijn, oft wy liefde+ oft haet weerdich zijn. Hier uyt bemerckt met hoe groote oodtmoedicheydt ende ghestadicheydt dat men aen Godt den Vader moet bidden, dat hy onse memorie wilt bevestigen: aen Godt den Sonde, dat hy ons verstandt wilt verlichten: ende boven al aen den H. Gheest, dat hy ons wilt gheven eenen wille om de sonden te verfoeyen.

+Het 3. point. Bemerckt de voet-paden van uwen huyse, ende gaet in de slaep-kamer uwer herten, ende siet hoe noodelijck dat het is dese te suyveren. Ten eersten, van doodelijcke wonden, ende daer uyt worpen de doodt-vijanden, in-ghenomen hebbende den throon, in den welcken den alder-goedertierensten onsen Salich-maker Iesus hem gheweerdighen soude te sitten, ende by ons komen met den Vader ende den H. Gheest, ende eene wooninghe by ons maken. Ende in dien ghy aen-merckt met hoedanige neersticheyt ghy begeert suyver te hebben 't ghene dat ontrent het lichaem is, ghy sult lichtelijck bevroeden, wat men sal moeten doen in de siele, die in weerde hemel ende aerde te boven gaet.

+Het 4. point. Bemerckt hoe droeve hy is, die schade lijdt, oft die verliest sijne ouders, kindren, goederen, eere, jonste oft ghewin: ende weet dat hy veel droever moet zijn, die verloren heeft het eeuwich ghewin, de gratie Godts, ende sijne jonste. Ten tweeden, hoe droef hy behoort te zijn, dat hy een mensch zijnde, vertorent heeft eenen soo grooten Godt ende goedertieren Vader, dien hy quaedt voor goet weder-ghegeven heeft. Ten vierden, sie van waer het vervallen ende vertragen in Godts dienst gheschiedt, ende ghy sult aen-mercken, dat het komt door ghebreck van oprechte droefheyt, daerom oeffent u mees in de selve.

+Het 5. point. Neemt vastelijck voor u, in de teghenwoordicheydt van Godt ende sijne Enghelen, de

ghebreken te schouwen, sonderlinghe de ghene die ghy arbeyt te verbeteren in't besonder onder-soeck: ende siet hoe ghewichtich in alle saken is een vast voor-nemen. Ende bemerckt hoe dat wy sien dat de gene die voor hun nemen met een vast opset te schouwen het gheselschap, oft het by-wesen van hunnen vijandt, ende t'ontgaen het perijckel des lichaems, nauwelijck daer toe konnen ghebrocht worden dat sy hunne meyninge souden af-gaen. De voor-nemens ende beloften die men doet, worden in dry manieren vast ghemaeckt: 't en eersten, ghelijck alsulcke ghedaen worden in de tegenwoordicheydt van andere, soo doetse voor d'Enghelen ende Heyligen Godts, ende aen-roept uwe patroonen. Ten tweeden, ghelijck daer een boete wordt toe gestelt: soo moet ghy dan oock schicken in-dien ghy in faute valt, eenige ghewillighe kastdijdinghe aen te nemen. Ten derden, is't profijtelijck de selve aen andere te kennen te gheven, sonderlinghe aen den Biecht-vader, om dat ghy oock versterckt soudt worden door menschelijck opsicht.

Ghebedt om hem t'onder-soeken, besluytende de X. Gheboden.

VErlicht Heere mijne ooghen, op dat ick tot gheenen tijde+ en ontslape in de doodt, noch in de sonde en ruste, op dat mijnen vijandt noyt en segghe: Ick hebbe hem verwonnen. Komt waerachtich licht, die alle menschen verlicht, verdrijft de duysternissen mijnder herten, op dat ick u mach sien, na wien ick hake. Mijne siele heeft u in den nacht begheert, ghy weet het, tot dat den dach aen quam, ende de schaduwen neder ghinghen, ende ghy, die ghenoemt zijt den op-ganck soudt verschijnen in mijn herte, gaet voor my om te wijsen den wech des daechs in de colomne der wolcken, ende in desen nacht in de colomne des viers, want sonder u zijn wy in't midden ons leven; in de doodt; sonder u zijn wy als dolende schapen; sonder u zijn wy blindt, ende en weten den wech niet, daer wy in souden wandelen. O eeuwighe VVaerheydt, verstroyt de donckerheydt mijnder herten, op dat ick tusschen soo veel verscheydent-

heden des wechs van dit leven, by u mach komen, om wiens wille ick leve, ben ende versuchte.

1. Siet ick stae heden voor u, mijnen Godt, ende ick worde+ beschaemt, ende schame my mijn aensicht naer u op te heffen: want mijne boosheden zijn vermenichvuldicht boven mijn hooft, ende mijne misdaden zijn ghewassen tot den hemel toe,+ maer ick stae voor den Vader als eenen sone; voor mijnen Advocaet als eenen misdadighen; voor mijnen Verlosser als eene slave;+ daerom verheffe ick mijne ooghen, mijn herte, ende mijne hope, op dat ghy mijne sonden soudt genadich worden, ende uyt-wisschen alle mijne boosheden. Bekert my ende ick sal bekeert worden, want ghy zijt mijnen Heere ende Godt. Maeckt dat ick+ ghedachtich mach wesen, van waer ick met uyt-ghevallen, ende dat ick penitentie ende d'eerste wercken mach doen. Ick hadde u mijnen Schepper moeten beminnen uyt gheheel mijn herte, ick hadde al 't selve met u moeten willen ende niet willen, ende op+ u alleen betrouwen, ende u ghelooven. Maer eylaes! mijn herte is ghedeylt gheweest, ende ick hebbe 't vleesch ghestelt als mijnen arm, ende ick ben tot niet ghebracht, ende ick en hebben niet gheweten dat ick op u alleen konde ende moeste steunen, lenen, ende verroeren, nocht my oyt om uwen't wille schamen, oft ondersoecken 't ghene dat boven my is, maer verootmoedicht worden onder uwe machtighe handt. Ten tweeden, gelijck mijn herte is ghegaen na de ijdelheden, alsoo heeft mijne tonge oock ontsteken+ het vat mijnder gheboorten, ende die behoort hadde te wesen het hout des levens, om u te loven; van u te spreken o alle mijn goet, heeft my ende andere ghegheven een oorsake des doodts.

