Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het I. Capittel.
Van de Volmaecktheydt, vvaer in die ghelegen is.

AEn-ghesien men hier sal moeten handelen van de volmaecktheydt, soo sult ghy moghelijck begeeren te weten, ende dat met redene, in wat deught de volmaecktheyt mees ghelegen is. Daerom verstaet+ dit met korte woorden. Ten eersten, weet dat die niet gheleghen is in de gratien, die voor niet ghegeven zijn, ghelijck in de gratien der mirakelen van hooge beschouwinge ende Gebedt: niet in groote wetentheydt, al is die in-gestort, ghelijck in Salomon heeft gheweest: noch in volmaecktheydt van den staet, al waer 't oock eenen Enghel, noch in onder-houdinghe van eenighe strenghere discipline, oock niet in de uytnementheydt der reynicheyt, tot welcke de selve is gheschickt, hoe wel dese groote behulpselen tot de heylicheydt zijn, dat is, tot de liefde, ghelijck de mirakelen groote teeckenen der selver zijn. Van de welcke den Heere seght: Maer en wilt u daer om niet verblijden, omdat de gheesten+ u onderdanich zijn: want soo ick geseyt hebbe door de ghetuygenisse van S. Gregorius, dese toonen+ meer de heylicheyt, dan sy die maken. Maer de volmaecktheydt is meest ghelegen in de liefde van+ Godt ende van den naesten; want de liefde is de volmaecktheydt der wet, ende daerom, ghelijck den+ Apostel seght: Al sprake ick met tongen der menschen ende Enghelen, maer in dien ick de liefde niet+ en hebbe, soo ben ick gheworden als eene luydende koper, ende een klinckende belle. Ende al hadde ick de prophecije, ende wiste alle de verborghentheden ende alle wetentheydt, ende in dien ick hadde alle gheloove, alsoo dat ick oock berghen soude versetten, maer indien ick de liefde niet en hebbe, soo en ben ick niet. Ende in dien ick alle wijn goedt ghedeylt hebbe tot spijse der armen, ende in dien ick mijn lichaem levere, alsoo dat ick brande, maer in dien ick de liefde niet en hebbe, 't baet my al niet.

Maer de liefde is tweederhande: eenen van begheerte,+ met welcke wy Godt beminnen om onsen wille ende om ons goet: d'andere van vrientschap, met welcke wy hem beminnen niet om onsen wille,

maer om hem-selven ende sijne goedtheydt: ende in dese is de volmaecktheydt. Wel is waar dat Godt niet en wordt bemindt sonder loon, hoe wel hy bemint moet worden sonder op-sicht van loon; want de waerachtige liefde en kan niet ijdel zijn, nochtans+ en is sy niet ghelijck van eenen huerlinck. Maer en verstaet dit niet van de liefde die alleenelijck den mensch beweeght ende vermaect; maer van de liefde+ die hem brengh tot de wercken: want hem te verblijden van de goederen Godts, van sijne teghenwoordicheyt ende toe-sprekinge, en is geen teecken van eene waerachtighe liefde, maer den ijver om te onderhouden sijne gheboden ende raden zijn een seker+ teecken. Want gelijck Gregorius seght, vertooninge des wercks is de beproevinghe der liefden. Ende S. Ian seght: Kinderkens en laet ons niet liefhebben met de woorden noch metter tongen, maer metter+ wercken ende waerheydt. 'T welck Richardus seer fraey uytleght, seggende: Eene gevoelijcke beminninge (by welcke, soo wy te voren geseyt hebben, beteeckent wort de beminninge der sielen) beweeght dickwijls meer den genen die min bemint, ende die min+ volmaeckt is. Want een-iegelijc en bemint soo veel niet, als hy wel gevoelt, ende als hem dunckt dat hy in dien staet bemint; maer soo veel als hy in de deugt ende liefde gefondeert is, ende ghetrou gheacht wordt, om de gheboden tónderhouden. eene soete gheneghentheyt tot Godt is in sekere manieren vleeschelijck ende bedrieghelijck, ende staet somtijdts meer toe, de menschelijckheydt, dan de gratie, het hert, dan den gheest, de sinnelijckheydt, dan de redene. Wat verklaert de waerheyt anders, als sy seght: Die mijne geboden heeft ende onderhout , desen is't die my bemindt? Maer wy moeten hem beminnen uyt geheelder herten, uyt geheel de siele, uyt geheel den ghedachte, ende uyt alle onse krachten. Vyt geheelder+ herten seght Chrysostomus, dat is, en laet u herte niet genegen zijn meer tot de liefde van eenich dinck, dan tot Godt, noch en hebt gheen vermaeck+ meer in de ghedaente der werelt, dan in Godt, niet in eeren, niet in gout, etc. maer meynt dat ghy alle dese dinghen in Godt hebt, op dat ghy Godt boven al mooght beminnen. Ghy siet dat hy wilt, dat men

