Den wech des eeuwich levens
(1622)–Antonius Sucquet–
Het III. Capittel.
| |
[pagina 42]
| |
scheyden verweckinghen ghegheven heeft, die oock van jonghs af beghinnen uyt te schijnen, ende eenen-ieghelijcken schicken tot eene sekere maniere van leven, gelijckerwijs eenen voorsichtigen vader des huysghesins sijne kinders plach te doen; ende ghemerckt wy niet geschapen en zijn, om ons leven in ledicheydt te verslijten, maer om t' arbeyden, soo moeten wy rijpelijck ende in tijts hier af met ons-selven beraden: soo heeft den Heere Adam, naer dat hy gheschapen was, ghestelt in het paradijs, om dat hy 't selve bouwen ende bewaeren soude. Want het is voorseker datter on-tallijcke menschen hierom alleenGa naar margenoot+ qualijck leven, ende oock eeuwelijcken qualijck varen, om dies wille, dat sy haer niet en begheven tot dien staet des levens, daer sy van Godt almachtich toe geroepen worden, oft wel alsulcken verkiesen, daer sy meer door hare quade lusten, dan door eenich verstandich beraet, toe-gheport ende ghedreven worden. Maer is 't saecke dat iemandt nu tot eenen staet des levens ghekomen is, desen moet syselven door dit beraedt daer in verstercken, ende niet gheduerichlijck hem van alle kanten laten her-waerts ende der-waerts drijven; maer hem in den selven vol-maecken. Want het en is gheene kleyne bekoringhe, eens anders leven grootelijcks te verheffen, ende het sijne te beklaghen; ende alsoo nimmermeer gherust te wesen. Want daer gheenen staet, oft maniere van leven ghevonden en wordt, in de welcke de vol-maecktheydt, die in de liefde ghegrondt is, niet en kan bekomen worden. Ende al hoe wel dat iemandt in sijne eerste verkiesinghe ghefailleert heeft, in dien dese niet en kan verandert worden, soo moet hy sy selven in dien verstercken, ende een toe-vlucht nemen tot den Vader der bermherticheydt, op dat de laetste dwalinghe niet ergher en worde, dan de eerste. De siele. Siet, o Heere door uwe onmetelijcke goedtheydt, hebt ghy my geschapen; maer ick wete, dat het my nutter ware, niet gheboren te zijn, dan niet te weten den wech door den welcken ick als eenenGa naar margenoot+ Pelgrim (int t' woest-landt onbewandelt, ende sonder water, ghestelt zijnde) mach gheraken tot u, die mijn eynde ende alle mijn gheluck zijt. O, waer- | |
[pagina 43]
| |
achtich licht, die alle menschen verlicht! o wech, waerheydt, ende leven, alwaer moet ick reysen omGa naar margenoot+ tot u te komen, die mijnen herder zijt? Leydt my, oGa naar margenoot+ Heere, want ick blindt ben, ende een kleyn kindt, niet wetende mijnen uyt-ganck, oft in-ganck: daer zijn veel-der-ley weghen, ende veel manieren van leven: is't sake dat ick desen verkiese, die my goedt schijnt, die sal my moghelijck tot een quaedt eynde brenghen: is't dat ick eenen anderen kiese, ick vreeseGa naar margenoot+ 't selve. Want daer is eenen wech, die den mensch schijnt recht te zijn, ende sijn uyterste leydt ter doot. Wien is den wech des mensches kenbaer? Wie kan desen door-kennen? Ende alle onse voorsienicheden zijn onseker; maer als u, de weghen des mensches genoegen, soo sult ghy sijne vijanden oock tot vredeGa naar margenoot+ bekeeren. Hier om bid ick u oodtmoedelijck, o Heere door het binnenste uwer ontfermherticheden, dat ghy my wilt thoonen den wech, dien ick moet bewandelen in dese woeste wildernisse. Want dry dinghen zijn my swaer, seght uwen Wijsen-man, ende het vierde en ken ick met allen niet; den wech des arendts in den hemel, den wech eener slange op den steen, eens schips wech in het midden der zee, ende eens mans wech in sijn jonckheydt. Christus. Op u is gheteeckent het licht van mijn aensicht. Siet dan wel toe, dat ghy niemant andersGa naar margenoot+ te rade en gaet dan my, die d'eeuwighe wijsheydt ende altijdt ghereedt ben: over-leght wel, eer ghy iet beghint: Siet dat ghy u niet en verhaest, kiest eenen staet van leven ter gheleghender tijdt, ende niet om dat u wordt ghepresenteert, by exempel eene huys-vrouwe te trouwen, oft eenighe prebende, eere, sekere mede-ghesellen oft ghemack; wantGa naar margenoot+ voor-seker daer en is niet, daermen soo neerstichlijck op moet letten, als op het verkiesen van eenen staet, aen den welcken dick-wijls uwe eeuwighe salicheydt, oft wel uwe eeuwighe bedervenisse is hanghende. De siele. De verscheydenheyt der staten treckt my nu herwaerts, nu derwaerts, soo dat ick niet en weet, waer ick my keeren, oft wat ick verkiesen sal. Verlicht my, ghy, die daer zijt het waerachtich licht, ende leydt my op den rechten wech, den wechGa naar margenoot+ | |
[pagina 44]
| |
van uwe gheboden, want mijne begheerte is die te onder-houden. Christus. Aen-ghesien ghy mijnen raedt wilt volghen, soo wacht u, tot dat ghy met my beraden hebt van uwe sinnen te verbinden aen eenen sekeren staet, maer houdt u veerdich om u tot alsulcken te begeven, dien alder-meest tot uwer siele salicheyt na mijn aen-wijsen dienen sal: want ghelijckerwijs den siecken, sijne gesontheyt t'eenemael stelt in handen van eenen hervaren Medecijn, ende nieuwersGa naar margenoot+ anders voor besorght en is, dan tot eene oprecht gesontheyt te gheraken, oock ghereedt wesende, dat den medecijn-meester branden ende kerve, is't sake, dat hy sulcks goet vint, om sijn leven te behouden; desgelijcken moet ghy oock doen, om 't eeuwich leven te behouden. Voorts ghelijck eenen reysenden man, die den wech on-bekent is, ende weet dat hy vol perijckelen is, soeckt eenen leydts-man ende laet hem leyden: doet ghy oock alsoo, ende komt volght my na. De siele. Och oft ick wiste, o soeten Iesu, al-waer dat ick moet gaen? Ga naar margenoot+Christus. Bidt my hier daghelijcks om, ende seght met den H. Paulus. Heere wat belieft u dat ick doe? De siele. Wat betreft u dat ick doe, o mijnen Godt, wat wech belieft u, dat ick kiese, wat ampt oft officie dat ick bediene? mijn herte is gereet, o Heere, mijn herte is ghereedt, aen-siet my, ende weestGa naar margenoot+ mijns ghenadich. Den Enghel. En houdt niet op van te roepen tot den Heere, waeckt, 's morghens vroegh tot hem, op dat hy u ghebenedijde, ende u seynde sijnen Engel, die u leyde, ghelijck 't ghebeurt is, den kinderen van Israel, Tobias ende Iacob. Ende stelt u gheloof teGa naar margenoot+ werck, want na 't selve sal u gheschieden. Is dat ghy uwen dienaer, oft sone gheeft te kennen, wat uwe beliefte is: hoe veel te meer sal uwen Heere ende Godt dit doen, die altijdt ghereedt staet, ende klopt, voor de deure uwes herten, om u goeden raet te gheven, om u te leyden, jae selve, om u op sijne schouders te draghen, waer het noodich. Ga naar margenoot+Christus. Stelt u voor ooghen het eynde, waer toe dat ick u geschapen heb, ende overleght, oft u desen, oft dien staet, tot het selve eynde bequaemelijck soude | |
[pagina 45]
| |
konnen brenghen: want dit moet ghy voor-seker weten dat eenen-ieghelijcken een-der-ley maniere van leven niet bequaem en is: waer om soude ick anders soo veel-der-ley manieren van leven inghestelt hebben, dan om dat ick begeerde, dat mijne schepsels door verscheyden weghen, tot my souden komen, ende om dat ick eenen-ieghelijck wilde roepen ende trecken, door alsulcke middelen, die ick kende een-ieder bequaem te wesen: dus neemt u eynde eerst sonderlingh voor oogen, ende kiest daer na middelen, die u tot het selve souden mogen brenghen. Want het niet wijselijck ghedaen en is, de middelen te kiesen voor het eynde; den wech eermen weet, waer men wil reysen; de medecijnen gebruycken, voor dat men weet met wat sieckte men bevanghen is. Ende wie salder doch soo dwaes, ende onbedacht ghevonden worden, die om in de stadt te komen, sal kiesen eenen wech die moeyelijck, sorgelijck ende vol roovers ende moordenaers is, als hy eenen anderen kan vinden die sekerder is? Den mensch. Niemant o Heere, maer men vindter, die den enen oft den anderen kiesen, gelijck sy segghen, omdat sy-lieden gheenen anderen en konnen verkiesen, oft wel gheenen anderen en weten. Christus. Ende op wat manier laten sy haer voorstaen, den selven die sy verkosen hebben, te doorreysen; is't niet door mijne hulpe ende gratie? Ende wat isser betamelijcker, dat ick mijne hulpe ende by-standt gheve, den ghenen die mijnen wille oft goede inspraken versmaedt, oft die de selve volght? Ick ben machtich de selve mildelijck te gheven in alle manieren van leven, ende doe het selve om dies wille, dat sy my ghehoor gheven. Dus moet ghy voor al gade slaen, wat ick van u versoecke, in wat maniere ende ampt, dat ghy u leven sult verslijten, ende wachte u wel, als u dit kennelijck sal wesen, het selve te : want ick men uwen Heere, uwen Vader, ick ben den Koninck der Koninghen, ende Heere der heyr-krachten, wie heeft my weder-staen, ende vrede ghehadt. Dus gaet u-selven te rade, desghelijcken Godt-vruchtighe ende wijse mannen, die u hier in goeden raedt konnen gheven: Noch en handelt met den goddeloosen niet van Goddelijcke | |
[pagina 46]
| |
Ga naar margenoot+saken, noch met den onrechtveerdighen van rechtveerdicheydt, met den blinden van de coleuren, met de wereltsche menschen van hemelsche dinghen; maer gaet te rade den wijsen ende Godtvruchtigen: Altijdt ghelijck boven gheseydt is, voor oogen hebben u eynde, ende oft ghy ten op-sichte dit alleen, ende van uwer siele salicheydt desen raedt aenveerdt. Want is't sake, dat ghy u hier door alleen ghevoelt beweeght te worden, (aen-ghesien datterGa naar margenoot+niemandt machtich en is, ghelijck mijnen Apostel ghetuyght, te segghen Heere Iesu, dan door den H. Gheest) soo mooght ghy u in alles gerust houden. Den mensch. Ick sie wel, o Heere Iesu, het ghene dat beter is, maer, eylaes! de betooveringhe der ijdeleGa naar margenoot+ klappinghen verdonckert goede dinghen, ende de on-ghestadicheydt der quaedt-lusticheydt verkeert den sin sonder argheydt. Ga naar margenoot+Christus. Maeckt u bloot van alle aertsche affectie, treckt aen de begheerte, die ghy in d'ure des doots hebben sult, als-dan sult ghy alle dingen insien sonder beroerte van eenige passie, ende sult bekennen, dat het ijdele dingen zijn, die u nu vast houden, ende doen vreesen. En soudt ghy als-dan niet begheeren het sekerste leven ende den bequaemsten wech gevolght te hebben? want in mijn strangh oordeel, is't dat ghy uwe raden wel over-leght, ghy sult opentlijck d'ijdelheydt des wereldts beschuldighen. Als-nu wort ghy weder-houden door u eyghen ghemack, rijckdommen ende eere, ghelijck met eenen vast-houdenden lijm; als-dan soudt ghy wel willen het sekerste, in soo groote on-sekerheydt verkosen te hebben.Ga naar margenoot+Wel-aen, wat hebben mijne Heylighen ghedaen? sy zijn in de wildernissen ghegaen, op dat sy dit werck van hare salicheyt ernstelijck souden beherten, ende om te hooren, in wat voegen, dat ick aen haer herte soude spreken. Want daer staet gheschreven: Ick sal hem in de wildernisse leyden, ende sal tot sijn Ga naar margenoot+herte spreken. Vertreckt u dan is't u moghelijck; ende en laet u den tijdt voor u selven niet ontbreken, voor uwe siele seggh' ick; ende beschaemt u, dat ghy soo dicwijls soo veel tijdts met saken van gheender weerde onnuttelijck over-brenght, ende dat het u lastich schijnt | |
[pagina 47]
| |
te vallen, wanneer ghy somwijlen eenighe gheheele dagen soudt moeten besteden ter bate van uwe siele, waer toe het u al ghegheven is, tijdt, studien, rijckdommen ende ander bekommeringhen. Is't sake dat ghy dit doet, soo sult ghy na-der-handt volherdich ende gherust wesen in den roep, daer ghy u toe sult begheven; daer-en-tegen andere menschen, die soo niet en doen, altijdt eens anders leven verheffen ende prijsen, ende veel teghenheydts in haerselven verdraghen, ende noch veel meer vreesen. Want ghelijcker-wijs dat den ghenen, die in den beghinne des wechs beghint te dolen, al-tijdt bevreest is, dat, hoe ghy verder voordts gaet, meer ende meer dwalen sal; alsoo dese menschen hebben eenen wech verkosen, sonder my, die nochtans haren leydts-man behoorde te wesen: ende hier om is't dat sy al-tijdt vreesen, ende niet sonder redene beschroomt zijn voor de perijckelen, die haer in eenen onbekenden ende slibberachtigen wech ontmoeten. Want dit leven is eenen wech. Ende het mishaeght my grootelijcks, dat ick d'eeuwighe Wijsheydt zijnde, altijdt ghereedt ende den Enghel van grooten raet ben, dat niemandt my na den rechten wech en vraeght, ende dat de ghene, die mijne dienaers zijn niet eens en vraghen, wat mijne beliefte is: hier om is't, dat, die niet voorsien en konnen 't gene dat toe-komende is, vallen op sulcks, dat haer aldermeest behaeght; al is't dat ick, die alle dinghen totGa naar margenoot+ den eynde toe sterckelijcken aen-drijve, ende soetelijcken schicke, altijdts ghereedt ben, om haer den rechten, den ghebaenden, ende den on-bevleckten wech, die ter salicheydt leydt, te wijsen. Och oft sy maer alleen dit en bedochten, wat ick haer-lieden ben radende, die haer tegenwoordich ben, niet min dan oft sy my met hare lichamelijcke ooghen konden aenschouwen ende aen-hooren, wat ick tot haer spreecke: want ick hebbe met den mensch in het Heylich Sacrament willen wesen tot het eynde desGa naar margenoot+ werelds toe, op dat de gheloovighen aldaer raedt, ende ruste des herten souden vinden. Aengesien dan dat ick haerlieden dat ghedaen hebbe, ende noch ontallijcke weldaden daghelijcks bewijse; waer toe versmaden sy mijnen raet: Sal ick mijne hant uyt- | |
[pagina 48]