+2. O salich ende vol-maeckt, die met sijne tonghe niet gesondicht en heeft want die meynt dat hy Godtvruchtich is, niet temmende sijne tonge, de Godtvruchticheyt van desen is ijdel. O seer gheluckich is hy, die u sijne beloften volkomelijck heeft voldaen, die sijne lippen hebben onder-scheyden!

3. Ende och oft ick in mijn vermaeck hadde ghehadt, ende hadde onder-houden den lustighen Sabbath, vierich zijnde in uwe diensten, ende mijne lippen haer hadden verheught, als ick

u sangh: ick soude met de stemme ghesonghen hebben, ick soude met de gheest ghesonghen hebben, om dat ick vermaeckt soude worden in de stemme uwes lofs: want ghy soudt uwe aerde besocht+ hebben, ende soudt die gheheel vochtich gemaeckt hebben, ende ghy soudt hebben vermenichvuldicht die rijck te maken. Den vloedt Godts soude vervult zijn met wateren, ende mijne tranen souden gheweest zijn den wijn der Enghelen: ghy soudt ghebenedijdt hebben de kroone des jaers van uwe goedertierenheydt, ende uwe velden, de krachten mijnder sielen souden vervult hebben geweest met vruchtbaerheyt, ende de schoone plaetsen der woestijnen souden vet gheworden zijn, ende de valeyen souden overvloedich gheweest hebben van terwe, van terwe der uytverkorene, ende ghy soudt my met wijn bevesticht hebben in de heylighe offerande der Missen, met den wijn der uytverkorene, den wijn die maechden voort-brenght.

4. Dan soude het my eene spijse geweest hebben uvven vville te+ doen, dat is, van mijne overste, ick soude hem om uvven vville vlijtichlijck ende volherdichlijck ghehoorsaem ghevveest hebben, noch ick en soude in geene kleyne saken met eenen herden necke ende een onbesneden hert den H. Geest niet vveder-staen hebben, vvant sy en bevelent my niet, maer uvven geest die door hun spreeckt, vvant ghy hebt gheseydt: Die u hoort, hoor my. Indien ick dit+ hadde ghepeyst, hoe gheerne soude ick hun eere, liefde, ende alle andere dinghen bevvesen hebben, als zijnde uvve stadt-houders; aengesien sy waken, als die rekeninge sullen gheven voor mijne+ siele. Maer ick soude my aen mijne ondersaten oock ghegheven hebben als aen u, ick soude besorcht hebben hunne nootsakelijckheden; ick soude verduldichlijck hunne kranckheden ende lasten gedragen hebben, vvel vvetende, dat het minste dat ick aen een van de minste doe, aen u doe, o mijnen Godt ende mijnen al.+

5. O hoe grooten aen-porringhe moet dit zijn, dat ick niemandt+ soude hinderen met een nijdich ghepeys, oft schamper vvoordt, oft met der daedt: maer vrede soude houden, soo verre als't doenlijck is, met een-ieghelijck, den vrede Christi, die alle sinnen te boven gaet! vvan vvy zijn uvve kindren, die uvve

+sonne laet opgaen op de goede ende quade. Ende in dien ick alleenlijck sal beminnen mijne vrienden ende wel-vaert, siet dit doen de Heydenen, ende oock de beesten: maer quaedt meet goedt te verwinnen, die staet door uwe gratie toe uwe kinderen, ende mijnen eenighen wensche is, dat ick onder hun soude moghen ghetelt worden.

+6. VVant ick hope dat ick in't laetste oordeel voor soodanich bekent sal worden, ende daer om wille ick verre van my doen alle vuyle aen-lockende begheerten, op dat ick u op eenigen tijdt met een suyver herte mach sien, ende teghen mijn oft mijns naestens lichaem niet en soude sondigen, maer dat ick door eene seer neerstige bewaringe der ooghen ende sinnen mach verdrijven de vierige pijlen, die gloeyende zijn van dat vier, dat totter doodt toe verslindt, ende ontheylight alle heylighe dingen. Schept+ in my mijnen Godt een suyver herte, ende vernieuwt in mijn binnenste eenen oprechten gheest, keert van my hooveerdije, die ghy door u rechtveerdich oordeel straft met onkuyscheydt, op dat ten minsten den mensche alsoo soude verootmoedicht worden, ende sy-selven bekennen: want hy was den mensche gelijck, die+ sy-selven bemerckt hadde in eenen spieghel, ende hy is wech ghegaen, ende heeft vergheten hoedanich hy was.

+7. Ick bidde u bluscht dese begheerlijckheydt in uwen dienaer, ende insghelijcks oock de ooghen, op dat ick niet (ontsteken zijnde met de begeerlijckheydt, die den wortel is van alle quaet) en soude nemen, oft verborghen ander lieden goedt, ende hun schade doen, die na u ghebodt het mijne behoorde te gheven; ick die begheere ghetelt te wesen onder de salighe, ende arme van gheeste, ende die liever alle dinghen hebt te verlaten, dan u, die mijnen al zijt) te verliesen.

+8. Ende ick wete wel, dat aen uwe Majesteyt dese begheerlijckheyt mishaeght, maer veel meer eenen dobbelen ende leugen-achtighen mondt, (want hy mijnen Godt zijt de waerheydt) ghelijck ghy oock verbiedt onsen naesten met de tonghe te slaen, sijne fame te verdonckeren ende te oordeelen eens anders knecht. Van dese dinghen, bidde ick u mijnen Salich-maker, behoedt

my, want ick wete wel dat hy u wreedelijcken wondt, die sijnen broeder soo steeckt: hy pijnight u, die den selven bedruckt ende versmaedt, dien ghy gheweerdicht hebt met soo grooten prijs te verlossen.

