Logo DBNL
Den wech des eeuwich levens (1622)

Den wech des eeuwich levens

(1622)–Antonius Sucquet–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Het IV. Capittel.
Van een vierighe begheerte te verwecken tot sijnen voort-ganck, ende tot het ghebedt, door seven bemerckingen, oft verweckselen: waer af d'eerste is het aenmercken van ons eynde, ende van de teghen-woordicheydt Godts.

GElijckerwijs dat den honger niet alleen een alder-beste sausse van de spijsen is, maer oock mede grootelijcks dient om het lichaem te voeden ende t' onderhouden, alsoo desgehlijcken worden de geestelijcke oeffeninghen seer vervoordert door eene vierige begheerte,+ maer boven al het gebedt; ende soo wanneer sy het gebedt voorgaet, soo geeft sy aen haer eenen goeden gheur, ende smaeck, ende maect dat het der siele profijtelijc zy. Dit hadde ontwijfelijck Isaias,+ doen hy seyde: Mijne siele heeft u begeert des nachts, maer oock in mijnen gheest in mijn binnenste, sal ick des morghens tot u waten. Dus weyrt van u alle traecheyt in de oeffeningen der deuchden: doet voor+

het ghebedt door begheerte uwen mondt open, ende den Heer sal dien vervullen, ende sal gheven de begheerten uwes herten.

+Om dese begeert te verwecken, soo sult ghy als't u goet duncken sal, eenige vande seven na volgende bemerckingen gebruycken, ende alsoo dicwijls, als ghy u selven gevoelt te verslappen in d'oeffeningen der Godtvruchticheyt, sult ghy hier af eene nemen waer mede ghy u-selven wacker ende dapper sout mogen+ maken in den dienst van Godt almachtich. Want+ vermaledijt is den mensch, die het werc des Heeren doet onachtsaemlijck: ende eenen blijden gever bemint Godt, noch hy en begeert niet datmen hem diene uyt droefheyt, oft uyt noot, maer vrijwillichlijc.

+Ten eersten, soo stelt u selven voor ooghen het eynde waer toe dat ghy gheschapen zijt, ende boven al de Godlijcke tegenwoordicheyt, welcke voorstellinge de beste is om het gebedt volkomelijc te doen. Waer af in 't breede gesproken is hier boven in het 1. Cap. ende naderhant noch breeder gesproken sal worden.

+Ten tweeden, overdenct rijpelijck dat dit werck, by exempel, u ghebedt, het laetste sal wesen, dat ghy doen sult, ende de laetste occasie sal zijn om Godt almachtich eene oodtmoedige requeste te offeren voor uwe eeuwighe salicheydt.

+Ten derden, siet, hoe veel quaden dat u van alle kanten omringelen, van de welcke ghy niet en sult konnen verlost worden, 't en zy sake dat ghy uwe toe-vlucht neemt tot de deughdt, ende het ghebedt.

+Ten vierden, aensiet de viericheyt der Heylighen ende verweckt hier door uwe slappicheydt.

+Ten vijfden, laet u voorstaen dat ghy uwe moeder de H. Kercke nu van alle kanten bevochten, hoort segghen, dat ghy kloeckelijck voordts soudt willen gaen in de deught, ende dat ghy haer met uwe ghebeden te hulpe soudt willen komen; ja dat meer is, overleght hoe dat Christus onsen Salich-maker, die t' onser liefde in 't hooch-weerdich H. Sacrament hem geweerdight heeft met ons te blijven, sy-selven onderworpt ontallijcker injurien, die hem de goddeloose dagelijcks aendoen, die ghy door een heylich ende Godt vruchtich leven, ende door het ghebedt meesten-deel soudt konnen beletten.

Ten sesten, ghy en sult niet min verweckt worden+ voor de groote begheerte van de sielkens in 't vaghe-vier, die uwe hulpe versoecken: och hoe Godtvruchtichlijck ende profijtichlijck souden sy eene ure overbrenghen, waer 't sake dat de selve haerlieden ghegheven wierdt?