| |
reycken, ende en salder niemant gevonden worden,Ga naar margenoot+ die daer eens naer sal sien? De wellusticheyt treckt tot desen of dien staet, d'eere, oft eer-giericheydt, ende vrijdom, locken eenen ieghelijcken: Maer zijn dit middelen om tot het goede eynde te gheraken? zijn dit raden voor menschen, die door reden, ende niet door de sinnelijckheydt moeten gheleydt ende ghedreven worden? | |
Ghebedt.Ga naar margenoot+DEn mensch. Ick belijde, als heden voor u o mijnen Godt,Ga naar margenoot+ ende mijnen Koninck. Ick heb ghesvvoren, ende voor my ghenomen t' onder houden de oordeelen van uvve rechtveerdicheydt: den vvech die ghy my sult toonen sal ick ingaen; hoe svvaer dat dien oock soude moghen vvesen, vvant ghy kondt ende sult my helpen, die d'opperste kracht en macht zijt; hoe vervvorpen datse is; vvant ghy vvijs zijt; hoe moyelijck datseGa naar margenoot+ is, vvant ghy goedt zijt. Niemandt en kan u volghen, o HeereGa naar margenoot+Iesv, 't en zy dat ghy hem tot u treckt; treckt my dan, o Heere: niemandt en kander komen, dan den gheenen, die sijn cruys op hem neemt, leght my alsulcken op, als 't uvver Godlijcker majesteytGa naar margenoot+ belieft. VVant ghy zijt den Heere, ende vvy de dienaren; ghy zijt den Vader, vvy uvve kinderen; ghy den Koninck; vvy de onder-saten; ghy zijt de vvijsheydt ende het licht; vvy in alles verblint; ghy zijt ten laetsten den herder, ende vvy de schaepkens.Ga naar margenoot+ Doet Heere, dat ick mach aen-hooren uvve stemme, ende dat ick de selve kenne, om die naer te volghen; vvant die dese niet en hoort, en is van uvve schaepkens niet, noch van uvve uyt-verkoren, ghelijck ick betrouvve dat ick ben, ende dat ghy my niet en sult verlaten, die ghereedt ben om u te volghen, maer sult my leyden als eenen goeden herder, op dat ick mach gherakenGa naar margenoot+ tot de vvaerachtighe vveyden, ende dat ick mach leven in u, ende over-vloedelijck leven, die daer zijt mijn leven, ende alle mijn goedt. | |
Pracktijcke in't verkiesen van eenen sekeren staet.Ga naar margenoot+ D'Eerste is, hem vertrecken, is't sake dat het mogelijc is, oft ten minsten alle bekommeringen eenen tijdt | |
[pagina 49]
| |
langh aen d'eene sijde stellen, ende sijn siele suyveren door het Sacrament der biechte; want in een quaet willige siele en sal gheene wijsheydt komen. Bemerckt hier-en-boven, dat het voor al nootsakelijck is, sy selven geheel over te gheven aen Godt, waer door gheschiedt dat een mensch ghereedt is te volghen den wech die hem ghewesen sal worden; noch en begeert niet dat de Goddelijcke wijsheydt haer voeghe naer sijne dwaesheydt, oft dat den Goddelijcken, heyligen, ende wel behagelijcken wille, naer den sijnen ghetrocken wordt. Voorts moet hy hemGa naar margenoot+ sonderlingh begheven tot het ghebedt, tot aelmoessen, ende andere Godtvruchtighe wercken; aengesien dat dit eene alder-grootste sake is, waer in men anders niet en moet onder soecken dan den wille Godts alleen, als die alleen weet wat ponden hy aen ons gegeven heeft, ende noch sal ghelieven te geven. Daer en boven weet Godt wat maniere van leven ons bequaem is. Waer toe grootelijcks dienen sullen de teeckenen om verscheyden gheesten t'onder-kennen. Waer af hier naer ghesproken sal worden. De tweede, Dickwijls ten H. Sacramente te gaen, endeGa naar margenoot+ het selve ontfangen hebbende, oodtmoedelijck, ende met een gheheel over-gheven sijns selfs, eyschen ende seggen: Heere wat belieft u dat ick doe? Want het aen verscheyden gebeurt is, gelijck den salighen Aloysius Gonzaga, dat sy als-dan de stemme des Heeren, ende sijnen wille gheheelijck verstaen ende ghekent hebben. De derde, Gheerne hooren spreken geestelijcke endeGa naar margenoot+ oprechte mannen in dit stuck. Want den Heere placht ghemeynelijck door een ander, maer alder-meest door den Biecht-vader, ons te kennen te gheven, wat hy van ons ghedaen wilt hebben. Aldus is geseyt gheweest aen den Heylighen Apostel Paulus, als hy ghesonden was tot Ananiam: Staet op, ende gaet in de stadt, ende aldaerGa naar margenoot+ sal u gheseydt worden, wat ghy sult moeten doen. Het selve vertelt P. Ribera gheschiedt te wesen aen de salighe Teresa: want De siele van eenen heylighenGa naar margenoot+ man vercondicht somtijdts meer waerachtighe dingen, dan seven wachters, sittende in't hooghe om te aenschouwen. De vierde, Ick heb voor alle gheseydt profijtelijck teGa naar margenoot+ wesen dat men sy-selve vertrecke, alsmen dit beraedt | |
[pagina 50]
| |
voor handen heeft: maer als dit niet gheschieden en kan, als-dan sal het nut ende profijtich wesen t' savonts eenen tijdt langh te herknauwen ende t' over legghen de poincten, die hier naer ghestelt worden van de maniere van beraden ende mediteren, ende besonder, wat maniere van leven dat men inde ure des doots soude willen verkosen hebben. Hier uyt en volght nochtans niet, dat alle menschen eenen oft al den selven wech in sullen gaen; by exempel den sekersten, dat is, de religie: maer want veel menschen daer toe niet bequaem en zijn, soo en is de religie voor de sommighe den sekersten wech niet: Want een-ieghelijck heeft sijne gave, ende sijnen roep.Ga naar margenoot+ Ende een ieghelijck moet blijven in den roep daer hy in gheroepen is, naer den raedt van den heylighen ApostelGa naar margenoot+ Paulus. Want, ghelijck den selven Apostel te kennen gheeft, sal eenich maecksel seggen tot den ghenen die't ghemaeckt heeft, Waerom hebt ghy my alsoo ghemaeckt? Daer zijn in het lichaem verscheyden lidt-maten, ende de lidt-maten en hebben alle 't selve werck niet, maer het een heeft d'ander ghebreck: dus moet men hier inGa naar margenoot+ anders niet naer volghen, dan de beste gaven, te weten, de liefde: Want Godt en is gheenen uyt-nemer der persoonen. Ga naar margenoot+De vijfde, Sijnen H. Enghel eeren, ende aen-roepen: want aen ghesien dat hy ons ghegheven is tot eenen leytsman ende wech-ghesel om ons in ons Vader-landt te leyden, ghelijck Raphael ghegheven is gheweest aen Tobias; sonder twijfel soo is sijne meeste sorghe ons te leyden tot dien wech, ende maniere van leven, die aldermeest met den Goddelijcken wille over-een komt; op dat hy alsoo de ghene die onder sijne beschermenisse ghestelt zijn, ende de kinderen Godts wederom soude moghen brenghen tot haren hemelschen Vader. Ga naar margenoot+De seste, Voor al is't noodtsakelijck, ghelijck boven gheseydt is de bereydinghe des herten, waer door den mensch vastelijck voor hem neemt, t' omhelsen den wille die hem van Godt almachtich ghetoont sal worden. Noch men moet in gheender manieren, hem gheven tot dit beraden, voor al eer dat onse siele ghelijck een weeghschale ghelijck stae, op dat wy het ghewichte van den Goddelijcken wille te bescheydelijcker souden moghen kennen. Maer is't by al-dien, dat wy dese ghelijckheyt | |
[pagina 51]
| |
in ons niet en vinden; soo moeten wy ons dick-wijls oeffenen in't buyghen van onse wille, tot dien kant daer se den meesten af-keer heeft. De sevenste, Ende op dat ghy het gherief, ende ongherief,Ga naar margenoot+ om tot het eynde te gheraken te beter soudt kennen, sal't goedt zijn by geschrifte te stellen de redenen ende gherieven, die haer in dese maniere van leven verthoonen, ende die het selve aen-prijsen; ende daer na de redenen die daer teghen strijden; over-legghende, oft het gherief, ende de bequaemicheden, het ongherief, end onbequamicheden niet en over weghen; ende sult de swaricheden in't schrifte ghestelt by u selven overlegghen. | |
Schiet-ghebedekens, vvaer door den ghenen die hem beraedt, sich door den dach kan vervvecken.LEydt my Heere tot uwen wech; ende laet my wandelenGa naar margenoot+ in uwe waerheydt. Den wech van uwe rechtveerdich-makinghe leert my, endeGa naar margenoot+ ick sal ghe-oeffent worden in uwe wonderlijckheden. Heere wat vvilt ghy, dat ick doe?Ga naar margenoot+ Vvven dienaer ben ick, gheeft my verstandt dat ick vvetenGa naar margenoot+ mach uvve ghetuyghenissen. Het herte van den mensch beschickt sijnen vvech, maer desGa naar margenoot+ Heeren is't sijne ganghen te beschicken. Den vvech van den sot is recht in sijne oogen, maer die vvijsGa naar margenoot+ is, hoort de raden. Van den Heere vvorden eens mans ganghen beschickt, vvantGa naar margenoot+ vvie isser van den menschen, die sijnen vvech verstaen kan? Spreeckt Heere, vvant uvven dienaer hoort.Ga naar margenoot+ Alle vveghen eens mans duncken hem op recht te zijn, maerGa naar margenoot+ den Heere vveghet de herten. Och oft mijne vveghen ghesekert vvorden, om te onderhoudenGa naar margenoot+ uvve recht veerdich-makinghe. In allen mijn herte hebbe ick u ghesocht, en vvilt my nietGa naar margenoot+ verstooten van uvve gheboden. Leydt my voordts in den padt van uvve gheboden, vvant dieGa naar margenoot+ hebb' ick ghevvilt. | |
[pagina 52]
| |
Meditatie
| |
[pagina 53]
| |
voor Tobias eene huys-vrouwe ghesocht heeft, ende den boosen gheest ghebonden heeft: ende bidt dien selven Archenghel ende oock uwen Bewaerder, ende den Bewaerder uwer parture, die is, oft wesen sal, dat hy u altijdt helpe ende bestiere, ende dese sake, daer u ende uwes parture salicheyt meest aenhanght, ghelieve te beherten. Ten vijfsten, aenmerckt hoe Abraham voor sijnen sone Isaac eene huys-vrouwe ghesocht heeft, ende volght Isaac na; ende wacht u een te nemen sonder raedt oft benedictieGa naar margenoot+ uwer Ouderen; aenghesien dat sulcks vereyst de eer-biedinghe, die ghy hun schuldich zijt: waer toe u oock vermaent uwe on-wetentheydt, blinde liefde, ende kleyne experientie oft ervarentheydt. Ten sesten, aen-merckt dat sommige menschen met groote Godtvruchticheydt, ende veel biddens het houwelijck aen-slaen, sommighe andere doen het selve door veel on-ghe-oorloofde middelen: ende dat dese doen, even oft sy den wech door af-weghen sochten, remedie door wonden, benedictie door maledictie, hun eerst gheven den boosen vijandt, om Gode in den houwelijcken staet de dienen. Doch indien ghy nu soo ghedaen hebt, peynst wat ghy eenen anderen raden soudt; ende suyvert uwe siele, vernieuwt uwe meyninghe, ende rantsoent uweGa naar margenoot+ sonden door almoessen ende goede wercken: want anders ghelijck on-goddelijck dit houwelijck begonst is, soo ghemeynlijck komen daer uyt seer bittere ende droeve vruchten. Aen-merckt ten sevensten, wat teeckenen ghy hebt, waer uyt ghy sluyt, dat Godt u tot den houwelijcke roept, als zijn sterckheyt van weghen des lichaems, oft eene naturelijcke geneyghelijckheydt van weghen der Zielen, oft eenich in-gheven als ghy ter tafelen Godts geweest hebt, oft naer dat ghy Godt ghebeden hebt, ende offert u uwen heere op, dat sijnen heylichsten wille in u gheschiede. Indien ghy nu ghehoudt zijt, bedanckt den selven, dat desen in u volbrocht is, ende betrout u vastelijck, dat hy uwen staet, ende wercken sal ghebenedijen, is't dat ghy den selven naer sijne wet beleeft. Het 2. point. Aenmerckt ten eersten dat t' houwelijck een groot Sacrament is, ende dat het beteec- | |
[pagina 54]
| |
Ga naar margenoot+kent de vereeninghe Christi ende der H. Kercke, Godts ende der sielen, der goddelijcker nature met de menschelijcke, ende besiet neerstichlijck indien ghy daer toe gheroepen wordt, hoe dat ghy soudt moghen bewaren een on-bevleckt bedde, ende trouwe aen uwe huys-vrouwe; ghelijck Christus ghedaen heeft aen sijne Kercke. Ten tweeden aen-merct dat dit Sacrament gratie gheeft, indien 't aenghenomen wordt in den staet der gratie, op dat sy beyde de lasten des houwelijcks mochten draghen; ende soo veel grooter gratie gheeft dit Heylich Sacrament, hoe de devotie, met de welcke men hem daer toe bereydt, grooter is. Aenmerckt ten derden, dat het houwelijck van Godt in 't paradijs in-ghesteltGa naar margenoot+ is, ende van Christo ghe-eert, eerst in de H. Maget Maria, ende Ioseph: daer naer in de bruyloft van Cana Galilaea, met sijn eerste mirakel. Hier om denckt hoe heylichlijck, ende met wat eene reynichheydt ghy na het exempel van onse Lieve Vrouwe behoort te leven, op dat Christus Iesus het water der tribulatie veranderde in wijn van consolatie. Aen-merckt ten vierden, dat door 't selve veel beletselen der salicheydt gheweyrt worden, indien men 't selve aen-gaet soo 't behoort, ende daer in wel leeft: daer om danckt den Heere, dat hy hem gheweerdight heeft, door soete middelen onse broosheydt t' onder-komen. Aen-merckt ten vijfden, dat de ghehoude persoonen d'eene den anderen, met seer groote heylighe liefde moet beminnen, soo den Apostel seght: Ghy mannen bemindtGa naar margenoot+ uwe huys-vrouwen, ghelijck Christus sijne Kercke bemindt heeft, ende heeft sy selven voor haer ghegheven: ende seght noch meer; de mans moeten hunne huys-vrouwen beminnen, als hunne eyghene lichamen: alsoo dat den mensch om hun, Vader ende moeder verlaten moet, ende hun aen-hanghen;Ga naar margenoot+ ende hoe leelijck soude het wesen desen bandt van soodanighe vergaderinge te scheuren, ende ghelijck honden teghen malckanderen te bassen, ende met woorden te strijden; want sulck een leven door on-sprekelijcke bitterheydt, meer eene doodt ende helle, van een leven mach ghenoemt worden. Het 3. point, Aen-merckt ins-ghelijcks het ghe- | |
[pagina 55]
| |