9. Och oft ick uwe Majesteyt met dese saken en noyt vertoornt+ en hadde! ick en wete niet o mijnen Godt, mijnen Schepper, mijnen Verlosser, hoe ick u soo vergheten hebbe, die altijdts mijns ghedachtich zijt, mijns die niet en ben: want alle volcken zijn+ voor u oft sy niet en waren, ende worden niet ende ijdel geacht. Och oft my iemandt gave een fonteyne der tranen, op dat ick dach ende nacht soude weenen; want ick hebbe u fonteyne des levenden waters verlaten, ende ick hebbe in den hemel ende voor+ u ghesondicht, voor u, die aen dry vingheren hanght de werelt,+ ende hebt alle onse wercken in ons ghevrocht! Voorwaer veel+ wateren mijnder sonden en hebben uwe liefde niet konnen uytblusschen, die ghy u geweerdicht hebt met soo veel ende soo groote+ weldaden, ende sonderlinghe in uvve passie te verklaren. Ghebenedijt moet ghy Heere mijne Godt zijn in der eeuvvicheyt, vvant ghy zijt goedertieren ende bermhertich over mijne quaedtheydt, ende ghy en hebt my niet ghedaen na mijne sonden, maer na de menichvuldicheydt uvver bermherticheydt. Maer nu+ hebbe ick mijne voeten ghevvasschen, ick en sal die voortaen door uvve gratie niet meer vuyl maken; vvant gevvassen zijnde door u bloedt, en sal ick my niet vvederom besmetten noch u vvederom voor my cruycen, o Christe Iesu: maer ick sal my neerstelijck vvachten, datter niet aen uvve alder-suyverste ooghen in my en mishaghe: ick sal voor u vvandelen; ick sal eenen-ieghelijcken om u beminnen, ende al het ghene dat uvven alder-heylichsten vville sal bekennen, sal my seer aengenaem vvesen, ende ick sal 't van uvve Vaderlijcke handt ontfanghen: vvant ick begheere voor u te leven, voor u te sterven, o mijn leven, o mijne salicheydt, o mijne blijdschap. Dit bekenne ick heden voor u, ende gheheel u hemelsch hof, ick neme 't selve tot ghetuyghe mijnder begheerte, ende tot hulpe mijnder kranckheydt, tot uvver glorie. Amen.

Practijcke om te doen een ghemeyn onder-soeck.

D'Eerste. Begint na het onder-soeck wederom sorchvuldelijck te wandelen voor den Heere uwen Godt, ende vernieuwt u voor-nemen ten minsten alle uren.

De tweede. Ia ghy sult op elcke ure kortelijck konnen uwe siele soecken by-na op de selve maniere.

+De derde. In-dien ghy een Vader des huysgesins zijt, maeckt dat u huysghesin oft in't ghemeyn oft elck in't besonder dit onder-soeck doet. Want alsoo sullen sy wederom tot hun herte komen ende den Heere versoenen voor hun ende u huysghesin; het welck Godt dickwijls door sijn rechtveerdich oordeel kastijt om de boosheydt van eenen, ghelijck hy dat om de Godtvruchtichheyt van eenen knecht heeft ghebenedijt, soo de Schrifture+ van Iacob verhaelt, om wiens wille hy het huys van Laban heeft rijck ghemaeckt.

De vierde. Bemerckt dat dit ondersoeck ghebruyckt kan worden op de maniere van mediteren, van de welcke+ Gerson aldus schrijft: Ick kenne eenen persoon, die niet luttel daer door en heeft gheprofiteert, dat hy sy-selven neerstelijck aen-sach, als een arm ende allendich mensche, ende klimmende met sijn herte na den hemel bedelde dese dinghen van elcken Heylighen. Volght dan soodanighen armen na, ende toont de sieckten ende wonden uwer sielen aen den Heere ende sijne Heyligen, ende bidt om hulpe.

De vijfde. Om dat men breeder spreken moet van het besonder onder-soeck, slaet dit hier alleenelijck gade, dat het dickwijls goedt is, sonderlinge voor de bekommerde, dat sy het selve doen met het ghemeyn ondersoeck.

Pracktijcke van't besonder ondersoeck.

+AEngesien dat men maer met trappen en komt tot de volmaecktheyt, soo sal men hier moeten uyt-legghen een besonder onder-soeck, genaemt examen parti-

culier, het welck seer van den salighen Pater Ignatius ghepresen is geweest. Ende dit is, als iemant niet eene besondere neersticheydt, ende (om wel te segghen) met eenen strijdt hem begheeft om elck ghebreck in't besonder te verwinnen, ende de deughden allenghskens ende traps-ghewijse te verkrijghen, waer toe door Godts gratie de na volghende stieringhe helpen sal. Maer op dat iemant de selve elck in 't besonder profijtelijck soude ghebruycken, eer hy eenen sonderlinghen strijdt teghen+ eenich ghebreck aen-stelt (ghelijck S. Bernardus vermaent) soo moet den mensche sy selven kennen, ende weten tot wat goedt hy uyter naturen meest geneghen+ is, oft tot wat quaet; met wat oeffeningen hy meest sal ghevoordert worden, ende met wat gebreken lichtelijcker bedorven worden; wat loon oft straffinghe hy voor dese moet verwachten, hoe veel hy daghelijcks voorwaerts oft achter waerts gaet, ende met hoe grooten vernuftheydt hy arbeydt het voor-leden quaedt te beweenen, het tegenwoordigh te schouwen, ende het toekomende te voor-komen; met hoe grooten stantvasticheydt der herten hy arbeydt weder-om te krijghen het verloren goedt, te bewaren ende vermeerderen het gene dat hy heeft. hier door sal hy tot sijns selfs kennisse komen, welck de Philosophen ende alle Heyligen soo seer hebben ghepresen, ende hier inne sonderlinghe gheleghen is, dat wy bekennen de ghebreken onser sielen. Waer toe oock wal moghen helpen den boeck van sinte Bernardus van de Bemerckinge ende van het Inwendich huys; ende van S. Bonaventura tot de Novitien; van Seraphinus Firmanus van de Volmaecktheydt der sielen; ende van Thomas van Kempen, libr. 4. cap. 7.

Insghelijcks raedt vraghen aen den oversten ende biecht-vader, ende bemercken sijn voor-gaende leven, onder-soeckende de wortelen van t quaet, ende van wat saken hy van sijne vijanden som-wijlen is gerispt gheweest; oft van sijne oversten dickwijls vermaent. Door dese middele sal iemandt bekennen de sonderlinghste ghebreken sijnder sielen, ende met wat schickinghe oft ordre hy die moet aen-vallen.