hem gheve gheheel het herte, ende gheheel de siele, in dien ghy dan iet bemint niet om hem, soo bemint ghy hem min ende onvolmaecktelijcker. Maer men moet door de volmaecktheydt alle ghenegentheydt der creaturen stellen op den Schepper selve. Dit sal gheschieden, in dien ghy de genegentheydt van de creature om Godts wille afleght, ghy sult seggen: Seght my in wat maniere? andtwoordt: Wat haet ghy? en is't niet het schadelijck, verdervelijc beletsel van meerder goedt? Dit is voor u de liefde van de creature, door welcke ghy iet trect van de liefde des Scheppers, aengesien ghy hem niet weerdichlijcker en kont beminnen, al beminde ghy hem uyt geheelder herten, siele ende krachten, hem die daer is alle u goedt, ende begrijp van goet, ende in dien ghy daeren boven weet dat alle goedt 't welck geschapen is oneyndelijck volmaeckter in Godt is, ende dat ghy dat mooght ghenieten: wat creature sal u dan konnen bedriegen, ende u herte deylen? Dit is het gene dat Thomas van Kempen seer wel seght: Wien alle+ dinghen een zijn, ende alle dinghen tot een treckt, ende alle dinghen in een siet, die kan standtvastich van herten ende vreedsaem in Godt blijven. In de hemelsche salicheyt sal Godt een in alle wesen; maer de eenicheyt in Godt die men in dit dal der tranen+ verkrijght, dat verkrijgen de volmaeckte in eeniger+ manieren, door dien sy trecken alle dingen tot Godt, ende sy worden van alle dinghen tot Godt getrocken, sy sien alle dinghen in hem, want sy aensien al dat geschapen is als seer kleyne straelkens van het eeuwich licht, ende gaen door de selve als met leeren tot Godt; sy hebben alle dingen in hem, alsoo dat sy waerachtelijck met S. Francisco mogen seggen:+ Mijnen Godt, Godt mijnder herten, ende mijnen al; ende daerom verliesen sy gheerne, ja sy verworpen van selfs alle rijckdommen, ende eere, fame, gunste, ouders, kinderen, vrienden, ende al dat men hebben kan, liever dan sy Godt souden mis-haghen; ja sy haten en verliesen boven al hun selven ende hunne siele, om die te vinden, soo geerne, gelijck een kint, dat sijn kinder-spel ende mossel-schelpen soude geven, om een rijck te verkrijghen. Ende alle Christenen moeten bereyt zijn liever te verliesen rijckdommen,