mack ende on-ghemack des houwelijcken staets.Ga naar margenoot+ Ten eersten dat het eenen ontbindelijcken bandt is, waer door de ghehoude aen malckanderen ghebonden zijn, ende sy gaen aen eene seer nouwe compagnie van allen goedt ende quaet: ende daerom staet wel t' aen-mercken, met wien men treedt in dese compagnie. Ten tweeden, sy moeten d'eene den anderen soecken te believen in het goedt; want den man (soo den Apostel seght) is besorght voor de dinghen deser wereldt, hoe hy sijne huys-vrouwe believen sal, ende insghelijck de huys-vrouwe hoe sy haren man behaghen sal. Doch hun staet toe te sien, dat hun niet en bederve eene al te groote liefde, gelijck gheschiedt is in Adam en Eva, in Sampson ende Dalila, jae de vreemde huys-vrouwen hebben Salomon tot af-goderije ghetrocken. Aen-merckt ten derden, dat gheen van beyden macht en heeft sijns eyghens lichaems, ghelijck den Apostel seght, maer sy zijn elck slaven gheworden van den anderen, ghelijck S. Ian Guldemont leert. Ten vierdenGa naar margenoot+ bemerckt ende dat op 't alder-neersichste, dat niet alleen de sieckten des lichaems, maer oock de siecten der siele, van eene quade weder-partije over d'ander komt: ende dat als d'eene boos is, bijkans voorseker den anderen bederft: ende over sulcks dat ghy veel neerstigher letten moet op de schoonheydt der ziele als des lichaems, ende soo veel te neerstigher moetmen wesen, om de quade ghebreken te mijden, hoe de selve als eene smettighe saecke lichtelijcker ghehaelt worden: seght my, ick bidde het u, soudt ghy met eenen melaedtschen, oft die eenigher schandigher doodt plichtich waer, oft die onterft waer van sijne ouders 't houwelijck aenveerden? ick en meyne het niet. Inder selver manieren vliedt, ende veel meer den on-deuchdelijcken. Te woonen, seght den Wijsen-man, met eenen leeuw oft met eenen draeck is behaghelijcker, dan met eene snoode vrouwe: die haer heeft is ghelijck den ghenen, die eenen Scorpioen ghevat heeft: maer van eenen boosen man seght den selven: dat hy ghelijck eenen leeuw uytroeyt ende verderft sijne huysghenooten. Ten laetsten aenghesien dat de gedachten der stervelijcke menschen bloode zijn, ende onse | |
[pagina 56]
| |
voorsichticheden on-seker; bidt den Heere oodtmoedichlijck, dat hy uwe weghen bestiere in sijn welbehaghen, ende u gratie verleene, die noodelijck is tot den staet, in den welcken hy u gheroepen heeft. | |
Ghebedt
| |
[pagina 57]
| |
naem loven, maect dat sy u vreesen, ende vvy al te samen d'een den anderen beminnen: vvant uvve plaetse, o Prince des vredes, is in vrede ghemaeckt, noch in 't midden mijns huys sal vvoonen die hooveerdicheydt bedrijft, soo dat hy niet en vvilt uvven gheboden onder-danich vvesen, ende by-sonder dat ghebodt ,dat ghy u ghevveerdight hebt ons soo menich-vverf aen-te-prijsen, seggende: Dit is mijn ghebodt, dat ghy malckanderen bemindt, gelijck ick u lieden bemindt hebbe. Ontfanght doch bidde ick u mijne goede begeerte, ende verleent my dat ick noch door vvoorden, noch door vvercken iemandt van u af-keere; maer ter contrarie, dat ick een-iegelijck in de deucht mach voor-gaen: vvant vvie gheene sorghe en draeght voor sijne huys-ghenooten, is argher dan eenen on-gheloovighen: hoe veel te meer, is 't sake hy door vvoorden oft exempelen hun tot de doodt leydt, hun noode, oft daer toe brengt, dat sy u souden versmaden, ende ( o goedertieren Iesv) u vveder aen den cruyce hechten. Ick en bevindeGa naar margenoot+ niet vvreeder te vvesen, dan alsoo aen de sijne te schencken den beker des eeuvvighen doodts, alsoo de poorten open te doen aen den vijandt, alsoo uvve tempelen, de zielen, die ghy my bevolen hebt, over te leveren aen den duyvel, om van hem gheschendt te vvorden, niet vvillen oft derren hun vermanen, van de perijckelen daer sy in zijn; maer sorgh-vuldichlijck rijckdommen soecken, ende allen over-daedt oft pracht toe-laten. Vveyrt doch, ick bidde u sulcks van my, ende o mijnen Vader, maecktGa naar margenoot+ dat vvy uyt gantscher herten u beminnen moghen, ende eerst soecken u rijck: bedelaers noodt, ende rijckdommen en gheeft ons niet, verleent ons alleen onsen noodt-druft om te leven. Doch, indien 't alsoo vvaer, dat u beliefde my dit te vveygheren, ick vveet vvy zijn uvve kinders o Vader der bermherticheydt ende Godt alles troosts, ghy vveet best vvat ons profijtelijck is, ende ghy verbiedt ons benout te zijn, ende gebiedt ons alle onse sorghe op u te vvorpen: ende dit doe ick gherustelijck, ende soo my dat toe-staet te doen, mijne siele, mijn lichaem, mijn leven, parture, kinderen het is al u, ende voor u alleen bevvare ick de selve, ick leve voor u ende niet voor my, u draghe ick op my-selven, | |
[pagina 58]
| |
alle mijne ende mijnder vvercken, op dat sy u eeuvvichlijck loven ende glorificeren van eeuvve tot eeuvve, Amen. | |
Pracktijcke oft Reghel voor die in den Houwelijcken staet leeft.1. DIe tot desen staet geroepen is, moet dien tot Godts glorie, ende om dat sulcks Godts wille is alleen aenveerden, ende dat nae eene generale biechte; naer goede bedenckinghe, ende veel ghebeden, ende almoessen: soo heeft den Enghel Tobias gheleert, ja oock van hem te onthouden eenige dagen, om alsoo des duyvels macht t'ontgaen; ende wat wonder soude het wesen, dat sulcks iemandt na-volghde; ghemerckt soo veel in den houwelijcken staet, oock hebben eeuwighe suyverheydt bewaert? Na dien dan men aldus heeft het houwelijck inghegaen, soo moet men hem laten voor-staen t'samen aen-ghegaen te hebben met sijne parture een compagnie van allen goedt ende quaedt: ende voor al , die ghehoudt is, dient te besorghen dat sijne gheheele familie Gode aen-ghenaem zy: hy sal daer uyt sluyten alle on-deghelijcke; ende sal wachten soo veel hem moghelijck is, dat Godt van de selve niet vergramt en worde. Tijdt ende werck sal hy alsoo bedeylen, datter niemandt ledich en zy. Ga naar margenoot+2. Hy sal alle daghen voor hem nemen, in den naem des Heeren Iesu Christi te doen, al dat hy doet, in woorden ende wercken, ende hy sal besorghen, dat sy daghelijcks Misse hooren, 's avonts hunne consciencie ondersoecken, ten minsten alle maenden eens biechten ende communiceren, ende hy en sal niemandt, dan op sulcken besproken conditie aen-nemen, oft oock by hem houden. Ga naar margenoot+3. Dat hy de sijne, leere op 't neerstichste te schouwen vuyle oft on-ghe-oorloofde schou-spelen, maer meest hem quijt make alle on-suyvere boecken ende beelden; ende besorghe in die plaetse Godt-vruchtighe boecken ende beelden, op dat de selve voor een iegelijck by de handt ende ooghen zijn; ende indien 't soo te passe quame, men soude wat in 't ghemeyn moghen lesen opGa naar margenoot+ eene ghesette ende bequaeme ure, soo den H. Elzcarius dede: wiens leven ende van andere Godtvruchtighe ge- | |
[pagina 59]
| |
houde peroonen sal hy lesen ende de sijne voor houden, om naer te volghen. 4. Den man is des vrouwen hooft, noch 't en betaem niet dat de vrouwe heerschappije hebbe over haren man; hy sal nochtans gedachtich zijn dat hy haer moet houden, als eene mede-gesellinne: ende daer om sal haer als een krancker vaetken (soo den Apostel seght) eeren. Hy moet oock sijns huys-vrouwe kranckheydt verdraghen ende onder-rechten; (want soo den Apostel leert) indien de vrouwen iet willen leeren, dat sy het t' huys hunne mannen vraghen. 5. Voor al is't te vlieden alle strijdinghe, kijvagie endeGa naar margenoot+ quaet vermoeyen; ende de vrouwe moet haer mijden van te veel sprekens, ende van moet-willicheydt; want door dusdanighe dinghen, wordt het houwelijck een on-verdraghelijck jock. De ghehoude moeten hun beste doen, om malckanderen te ghelieven in't goet; ende allen goet moet onder hun ghemeyn zijn, ende om gheen dinck ter wereldt, en salmen aen nemen eenighe vervreemdighe van sijne partuere, oft van hare vrienden oft maeghen. 6. Hun habijt oft kleedinghe zy matich, naer den sinGa naar margenoot+ des Apostels, De vrouwen (seght hy) sullen met een tamelijck habijt, met schaemte ende soberheydt haer vercieren, het welck oock plaetse heeft in de mans; maer de vrouwen volgen licht haers gelijck door sotternije, ende zijn quellijck om meerder cieraet des lichaems: 't welck oock selve meer cieraets ontfanghen soude, van de heusheydt ende deuchdt der zielen. 7. Als den Heere een vrucht verleent heeft, die salmenGa naar margenoot+ soo haest als 't gheboren is, ende daerna, soo het eerst kan geschieden, Gode met groote affectie op-offeren in den tempel des Heeren, jae oock daghelijcks, op dat hy daer van schicke ende ordonnere, 't ghene zy tot sijne meerdere glorie; 't en zy dat Godt de vrucht met eene on-rijpe doot believe te halen, oft tot eenen Religieusen staet te roepen. Hy is Gode ende den mensche on danckbaer, soo wie de gaven Godts alsoo ontfanght, dat hy 't ghebruyck der selver, den ghever weyghere eenen oogen-blick van dit leven, daer hy de selve inder eeuwichheydt weder om verkrijghen sal; maer de kinderen moet men neerstelijck onder-wijsen, terstondt van joncks af, | |
[pagina 60]
| |
principalijck door 't exempel van Godtvruchticheydt, manierlijckheydt, deghelijckheydt, maticheydt ende saecht moedicheydt: want de kinders plachten in hun, als in eenen spieghel, te verbeelden oft uyt te drucken den aerdt oft maniere van hunne Ouders, daer-en-boven moet men hun oeffenen oft ghewennen in Godtvruchtighe oeffeninghe; ende beschrijven hun memorie met Heylighe dinghen te verhalen, oft met sententien tot een Godtvruchtich leven pooghende, voor te houden. In't kort men moet volghen het vermaen dese Wijsen mans, En gheeft uwen sone gheene macht in sijne jonckheydt, maer booght sijnen neck; want eenen sone, die men sijnen willeken geeft, die sal sijne moeder beschamen. Tijdelijck goedt sal men alsoo soecken te winnen, dat men nochtans sijne meeste hope op Godt stelt, ende dat men de selve met Godt deylt; in den armen mildelijck by te staen, op datmen oock in dit leven hondert-voudt ontfanghe, ghelijck de Waerheydt selve belooft heeft. Ga naar margenoot+8. De vrouw sal in minder dinghen het huys-ghesin regeeren, ende maken dat sy on-berispbaer zy, door eene seechbare ende heylige conversatie; want die ijdele, mens ghierighe ende on-ghebonden van ooghen, treckt een ander tot sonde, oft immers schijnt dat te doen. Ter contrarie de suyvere ende eerbare (ghelijck men van eene vermaerde vrouwe leest) en kent niemanden dan haren man, noch is qualijck aen iemandt anders bekent, ende dese nae de vermaninghe des Wijsen mans, sal haren man goedt gheven, ende gheen quaedt, alle de dagen haers levens, sy sal uyt haer selven wolle ende vlas soecken, ende sal ledicheydt vlieden, ende de handt gheerne aen den armen openen. 9. Sal men alle maenden rekeninghe houden van ontfanck ende uyt gheven, ende hier sal men ghedachtich wesen, onder de winninghe te stellen, 't ghene men den armen uyt ghedeyldt heeft. Ga naar margenoot+10. Alle jaer op't jaer ghetijde uwes bruylofts, sult ghy dry dinghen doen, ten eersten, ghy sult biechten ende communiceren is 't mogelijck met uwe geheele familie: ten tweeden, peyst neerstelijck, ende beraedt u met u huys-vrouwe, om 't selve toe-komende jaer beter te bestieren: ten derden, offert al het uwe aen Godt, in 't | |
[pagina 61]
| |
Sacrificie der Misse, dat ghy tot desen eynde sult doen doen; uytdeylende oock eenighe aelmoessen: aldus was Iob ghewoon te doen, soo de Schrifture verhaelt: teGa naar margenoot+ weten, hy offerde sacrificie voor sijn huys ghesin, ende suyverde het selve. | |
Schiet-Ghebedekens.MIjnen Heere, ende Godt, in u hebbe ick betrout, behoedtGa naar margenoot+ my voor alle, die my vervolghen, ende verlost my. Worpt uwe sorghe op den Heere, ende hy sal u op koesteren,Ga naar margenoot+ ende en sal in der eeuwicheyt den recht-veerdighen niet in on-rust laten. | |
Meditatie
| |
[pagina 62]
| |
sy is ontbonden vande wet des mans; dat sy trouwe aen den ghenen sy wilt; maer sy sal saligher zijn; indien sy soo blijft, naer mijnen raedt: doch ick meyne dat ick oock den gheest Godts hebbe. Maer dit is meest te verstaen van de ghene, die tot hunneGa naar margenoot+ jaren ghekomen zijn, want voor d'ander (seght denGa naar margenoot+ selven) is't beter te houwen, dan te branden. Ga naar margenoot+Het 2. point. Aenmerckt ten eersten, waerom den staet der weduwen saligher is, te weten om dat sy, ghelijck de maechden, los ende vry zijnde van t'ghebodt des mans, mogen Godt vrijelijck dienen, ende aldus gelijck die hondert-voudige vruchten voorts-brenghen, alsoo brenghen de weduwen voordt de sestich-voudighe: ontslaghen wesende van de begheerlijckheden, ende hare wel-lusten, van veelGa naar margenoot+ sorghen, ende on-gherusticheden, van weerlijcke conversatie, van maeltijden ende pracht inde kleederen, ende familie; de welcke in de mensche de liefde Godts belet, wesende dese soo veel te meerder, hoe onse liefde min verspreydt is. Bemerckt dan dat ghy zijt als ontbonden van de wetten des wereldts; ghy en hebt niemant aen wien ghy moet soecken te behagen, om wien ghy u paleeren moet nu en sal uwen man u niet meer leyden tot bancquetten ende schou-spelen; ghy sult Godt loven, dat ghy niet, ghelijck andere, wenscht een parture te vinden; dat ghy niet onpatientich en zijt om sijn verdeyden, is't dat hy goedt was: dat ghy niet en hoeft te wenschen sijne absentie, als hy moyelijck was. hebt ghy eenen goeden gehadt, soo hebt ghy dien ghevreest te verliesen. Hebt ghy eenen quaden ghehadt (o groote katijvicheyt) soo hebt ghy dien t'samen gehaet, ende moeten beminnen. Verblijdt u dan (soo Annia Romana dede, dat ghy noch goeden en wenscht, om voor hem meer, als voor u, te vreesen; noch quaeden en soeckt om al-tijdts te versuchten. Ten laetsten aen-ghesien u gheoorloft noch is uwe liefde, die bedeyldt was, in Godt te vereenighen,Ga naar margenoot+ doet het uyt gantscher herte, ende bedenckt u gheluck des weduwelijcken staet, dien de Heydenen oock verheven ende gepresen hebben. Ten tweeden, omdat den Heere, by-sonder voor de weduwen ende | |