De schickinge is dese, dat hy eerst bevechte d'inwendige gebreken, daer andere hun aen stooten, oft die onsen

voordt-ganck meest verachteren; Maer de ordonantie in de deughden is dese dat iemant hem selven eerst oeffene in de ghene, die meest noodelijck, profijtelijck, gemeyn, ende vast zijn, te weten: Een suyver voor nemen, handelinghe met Godt, ijver der sielen ootmoedicheydt, ghehoorsaemheydt, maer boven al versmadinghe van menschelijcke dinghen ende haet sijns selfs.

+Men moet hier bemercken, in dien wy ons oeffenen in de deughdt, dat wy die niet gheheel t'samen en moeten om-helsen, maer dat men allenghskens eerst van de lichtste moet beghinnen, als by exempel om ootmoedicheyt te verkrijgen, dat hy teen eersten voor hem sie, dat hy sy selven niet en prijse: ten tweeden, dat hy sijn beste doe om niet te willen ghepresen worden; ten derden, dat hy hem vermijde voor de menschen te doen, daer hy om soude moghen gepresen worden: ten vierden dat hy uyt sluyte alle ontschuldinghe: ten vijfden, oock de ghepeysen der hooveerdicheydt, ende daer neerstich toe zy: ten sesten, dat hy hem hier inne oeffene, dat hy een-iegelijc hebbe voor sijne overste ende als beter dan hy. Maer verstaet dit alsoo, ten ware dat iemant in sy selven maer en bevonde een hoofdt oft eenen tack van sulcken ghebreck: want als-dan (ghelijck het klaer is) moet men dien alleenelijck uyt-roeyen.

+Men moet den tijdt ernstelijck ghebruycken om het ghebreck uyt te roeyen, tot dat wy't verwinnen, oft tot dat wy een minsten soo seer voorderen, dat wy lichtelijck de bekoringhen konnen weder-staen, ende heerlijcke wercken konnen doen; oft in-diender van de deughdt ghehandelt wordt, tot dat wy de selve in alle ghevallen lichtelijck konnen oeffenen.

+Maer aen-gesien na het seggen van Cassianus ende den S. P. Ignatius dat men alle oeffeningen, ghebeden ende ghepeysen daer toe moet schicken, ten tijde als dit besonder ondersoeck gheoeffent wort, om een ghebreck alleen te verwinnen, soo sullen de by-voeghinghen, die hier naer-volghen, daer toe seer moghen helpen. Om welcke wel te doen met eenen dach oft twee moest besteden om die te bemercken ende te wercken te stellen, eermen teghen het gebreck eenen sonderlingen strijt aen-neemt.

D'eerste by voeginge onder dese is, eene vergaderinge van 'tghene dat tot dit ghebreck oft deught behoort,

want den oeffenaer moet voor hem, selver uyt de schrijvers vergaderen 't ghene dat de Predicanten dickwijls voor andere doen. Ten eersten, moet hy aen-mercken,+ welck de nature, het teecken, den trappe ende werckinge is van 't gebreck, want een iegelijck moet weten in wat trap dat hy gestelt is, ende wat occasien dat hy heeft om te vallen. Hier toe sullen stoffen geven Peraldus, P. Lessius de Iustitia & Iure in 't eynde, P. Buseus in sijne boecken genaemt Viridarium ende Panarium. Den heylighen Bonaventura van den voort-ganck, P Arias van de verstervinghe ende andere. Ten tweeden, dat hy remedien+ tot de selve vergadert. Hier onder worden begrepen werckinghen oft practijcken als aelmoessen geven, doen dit oft dat goedt werck, soo dickwijls als men gevallen is. Ten derden, beweghinghen, 't welck zijn exempelen ende gelijckenissen, die het ghebreck naturelijck uyt-drucken, insgelijcks de leelijckheyt ende moeyelijckheyt der sonde: oock spreucken van de heylighe Schrifture, eenighe redenen de welcke vertoonen het profijt, d' eerbaerheyt, ende ghenuchte der deughdt, ghetrocken uyt heylighe schrijvers ende Philosophen: ten lesten, den loon der deughden, ende de straffinghen van Godt toe-gesonden aen de menschen, die dit gebreck onder-worpen waren.

Dese saken sullen moghen met een goede schickinge ende ordre gheschreven worden, in deser voeghen; eerst moet gestelt worden de nature, leelijckheyt ende d'occasien, die daer zijn oft konnen zijn van't ghebreck. Ten tweeden, eenige redenen tegen 't selve gebreck. Ten derden eenige treffelijcke spreucken. Ten vierden, exempelen van Christus ende van de Heyligen, etc. Ten vijfden, gelijckenissen. Ten sesten, loonen ende straffinghen. Ten sevensten+ practijcken. Eene van dese is te verkiesen d' alder-krachtichste beweghingen, ende door de selve sy selven verwecken, stellende hem een weynich tijts voor oogen d'occasien die hy ghehadt heeft oft soude konnen hebben van de sonde oft deught d'eene aen nemende ende d'andere te verworpende: want alsoo sal hy hebben minderen strijdt ende af-keer, door dien dat als hy sy selven dese occasie sal voor houden, dat hy als-dan oock t'samen sijnen wille sal oeffenen ontrent de deught, om die te begeeren, ende ontrent de sonde om die te verfoeyen. Daer na moet hy hem in't besonder gereet maken om lichter wercken te

vol-brengen, om eenen moedt door de victorien te verkrijghen. Ten derden moet hy hem oeffenen in de werckinghen die swaerder ende nader zijn. Ten vierden, de ghehe die noch voorder zijn, welcke den duyvel met eene groote loosheyt plach te raden dat men eerst ende voor al soude doen, als gy exempel, om de martelie te wenschen, op dat hy ons hier door soude op blasen ende ijdel laten, ende daer naer beroert maken met mindere wercken. Het is nochtans seer profijtelijck met d'eerste occasie die daer te voren komt kloeckelijck strijden, is't datter geen occasie voor en komt, de selve te soecken (uyt-genomen de sonde van onkuysheyt, wiens alle occasie ende ghedenckenisse moet gevloden worden.) In dien datter van+ de andere saken geen occasie en wort gevonden, soo moeten wy die op sekere plaetsen ende tijden ons voor houden, ghelijck ick gheseydt hebbe. 'T welck neerstelijck moet aen ghemerckt worden, want hier uyt komt eene groote vrucht, als wy voor den strijdt beginnen, ende met voorsichticheyt ons tegen het toe-komende onweder behoeden.