fame, leven, ende alle dingen, dan de gratie Godts, dat is, Godt boven alle dinghen beminnen: soo seer dat sy liever souden berooft worden van huysvrouwe, kinderen, rijckdommen, eeren, ja van het leven selve, gelijck alle de Martelaren, dan sy Godt souden vertoornen. Waer uyt verstaen wordt, dat een-ieghelijck de gheneghentheyt tot de geschapen dinghen moet matigen, ende de volmaeckte menschen oock de selve verloochenen: want een volmaeckt dienaer+ van Christus, ghelijck S. Hieronymus seght: en heeft niet dan Christus, oft in dien hy iet anders+ heeft dan Christus, soo en is hy niet vol-maeckt: tot welcke kennisse hem brengen de boecken van de ijdelheyt der wereldt. Want alsmen wel door-sien heeft d'ijdelheydt der menschelijcker dinghen, soo wordt de weerde ende liefde der selver minder, overmidts den onsaligen mensch daer door getrocken wordt tot eene sekere bedervenisse, bedroghen door sijne eygene liefde. Want eygen liefde, oft begheerlijckheyt+ na het seggen van S. Augustinus, is den wortel van alle quaet, maer de liefde Godts, is den wortel van alle goedt: maer alle creaturen, die wy begheeren, die begeeren wy om onse eygene liefde, zijnde door de selve gedreven. Van den welcken breeder gesproken is in't tweede boeck, alwaer verclaert is, dat men die moet verwinnen door haet sijns selfs, op dat de liefde Godts gestort soude worden in onse herten door den H. Gheest. Ende de begeerlijckheydt van de rijckdommen moet door armoede verwonnen worden; de begeerte van gemack des lichaems, van wel-lusten ende maeghschap, door verloocheninge der selver: van den eygen wille, van vrijheydt ende eere, oock door versakinghe der selver ende gehoorsaemheyt.+ Eene siele die dit verkregen sal hebben, die treckt door haer selven tot Godt, gelijck het vier op-waerts, als het forneys open is; gelijck vlot-hout dat onder het water neder-gedruckt heeft geweest, ende boven komt, als 't gewicht wech genomen is. Alsoo oock eene siele verlost van de liefde der creaturen, vlieght op-waerts, ende rust in Godt, gelijck den zeyl-steen in't Noorden, ende hanght hem aen, ende wordt eenen geest met hem, ende ten laetsten begeert al 't selve met hem: 't welck is eene volmaeckte vrient-

schap met Godt ende de volmaecktheyt selve. Dit heeft den Heere Iesvs opentlijck ghetuyght, segghende: Ick en bidde voor hun-lieden alleen niet,+ maer oock voor de gene, die door haer-lieder woort en my sullen ghelooven, op dat sy alle een moghen zijn, ghelijck ghy Vader in my, ende ick in u, op dat sy oock in ons moghen een zijn: ende op een ander seght hy: Wie is mijne moeder ende wie zijn mijne broeders? alle de ghene, die ghedaen sal hebben den wille mijns Vaders, die inden hemel is, desen is mijnen+ broeder, ende suster ende moeder. Siet hoe vasten t' samen-voeghinghe datter is tusschen de siele ende Godt: hoe groote ende oprechte vriendtschap. Maer ghy sult my vraghen wat verschil isser tusschen de rechtveerdige onder malckanderen: tusschen de vol-maeckte ende on-vol-maeckte, aengesien dat de onvolmaecte oock liever behooren alle dingen te verlaten dan Godt Ick antwoorde sulcken verschil+ alsser is tusschen Koningen ende de huys-mans tusschen den stercken ende den onstercken, op de selve maniere als déen sterre is verscheyden van d'andere in claerheyt, gelijc de saden, vande welcke eenich voortbrenght dertich-fout, d'andere sestich-fout, d' ander hondert fout vruchten; gelijc tusschen de koop-lieden,+ vande welcke den eenen wint twee, den anderen dry talenten, ende den anderen vijf. Ick segge den volmaecten doet alleen den wille Gods, gelijck van David geseyt wort: waer toe ons den Apostel Iacobus vermaent+ seggende: Op dat ghy volmaect ende geheel mooght wesen, nergens in gebrekende: eenen onvolmaeckten en doet by-naer niet anders ,dan dat bevolen wordt op straffinghe van de eeuwighe pijne. Den volmaeckten arbeydt om Godt met alle sijne+ krachten aen te hanghen, want hy gheeft sijn verstandt ghevanghen tot de ghediensticheydt van het gheloof, ende looft Godt in alle wercken: hy heeft hem over al teghen-woordich door sijne ghedachtenisse, hy hanght hem aen beminnende hem door den wille in alle creaturen, hy en spreect niet anders dan de woorden Godts, ende dat uyt sijne liefde: hy en bedient niet dan door de kracht die Godt aendient, die't hem al gheeft; hy eert Godt door alle dinghen, die hy siet, hoort, smaeckt ende gevoelt; hy arbeydt