Ten sevensten, laet u voor-staen dat ghy aenschout+ de menichte der sielen, die verloren gaen, ende arbeydt om de selve te helpen door uwe ghebeden ende andersins.

Ghebedt besluytende de voor-seyde verweckselen.

MIjn vleesch ende mijn herte zijn verdwenen, o Heere, mijnen+ Godt; verre van mijne salicheydt zijn de woorden+ van mijne mis-daden. O Heere, wanneer sult ghy't aensien, ende+ weder-om stellen mijne siel van de quaedt-willicheyt mijnde vijanden, ende van de leeuwen mijne eenige? Siet mijne krachten hebben my verlaten, ick bidde u weest gedachtich wat mijn leven is, siet eenen wint is mijn leven, ende moghelijck is dit de+ laetste ure, o Vader der bermherticheydt, in de welcke ick in tijt van ghenade u mach aen-spreken, ende iet doen t'uwer eeren. Sy zijn vermenichvuldight boven de hayren mijns hoofdts, die+ my quellen, ende die my haten sonder oorsake. Vreese ende bevinghen zijn op my gekomen, ende de duysternissen hebben my overdeckt, het en lust my niet te lesen, ick en hebber gheen vermaeck in; ick en vinde mijne gewoonelijcke meditatie niet. Eylaes! waer is de dronckenschap des gheests? waer is de gherustheydt ende blijdschap des herten, den vrede in den H. Gheest. Mijne ooghen+ zijn ghekrenckt, op-waerts siende naer de hooghden; wanneer sal ick verschijnen voor u aen-schijn, in den raet der recht-veerdicht,+ ende vergaderinghe uwer Heylighen, die in de liefde zijn brandende? In wat maniere sal ick mijne Moeder de H. Kercke, die hulpe van my versoeckt, behulpsaem konnen wesen? hoe sal+ ick vertroosten de sielkens, die in 't vaghe-vier zijn, die met u ghetrout zijn? VVie sal my verleenen, dat ick van de bedervenisse sal mogen beletten soo veel sielen; die met u dier-baer bloet

ghekocht zijn, over de welcke de helle haren mont open-gedaen hadde? Ick bidde u Heere, dat ick u mach op-draghen eenen reuck-offer, die aen u Goddelijck aenschijn weerdich zy, ende dat ick mijn eygen leven mach beteren. Verhoort my haestelijck, mijne kracht begheeft my, ende uwe bermherticheydt in goedertieren. Aen-siet my naer de menichvuldicheyt uwer ontfermherticheden, noch en keert u aenschijn niet af van uwen dienaer,+ merckt op mijne siele, ende verlostse; om mijne vijanden verlost my, ghy weet mijn verwijt, ende mijne beschaemtheyt, ende mijne versmaedtheydt, in u aen-schouwen zijn sy al die my lijden aen-doen. Is 't dat ghy u gheweerdicht uwe oogen op+ my te salen: ghelijck wasch versmelt in de tegen-woordicheyt des viers, soo sullen vergaen alle de sondaers, ende mijne vijanden van u aenschijn, ende ick sal u, o Godt mijnen Koninck verheffen, ende uwen naem sal ick ghebenedijden in der eeuwicheydt, ende in der eeuwicheydt der eeuwicheden, Amen.

Meditatie van de slappicheydt ende traecheydt.

Het ghevvoonelijck bereydende Ghebedt.

 

DE voor-stellinghe der plaetse. Siet boven u, gelijck oft den hemel open ware, ende al-daer de heylighen haer verheugen, om eenen arbeydt die eenen oogenblick gheduert heeft; ende onder u de verdoemde, huylende over de ghenoechten die oock eenen seer korten tijdt gheduert hebben.

Het Ghebedt, als boven.