+De tweede bevoeghinghe. Den oeffenaer moet dickwijls bemercken (behalven dat hy doet alle dage ontrent den noene ende 's avonts in't onder-soeck) sijne voortganck ende beswijckinge, als by exempel dat hy alle weke oft maende, op eenighen sekeren tijt bemerckt de sieckte sijnder herten, oft die oock geneest, oft de remedien oock genoechsaem zijn, etc. want indiense niet genoechsaem en zijn soo moet-men ander remedien besighen, oft voorwaer wy belijden, dat wy niet en begeeren ghenesen te worden maer te vergeefs arbeyden. Ende dat hy dit besiet gelijckende den eenen dach by den anderen, d'eene weke met d'andere, d'eene maendt met d'andere, oft hy meer sonden ende fauten heeft ghedaen, oft dat hy meer victorien heeft gehadt, want d'een ende d'ander moet gestelt worden. Het is profijtelijck de victorien in't beginsel te tellen, alsser seer veel gebreken zijn, ende de sonden, als die weynigher zijn. Ia het is goedt voor hem te nemen eenighe victorien te verwerven op eenighe boete, oft ter eeren van dien oft desen Heyligen, het welc den oeffenaer met eene groote begeerte behoorde te soecken, lettende hier op hoe hy het selve doet, oft indien hy hem in eenige deughdt oeffent, soo is het goedt voor hem te nemen eenich ghetal van werckingen met eene groote begeerte

te doen, lettende oock op de maniere met de welcke hy dese oeffent, want in deser voeghen sal een ieghelijck sy selven seer voorderen; maer noch meer, in dien veel tsamen spannen, volgende het exempel van de koop-lieden ende soldaten, van de welcke d'eene maken een gheselschap om goedt te verkrijgen, ende d'andere om victorie ende perijckelen aen te gaen. In de wercken der Apostelen+ staet, dat vijftich mannen t'samen ghespannen waren ende gesworen hadden, seggende tot den Prince der Priesteren: Met eenen vloeck hebben wy ons selven vervloeckt, dat wy geene spijse proeven en sullen, tot dat wy Paulus ghedoodt hebben. Laet ons oock glorieuselijck ende in het goedt dese na-volghen. Want voorwaer+ het is eenen schoonen strijt in de tegenwoordicheyt Godts, dat men triumphe van de wereldt krijght, daer den duyvel verwonnen wordt, ende daer men te samen spant om het rijck der hemelen gewelt aen te doen ende daer ten laetsten de eeuwighe glorie verkreghen wordt. Waer het sake dat de overste dese practijcke gebruyckten, sy souden soetelijck ende sterckelijck inne brenghen Godtvruchtige oeffeningen ende onder houdingen der regelen, meest in dien sy aen de Godtvruchticheydt toe gaven alle het oordeel dat sy konden. By exempel, in dien iemandt begheerde dat men het stil-swijghen onder-hiel, dat hy make, dat eenighe te samen spannen, ende hun van selfs daer toe penitentien stellen, ende in dien die niet ghenoechsaem en zijn, als eene medecijne die niet sterck genoech en is, dat sy daer eene andere by doen, tot dat sy verwinnen. Ende alsoo pleech de menschelijcke voorsichticheydt ende vernuftheydt in alle andere saken te doen, want in dien eene colomne niet ghenoech en is voor een huys, een peerdt voor eenen wagen, een rot soldaten voor den vijant, men doet daer een ander by.

De derde byvoeghinghe is, datter eenighe meditatie+ gheschieden soude van de voor ghestelde deughdt ende datter ghenomen worden bewegingen die haer eyghen zijn na de materie van de meditatie, gelijck oock schiet-ghebeden, die men soude moghen bemercken door de tweede maniere van bidden van den S. P. Ignatius, oft ten minsten het soude goedt zijn de meditatie te voegen na de materie van het onder-soeck, al waer't dat de

meditatie andersins niet en werde in-ghestelt van de deughdt.

+De vierde byvoeginge. De gebeden ende Godtvruchtighe oeffeninghen moeten hier toe gheheelijck gheschickt worden, alsoo dat men het selve met groot betrouwen door alle dese seer begeere, dickwijls uyt-schietende Godtvruchtige begeerten, ende na-volgende de moeyelijckheyt van de Euangelische weduwe. Ende dit en sal niet swaer om doen zijn, in dien wy aen mercken dat aen eenen droeven mensche alle dingen schijnen droef te zijn, ende aen eenen blijden alle dingen blijde, ende dat den, mensche alle andere dinghen soodanich schijnen te zijn, als sijne ghenegentheydt is. hier toe sal profijtelijck zijn eens eene halve ure oft twee te bemercken hoe dat alle dinghen tot dese siecke ouden moghen bequamelijck ghevoeght worden. Men kan oock een ghebedt maken van de principaelste beweegh-reden die men by een vergadert heeft tegen dese sonden, oft door de deught die men behert, het welck als eenen schilt kan ghestelt worden teghen alle bekoringhen Alsoo konnen oock Patroonen die in dese deught vermaert hebben geweest, verkoren ende aen-geroepen worden alle dage ende sonderlinghe 's morghens, ende het waer oock seer goedt als-dan dat ghebedt te lesen.

+De vijfde byvoeginge. Hier-en boven moet men daer by voegen de verstervinghe, door welcke den oeffenaer aen neemt eenige ghewillighe penitentie, soo dickwijls als hy misdoet, als is op sijne borste slaen, ghelijck den saligen Pater Ignatius vermaent, ere. ende het sal seer profijtelijck zijn in dien de penitentie ter selver plaetsen gheschiedt daer men misdaen heeft als't moghelijck is. Men soude oock mogen eenige andere aen-nemen, tot dat iemandt verkrijght het gene dat hy begeert, als by exempel, vasten, hem wat tijts onthouden van wijn gelijck eertijts was de manier van de Nazareen) oft van sout oft ander toe spijse. Maer de oeffeninge der deugt die contrarie is aen de faute die wy willen uyt-roeyen, is d'alder-salichste penitentie, in dien ghy arbeyt de sonde uyt te roeyen. Hoe wel dat ander verstervingen in spijse, dranck, curieusheyt, swijghen, etc. derwaerts gheschiedt konnen worden. het is oock seer profijtelijck, dat eenen vriendt uyt eenen ijver de selve penitentie met u doet,

tot dat hy u ghebreck hebt ghebetert, soo wel om het selve van Godt te verwerven, als om dat de straffinghe van eenen vriendt voor u ghewillichlijck aen-ghenomen, u soude aen porren om te doen dat ghy behoordt te doen. Een verstandich ende hertelijck mensche ghevoelt lichtelijcker hete quaedt dat een ander om sijnen wille lijt, dan dat hy selver lijdt, alsoo lesen wy dat de Heyligen door de penitentie een deel der sonden van de misdadige plaghen op hen te nemen; soo heeft den salighen P. Ignatius,+ staende in koudt water, eenen onkuysschen mensche van de slavernije der sonden verlost; ende den salighen+ P. Xaverius heeft met soodanighe vernuftheydt eenen versteenden mensche beweeght.