[pagina 63]
| |
weesen sorghe draeght: hy is van dese voocht oft mombaer, ende eenen Patroon van d'andere: noch de ghene, die herhouwen, en moghen niet segghen, dat sy dat doen, om alsoo vanden man gheholpen te zijn, om hare kinderen op te brenghen; aen-ghesien sy dus doende, hare kinderen oock berooven van hunne moeder, ende van't moederlijck ghemoet; sy stroyt saet van onvrede, ende twist, ende dese verlatende soeckt andere erf-ghenamen. Indien sy gheene kinderen en heeft, wie isser die haer van gheene onvruchtbaerheyt, ende oor-loosheydt versekeren sal. Aenmerckt ten derden, oock 't exempelGa naar margenoot+ Iudith, de welcke om de weduwelijcke suyverheyt, uytghekoren is, om't volck van Israel te verlossen, Om dat ghy (seght de Schrifture) de suyverheydt bemint hebt, ende naer uwen man gheenen anderen ghekent en hebt. Hierom heeft de handt Godts u versterckt, ende ghy sult ghebenedijt zijn inder eeuwicheydt seght den H. Gheest. Bemerckt ten vierden,Ga naar margenoot+ dat de H. Maghet Maria een voor-beelt van alle weduwen ende maechden is, daerom over-denckt hoe heylichlijck sy in desen staet gheleeft heeft. Bepeyst hoe sy hare sinnen bewaert heeft, haren tijdt bedeylt heeft, een-ieghelijck door haer exempel ende heylighe conversatie, bequamelijck tot de Godt-vruchticheyt ghetrocken heeft. Het 3. point, Aen-merckt ten eersten, hoe ende inGa naar margenoot+ wat manieren eene weduwe, na den Apostel haer leven moet aen-stellen. Ten eersten, sy moet alle hare liefde tot Godt keeren, ende soecken hare familie te gouverneren, onberispbaer zijn in hare maniere, heus en stil van wesen; den tijt die sy placht te besteden, om haren man te believen, nu aen Christus te hangen; 't vermaeck ende genoechte des wereldts schouwen: want eene weduwe, die in weelden leeft,Ga naar margenoot+ die is als levende doodt. Aenmerckt ten tweeden, den lof van de H. weduwe S. Anne, Sy en ghinckGa naar margenoot+ (seght den Euangelist) uyt den tempel niet, dienende Godt met vasten ende bidden dach ende nacht. Aenmerckt ten derden, de manier van Iudith, syGa naar margenoot+ vastede alle de daghen haers levens, behalven de Sabboth daghen, ende de nieuwe Mane, ende de feest-daghen des huys van Israel, ende sy wasGa naar margenoot+ | |
[pagina 64]
| |
gekleedt met een hayren kleet, ende sy hadde haer in 't opperste haers huys, een stille camer gemaeckt, in de welcke sy met hare jonck-vrouwen gesloten woonde. Soo verre was het van haer dat sy na de schou-spelen ghegaen soude hebben, oft dick-wijls haer lancks de huyse laten vinden. Aenmerckt ten vierden, de woorden des Apostels, soo eenighe, een oprechte weduwe is, ende verlaten, die hope ende betrouwe op Godt, ende zy ghestadich in ghebeden ende smeeckinghen nach ende dach. Ende hy verbiet hun ledich te zijn, ende te swieren van 't een huys in 't ander, ende veel van woorden te zijn. Voor-waer ledicheydt staet haer alder-meest te vermijden, ende perijckeleus gheselschap, ghelijck oock den modder der ghiericheyt. Verre zy het van de weduwe (segtGa naar margenoot+ den H. Augustinus) dat sy haer laet bevanghen met de begheerlijckheyt der rijckdommen, in plaetse van de begheerlijckheydt des vleeschs; want wy hebben dickwijls by experientie bevonden, in sommighe vrouwen, dat de wel-lusten gheblust zijnde, de ghiericheydt meer is ontsteecken gheweest. | |
Ghebedt eender weduwe.O Mijnen Heere, die onsen Koninck zijt, ende Vader der bermherticheden helpt my, die alleen ende verlaten ben, die behalven u gheenen anderen helper en heeft, aen-siet my van den hooghen setel uvver glorie; vvant tot u hebbe ick mijne ooghen op-gheheven; ghy zijt mijne eenighe Hope, ende mijne bevvaringhe: vvant ick en mach niet om-sien, naer menschelijcke hulpe: vvant vermaledijt is van u, soo vvie betrout op den mensche; ende siet ghy hebt mijn parture, tot u geroepen, op dat ickGa naar margenoot+ uyt gantscher herte my toe keeren soude tot u: ghy zijt rechtveerdich, Heere, ende u oordeel is, oprecht; vvant hy hoorde u toe, ick ben u danckbaerheydt schuldich, dat ghy hem eenen tijt lanck hebt laten mijn vvesen. Ghy haddet sijne daghen ghetelt, die niet en konnen voorby gaen: jae ick vvete oock, dat ghy de myne ghetelt hebt, ende over-sulcks ick vervvachte oock teghen dat mijne veranderinghe komen sal, ende dat ghy mijns sult ghedachtichGa naar margenoot+ vvesen. Vervvachtende; sal ick u vervvachten o Heere, | |
[pagina 65]
| |
ende ick vvete, dat ghy my in den tijt der tribulatien niet verlatenGa naar margenoot+ en sult; ende ghy sult my veel beter zijn, dan thien mans. Vertoont u doch, ick bidde 't u inden tijdt mijnder tribulatien, ende verlost my door uvve handt, ende helpt my, die gheene andereGa naar margenoot+hulpe en hebben, dan u, o Heere: die alle vvetentheydt hebt: mijnen noodt ende voor-nemen is u bekent, hoe dat ick u begeere in desen staet aen-te-hanghen uyt gantscher herten: vvant ghy hebt gheseydt dat ick salich vvesen soude, indien ick alsoo bleve; op dat ick alleen dencke, hoe dat ick u mocht behaghen; op dat ick heylich mochte zijn naer lichaem ende siele; verleentGa naar margenoot+ my; ick bidde 't u, dat mijne eenicheydt door u gheselschap oft bij-vvesen, my mocht soet vvorden; op dat ick niet en soecke van de menschen bemindt oft ghesien te zijn, oft van 't verdriet vervvonnen, gheen gheselschap der menschen en soecke; maer dat alle mijne ghenoechte mocht vvesen met de H. Anna; ghedurichGa naar margenoot+ te vvesen in bedinghe ende in smeeckinghe; dat ick mijn huys-gesin heylichlijck mach bestieren; met Iudith in 't secreet voor u leven; op datter niemandt van my een quaedt vvoordt en spreke. Ick sal my al-tijdt met eenich goedt vverck besich houden, ende sal u al-tijdt voor ooghen hebben; op dat ghy mijn gheheel herte besitten ende beslaen mocht. Ick sal mijne handt den armen open doen, ende den hongherighen mijn broodt breken; ende mijn herte sal betrouvven op den Heere: vvant u Heer is den armen verlaten; den vveesen sult ghy eenen Helper vvesen; ende ghy hebtGa naar margenoot+ de bermhertighe salich ghenoemt, vvant sy sullen bermhertichheydtGa naar margenoot+ vervverven. Thoont my de selve, ende verhoort het ghebedt uvver dienst-maeghdt, die haer ghebedt niet en stort steunende op hare recht-veerdicheydt, maer op uvve menigher-handeGa naar margenoot+ bermherticheydt. Let op mijn ghebet o Heere, ende en vertoeft niet om u eyghen selfs vville, o mijnen Godt ende eenich betrouvven, Amen. | |
Pracktijcke oft Reghel voor eene Weduwe.1. NA een rijp beraedt ende generale biechte, by sooGa naar margenoot+ verre dat gheleghen is, verkiest desen staet, ende neerstichlijck aenmerckt dickwijls het eynde, waer om | |
[pagina 66]
| |
ghy tot den weduwelijcken staet gheroepen zijt; te weten, om dat ghy van de macht des mans ontslaghen zijnde, Godt vrijelijck soudt moghen dienen; schouwt het gheselschap van mans persoonen, ende nae het exempel der Heylighen, vliedt alle familiariteyt, oock van uwen Biecht-vader; 't welck soo wel den weduwen als den maeghden geboden wordt: ende daer om, dat voor dese dient, peynst dat het u oock aen gaet. En spreeckt niemermeer seght den H. Hieronymus, met den man alleen, op dat u, die over komt, niet beschaemt en make; mindt Godt uyt gheheel u herte, noch en begheert niet bemint oft ge-acht te zijn van de menschen; staet dan na de vol maecktheydt, ende weyrt van u de beletselen der selver: onder de welcke wel de meeste is sorghvuldichheydtGa naar margenoot+ voor aerdtsche dinghen; waer van seght den Apostel: Worpt alle uwe sorghvuldicheydt op Godt. Ga naar margenoot+2. Onderhoudt gheerne met de H. Weduwe Iudith, d'eenicheyt; komt selden op de straten; weest een iegelijck ghespreecksaem, maer niemandt ghemeynsaem; en verhaelt niet lichtelijck by iemandt 't goedt, dat ghy van Godt ontfanghen hebt; en klaeght oock niet lichtelijck verhalende uwe teghen-spoedt. Ga naar margenoot+3. Bemindt poenitentiale wercken met discretie, schouwt soo veel als ghy kont maeltijden oft bancquetten; want eene weduwe levende in weelde is al levendeGa naar margenoot+ doodt: hier om ghebruyckt slecht kleederen, vliedt ende mis-acht grootsheydt, ende lof der menschen: Want Godt weder-staet den hooveerdighen, den oodtmoedighen gheft hy gratie. Ga naar margenoot+4. Aenghesien dat de Godts-diensticheyt des ghenes, die sijne tonghe niet en snoert ijdel is, vervolght metGa naar margenoot+ den Propheet David, den genen, die sijnen naesten heymelijck lastert oft blameert: Want ghelijck een serpentGa naar margenoot+ bijt in't verborghen, niet min en doet-hy, die heymelijck achter-klap spreekt. Ga naar margenoot+5. Den Apostel prijst ons aen den weduwelijcken staet, ende seght dat sy salich zijn, indien sy soo blijven, daerom beraedt u, oft u niet goedt en waer, ten minsten voor eenen tijdt suyverheydt te beloven, ende volght den raedt van eenen Godtvruchtighen ende voorsichtighen Biecht-Vader: veel lichter soo Augustinus leert, wordt de begheerlijcheyt verwonnen, die niet en wordt | |
[pagina 67]
| |
door eenighe hope ontsteken, de welcke meesten deel vergaet, soo wanneer men door gheloften aen Godt almachtich, den gheheelen boom op-offert ende met de vruchten alleen. Wacht u te versmaden de ghene, die trouwen; maer danckt Godt voor de gave, die ghy van hem ontfanghen hebt, ende bewaert uwen schat sorghvuldichlijck. 6. Allen jaer, oft in het jaer-getijde van uwes mansGa naar margenoot+ af-lijvicheyt, sult ghy ghebiecht ende ghecommuniceert hebbende, met een innich ghemoedt, het propoost van den weduwelijcken staet t' onder-houden, soecken te vernieuwen. 7. Siet voor al, dat ghy den tijdt neerstelijck bedeylt, doet altijdt wat goedts, ghelijck Hieronymus seght, op dat den duyvel altijdt u besich vinde, is t dat ghy rijck zijt, werckt voor den armen, oft om beter te segghen, voor Godt alleen: Des morghens sult ghy alle daghen wat van devotie lesen, ende bidt Godt sonder op houden, ende besproeyt aldus uwe wercken met devotie, op dat ghy u in den Heere vermaken mooght. 8. Nieus-ghiericheydt in schou-spelen te sien, sult ghy vlieden, ende de poorten uwer sinnen met alle neersticheydt bewaren. 9. Soeckt de passien uwes ghemoedts daghelijcks te verwinnen; principalijck hooveerdije, grammoedichheydt, droefheydt ende on-verduldicheydt; want de paciencie is wel allen man, maer principalijck den weduwen van noode; om de gheloften des Heeren te verkrijghen. Ick straffe de ghene, die ick beminne seght denGa naar margenoot+ Heere, ende den selven door sijnen Enghel, seght aenGa naar margenoot+ Tobias: Om dat ghy Gode aen-ghenaem waert, moest ghy door de tentatie gheproeft worden. 10. Biecht ende communiceert dickwijls, ende inGa naar margenoot+ alle twijfel-achtighe ende moeyelijcke dinghen, neemt uwe toevlucht tot het H. Sacrament ende verwacht hulpe ende raedt van den Heere, ghebruyckt wel eenen Biecht-Vader, maer verbindt u aen gheenen. 11. Weest milt tot den armen, ende en laet niemant gaen onghetroost kont ghy, en versaemt gheene schatten, latende Christus uwen Bruydegom, om een stuck broodts roepen aen uwe deure: en zijt niet pompeus inGa naar margenoot+ uwe kleederen, latende Christum naeckt wesen in sijne | |
[pagina 68]
| |
leden; ende indien ghy niet meer een vermooght, gheeft gheerne twee minuten met het Euangelisch meucken, ende met de Sareptana: van een luttel meels ende olie maeckt eerst een kleyn broodeken voor Helias, ende ghy sult den segen oft benedictie verwerven vanden Heere, ende den meel pot en sal u niet begeven, noch de olie kruyck en sal niet vermindert worden. Ga naar margenoot+12. Is't dat ghy kinderen hebt, brenghtse op in de vreese des Heeren, ende offertse hem daghelijcks, ende beveeltse oock aen uwen ende haren Enghel Bewaerder; op dat hem ghelieve Vaderlijcke sorghe aen die te draghen: maer weet dat u toe staet goede sorghe te dragen, om alle occasie van sonden te weyren, ende wenscht met de moeder vanden H. Ludovicus Koninck, Blanca ghenaemt, uwe kinderen liever doodt te sien, dan te hooren, dat ghy ter weereldt soudt ghebrocht hebben, oft op voeden, door de welcke Godt doodelijck soude vergramt worden, ende Christus Iesus weder om ghecruyst; en laet u gheenssins mis-achten, noch en bederft uwe kinders niet door te veel toe te geven; maer houtse in eer-biedinghe, meer door liefde als door macht, ende vermaentse meer door exempelen, als door woorden tot de deucht. | |
Schiet-Ghebedekens,Ga naar margenoot+GHelijck des dienst maghets ooghen in de handen haerder Vrouwe: alsoo zijn mijne ooghen ghevestight op u, o Heere onse Godt. Ga naar margenoot+Vwer ben ick, maeckt my salich, uwe recht-veerdich-maeckinghen hebbe' ick seer ghesocht. Ga naar margenoot+Den Heere is gheworden de toe-vlucht voor den armen, ende Hulper in den bequaemen tijdt, ende in de tribulatie. | |
Meditatie
| |
[pagina 69]
| |
staet te roepen, oft in dien ghy daer in zijt, u daer in te bewaren.