Het 1. point. Bemerckt ten eersten de schade van de+ traecheydt; want veel quaedts heeft de ledicheydt gheleert. Ende sy brenght boven al, den mensch in+ perijckel van groot en de sware sonden; want sy onder-worpt den mensch alderley bekoringhen, sy brenght voordts droefheydt ende armoede, door dien datmen veronachtsaemt te saeyen ende te wercken, als den tijdt sulcks vereyschte. Ten tweeden, het is gelijck een motte van de deughden ende verdiensten, ghemerckt dat alle dinghen hier door slappelijck ende on-volmaecktelijck voordt-gaen (want den mensch wort gelijck eenen siecken tot alle din-

ghen traech) sy verdort de gheestelijcke vertroostinghen, sy vervult ons met ijdele begeerten ende vermoeden: ten laetsten, vermaledijdt is den mensch+ die het werck Godts onachtsamelijck doet: ende den Heere begint haer-lieden uyt te braken uyt sijnen+ mont; ende de ponden die hy ghegeven hadde,+ ontneemt hy den onachtsamen, ende gheeft die aen den neerstighen, die ponden hebben. Ten derden, de traecheydt brenght de mensch op 't perijckel van eenen swaren val. Want ghelijck Cassianus seer+ wel seght: Men moet hem niet laten voor-staen, dat het eenen subiten ende on-voorsienelijcken val is, als-men iemandt siet vallen; maer dat in hem de sonden allenghskens vermenichvuldigende, tot desen jammerlijcken val hem gebrocht hebben. Ten vierden, d'alder-swaerste is, datter groot perijckel is, van niemermeer van de traecheydt ende luyichheydt op te staen. Want die in sonden leeft, en heeft+ het betrouwen noch niet verloren: maer die naer sijne bekeeringe verflaut is, heeft oock de hope van sijne bekeeringhe benomen. De redene hier af is, want uyt de traecheydt spruyt eene quade gewoonte: ende ghelijck den H. Augustinus seght, als-men+ der gewoonte niet en weder-staet, soo volght daer den noodt. Bemerckt hier-en-boven de vreuchden ende blijdschappen van de vierighe menschen, ende daer-en-teghen de moeyelijckheydt ende quellingen van de slappe ende onachtsame: want sy zijn ghedwonghen te draghen den last van den daghe, ende+ van de hitte, ende sy en worden nochtans niet deelachtich van eenighe bestandighe vertroostinghen, overmidts dat sy gheduerichlijck ghepraemt worden in hun ghemoet, ende om dat sy ghestelt zijnde tusschen de blijdschappen van Godt ende van de wereldt, gheen van beyden en konnen ghenieten, ende over-sulcks ghedreven worden door on-verdraghelijcke begeerten; soo dat den H. Bernardus+ wel derret uyt-spreken: En dunckt u niet dat het leven van dese traghe menschen, seer wel vergheleken mach worden by de hel, aen-ghesien dat ter wijlen het verstandt ende de begheerten teghen malckanderen strijden, sy ghedwonghen worden mannelijcke wercken te vol-brenghen, daer sy

nochtans met gheen mannelijcke spijse onder-houden en worden?

+Het 2. point. Bemerckt ten eersten dese woorden: Allen boom die geen goede vrucht voorts en brenght, sal uyt-ghehouden worden. Ten tweeden, den arbeydt, penitentien, ghebeden, onder-houden des+ wets ons Salich-makers, die hy om uwent wille gedaen heeft, gheensins tot de selve verbonden zijnde. Ten derden, den arbeydt die de Heyligen, Apostelen, Martelaren, om tot hare salicheyt te gheraken, aen-ghenomen hebben: dit te over-peysen wort ons voor eene uyt-nemende middel aen-ghepresen+ van Cassianus, dus stelt mede de hant aen't werck. Bemerckt ten vierden de viericheyt der ghener die hun tot het kloosterlijck leven begheven: aenschout met hoedanighe heerlijckheyt de maeghden de wereldt af-legghen. Ten vijfden, hoe kloeckelijck dat alle gheschapen dinghen arbeyden. Ten sesten, hoe neerstich dat de menschen, die de werelt toe-gedaen zijn, staen naer eere ende rijckdommen. Ten sevensten, de kortheydt van ons leven, ende dat moghelijck heden sal komen dien nacht, in den welcken wy niet+ en sullen konnen wercken. Ten achtsten, dat Godt eenen blijven ghever bemint. Ten negensten, overleght uwe uytersten, ende dat den tijdt voor-by passeert,+ die niet weder-om te bekomen en is: Daer om beminde, seght den salighen Ephrem, en laet ons hier niet onachtsaem wesen, op dat wy in der eeuwicheydt gheene penitentie en behoeven te doen.