De seste by-voeghinghe. Men moet sijn voor nemen dick-wijls vernieuwen, waer toe eene gheweldighe begheerte lichtelijck den wech wijst. Maer om dat dese+ gheduerighe vernieuwinge des voor-nemens dickwijls achter-ghelaten wordt door ghebreck van memorie, soo sal men de selve mogen helpen door teeckenen die men op een sekere plaetse sal stellen, als by exempel: een sententie voor hem aen de tafel, oft eenich ander vermaen-teecken na beliefte, ende stellende sy selven sekere tijden, op de welcke het selve moet vernieut worden. Onder de tijden+ moet den eersten zijn den morgenstont, op den welcken den oeffenaer, voor-siende een oft meer occasien der sonde, die hy als-dan heeft oft noch hebben sal, bemerct eenige beroeringhe, ende sy selven oft door de schoonheydt der deughdt, oft door de leelijckheydt der sonden verweckt, ende neemt voor hem de gewoonelijcke occasien der sonden neerstelijker te schouwen, verfoeyende oock mede de sonde, oft in dien men handelt van de deught, hy omhelst die ende d'oorsaken der selver. Den tweeden tijdt is den+ middag, op welcken dit ondersoeck in't korte moet aengestelt worden, oft in't besonder, oft in't beginsel van het ghemeyn onder-soeck, ende de begheerte moet vernieut worden ghelijck 's morgens, ende dit onder-soeck moet vergheleken worden met het voor-gaende, om de sien in het welcke meer fauten zijn. Den derden tijdt is den+ avontstondt, op den welcken het selve even-eens gedaen moet worden. Den vierden die neerstelijck bemerckt moet worden, kan zijn 's avondts in't bedde, want het wordt seer wel onthouden dat iemandt voor den slape by

+by sy selven over-peynst. Den vijfden, als de ure slaet, wanneer men insghelijcks sijn voor nemen moet vernieuwen, door eenighe beweghinghe die d'oorsake der deughdt voor ooghen stelt, voeghende daer by een schiet-ghebedt, het welck in dien het geschieden kan, in hem besluyt de kracht van de beweegh-redene. Ia het soude seer goedt zijn met alle beweginghen te voegen een bequaem schiet-ghebedt, ende dat al soo t'samen veranderen, op dat ons herte altijdts wat nieus soude hebben, ende met+ ghenuechte her-halen. Den sesten tijdt komt by gheval, ghelijck alsser oorsake is van de vallen in sonde oft om deught te doen, op welcken tijdt het voor nemen dies te neerstelijcker moet vernieut worden hoe 't selve dan nootsakelijcker is, door dien dat de bequaemheydt daer toe voor-ghehouden wordt. By dit vernieuwen van 't voor-nemen door het sonderlinghe onder soeck sal profijtelijck konnen ghevoeght worden de korte bemerckinghe van de voor-leden ure, na het exempel van de HH. Guilielmus, Bonaventura ende onsen salighen P. Ignatius, om te weten oft die is over-ghebracht gelijck het behoordt, ende ghelijck imandt voor hem hadde ghenomen, ofter iet misdaen is in de materie van 't sonderlingh onder-soeck: daer na voor-siende wat men op de naest-volghende ure moet doen, ende alle 't selve aen Godt door de handen van de H. Maeght op-offeren. Ende dit sal alsoo, ghelijck ick gheleert hebbe, oft gelijck het een iegelijck beter behaegt, geschieden; als by exempel, in dien iemandt hem oeffent in d'oodtmoedicheydt:

+O Iesu die om mijnent wille zijt ghegheesselt, ende hebt seer oodtmoedich gheweest ( al-soo soude-men mogen eenich+ blijde, droef, oft glorieus misterie verhalen) wat sal ick u weder-gheven op desen on-weder-roepelijcken ooghen-blick mijns levens? (Hier mach-men doen de bemerckinghe+ ende voornemen van de toe-komende ure) Ick offere u geheel my-selven; mijne beloften (in dien ghy een Religieus+ zijt) ende mijne vvercken, mijne sinnen ende voor-nemens in de vereenighe uvver verdiensten; ende ick bedancke u, o eeuvvige VVijsheydt, voor het goedt ende quaedt dat ghy my blinden ende krancken door de creaturen sult doen. Ick begheere u, ick beminne u, o allen mijn goedt, o waer-achtighe versadinghe,

wanneer sal ick voor u d' alder-oodt-moedichste zijn, want sonder u en zijn vvy niet ende en vermoghen vvy niet?

Hier by moet ghevoeght ende verhaelt worden de bemerckinghe oft beweghinghe, die iemandt heeft aen-genomen na de materie van 't examen in't particulier, als by exempel: aen ghesien dat ick ben soo verworpen, etc. Ende iemandt mach ghebruycken dit ghebedeken oft eenich schietende ghebedt, in dien hem dit te lanck dunckt, t' samen met het onder-soeck van de voor-gaende ure, ende schickinghe van de na volghende. Maer (soo ick gheseydt hebbe) met moet het schietende gebedt som wijlen veranderen, ende het herte daer mede vermaken, sijnen mondt openen (gelijck den Psalmist seght) ende sijnen asem her-halen.