HEt 1. point. Aenmerckt ten eersten, dat men denGa naar margenoot+ staet des levens moet verkiesen, die ons alder-bequaemste is, ende den besten wech is, om tot 't eeuwich leven te komen: hoedanich is ontwijfelijck den wech daer de meeste hulpe, ende de minste beletselen zijn. Ten tweeden, onder-soeckt wat hulpe ghevonden wordt in den staet des reynicheydts om Godt te dienen: ende ghy sult bevinden, in den eersten, dat sy u gheeft vrijicheydt: want eene vrouwe, die in den houwelijcken staet is, en heeft haers lichaems macht niet, maer soo den Apostel seght: Den manGa naar margenoot+ aen wien sy ghebonden is, te weten met wooninghe, taefel, rust-plaetse, ende sijn ghebodt onder-worpen: want eenen man is het hooft der vrouwe, soo dat het nouwelijck gheschieden kan, dat d'eeneGa naar margenoot+ sonder d'ander behouden zy, oft verloren gae: als twee slaven met eene keten ghebonden: want, naer het segghen van S. Ioannes Chrysostomus: soo zijn gheene slaven meer in bedwanck van een ander, als man ende vrouwe: maer een maghedt vry van lichaem ende ghemoet, mach Godt dienen naer haer eyghen ghelieven. Ten tweeden, den staet desGa naar margenoot+ suyverheydts gheeft macht om sonder beletsel te bidden ende Gode te behaghen: want eene on-ghehoude vrouwe ende maget, denckt alleen om 't gene dat Godt aengaet, hoe sy nae het lichaem, ende denGa naar margenoot+ gheest heylich mach wesen: maer die ghehouwt is, denckt hoe sy haren man behaghen mach ende is verdeelt: want de liefde tot den man, ende tot de kinderen, ende de wellust, al is sy al gheoorloft, belet nochtans ende verstroyt, ende swackt ende treckt nederwaerts het ghemoedt, niet anders als de gramschappe: de welcke hoe wel sy reden heeft, niet en laet den mensch te ontstellen ende te blinden. Ten derdenGa naar margenoot+ desen staet verlost eenen mensch van tribulatie des vleeschs, den welcken (naer het segghen van den H. Paulus) de ghehoude hebben: ende van veel sorgenGa naar margenoot+ ende qualen, daer beyde de ghehoude haer in verwerren; als zijn dick-wijls armoede, onvruchtbaerheydt, jaloursie, twee-dracht, moeyte, ende sorghe | |
[pagina 70]
| |
in 't opbrenghen der kinderen, d'ongehoorsaemheyt der selver, ende hare quade manieren; ja oock somtijdts eene schandelijcke doodt: welcke saken niemandt en kan ontvluchten, die door den bandt des houwelijcks aen een ander verbonden is. Daer-en-boven soo zijn de kranckheden des ghemoedts, ende des lichaems den ghehouden by-kans ghemeyn, de welcke seer dickwijls eene van beyde terstont na de bruyloft bevanghen, ende alsoo, beyde t'samen ellendich maken: ende hier-en-boven moet de vrouwe, ende oock den man, om de liefde des vrouwes, alle jaren een seker perijckel des doodts in't baren der kinderen aen-gaen. Ga naar margenoot+Het 2. point. Aenmerckt hoe hooch, ende verheven den maeghdelijcken staet is, dien Christus by den staet der Enghelen verghelijckt, segghende; dat die niet en houwen oft ten houselijck besteedt worden, zijn als Enghelen Godts, ende daerom converserenGa naar margenoot+ de Enghelen oock gheerne met de maeghdekens, ghelijck in den Babyloenschen oven, den EnghelGa naar margenoot+ hem voeghde by de dry kinderen. Hierom lesen wy byGa naar margenoot+ den Wijsen-man: dat geene ghenoechte is te weerderen teghen eene kuysche siele: Iae oock de heydenen hebben dese gheleert, ende in de Sybillen is oock door de gave der Prophetijen van Godt verheven.Ga naar margenoot+ Ten 2. wordt eene siele door de reynicheydt een bruydt Godts: O hoe groot is dese weerdicheyt! waer af den H. Paulus seght: Ick hebbe u ten houwelijck belooft aen Christus, om u als een suyvere maghet hem te leveren. Ten 3. Bemerckt hoe de maeghden volghen in den hemel het Lammeken waer-waerts dat het gae: soo dat niemandt den lofGa naar margenoot+ Godts soo singhen en kan als dese. Ten 4. DoorGa naar margenoot+ desen staet wordt eenen mensch eenichsins Christo ghelijck; den welcken wesende d'eeuwighe wijsheyt, desen staet verkosen heeft voor hem selven. Voor d'alder-heylichste maget, voor sijne Apostelen, ende allen die hy meest beminde: ghelijck S. Ioannes als zijnde den alderedelsten staet in den welcken hetGa naar margenoot+ staet der gratie soude voort-brenghen de honderste vruchte. Ten 5. Hy en heeft desen staet niet alleen verkosen; maer hy heeft door sy-selven, dien oock aen-gheraden, segghende: Die het vatten kan, dat | |
[pagina 71]
| |
die het vatte; ende door sijnen Apostel seght hy: VanGa naar margenoot+ maeghden en heb ick gheen gebodt van den Heere,Ga naar margenoot+ maer ick gheve raedt, als verworven hebbende gratie, ende ick meyne dat dit goet is; Ende weder om die sijne maghet ten houwelijck besteet die doet wel, maer die haer niet ten houwelijck besteedt, die doet beter: ende sy sal gheluckigher wesen, indien sy alsoo blijve naer mijnen raedt, ende ick meyne dat ick oock den geest Godts hebbe: maer bemerct dat onder de maeghden veel dwase zijn, soo Mattheus leert, ende maeckt dat ghy door liefde endeGa naar margenoot+ oot-moedicheyt onder dese niet en wordt gerekent. Het 3. point. Aenmerckt de groote blijdschap, dieGa naar margenoot+ in desen staet is. Ten 1. Want Christus heeft belooft dat alle die ghene, die vader, ende moeder, Huys-vrouwe, oft kinderen, om hem verlaten sal hebben; hondert-werf meer in dit leven verkrijghen sal. Ende voor-waer Christus en heeft hem soo ghemeynsaemGa naar margenoot+ met niemant getoont; als aen de maeghdekens, soo het blijckt uyt S. Catharina van Senen, ende duysent andere: Soo dat de bruyt met reden segghen mach: Mijne beminde is mijn, endeGa naar margenoot+ ick ben sijn, die tusschen de lelien, te weten van suyverheydt ghevoedt wordt. Ten 2. AenghesienGa naar margenoot+ de gehoude persoonen twee worden in een vleesch, soo is te bemercken dat de maeghden alleen hun eyghen cruys draghen, maer de ghehoude hebben het cruys van twee te verwachten: de welcke uyt de kranckheden des ghemoets, ende des lichaems, ende uyt andere onghelucken voort-komen: HieromGa naar margenoot+ seyde den Wijsen-man, dat hy bevonden hadde eene vrouwe bitterder als de doodt, (te weten voor haren man,) ghelijck eenen man oock dick-wijls is voor sijne vrouwe. Hier-en-teghen de Reynicheydt als een leliken onder de doornen, gheeft eenen lieflijcken reuck, ende vermaeckt Godt, ende den menschen.Ga naar margenoot+ Ten derden, want aen eene maghet wordtGa naar margenoot+ het verborghen Manna ghegheven, ende eenen name beter als van sonen ende dochters, eenen eeuwighen naem, die niet en vergaet: ende wie en sietGa naar margenoot+ niet seght Hieronymus, dat beter is eenen dienaerGa naar margenoot+ Godts te wesen, als eenen dienaer van vrouwe oft man? ende dat het beter is den gheest te dienen, als | |
[pagina 72]
| |
het vleesch? want het vleesch door de welluste eerGa naar margenoot+ verweckt wordt, dan versaedt. Aendenckt Ten vierden dat niemant en moet op-klimmen tot desen staet, dan die van den Heere gheroepen is: want een ieder heeft sijne gave van Godt, ende alle menschen en vatten dit woort niet, maer die alleen, aenGa naar margenoot+ wien het ghegheven is. Ende soo den H. Apostel seght, daer zijn verdeylinghen der gratie maer eenenGa naar margenoot+ gheest, een ieghelijck uytdeylende soo het hem gelieft. Siet hierom wat inspiratien desen H. Gheest u inghegheven heeft; wat dat u tot dit leven heeft moghen beweghen, als oock somtijts is kranckheydt,Ga naar margenoot+, armoede, ghebreken des lichaems, etc. ende indien ghy den Heere hoort roepen, en versteent uGa naar margenoot+ herte niet, maer betrouwt u gheheel op den heere;Ga naar margenoot+ ende ten eersten maeckt, dat door ghestadich, ende vierich gebedt, ende ootmoedicheyt uwe sinnelijckheyt bedwonghen worde: wel wetende dat niemant suyverlijck leven en kan, 't en zy dat Godt door sonderlinge gave dit geve: want door d'oeffeninge des ootmoedicheydts, moet de netticheydt des suyverheydts behouden worden, ende niet min door ghehoorsaemheyt onder uwe oversten: want S. Augustinus seght sprekende aldus van Adam, dat de ongehoorsaemheyt des vleeschs verkondighde de ongehoorsaemheydt des gheests. Aenmerckt hier na dat gelijcker-wijs den staet des suyverheydts, seer hooch is; alsoo oock den val in den selven seer leelijckGa naar margenoot+ ende swaer is. Want indien eene bruyt Christi den oppersten Koninck eene ontrouwe doet, dese valt in eene afgrijsschelijcke louwicheyt, ende wordt vanden Heere verlaten, ende tot eens anders spighel komt te vallen inde alder-schandelijckste gebreken. Hierom o maget en wilt u niet vermeten, ende wijs in u oogenGa naar margenoot+ zijn: maer vreest ende bewaert met de opperste neersticheyt u hert, ende u lichaem, op dat ghy reyn mooght zijn naer den lichaem ende na den geest. Aenmerckt ten 1. hoe veel maeghden om desen schat te bewaren hebben geerne haer leven verloren. De andere als S. Brigida ende S. Angradesima hebben van Godt verkregen dat hare schoonheyt soude vergaen, liever dan iemandt t' ontstichen. Spighelt u aen dese ende danckt Gode voor sijne gaven. | |
[pagina 73]
| |
Ghebedt.