+Het 3. point. Over-leght hoe dat de H. Schrifture de ledicheydt straft. Die de ledicheydt volght is d'alder-sotste: ende hier om is 't dat dit oock de boosheydt van Sodoma ghenoemt wordt: ende op een ander plaetse: Alle traghe sal altijdt wesen in armoede. Ten tweeden, bemerct dat den mensche gheboren is tot den arbeydt, ghelijck den voghel om te+ vlieghen, ende dat eenen-ieghelijck loon sal ontfanghen+ naer sijnen arbeydt. Ten derden, bemerckt+ watter in dese wereldt gevonden wordt, dat schoon+ is oft profijtich, oft oock behaghelijck, 't zy in kost+ oft kleederen, het welck sonder arbeyt, oft van ons, oft van de beesten ghekreghen kan worden: ja dat meer is, het werct al, hemel, aerde, ende Godt selve.

Mijnen Vader werckt tot nu toe, ende ick wercke,+ seght den Heere, ende soudt ghy derren traech ende ledich wesen? Ten vierden, aen-merct dat alle staende wateren, ende andere dinghen, die niet gheroert en worden, verrotten; dat het ijser bot wordt, ja verroest, ende wordt profijtelijck, ende ghelijck den H. Ambrosius seght: De ledicheydt tenteert al-sulcken mensch, die oock door veel andere strijden niet en+ is over-wonnen. Ten vijfden, aen-siet hoe dat de traghe ende flauwe menschen, haer selven in groot perijckel stellen, om alle haer verdiensten te verliesen, als oock van te vallen in groote sonden, ende van niemermeer uyt de traecheydt op te staen, ghelijck boven gheseydt is; want sy haer-lieden laten voorstaen, dat sy heylich zijn: voordts mede, om dat de ghene die in ledicheydt haer leven over-brenghen,+ alderley bekoringhen onder-worpen zijn. Hierom seght den H. Mattheus: Als de menschen sliepen soo+ is het on-kruydt op ghesaeyt in't midden der terwen: d'Israeliten zijn tot d'afgoderije ghebrocht+ gheweest door ledicheydt: Samson is verwonnen geweest, David ende Salomon zijn gevallen. Ten sesten, bemerckt dat den Heere aen de werck-lieden+ den loon geeft, niet aen die ledich zijn; ende dat soo wie ghesparichlijck saeydt, oock gesparichlijck sal maeyen. Ten sevensten, bemerckt den oneyndelijcken prijs van de gheestelijcke neersticheydt, ende schaemt u dat de wereldtsche menschen om een pennincxken by een te schrapen, soo neerstich zijn, ende ghy hier-en-teghen soo traech ende onachtsaem zijt om tot de eeuwicheydt te gheraeken.

Pracktijcke om de slappicheydt ende traechheydt af te legghen.

OVer-leght de teeckenen van de traecheyt ende slappichheyt+ in het binnenste uwer herten. Ten eersten, eenen schroom hebben van sware dingen; kleynmoedich ende verworpen van herten wesen in sware saken, wanhopen van tot ons goet eynde ge geraken, ende hier om de ledichheyt soecken, ende den tijdt verquisten. Ten tweeden, geenen smaeck nemen in't gene dat Goddelijck is, maer hier in lichtelijck vermoeyt worden; slappelijck hem begheven