De sevenste byvoeghinghe is neerstelijck te lesen, soo+ wel het ghene datter vergadert is om den wille te verwecken, als oock de schrijvers, die van dese deughdt oft sonde hebben gheschreven: ende het is seer profijtelijck daghelijcks uyt de selve iet te over loopen, insghelijcks oock den reghel die gheschickt is tot middel om de sonde te verwinnen, die ghy bevecht, oft de deught te verkrijgen daer ghy u in oeffent, in dien ghy enen Religieus zijt.

De achtste byvoeginghe. T is goedt te hebben eenen+ vermaender, die ghegheven oft oock van selfs ghekoren is, oft in dien u diet niet aen en staet, soo is het goedt te kennen te geven aen den bicht-vader oft oversten, uwen voordt-ganck oft gebreck, ende begheeren in dien het soo gheleghen is, somwijlen onverhoets geoeffent te worden van eenen vrient oft oversten, somwijlen oock na dat ghy u daer toe bereydt hebt ende naer u vermogen. In diender veel zijn, die te samen spannen om malckanderen te vermanen, die souden moghen offeren t'samen eenighe wercken ende voor nemens, ende dese als beloften vernieuwen voor het Eerw. H. Sacrament; sy souden oock aen malckanderen konnen openen hun ghebreck ende voort-ganck, ende hun daer op beraden, ende d'een den anderen raedt gheven, oock ghebieden ende instellen sekere victorien ende wercken, die sy doen souden, stellende daer by eenighe boete oft loon: by exempel die meer victorien oft weynigher ghebreken telt, sal moghen hebben een deel van de verdiensten van eene maent, oft daghe, etc. Ia d'eene ordene soude-moghen de ander na-

volghen oft oock beroepen, ghelijck ick weet op sekere plaetsen te gheschieden.

+De negenste byvoeginge. Dickwijls van de selve saken te samen spreken, ende arbeyden, dat de andere oock hun beste souden doen om diergelijcke deughdt te verkrijgen: want de liefde van de deughdt, als by exempel, van reynicheyt, doet ons die ins ons selven ende in andere beminnen, ende de contrarie sonde haten. Daerom dede seer wel den salighen+ P. Xaverius, als hy belastede aen de ghene die de hooverdije in hun selven wilden verdrucken, dat sy daer af aen d'andere souden preken, ende alsoo hun selven daer toe souden vermanen. Maer men moet bemercken dat het gene wy geseyt hebben, meest al streckt om de gebreken uyt te roeyen, hoe wel dat al het selve bykans moet waer-ghenomen worden om de deughdt te verwerven. Voor-waer meest al de menschen worden meer geholpen door de liefde der deughden, dan door de misprijsinge der sonde, want wy worden sterckelijcker ende soetelijcker ghetrocken door de liefde, hoe wel dat het beter ware te beginnen van de gebreken, als een oncruyt, uyt te roeyen ende te vervolghen, ende daer na komen om de deughdt inne te planten: maer het schijnt bykans op een te komen. Immers watter af is, men moet in beyde stantvastich wesen, nochtans soo moet men alle gewelt schouwen, aen-ghesien dat al dit Godts werck is, ende dat al het selve hanght aen sijne gratie, op wien men daer om moet betrouwen, ende niet aen onse vermistheyt; want andersins en sullen wy niet voordt gaen: daerom is het van noode dat ghy dit wel diep in u herte druckt.

Schiet-ghebedt het welck ghevoeght kan worden tot alle deughden.

HEt eerst, O Iesu mijne eenighe deughdt; Het tweede, Ick ben droef om dese N. mijne onghehoorsaemheyt om uwen wille; Het derde, Ende ick neme voor my tot uwer glorien in uwe teghen-woordicheydt; Het vierde, Als de klock sal slaen; Het vijfde, Om dat ghy het al-soo wilt, ghehoorsaem te wesen.

Het eerste deel van dit schietende ghebedt heeft de werckinghe van sijn eygen wantrouvven: het tvveede, leedt-vvesen: het derde, voor-nemen ende vverckinge der tegen-vvoordichheydt Godts; het vierde, occasien: het vijfde, bevveghinghe.

De Meditatie voor het ghebreck in het ghemeyn mach zijn dese.

Voor-stellinghe der plaetsen, Bemerckt den mensch, die dit ghebreck onder-worpen is, ende daer naer Christus oft onse L. Vrouwe, oft eenighen Heylighen in de teghenwoordicheyt Godts, met de contrarie deughdt verciert.

HEt. 1. point. Bemerckt de nature ende d'oorsaken+ van't gebreck oft sonde, hoe-danich hunne voorstellinghe is, welck hunnen oorspronck, ende hoedanich hun eynde is, te weten, een seer korte welluste. Ten tweeden, hunne trappen, als streckende+ naer de helle, ende op wat trap ghy zijt. Ten derden,+ hare leelijckheyt uyter naturen, om dat sy strijden teghen de naturelijcke redene, ende mist-staen den mensch. Ten vierden, hare occasien, ende hoe dick-wijls+ die te voren komen, ende wat dwaesheydt dat het is schade te lijden door het ghene daer iemandt den oppersten ende eeuwighen loon soude moghen door verkrijghen, oft achter te laten het goedt, dat versuymt zijnde noyt verhaelt en kan worden. Ten+ vijfden, bemerckt dat men dickwijls door eene heerlijcke daedt verkrijght over-vloedicheydt der gratien, ende te contrarien in dien iemant eene goede occasie verworpt, dat hy misschien oock berooft sal worden van de gratie, die hy nu ghebruycken kan, jae oock van de salicheydt. Ten sesten, bemerckt dat+ de goede occasien achter, is den vijandt moet gheven ende sijne kracht vermeerderen, dien wy nochtans (sonder dat wy hem helpen) beproeft hebben sterck te zijn, ende in dien ghy u-selven op eenighen tijdt verwinnen soudt willen, waer om dan niet? Ten sevensten, besiet oft de teeckenen+ van 't ghebreck in u niet en zijn, op dat ghy u-selven niet en smeeckt.