| |
[pagina 74]
| |
Ga naar margenoot+alle menschen niet en vatten: vvat is dat? uvven raet, den staet der Enghelen, het schouvven der perijckelen, maeltijden, ende klappernijen, die by uvve vvet niet te ghelijcken en zijn, dat ghy alleen my soudt vvesen voor al, ende al in alles: Heere bevvaert dit, dat ghy in my ghevvrocht hebt, ende en laet mijne lampe met de dvvase maeghden niet uyt-gaen door een ijdel betrouvven, ijdele ende sorghelijcke conversatie. O Iesv Bruydegom Ga naar margenoot+ mijnder siele, ick hebbe uvve bermherticheden ontfanghen, in het middel van uvven tempel mijnder herte, ghy hebt mijne rechte handt ghehouden, ghy hebt my den vvijn gheschoncken, op dat ick vlieden soude al dat droncken maeckt, den vvijn dieGa naar margenoot+ maeghden doet groeyen, den vvelcken als ick sal ghedronckenGa naar margenoot+ hebben, soo en sal hy op het laetste niet bijten als een serpent, noch als een Basiliscus sijn venijn verstroyen, noch en sal oock ghelijckGa naar margenoot+ het broodt des gulsicheydts in de maghe van die dat eet, in galle niet verandert vvorden; noch en sal vvesen als de lippen van eeneGa naar margenoot+ hoere, als een droppende honich-rate,, vviens uyterste is bitter als alsem. Van vvaer komt my doch dit? van vvaer komt my doch dit? dan van u o Vader van suyveren raedt? ontfanght my hier-omme, ghy die my gheroepen hebt, u vvil ick alleen aenhanghen, ende behaghen; en verlaet my niet, ende en vervvorpt my niet: u begheere ick alleen te aenschouvven, hierom siet naer my: om u begeere ick te hooren, hierom laet uvve stemme luyden in mijne ooren: ghy zijt mijne hope, mijne liefde mijn leven: steltGa naar margenoot+ u als eenen seghel op mijn herte, als eenen seghel op mijnen arm; vvant ghy vvet dat ick u uyt ganscher herte (soo ick hope) lief hebbe; ende uyt ganscher Ziele, ende uyt alle mijn ghemoedt,Ga naar margenoot+ ende uyt alle mijne krachten. In-dien ick gaen sal door de vvateren, soo vvilt toch vvesen met my, op dat de rivieren my niet en over-loopen; indien ick gaen sal door het vier, vveest ghy mijn verkoelinghe, op dat ick vvesen mach als eenen on-verbranden doorn: ten laetsten vveest ghy, my alleen eenen Godt mijnder herte ende in plaetse van alle dinghen. Amen. | |
[pagina 75]
| |
Eene Pracktijcke oft maniere van leven voor eene Maghedt voor-ghestelt, door eene t'samen-sprekinghe met den Enghel Bewaerder.ENghel. Stelt u voor ooghen als eenen spieghel, hetGa naar margenoot+ leven van Maria, het welck is eene leeringe voor alle menschen: Ten 1. 's morgens wacker geworden zijnde, om-helst met de armen uwer siele den gecruysten Christum. Ten 2. voor siet wat u te doen ende te lijden staet dien dach, ende offeret hem al op. Verdeylt uwen tijdt, ende bekommeringen; ende op dat ghy een gherust leven mooght voeren, maeckt dat de maniere van uwe oeffeninghen licht ende Godt-vruchtich zy; want dat en is niet profijtelijcker, om tot gherusticheydt te gheraken. Verdeylt uwen tijdt om te bidden, mediteren, goede boeken te lesen, ende u handt-werck te doen, etc. Bekent Godt over al teghen woordich, ende zijt met hem ghemeynsaem. Eert de alder-salichste maghedt Maria, als uweGa naar margenoot+ alder-minnelijckste moeder; ende beveelt haer u leven ende u voor-nemen van suyverheydt. Maghedt. Ick sal dus doen door Godts gratie; de weghen van mijn huys bemercken, ende mijn broodt enGa naar margenoot+ sal ick niet ledichlijck eren, noch gheen mans persoonenGa naar margenoot+ en sal ick ghemeynsaem zijn; noch met iemandt alleen spreken, dan in't openbaer; noch oock lichtelijck op den wech my alleen begheven, soo veel als 't moghelijck sal wesen, want ick hoor datter gheschreven staet: Wee den ghenen, die alleen is. Enghel. Dit is lof-weerdelijck ghedaen: schouwt soo veel als ghy kondt, de conversatie der menschen, ende voor al der mans-persoonen. Is 't dat ghy iemandtGa naar margenoot+ merckt die u streelt, ende prijst, u dick-wijls soeckt alleen te spreken, oft u ander teecken geeft van onsuyvere liefde, verfoeyt hem als eenen duyvel; al is't dat hy misschien een Engels leven schijnt te leven, want anders ghy sult leelijck vallen, oft immers sult in groot perijckel wesen. En ontfanght van hun niet lichtelijck gaven oft brieven;Ga naar margenoot+ ende wacht u van bemindt oft geacht te willen zijn van iemandt, en laet niet toe dat men oock uwe handt gherake, naer het exempel van S. Agatha, die oock met de handt van den H. Petrus, haer openbarende, weygerde gesont gemaeckt te worden: eenen kus sult ghy houden | |
[pagina 76]
| |
als eenen strick ende deure des doodts: ghebruyckt een deghelijck habijt naer uwen staet, schouwt de besonderheydt en curieusheydt, ende eene overvloedicheydt van woorden, soo binnen als buyten 's huys. Ga naar margenoot+Maghedt. Och mocht ick de alder-heylichste maghedt naer-volghen, die (soo ick hoore) maer seven mael in't Euangelie ghesproken heeft: ende als sy spreken soude, soo dede sy dat seer wijselijck, ende ootmoedelijck. Enghel. Bewaert voor al de ootmoedicheydt, ende en spreeckt van uwe saken niet; noch en soeckt oock geenen lof van uwe devotie, oft penitentie, en soeckt oock nietGa naar margenoot+ d'andere te boven te gaen; twelck al teeckenen zijn van hooverdije: maer oeffent liever d'ootmoedicheydt, niet soo met woorden ('t welck meestendeel een decksel van hooveerdije is) als met eene oodtmoedighe dienstbaerheydt, ende acht een-ieghelijck, ja oock de wereldtsche menschen, beter als u selven. Maghedt. Moet-men hem dan niet pooghen de beste gratie na te volghen; als in dickwijls te biechten, communiceren, ende sulcke devotien? Ga naar margenoot+Enghel. Het is best hier in den Biecht-Vader oodtmoedelijck ghehoorsaem te zijn; want hy leght u uyt den wille Godts, aen wien ghy ten minsten den 8. dach op eene sekere ure biechten, ende daer na communiceren mooght, t en zy datter eenighe Heylige dagen quamen: ende dan oock moet men niet sonder noodt te dickwijls biechten. Aengaende de biechte, ende het verkiesen derGa naar margenoot+ Biecht vaderen, bemerckt hier in 't korte, dat het met recht mispresen wordt, sonder reden te veranderen van Biecht-vader; oft om dat ghy sijne vermaninge vlieden soudt, oft om dat ghy door het her-vallen vreest kleynder by hem gheacht te worden, oft verhopt by eenen anderen om uwe deughdt oft andere redenen aenghenamer ende meer ghesien te wesen: Wacht u oock wel van eenighen Biecht-vader in 't besonder gehoorsaemheydt te beloven, want sulcks de Wijse seer ontraden; als het ghene dat Gode mishaegt, seer periculeus is, veel swaricheden onder-worpen, ende nauwelijcks wordt bevonden van eenighe Heyligen gebruyckt. VeelGa naar margenoot+ meer, wacht u van te beloven aen eenen alleen te biechten, want sulcx onredelijck ende indiscreet is, ende Gode geensins aenghenaem, ende door sijnen Picarius ende Prela- | |
[pagina 77]
| |
ten, verclaert dat sulcke beloften by hem van gheender weerde en zijn. Bidt den Heere dat hy u eenen gheleerden ende goeden Biecht-Vader verleene, ende biecht doorgaens aen hem alleen: maer en hanght daer sooGa naar margenoot+ seer niet aen, dat ghy onstelt soudt worden, indien hy door doot, sieckte, etc. veel min door bevel der Oversten quam verandert te worden. Godt is 't die u regeert, jae het is dickwijls goedt dat sulcke veranderinghen komen, op dat niemandt sijn betrouwen op menschen stelle; waer van de Schrifture seght: Vermaledijdt is den mensch, die op den mensche betrouwt. Vraeght oock ander Biecht-Vaders raedt in de biechte, als 't u belieft, ende houdt uwe vrijicheydt, ende om het segghen oft respect der menschen en verliest die niet doende on-vol-maeckte biechten. Wacht u oock van buyten de biechte uwe consciencie t' openbaren aen iemandt, bijsonderlijck die uwen Biecht-vader niet en is, want dat en is niet sonder perijckel. Den Biecht-vader als van Godt daer toeghestelt, staet het toe u t'onder rechten, ende t' onderscheyden tusschen melaedtscheydt endeGa naar margenoot+ gheen melaedtscheydt. Maghet. Maer sal ick dan de verdiensten van de volkomenGa naar margenoot+ ghehoorsaemheydt oock ghenieten, als ick sonder belofte mijnen Ouderen, Biecht-vader oft Oversten ghehoorsaem ben, ghelijck de ghebenedijde Moeder Godts aen den H. Ioseph gheweest is? Enghel. Nadien ghy van Godt tot dese maniere van leven gheroepen zijt; als ghy met oprechte liefde pooght uwen eyghen wille te versaken: bereyt om ghehoorsaemheydt te gheloven, indien sulcks den wille Godts waer; soo hebt ghy gelijcke verdiensten; maer ghy moet u oock wachten voor de peste van ghiericheydt ende beminnen d'armoede in kost, ende kleederen sonder nochtans uyt te steken: oft na het exemple van onse L. Vrouwe mooght ghy uwe goederen verdeylen, eens-deels voorGa naar margenoot+ den armen, eens-deels voor de Kercke, ende eens deels tot uwen eyghen noodt-druft, oft anderssins: ende als ghy altijdt metter herten bereydt sult zijn, om allen u goedt om de liefde Godts te verlaten, als hem sulcks soude believen, ghebruyckende naer uwen staet uwe goederen; soo sult ghy oock voor Godt waerachtichlijck arm gherekent worden; ende met den Apostel | |
[pagina 78]
| |
niet hebben, ende alles besitten, voor al, soo ick u noch hebbe gheseydt, schouwt veel conversatie, hooveerdije ende ledicheydt; ende voor soo veel als de conversatie aen-gaet, en houdt gheen ghemeynschap, dan tot dien eynde, dat ghy tot Godtvruchtigheydt iemant mooght trecken, oft van die spreken met groote simpelheydt ende een-voudicheydt, niet van hooghe dinghen noch als meestersse sprekende. Ga naar margenoot+Maghet. Om de ledicheyt te schouwen, neme ick voor my op wercke daghen, 's morghens ten minsten eene ure in de Meditatie, oft wat goets te lesen te besteden, de Misse te hooren, ende met eene gheestelijcke Communie, ten minsten deelachtich te worden van 't sacrificie: het ander deel tijtds wel te wercken, oft voor de Kercke, oft voor den armen, oft voor my; ende tusschen het wercken som-tijdts van Godtvruchtighe dinghen te spreken, oft die te verdeylen met het lesen van een goet boecksken; oft oock versoeten met een gheestelijck ghesanck. Naer den noene, hebbende matelijck gheten; naer een weynich rusts, oft eene goede t' samen-sprekinghe sal ick wederom wat lesen, ende daer naer my op mijn werck stellen, het welcke oock onderbroken sal worden, met eenich ghebedt oft het lesen van een roosen hoeyken. Ten laetsten sal ick den dach besluyten met het onder-soecken mijnder consciencie, ende slapen gaen, als oft den laetsten nacht soude wesen: met een goedt ghedachte, vol komen berouw, ende oeffeninghe van liefde tot Iesum mijnen Bruydegom, hem verwachtende alle uren met de wijse maeghden. Enghel. Is't dat ghy alsoo doet, soo sal ick met u gheerne hanteren, soo sult ghy van uwen Bruydegom dickwijls besocht ende ghetroost worden: principalijckGa naar margenoot+ is 't dat ghy onderhoudt de liefde met een ieder, sonder teghen strijden oft achter klap: want het eerste, is eene dochter van hooveerdije, ende het tweede, is een moeder van alle verbitterheydt. En bevleckt hierom uwen monde niet met de ghebreken van eenighen mensch, noch en leent uwe ooren daer toe niet: want ghy hebt u selven, ende uwe tonghe aen Godt op gheoffert; zijt oock neerstich om voordt-ganck te doen, waer af de teeckenen zijn; 1. van niemant af-keer, maer met ieder compassie te hebben: ieder principalijck vijanden be[-] | |
[pagina 79]
| |
minnen ende soet aen spreken: 2. verfoeyen van genoechteGa naar margenoot+ des werelts, ende sijne sinnen bewaren, ende die versterven: 3. grooten haedt der sonden, oock van de minste gheerne versmaedt worden, ende niet excuseren sonder noodt, maer gheneyght zijn om sy selven te berispen, ende altijt een ander te loven: 4. seer sorghvuldich te zijn om niemandt te ontstichten: 5. ghevoelen groote begheerte van volmaecktheydt. 6. de armen te beminnen ende helpen. 7. gheerne voor Godt iet te lijden, ende min klaghen als ghy placht, om dat ghy den wille Godts in alles aenmerckt ende bemindt. 8. haken nae 't ghebedt, naer 't hemelsch broodt ende sijn Vader-lant. 9. dick-wijls met Godt spreken ende van hem, ende van sijne passie. 10. om geen respect der menschen iet goedts laten, oft daerom eene goede ghewoonte achter-laten. 11. de devotie tot onse L. Vrouwe vermeerderen ende verbreyden. 12. eene stilte van herte ende lichaem genieten. | |
Schiet-Ghebedekens.DEn Heere is mijnen hulper ende beschermer, mijn herteGa naar margenoot+ heeft in hem ghehopt, ende ick ben gheholpen gheweest. Mijnen Godt, mijnen hulper, ende ick sal in u hopen, ghyGa naar margenoot+ zijt mijnen beschermer, de hope mijns salicheydts, ende mijnen ontfangher. O Heere ick sal u verheffen, ghy hebt my aenghenomen, endeGa naar margenoot+ ghy en hebt mijne vijanden over my niet verblijdt. | |
Meditatie
| |
[pagina 80]
| |
in dit leven oock gheraken tot eene andere, die geleghen is in de volkomentheydt der deuchden, ende heylicheydt. Dese twee zijn ons voor-ghestelt als het eynde, ende het wit van alle onse gedachten ende wercken. Ten tweeden, datse allegader in wat staet dat sy oock leven, verbonden zijn tot de volmaecktheydt:Ga naar margenoot+ want het eenen ieghelijcken toe-ghesprokenGa naar margenoot+ is, Weest volmaeckt, gelijck uwen hemelschen vader volmaeckt is; ghelijck oock 't ghene den Heere seyde aen Abraham: Wandelt voor my ende weest volmaeckt, want seght Christus, 't ghene dat ick seggheGa naar margenoot+ aen u lieder, dat segghe ick een ieghelijck.Ga naar margenoot+ Ten derden, dat de volmaecktheyt hier in gelegen is, dat men Godt beminne, uyt gantscher herte, ende gheneghentheydt, ende niet buyten hem, dan om sijnen wille; ende want het hem alsoo belieft; maer om dat het swaer is aertsche goederen te besitten, sonder de selve te beminnen; daer om en isser niet profijtelijcker tot de volmaecktheydt, als alle gheschapen dinghen, soo wanneer u den Heere daer toe roept, niet alleen metter affectie, maer oock metter daet, soo veel het immers moghelijck is, af te gaen, ende versaken. Ten vierden, datter wel verscheyden staten ende weghen zijn tot de volmaecktheydt, maer dat een ieghelijck soo veel in hem is, behoort te trachten naer den verhevensten,Ga naar margenoot+ op dat alsoo de goddelijcke goedertierentheyt meerGa naar margenoot+ vereert mochte worden. ende eerst voor al moet hy alsulcke kiesen daer hem Godt toe roept; want, niemandt tot hem komen en kan, 't en zy den Heere hem trecke, ende wederom, allegader en vatten dat woordt niet, maer dien wie het ghegheven is. Ghelijck het dan seer sorghelijck is, den roependen niet te willen aenhooren, alsoo ick boven sy selven te willen vlieghen, ende na-der-handt met de huys-vrouwe van Loth achter-waerts sien, ende alsoo onbequaem gemaeckt worden, tot Godts rijck; oft wel beghinnen te timmeren, ende niet konnen volbouwen, is voorwaer bespottens weerdich. Want beter is het, lam oft kreupel, uyt de on-volmaecktheyt des staets, in't rijck der hemelen te gaen, als met twee handen, oft met twee voeten, ghesmeten te worden in het helsche vier. Ten 5. dat den Reli- | |