tot het ghebruycken van de Heylige Sacramenten, ende gheensins sijn beste doen, om viericheyt te verkrijghen: traeghlijck ende sonder aendachticheyt bidden: sijne ooghen ten tijden van het ghebedt, her-waerts ende derwaerts keeren, spouwen, letten op de gebreken van andere, met de selve de sijne decken: gheveynsdelijck sijne biechte spreken, het woordt Godts niet gheerne hooren, slappelijck ende om haest ghedaen te hebben, sijne consciencie ondersoecken, met groote moeyelijcheyt sy selven vereenighen met Godt. Ten derden, gheenen ijver ghevoelen, soecken de gemeynschap der menschen, om het verdriet dat men ghevoelt te verminderen: te seer op eenen anderen letten, oordeelen, ende qualijck van haer-lieden spreken. Ten vierden, sy selven uyt storten tot het ghemack sijns lichaems, over-dencken de ghenoechten der wereltsche menschen, daer na verlangen, niet letten op de goede inspraken, die ons gegeven worden, om ons tot een stranger leven te begeven, al omme soecken eenighen menschelijcken troost, ghe-eert willen wesen, ende nae eere te trachten. Ten vijfden, onachtsaem wesen in 't gene dat ons gheboden oft gheraden wort, de omstanden ende cerimonien lichtelijck achter-laten, ongestadich wesen, de kloosterlijcke wetten qualijck konnen volbrenghen, traeghlijck onderdanich wesen, qualijck te vreden zijn op andere die beter zijn als wy, hem laten voorstaen dan men elders beter soude voort-gaen. Ten sesten, eene luy-roepende stemme, eene straffe, onnoodige ende overvloedighe sprake. Dit is meestendeel getrocken uyt den H. Bernardus serm. 6. de Ascens Cassianus l. 10. cap. 2.3.4. item, l. 12. c. 26.27. Seraphinus Firmanus seght aldus: Den slappen mensch seght: 1. Men leeft nu niet ghelijck eertijdts de Heylighen deden, ende hy worpt eenighe ijdele, oft argh-listighe woorden op, die vol spots zijn, oock nieuws-ghierighe ende ledighe woorden: hy gaet gherustelijck dagelijck achterwaerts, hy ontschuldight sijne louwicheydt, ende noemtse discretie, ende ten laetsten, hy noemt de hooveerdije, rijpicheydt.

+Ten tweeden, het is seer profijtich van kleyne saken te beghinnen, die standtvastelijck te vervolghen, ende niet veel dinghen t'samen te aen-veerden: want alsoo wast onsen moet, ende wordt ghereedt ghemaeckt tot sware ende ghewichtighe saken.

Ten derden, sy selven een wet stellen, oft belofte+ doen met eenighe boete te betalen, als-men de selve oft sijn voor-nemen sal over treden, oft op eenighe andere maniere. Want naer de ghetuyghenisse van den H. Augustinus, is dit den alder-besten noodt, die ons tot iet dat beter is dwinght. Maer hier staet gade te slaen, dat men dit niet en moet aen-veerden, sonder hem met Godt door het ghebedt beraden te hebben, aen-ghesien datter by-na gheene gheestelijcke sieckte ghevonden en wordt, die swaerder is om te ghenesen, als dese. Ghy sult hier af in verscheyden plaetsen, noch veel andere practijcken vinden.

Schiet-Ghebedekens.

MIjne siel heeft dorst ghehadt tot Godt de levende fonteyne.+

Hoe langhe suldy wesen swaer van herten, waer toe bemindy+ ijdelheydt, ende soeckt leughenen.

En verworpt my niet in den tijdt des ouderdoms, als mijn+ kracht sal vergaen zijn, soo en verlaet my niet.

Ick heb ghearbeydt in mijn suchtinghe, ick sal alle nachten+ mijn bedde wasschen, met mijn tranen sal ick mijn rustplaetse beghieten.

Daer en is gheen gesontheydt in mijn vleesch van d'aensicht+ uwer gramschap, daer en is gheenen vrede in mijnen beenderen van d'aensicht mijnder sonden.

Ick ben katijvich gheworden, ende ghekromt tot den eynde+ toe, alle den dach ginck ick droeffelijck henen.


Vorige Volgende