Het 2. point Bemerckt de groot on-ghevallen die+ uyt de sonde komen: eerst, de tijdelijcke: ten tweeden, de geestelijcke, ende de beletsels der salicheydt ende volmaecktheyt, dat is van het opperste goet, ten derden, hoe groote beroerte der herten uyt de selve volght. Ten tweeden, bemerckt de treffelijcke

spreucken der H. Schrifture, der Heylighen, der Wijsen, ende het ghemeyn vonnisse van alle goede menschen, ende wat d' instel van uwen regel ende leven van u vereyscht. Ten derden, bemerckt d'exempelen+ door de welcke opentlijck blijckt de verfoeyinghe ende leelijckheydt der sonde, treckt dese uyt de H. Schrifture, uyt de heylighe Historien, ende levens der Heylighen, uyt het borgherlijck ende ghemeyn leven der menschen; siet met wat straffe dat sy oordeelen ghestraft te moeten worden al-sulcke die met dese sonde N. besmet zijn, ende wat loon sy verdienen, die met de contrarie deughdt verciert zijn. Ten vierden, bemerckt hoe seer dese sonde den duyvel behaeght, ende hoe dat hy door de sonde met het venijn der wel-lusten ons de doodt aen-brenght, welcke wel-lust soo wanneer ghyse hebt, sal u een walghinghe zijn, in dien ghyse begheert, soo salse u quellen, met een onversadelijcke ende ongheruste begheerte. Ten vijfden, bemerckt, in dien ghy u+ selven hier inne versterft, dat Godt u van dánder zijde als een kroone ende onsprekelijcke blijdschap belooft; want de blijdschap volght het deughdelijck werck, soo wel in dit leven als in d'ander: ende wat dwaesheydt dat het is, liever den vijandt dan den al-der-minnelijcksten Salich-maker te ghelooven. Ten sesten, bemerckt wat ghy uwen vriendt in dese saken soudt raden, ende wat ghy soudt willen in de ure uwes doodts ghedaen hebben, etc.

Meditatie om de deughdt te verwerven.

+HEt 1. point. Bemerckt dat de deughdt niet anders en is dan een bequaemheydt, door de welcke het herte des mensch soude moghen ghenesen worden, als eenen blinden verlicht worden, ende als eenen creupelen wandelen: ende aen-gesien dat wy dese sake soo seer wenschen in't lichaem, besiet hoe seer wy die in de siele behooren te wenschen. Ten tweeden, dat ghelijck den mensch syselven niet en kan ghenesen van de gebreken des lichaems, als van blindtheyt, alsoo en kan hy oock niet genesen worden van eenich gebreck der sielen, sonder sonderlinge gratie Gods,

hoe veel middelen hy oock gebruyct, etc. aengesien dat alle dingen soo veel wercken ende niet meer als Godt hun kracht en geeft, daerom schrijft hem dit alle toe. Ten derden, peyst dat de deught drijderhande+ is, Borgherlijcke, Gheveynsde ende Waer-achtighe deught, waer af de waerachtige alleen Godt op-rechtelijck bemindt: dus ghelijck sy oock waerachtelijck arbeydt om hem te behaghen, met welcke de siele haer insghelijcks verciert, om dat sy hem als haren bruydegom soude aengenaem zijn. Stelt dit eynde voor ooghen, ende haeckt hier nae met gheheelder herten.

Het 2. point. Bemerckt de nature, werckinghen,+ oorsaken, eynde ende trappen der deughdt: welcke zijn dese: het voor-nemen om de deughdt te verkrijghen: ghenoechte in het ghebruyck der deughdt. Overleght oock wat sy plach te doen in't verstant, in den wille, ende in de uyt-wendighe saken ende werckinghen, ende hoe de krachten der sielen haer tot de selve hebben: let oock op de teeckenen ende occasien. Ten tweeden, bemerckt de schoonheyt ende eerbaerheydt der selver, hoe ghelijck-vormich sy der redene is, hoe seer betamende dat sy is eenen Christen oft Religieusen persoon. Ten derden, hoe verre ghy van de selve gheweest hebt oft noch zijt. Ten vierden, hoe noodich die is.

Het 3. point. Bemerckt de profijten: ten eersten, de+ ruste ende stilte der sielen, in de welcke de deughdt heerschappije heeft. Ten tweeden, oock van het lichaem, want de deughden de passien stillende, maken het lichaem wel-varende. Ten derden, de schaden, die daer komen uyt het gebreck der deughden; want het gebeurt dickwijls dat eenen kleyne sake, soo het schijnt, (in dien sy door de deughdt niet wech ghenomen en wordt) dickwijls seer veel goedts belet, ende als eenen grendel sluyt de deure voor de gheestelijcke wel-lusten.

Het 4. point. Bemerckt de treffelijcke spreucken der+ H. Schrifture: ten tweeden, der Heyligen: ten derden, der Wijsen: ten vierden, het ghemeyn vonnisse van de goede: ten vijfden, de verbindtenisse der

regulen, in dien ghy een Religieus zijt: ten sesten, de middelen die de Heylighen ghebruyckt hebben.

+Het 5. point. Bemerckt d'exempelen, als in Godt almachtich (ghelijck S. Thomas leert in't boeck van de goddelijcke manieren, die hy voor-stelt om na te volgen) in Christus onsen Heere, in de H. Magedt Maria, als u in't besonder ghegeven ende gelaten, insghelijcks in de Heylighen, in de Philosophen ende andere; ten laetsten in de vrienden.

+Het 6. point. Bemerckt ten eersten, hoe aengenaem dat de deught aen Godt is. Ten tweeden de glorie ende lof van de ghene, die in de deughdt vermaert hebben geweest op dese wereldt, soo wel van de Heyligen als Philosophen. Ten derden, den hemelschen loon, die men de deughdt schuldich is, ende dien aen den genen die eenen goeden strijdt vecht, van Godt sal ghegheven worden.

Daer kan eene andere meditatie zijn van eenige schietende ghebeden na de tweede maniere van bidden, van de welcke ghesproken wordt in't negenste capittel van 't eerste boeck.

Schiet-Ghebedekens.

HEere leydt my in uvve rechtveerdicheydt, om mijnder+ vijanden vville beschickt in u aenschijn mijnen wech.

Heere voor u is alle mijne begheerte, ende mijn suchten en+ is voor u niet verborghen.

Boosheydt hebbe ick ghehaet ende verfoeyt, maer uvve vvet+ hebbe ick bemindt.

Van alle mijne boosheden verlost my, tot eenen schimp hebt+ ghy my den on-vvijsen ghegheven.

VVascht my noch meer van mijne on-gherechticheydt, ende+ suyvert my van mijne sonde.

 



illustratie


Vorige Volgende