alle menschen tot Godt te brengen, hy siet over al iet, dat Godt aen-gaet, dat hy soude mogen beminnen; ende aengesien dat hy weet te scheyden 'tgene dat kostelijck is, van 'tgene dat slecht ende verworpen is, soo bemint hy alsoo alle geschapen dinghen, dat hy door de selve komt in de machten des Heeren ende in den seer vierigen oven der liefden, tot den Heere die de weldaden aen alle creaturen om onsent wille heeft ghedaen, ende aen ons de selve heeft ontsteken als balsem ende caneel tot eenen reuck der soeticheyt.+ Dese volmaeckte onderhouden alle de geboden, want de gheboden zijn gheschickt om te weyren het gene dat der liefde contrarie is, ende met de welcke+ de liefde niet en kan staen. maer de raden worden gheschickt om te weyren de beletselen van de werckinge der liefde, die nochtans der liefde niet contrarie en zijn, ghelijck is het houwelijck, bekommeringhe van wereldtsche handelingen, ende andere diergelijcke. Waer uyt het blijckt dat dien een volmaeckt man ghenoemt wordt, die niet alleenlijck niet beschuldicht en is van een doot-sonde, maer die oock verre is, van het ghene dat ons tot de selve treckt, ende in de deughdt belet: oft, de volmaecktheyt is gelegen in het alder-beste gebruyck der deughden, ende in't weyren der beletselen, die tegen de liefde zijn, ende die weder-houden; daer na in de begeerte vande Goddelijcke liefde, welck is het eynde van de wet: Hierom seght den Heere: Ick ben Α ende Ω. het beghinsel ende eynde, ende seer wel Gregorius: De+ liefde is het beghinsel ende eynde van alle deught. Ende den Apostel: Het eynde des ghebodts is de+ liefde van een suyver herte ende goede conscientie, ende ongeveynst gheloove, dit is het fondament van+ alle goedt. Ia te ghelooven dat Godt is, verdrijft alle quaedt, ende plant in alle goedt. Seght my die daer ghelooft dat Godt is almachtich, alle dingen wetende, ende den alder-besten, sal hy hem geveynst houden, ende hopen dat hy sonder straffinge sal mogen bedriegen, ende sal hy hem verhooveerdigen? En weet hy niet, dat Godt de hooverdighe verworpt, ende vernedert alle de gene, die hun verheffen? ende in der eeuwicheydt verheft al die hun vernederen? Sal hy ghierich zijn tot wereltsche saken, die weet

dat hy Godt ende alle dingen in hem kan hebben? voorwaer hy is veel te gierich, dien Godt niet ghenoech en is. Sal hy onkuysch zijn, die by der handt sal hebben de fonteyne der blijdschap, ende den Godt van alle vertroostinge? Sal hy nijdich zijn, die weet dat het Gode gheschiedt, wat men sijnen naesten doet, die weet dat het Godts wille is, dat den selven dese goederen genieten? oft sal hy Godts raedt oordeelen voor onvoorsichtich oft quaet te wesen? Sal hy gulsich zijn, die de welluste van hier eenen oogenblick, in Godt kan eeuwich maken, in dien hy de gulsicheyt wilt versmaden? Maer op wien sal eenen grammoedigen mensch gram worden? op Godt? die gheseydt heeft: Die u raeckt, die raect den appel mijner ooghe? Hoe sal hy traech oft luy zijn, die bekent, hoe veel goedts hy verliest, ende hoe groote allenden hy verwerft? In dien 't geloove dit geeft,+ veel meer sal de liefde doen: uyt de liefde tot Godt, komt de liefde tot den naesten: ick segghe de riviere van den vrede, soeticheydt der herten, een soet woordt, ende wercken der bermherticheydt, meest de geestelijcke: want die sijnen naesten bemindt, overkomt met hem in alle goederen, ende verdrijft van hem, soo seer als hy kan, sonderlingen de quaden der sielen; het besorght 't goedt, ende en oordeelt niemanden vermetelijck, hy en spreeckt gheen achterklap van iemandt, ende hy helpt eenen-ieghelijcken met werck ende exempel.