[pagina 81]
| |
gieusen staet, naer sijn wesen (soo verre als iemantGa naar margenoot+ van Godts weghen daer toe gheroepen wordt) den alder-bequaemsten ende sekersten wech is tot de vol-maecktheyt; ende voor alsulcken van alle Heylighen, jae Christus selve voor ghehouden is. Ten eersten, omdat hy weyrt alle beletselen ende occasie der sonden, welcke zijn ten eersten, den eygen wille, ten tweeden wellusticheyt, ten derden rijckdommen, die t'samen wech ghenomen worden, door de dry beloften van Ghehoorsaemheydt, Suyverheyt, ende Armoede. Ten tweeden, desen staet neemt wech alle gheleghentheydt der sonden, want dese in de Religie selden ghevonden worden; maer terGa naar margenoot+ contrarie veel behulpsaemheden ende exemplen der deuchden. Ten derden, alle wereldsche bekommeringhen, als zijn huys-vrouwe, kinders, Borgherlijcke saken, ende dierghelijcke; van welcke den H.Ga naar margenoot+ Gregorius seght: De siele en kan gheenssins tot hooghe dinghen verheven worden, is 't dat sy met het ghewoel der sorghen, ghedurich in dese leeghde belemmert blijve. Ten sesten, over-denckt dat de Religie niet alleen de beletselen en weyrt, maer oock gheeft groote behulpsaemheyt, om tot de volmaecktheydt te gheraken. Ten 1. achter-volghende het ghemeyn ghevoelen der Goddelijcker scholen, als oock verscheyden openbaringhen, wort daer verleent in den in-ganck verghiffenisse van alle sonden: want het een alder-vol-komenste vol-doeningh is, ende eenen staet van penitentie soo hooch, datter niemandt toe ghedwonghen en kan worden, ende over-sulcks ghelijck een tweede doopsel ghenoemt wordt. Ten tweeden, vloeyen daer ghedurich uyt dese fonteynen tot de Religieusen veel bescheyden behulpselen van gratie; want soo de waerheyt ievers plaets heeft; (Soo waerder twee vergadert sullen wesen in mijnen naem, daer benGa naar margenoot+ ick in't midden van hun-lieden) soo grijpt sy hier stede: want den soeten Iesus ende sijne H. moeder by de Religieusen woonen; ende de Enghelen al te gheerne met hun handelen. Ten derden, want de Religie eene schole is ende ghedurighe oeffeninghe der deuchden: hier by soo komt noch een beleydt, ende soet bestieren der oversten, de broederlijcke hulp en- | |
[pagina 82]
| |
de onderstandt altijdt bereydt, ende de ghemeynschap van alle goede wercken. Ten laetsten verleentse eene gheruste ure des doots; soo om het lanck-durich oeffenen der deuchden, als om dat het een seker teecken is van de predestinatie: wat soudt ghy doch meer moghen wenschen, o Religieuse persoonen, die tot desen staet gheroepen zijt? Ga naar margenoot+Het 2. point. Overdenckt ten eersten de weerdichheydt der Religie, ende des gheestelijcken levens; ende hoe heerlijck dat het is, door het versmaden des werelts, verheven te worden, boven de hoochdeGa naar margenoot+ der aerde; niet hopende, niet vreesende op der aerden, maer als meester ende over-winner van alles staen al op eenen trap boven alle schepselen, niet hebbende, nochtans al besittende: want daer en is gheen onder-schil tusschen niet te hebben, oft niet te begheeren. O rijcke armoede! welcker weerdichheydt alsoo sy de hoochste is, soo en isser niet onweerdigher, dan ghy, o Religieus, die proffessie maeckt van de gheheele wereldt verloochent te hebben, ende nochtans aen de selve door d'affectie u tot eenen boeck, schrift, kleet, oft beelt stercker laet verbinden; murmureert ende on-patientich u draeght, wanneer iemandt van uwe Oversten, u dese occasie uwer verdoemenisse ende strick wilt af-nemen; jae meer dan de wereldtsche persoonen, om het verlies van hunne tijdelijcke goederen. Om de liefde Godts wacht u van sulcks, ende aen-ghesien dat ghy kondt wesen (soo verre ghy wilt) Heere des wereldts, en verworpt u selven niet in eene ellendighe ende schandaleuse slavernije. Ten tweeden, hoe loffelijck het is met Abraham te gaen buytenGa naar margenoot+ sijn landt, ende sijn maeghschap, jae sijn selven te verloochenen door de ghehoorsaemheydt, ende den Heere te volghen, ende moghen segghen met d'ApostelenGa naar margenoot+: Siet wy hebben 't al verlaten, ende u ghevolght. maer voorwaer wat eene droeve sake is't, dat ghy, naer soo kloecke feyten door duyvels bedroch verblindt zijnde, aen een plaetse, officie oft ghemack, oft vriendtschap blijft hanghen, ende breeckt het verbondt tusschen u ende tusschen Godt: jae hier om soo veel te booser ende ellendigher, hoe ghy meer verlaten hebt, hoe ghy u gereeder tot alles | |
[pagina 83]
| |
over-gegeven hebt: want soo de H. Vaders leeren, soodanich weder-nemen van sijnen eyghen wille, is een groot sacrilegie, ende om de melancolie, ende ongherustheydt des ghemoets, eene martelie des duyvels, voor-bode van eeuwighe pijnen: maer het leven der Godtvruchtigher Religieusen is eene oprechte naer-volghinghe van Apostolijcke mannen: ende voor-waer ghelijck het seer eerlijck is, alles te verlaten, alsoo is 't oock noodt-sakelijck, immers metter herte 't selve te doen: 't welck in hem selven veel swaerder is, gemerckt daer gheschreven staet: Soo wie niet en versaeckt al wat hy besit, en kanGa naar margenoot+ mijnen discipel niet wesen, ende weder om: DieGa naar margenoot+ niet en haet Vader ende Moeder, ende hier-en-boven nocht sijne eygen siele, en kan mijnen discipel niet zijn. Ten derden, denckt dat de weerdicheydt deses staets grootelijcks vermeerdert wordt, uyt dien, dat den Religieus een leven leydt, gelijck aen Christus ende met hem, als aen 't cruys ghehecht is. Daerom seght den Heere: wilt ghy volmaeckt zijn,Ga naar margenoot+ gaet henen verkoopt al wat ghy hebt, en komt volght my na. Ende 't is voorwaer eene groote, ja alder-meesteGa naar margenoot+ glorie den Heere na te volgen; ende den Religieus volght niet alleenlijck Christus naer, maer oockGa naar margenoot+ Godt den Vader, ter wijlen hy naer 't segghen van den H. Bernardus, tusschen voor-spoet ende tegenspoetGa naar margenoot+ van verganckelijcke dinghen, voert een beeltGa naar margenoot+ der eeuwicheydt: ghelijck den ghenen, by den welcken gheene veranderinghe en is, oft over-lommeringhe der verkeeringhe. Ten vierden, peyst naer de leeringhe der Ouder-Vaderen, dat den Religieus onder de Martelaers gherekent wort, ende wordt ghenoemt eenen tempel ende gheduerighe offerande, seer aen-ghenaem aen Godt. waer uyt, aenghesien datter niet weerdicher en kan wesen, de heerlijckheydt der Religie uyt-schijnt. Ten vijfden,Ga naar margenoot+ denckt dat in dien schroomelijcken dach des oordeels, belooft is aen de Religieusen, dat sy mede sitten sullen, op de twaelf stoelen, vonnis ghevende over de twaelf gheslachten van Israel. Dunckt u niet, dat in verghelijckinghe van dese eere, versmadelijckendeGa naar margenoot+ eer-loos zijn, alle rijcken des wereldts. Ten laetsten over-denckt wel, dat de heylicheydt, | |
[pagina 84]
| |
gheleertheydt, ende hulpe des naesten, voor 't meeste deel ghesproten is uyt de Religieusen: ende daerom is 't dat den Heere hem gheweerdight heeft, u tot desen staet te roepen, wacht u wel van on-danckbaer te zijn aen sijne Goddelijcke Majesteyt. Ga naar margenoot+Het 3. point. over-leght datmen alleenlijck, uyt het Religieus ende Gheestelijck leven, bestandige ghenoechte scheppen kan: want het voor-seker is dat het vermaeck des ghemoedts in Godt alleen is des te grooter, hoe dien verder allen saken te boven gaet: ende soo Bernardus ghetuyght, Dat is voor-waer d'eenighe ende waerachtige vreuchdt, diemen treckt uyt den Schepper, ende niet uyt de schepselen, ende principalijck uyt de waerachtighe armoede, door de welcke het herte van eenen Religieus van alle gheschapen liefde wordt bevrijdt: ende alle geschapen dinghen met de voeten treedt. Daer-en-boven uyt de vol-komen suyverheyt, door de welcke den Religieus maeckt een verbondt met sijne ooghen ende niet sijne siele; om soo met den H. Iob niet eens op eene maghet te peysen: want weetGa naar margenoot+ voor-seker, 't en zy dat hy uwe ooghen neerstelijck bewaert, ende uwe handt oock van het aen-raken van eens anders handt onthoudt, ghy sult u selven in 't perijckel stellen van schip-brake, soo het dick-wijls bevonden is. Ende de vreuchdt, die uyt dese deuchdt spruyt is soo groot, dat sy (ghelijck Cato een Heydensch mensch ghetuyght) het leven der menschen verghelijckt by 't leven der Goden: ende bemerckt hoe in 's wereldts leven dit wordt belet. Ten eersten, door tijdelijcke bekommeringhe, van welcke de Religie niet alleen ontslaghen is, maer hier-en-teghen, brenght voordts eene wonderlijcke genoechte, door een versterven sijnder passien, ende ghedurich gebedt, ende t'samen-spreken met Godt: hier by komt noch de liefde ende het soet gheselschap der gheestelijcker broederen ende 't hondertvoudt,Ga naar margenoot+ 't welck van de Waerheydt selve den Religieusen belooft is in dit leven. Over welcke dingen ghy u dies te min verwonderen moet, hoe ghy claerlijcker na goedt vonnis sult bevinden, dat uyt ghenomen on-eerlijcke ende vleeschelijcke wel-lusticheden, alle ghenoechten gheniet worden van een | |
[pagina 85]
| |
Religieuse siele: met soo veel meer vermakens, als de ruste des herten, meerder is ende over-vloediger van gheestelijcke ende Hemelsche vertroostinghe: alsoo dat met reden, de Religie van de Heylighe Vaders aen een aerdtsch ende hemelsch ParadijsGa naar margenoot+ wordt vergheleken: wat isser dan dat teghen de Religie mach worden ghewerdeert? Dus dit alsoo zijnde, soo over-leght onder ontallijcke, die hy voor-by-ghegaen is, verkosen heeft: ende tot den alder-sekersten wech uwer salicheydt tot sijn gheselschap, ende besondere vriendtschap, ghebrocht heeft, ende danckt hem sonder op-houden. | |
Ghebedt.O Heere, groot is over ons uvve bermherticheyt, die ghy metGa naar margenoot+ soo onsprekelijcke kracht van uvven gheest, met soo onvveerdeerlijcke gave uvver gratie ghetrocken hebt uyt de ijdele conversatie dese vverelts, in de vvelcke vvy te voren vvaren ghelijck schaepkens dolende sonder herder, sonder u, of (dat schroomelijcker is) vveder-spannich aen u, o soeten Iesv; hoe groot is ghevveest dese blindtheydt? hoe groot dese boosheydt teghens u op te staen, o oneyndelijcke goedtheydt, u te vlieden, u te versaken? hoe groot een gheluck is't de vverelt te schouvven? ende uyt soo veel duysende, van u gheroepen te vvorden tot uvve vrindtschap, tot u erfdom, tot u huys, in 't vvelck den mensch suyverder leeft, vveynigher valt, rasscher opstaet, voorsichtigher vvandelt, dickvvijlder met uvve hemelsche gratie bedout vvort, sekerder rust, betrouvvelijcker sterft, haester ghesuyvert vvordt, ende over-vloedigher vergolden. Van vvaer komt het my doch?Ga naar margenoot+ dat ick voor andere hoore uvve stemme seggende, VVilt ghy volmaeckt vvesen, gaet ende verkoopt al dat ghy hebt, ende komt volght my naer. Van vvaer is my dit gheluck? dat ick ghevonden hebbe de kostelijcke peerle, ende den verborghen schat, ende hebbe konnen verkoopen mijnen acker, om die te koopen; van vvaer komt my dese ghenade? dat ghy my, die daer siet soo veelGa naar margenoot+ in dese Zee schip-brake lijden, gheroepen hebt in de arcke der salicheydt; o Iesv van Nazareth, ende hebt begheert van my | |
[pagina 86]
| |
eenen Nazareum te maken; ende op den berch Tabor, u glorie te laeten aenschouwen: ende verheffen tot de heerlijckheydt,Ga naar margenoot+ van een Apostolijck leven, ende handelinghe te hebben in den hemel. Ghebenedijdt mijne siele den Heere, ende alle mijn ghebeenten seght: Heere, vvie is uvves ghelijck, die in het LichaemGa naar margenoot+ mijns moeders in-dachtich zijt ghevveest mijnen naem, op dat ick, die u te voren toe-behoorde, door mijne scheppinghe, ende verlossinghe, soude uvver goddelijcker Majesteyt toe gheheyligt vvorden, tot eenen tempel ende offerhande? vvat sal ick u vvederom gheven mijnen heer, mijnen Godt? voorvvaer, als ick u sal hebben ghegeven, al dat ick ben, ende al dat ick vermach,Ga naar margenoot+ en is dit al niet ghelijck een sterre by de sonne, een druppelkenGa naar margenoot+ by de rivier, eenen steen by den berch, een koren-graentken by den hoope; vvat seggh' ick? tis al ghelijck als niet voor u, ende de gheheele vvereldt, als een aesken der vvaghe. VVat ben ick, dat ghy mijner gedencken sout? dat ghy my sout leyden uyt dese vverelt, die gheheel in boosheydt ghestelt is? dat ghy my met Loth soudt brenghen uyt Sodoma, op den berch Segor? uyt AEgipten, in't landt van beloften? uyt de vvoeste Zee, in de seker haeve, uyt de vvelcke met de belofte van armoede, ghesloten vvordt de begheerlijckheydt, oorspronck van alle quaet, ende verre verjaeght vvorden menigherley vijanden, ende de baren der tentatien gebroken. Ick bidde u o Heere, en vvilt niet toe-laten, dat ick dese vvel-daet oyt verghete, dat ick oyt te rugghe keere: oft achter-vvaerts sie met de huys-vrouvve van Loth: vvant die sijnen vijandt aldus bevvaert, ende met soo veel bijstandts niet en kan vveder-staen, vvat sal hy uyt richten, vvesende van dese onversien? verre zy van my dan, dat ick arm vvesende om u, soecke de vvel-luste des rijcken, erghens af klaghe, vreese dat my iet sal af-ghenomen vvesen; blijvende ghebonden met een draeyken, daer ick te voren schip-kabels hebbe ghebroken? verre zy van my dat mijne ooghen gheslaghen op onghelijcke persoonen, my mijne siele ontroove, oft door te groote ghemeynsaemheyt met hun my uvven vijandt make; dat ick iemandts aensprake, teghen-vvordicheydt, oft liefde versoecke, aenghesien dat ghy, die alle goet in u besluyt, ende | |