Maer ghy sult vragen, oft een-ieghelijck tot volmaecktheydt+ kan komen? Ick antwoorde: Ia, in wat state hy oock gestelt is; hoe wel den eenen staet daer toe bequaemer is dan den anderen. Cassianus seght: Het is blijckelijck, dat niemant om de ongeleertheyt+ uyt-ghesloten en wort van de volmaecktheydt der herten, noch dat de plompheydt iemanden schadelijck is om te krijgen suyverheyt der herten: ja aen-gesien dat Godt spreect met de eenvoudige oft simpele, soo verheft hy dese by-naer altijdts tot meerdere heylicheyt, op dat alle vleesch in sijne tegenwoordicheydt niet en soude glorieren. In dien ghy niet en kondt bidden, contempleren oft beschouwen, dick-wijls bichten ende ten H. Sacramente gaen, oft naer-volgen de heylige strengicheyt; soo

zijt verduldich ende oodtmoedich, bemindt Godt ende uwen naesten metter wercken ende waerheydt, looft sijnen wille in alle dinghen; ende ghy sult verkrijghen eene kostelijcke peerle, schat, wijsheydt, ende oprechte volmaecktheydt.

Practijcke om Volmaectheydt te vervverven.

+IN dien ghy begheert te hebben trappen tot de volmaecktheydt; siet hier zijnse. Den eersten is, na dat ghy ghesuyvert zijt van den swaerste sonden, te schouwen oock neerstelijcken de minste, ende u te oeffenen in manierlijckheydt. Den tweeden, versmaden tijdelijcke dinghen, ende ten minsten met een begheerte die te verloochenen. Den derden, uwe passien, meest de eer-ghiericheydt te bedwinghen. Den vierden, bedwinghen de tonghe, ende die meest van achter-klap ende ijdelheydt weder-houden. Den vijfden, niet eene menichvuldighe vernieuwinghe soecken suyverheydt der herten ende ghepeysen, ende door eenen ijver van voorderinghe sy-selven daghelijcks tot voorderende saken strecken, ende vol maken sijne wercken ende ghepeysen. Want den wech der rechtveerdigher wast als een blindende licht tot den vol maeckten dach. Den sesten, verduldicheydt houden in tegenspoedt, ende houden voor blijschap, als wy ghevallen zijn in verscheyden bekoringhen; want de verduldicheydt heeft een vol-maeckt werck. Veel zijnder neerstich in't onder-houden van de reghelen, sy zijn stille ende gherust: maer in dien ghy de berghen raeckt, sy sullen roocken. Den sevensten, dick-wijls oeffenen d' inwendighe deughden, sonderlinghe die seker zijn, als van een suyver voor-nemen, van liefde, van ijver, ende van de teghenwoordicheyt Godts. Den achtsten, eenen wille met Godt hebben, nerghens af klaghen, maer houden onder soo veel veranderinghen der dinghen al ghelijckformicheydt ende ruste der herten.

Eenen korten reghel van den salighen P. Ignatius, om volmaecktheydt te vervverven.

+DEn eersten, ghy en mooght noyt iemandt tegen spreken, 't zy met reden oft sonder, noch tegen den oversten, noch den ghenen die minder oft die uwes ghelijck is: maer moet altijdts aen-nemen, dat van andere goet

ghehouden wordt, u selven niet ontschuldighen noch teghen spreken, al hadt ghy uwe redenen.

Den 2. Ghy moet eene blinde ghehoorsaemheyt bewijsen+ in d'alder-minste ende kleyne saken aen uwe overste, aen die minder ende uwes ghelijck zijn, peysende dat ghy dit belooft hebt.

Den 3. En aen siet noyt de ghebreken van andere,+ maer zijt altijdts bereydt om die te ontschuldigen, ende ter contrarien om u selven te beschuldigen. Ia wenscht van eenen ieghelijcken bekent te worden, soo van binnen als van buyten.

Den 4. En spreeckt oft antwoordt, oft mediteert, oft+ wandelt, oft doet noyt iet het en zy ghy eersten peyst oft Gode behaeght, oft het is tot stichtinghe van uwen naesten.

Den 5. Houdt over al vrijheydt des gheests oock met+ alle persoonen, ende en aen-siet niemandt; maer houdt altijdts dese vrijheydt, soo dat ghy oock contrarie hunnen wille doen mooght, ende en verliest die om gheen beletsel.

Den 6. En zijt met eenen ieghelijcken niet ghemeyn+ oft vriendelijck, maer vraeght raedt aen den gheest, tot wien hy u meer beweeght ende drijft. In-siet nochtans neerstelijcken, hoedanich ende welcke de beweginghen zijn, die u daer toe souden beweghen.

Den 7. Oeffent u gheduerichlijcken, dadelijcken ende+ inwendichlijcken in Godtvruchtighe oeffeningen, ende begeert sot gheacht te worden voor de menschen op dat ghy voor wijs van Godt mooght ghehouden worden, om hem te winnen.

Den 8. 't ghene dat nu gheseydt is sal u werck zijn.+ Over-loopt dan dese dinghen des morghens ende oock des avondts als ghy slapen gaet.

Beschrijvinghe van eenen gheestelijcken man.

EEn gheestelijck man schickt den mensche inwendichlijcken. Hy verciert dien van buyten. Hy bedwinght hem van vuyle dinghen. Hy bemindt oprechte ende profijtelijcke redenen. Hy en wordt niet kinderlijcken uytghestort tot lachen. Luyde sprekende en roept hy niet. Hy gaet ghemaniert. Hy en onder-soeckt niet curieuselijcken de daden van andere. Hy aenveerdt met een

vrolijck ghelaet de vermaninghen. Hy vergeeft lichtelijck de dolinghe van andere. Hy en wordt door prijsen niet verheven. Hy en wordt niet neder gheworpen door achter-klap. Hy antwoort lichtelijck ende saechtmoedelijck den ghenen die hem vraeght. Hy wijckt lichtelijck aen den ghenen die teghen strijdt. Hy hoort andere verduldichlijck. Hy arbeydt sijnen broeder in alle saken te stichten. Hy spreeckt selden ende statelijck. Hy is spaerlijck ende sober in spijse ende dranck. Hy is gheschickt in gelaet ende woorden. Hy is een kindt der waerheydt. Hy heeft sijn ooghen neder gheslaghen ende eenvoudich. Hy is oprecht van suyverheydt. Hy is uyt-nemende in ootmoedicheydt. Hy is gereedsaem door ghehoorsaemheydt. Hy is ghewapent met verduldicheydt. Hy is stantvastich in't gheloove. Hy is gheduerich in't Ghebedt. Hy is neerstich in't werck. Hy is strenghe in't vasten. Hy is stichtich in manieren. Hy is aenghenaem in handelinghe. Hy is ghespraecksaem in woorden. Hy is milt in't gheven. Hy is sijn vrienden getrouw. Hy is sijn vijanden goedertieren. Hy is aen Godt over-ghegheven. Hy is voor sy-selven doodt. Hy is voor de werelt ghecruyst. Hy is't eenen-iegelijcken al, om dat hyse allegader soude winnen.


Vorige Volgende