[pagina 87]
| |
Godt zijt, van allen troost, my teghenvvordich zijt. Verre zy van my, dat ick, die my u hebbe op geoffert tot eenen brant-offer, ende mijnen eyghen vville afghesvvoren, als eenen roover, van het gene dat u eens toe-geeygent is gevveest, beschuldight vvorde, niet villende oock in een kleyne sake, my aen mijne oversten onder-vverpen: vvant vvat is't o bermhertichtsen Iesv? sijnen eyghen vville; aengaende vvoon-plaetse, officie, oft eenighe andere saken, te vvillen volghen? dan te mis-trouvven, van uvve goddelijcke voorsichticheydt, ende sijn eyghen vvijsheydt, voor de uvve te stellen? ende dat ick, als een peerdt, aen u, als ridder; ende niet aen den toom, dat is mijne Oversten, door den vvelcken ghy my regeert, vvederspannich zy; ende my niet als eenen stock, doot lichaem, oft blinden, laten gheleyden, ende handelen, noch oock voor het beste ende oorboorlijckste houden, het vvelcke ghy door mijne oversten sult hebben ghestelt; maer dat alleen, 't vvelck den eyghen vville, (den vvelcken teghen-strijdende, voorts-drijvende, vveder-staende, hem veropenbaert) heeft voorghenomen? Verre zy van my ,dat ick uyt de have, vvederom keere tot schipbrake,Ga naar margenoot+ die ick nauvvelijck naectk ontkomen ben, dat ick keere naer het vier, daer ick half verbrandt uytgheraeckt ben; dat ick uyt de plaetse der vvellusticheden ende voor-sale uvves huys, af-dale naer AEgytpen, naer 't huys vande ellendighe slavernije; van vvaer soude my doch aen-komen dese onvvijsheydt o Heere. Voorvvaer die gulsicheydt die Adam verjaeght heeft uyt het paradijs, ende 't vermaeck der sinnelijckheyt stoot den Religieus uyt het gheestelijck leven, ende maeckt dat die ghene daer opgevoyet vverden in alle vvelden on-helsen den dreck der sonden, ende deGa naar margenoot+ hooverdije, die daer den afvallighen Enghel verciert zijnde met alderley costelijcke ghesteenten, ghevvorpen heeft uyt den hemel, die selve smijt den Religieus, die slave is sijns eyghens vville, inden afgront der catijvicheden, ende onder-vvorpt, aen veel perijckelen ende verstoorheden, d'vvelcke de af-vallige ReligieusenGa naar margenoot+ pleghen over te komen. o Ellendighen ende blinden Religieus, die ghelijck eenen anderen Esau, voor een schotel vitsen, het recht sijnder eerste gheboorte verkoopt; aenghelockt zijnde, door begheerlijckheydt van eenighe plaetse, officie, oft ander vervvor- | |
[pagina 88]
| |
pet creature, vvat sal hy doen Heere? als ghy sult komen ten oordeel. Ick bidde, o Godt, van Israel die my met Abraham gheroepen hebt vyt Vr der Chaldeeuvvschen, die my gheleyt hebt, ghelijck u uytverkoren volck, uyt AEgypten, in de kracht van uvve handt, in teeckenen ende vvonderheden, ende in uvve groote macht, ende in uvven verheven arme; bevvaert toch 't ghene ghy ghevrocht hebt in ons, op dat der aerde kennelijck zy, dat ghy zijt den Heere onsen Godt, ende dat uvven heyligen naem aen-gheroepen is over ons. Amen. | |
Korten Reghel tot de Vol-maecktheydt.Ga naar margenoot+1. BEdeylt neerstichlijck op eene bequaeme maniere uwen tijdt, ende beletselen, op dat ghy alles met goede schickinghe doet; beneerstight u alle weken 't selve beter ende beter te werck te stellen: oock rekeninghe houdende met u selven: vertreckt u alle jaren tot eenighe stilte; ende over-leght dit by u selven op ettelijcke daghen, ende hier en boven schickt hier toe noch alle maenden eenen gheheelen oft immers eenen halven dach. 2. Overdenckt alle daghen met den H. Bonaventura, waer toe ghy ghekomen zijt, dat ghy ghestorven zijt aen de wereldt, ende dat ghy soeckt eeuwighe rijckdommen, eere ende vreuchdt, die ghy in manghelinghe aenveerdt hebt, teghen de tijdelijcke ende aerdtsche. want alsoo door Godts gratie, sult ghy ontgaen de blindtheydt, in de welcke de flouwe Religieusen plachten te vallen, hakende altijdt na lichamelijcke vermaecselen; ende 't en zy dat haer toe ghelaten worde, naer haren eyghen wille te leven, ende soodanighe woonplaetse ende officie te kiesen, als 't haer belieft, soo vergaense van in-wendighe droefheydt, oft vullen aen alle kanten de Kloosters met murmuratie. Ga naar margenoot+3. Danckt Godt ten minsten drij-maels daeghs, voor uwen roep, ende viert eenen jaerlijckschen dach tot dien eynde: mediteert alle maenden immers van de principaelste Regels, ende letter wel op, oft ghy oock voordt ganck ghedaen hebt. Sluyt vastelijck by u selven, alsoo wel de minste als de meeste t' onder-houden; want die sorgherlijcker versuymt worden, als dese. | |
[pagina 89]
| |
4. Weest ghestadich in 't ghebedt, ende in alle uwe wercken, oft handelingen; spreeckt met Godt in dier voeghen, als oft ghy alleen met hem waert in de wereldt, alsoo sal het gheschieden, dat ghy u sult verheughen in den Heere, ende sonder swaricheydt verstellen alle sinnelijcke wellusticheden. 5. Bemindt alsoo d'armoede, dat u niet en kan afghenomenGa naar margenoot+ worden, ghemerckt ghy niet eyghens en hebt, maer al aen Godt op-ghedraghen: ghebruyckt de ghemeyne dinghen oorboorlijck, ende schaemt u, is't dat ghy arm wesende, niet te vreden en zijt, met 't gene waermede haer de rijcke des werelts te vreden houden. 6. Bewaert de suyverheyt met het gade-slaen uwer ooghen, met soberheydt, met t' vluchte van lanck-durige handelinghe ende t'samen-spreken van on-ghelijcke persoonen; Want die het perijckel bemindt sal daer in vergaen. 7. Doet neerstelijck u beste, om de nieus-ghiericheytGa naar margenoot+ als een peste van devotie t' over-winnen; want dese met menich-vuldiche laghen ende stricken den Religieus soeckt t' onder kruypen, daer om was 't eer-tijts onder de H. Oudt-Vaders een ghemeyn spreeck-woort; eenen goeden Religieus moet wesen stom, doof ende blindt. 8. Hebt de ghehoorsaemheydt alsoo lief, dat ghy niet en wilt, niet en aen-veert, niet te werck en stelt sonder dit alder-sekerste recht-snoer, noch eenichsins door menschelijcke wijsheydt, oft om beter te segghen door duyvels vernuftheyt, d'overste soeckt na uwen wille te trecken; want te vergheefs roemt ghy u over alsulcke ghehoorsaemheydt, die den H. Bernardus noemt te wesen decksel van boosheyt: maer besorght dat den Oversten van u ghevoele, dat ghy niet en weyghert, niet en begheert, dan den eenighen wille Godts. 9. Wilt ghy eenen Religieus wesen soo bedwinght uwe tonghe, spreeckt eenen ieghelijck vriendelijck aen, verhaelt gheerne dat in haer lof-weerdich is, swijght insghelijcks dat berispelijck is. 10. Wacht u neerstelijck van't gemeynschap der flouhertighe,Ga naar margenoot+ veel meer van de selve na te volgen. Dat uwe handelinge vriendelijck zy, ende gemeynsaem, eerbaer ende niet hoofsch, d'ooghen ten meesten-deel neder-waerts | |
[pagina 90]
| |
gheslaghen, uwe sprake weynich ende wel-bedacht, het lichaem stil ende seeghbaer, tot een teecken van de inwendighe gherusticheydt. Is 't dat ghy dit al achtervolght, sult woonen in 't landt van beloften, in 't aertsch Paradijs, sult wesen vriendt van den Bruydegom, sult bevinden t' uwaert de H. Maghedt Maria, als eene Moeder, ende sult u ghemeynsaem maken den heylighen Enghelen; naementlijck uwe Bewaerder: den welcken ghy in alles moet te rade gaen, ende hem bevelen alle uwe goede wercken, ende begheerte, dat hyse gheweerdighe door sijne suyver handen op te offeren aen de Goddelijcke Majesteyt. | |
Daghelijcksche Vernieuwinghe van eenen Religieus.O Koninck der Koninghen, Christe Iesv, ghy hebt my gheroepen door uwe on-uyt-sprekelijcke bermherticheydt, in dese plaetse der weyde, in de welcke my niet ghebreken en kan, is 't dat ick aen my selven niet en ghebreke; maer waer toe hebt ghy my gheroepen? waer toe ben ick ghekomen? op dat ick de wereldt t'eenemael ontloopen, ende al dat haer aengaet met de voeten soude stooten, dat ick u met goede trouwe ende ongheveynst mijnen wille soude offeren. Siet vrij-willichlijck ben ick ghekomen, ende hebbe u eene belofte ghedaen: my selven ende al dat my aengaet heb ick op gheoffert tot eenen brandt offer aen uwen verheven naem: ick ben ghekomen om met u de minste van al te wesen;Ga naar margenoot+ wel wetende dat ghy d'oodtmoedighe verheft, ende de hooveerdighe vernedert; waer om is 't dan? dat ick heden van veroodtmoedinghe, van de leeghste plaetse, oft van iet anders my sal beklaghen? en ben ick daerom niet ghekomen? en wil ick dan niet hooren uyt uwen mondt, als ghy komen sult alder-goedertierensten Iesv, vriendt klimt op-waerts? maer dat meer is, door uwe groote gheweerdicheydt, ick den verworpensten van uwe dienst-boden, begheere aen u ghelijck te wesen: ende ghemerckt dat ghy zijt ghehoorsaem gheweest tot de doodt, ende dat tot de doodt des cruyces, achterlatende voor my een exempel van eene volkomen ghehoorsaemheydt: wat dat het zy dan, dat mijnen Oversten sal hebben ghestelt oft ghesloten, in wat saecke dat | |
[pagina 91]
| |
het oock zy, ick sal 't houden voor het beste, ende voor het alder redelijckste; want ick wete ghy zijt de eeuwige wijsheydt, ende d'on-eyndelijcke goedtheydt, ende niet en kan my beter ende nutter wesen, dan dat ick mijnen wille met den uwen ghelijck-vormich make; ende mijn oordeel voeghe naer het recht-snoer van u Goddelijk oordeel ende wille: den welcken door mijne Oversten,Ga naar margenoot+ uyt uwen naem my voorghehouden wordt: noch ick en sal 't niet doen door bedwanck, maer vry-willichlijck sal ick u offerande doen, ende arm wesen, niet met den naeme alleen, maer metterdaet, dervende oock met blijdschap, het welck my noodtsaeckelijck is om uwe liefde; want daer ghy rijck ende machtich waert, om my u bloodt ende behoevich hebt ghemaeckt: O alder-goedertierensten Iesv, wie isser doch, die d'armoede bemindt, ende hare ghemeynschap haet, vergadert rijckdommen, ende laet niet toe dat hem iet ghebreke, ghemerckt dat ghy Heere niet en hebt ghehadt, daer ghy u hoofdt op neder-legghen soudt? eeuwighe Wijsheyt en is dit niet de maniere, op de welcke onse boosheydt haer selven belieght? Hoe soude ick my derren verstouten u te vraghen om te sitten in 't oordeel? ja oock te oordeelen, te belijden, dat ick al verlaten hebbe, bekommert wesende met eene kleyne ende verworpen saecke, ende aen de selve met on-behoorlijcke affectie blijvende ghehecht? o geluckigher is 't hier voorwaer naeckt ende bloodt van alles te wesen, ende nochtans al te besitten; u te genieten, ende uwe goederen om uwen t' wille. Ick bidde u Heere, door uwe groote bermherticheydt, maect dat ick metter daedt volbrenghe, 't welck ick met den monde belijde, ende datter voorwaer niet en zy, oft bedacht kan worden, dat ick soude moghen begheeren oft vreesen dan u; want in u alleen is 't al besloten: wat wil ick dan weten, aen-schouwen, oft besitten, meer dan u? hoe soude ick u konnen verlaten? wel is 't waer, dat het vleesch, my met de wereldt verbindt, maer het verstandt recht ende draeght my op tot u, het vleesch druckt my neder-waerts; maer het verstandt voert my op-waerts: het vleesch dat bindt my, maer uwe liefde, die ontbindt my. Bewaert my dan Heere, als den appel van d'ooge, ende beschermt my onder de schaduwe van uwe vleughelen, op dat ick in on bedervelijckheydt, | |
[pagina 92]
| |
aen u ghelijck mach ghemaeckt worden, ende dat u alle de sinnelijcke gheneghentheydt, als den helschen afgront versake. Want ick weet dat is't saken, dat ick het perijckel beminne 't zy in toegheneghentheydt tot eenighe creature, in 't aenschouwen der selver, oft t' samensprake, ick sal verloren gaen, oft immers ten minsten sal den spieghel mijnder siele door eene kleyne vlecke besmet ende soo verduystert worden, dat ick u, o Heere, niet en sal konnen aen-sien, tot den welcken ick alleen suchte, den welcken ick uyt gantscher herte beminne, ende onthelse. | |
Schiet-Ghebedekens.Ga naar margenoot+KEert wederom mijn ziele in uvve ruste, want den Heere u heeft wel ghedaen, want hy heeft mijn siele verlost vander doot, mijn ooghen van tranen, mijn voeten van den val. Ga naar margenoot+Mijne beloften sal ick betalen den Heere, voor d'aensicht van alle sijn volck, in de voor-hooven van des Heren huys, in't midden van u Ierusalem Ga naar margenoot+Ghy hebt o Heere in stucken ghebroken mijne banden, u sal ick offeren het sacrificie des lofs, ende den naem des Heeren aen-roepen. Ga naar margenoot+In my zijn o Godt uwe beloften, die ick u, tot lovinghe sal weder-gheven. Ga naar margenoot+Want ghy hebt mijn siele vander doodt verlost, ende mijne voeten van den val, op dat ick behagen mach voor Gode in't licht der levender. | |
[pagina 93]
| |
Meditatie
| |
[pagina 94]
| |
goede wercken, uwen roep versekert, dan dat ghyGa naar margenoot+ als nu naer den desen, als dan naer eenen anderen roep soeckt te staen. Aen-merckt ten tweeden, dat wy alle gader reysende persoonen zijn, ende dat het beter is inden aenghenomen wech, Godt die onsen Leydts-man is, ende ons voor-gaet, naer te volghen, dan eenen korten ende on-sekeren wech sonder leydts-man te soecken. Aen-merckt ten derden,Ga naar margenoot+ dat dese wereldt als eene thoon-plaetse oft theatre is, ende datmen van u niet eyschen en sal, wat persoonen ghy ghespeelt hebt; maer hoe wel ghy dien persoon, die u op-gheleydt is ghespeelt hebt, wie en weet niet, dat die den persoone van eenen, die maer verthoont heeft, beter dan eenen anderen, den persoone van eenen Koninck, den prijs oock boven hem behalen sal: alsoo is 't oock in dese saecke, den Heere en sal niet wegen, wat staet ghy beleeft hebt: maer met hoe groote liefde ghy uwen staet beleeft hebt. Aenmerckt ten vierden, dat wy alhier in deGa naar margenoot+ loop-bane, om prijs loopen: maer wie is 't, die in de loop-baene den prijs behaelt ende wech draeght: voorwaer niet den Koninck oft Prince, maer den ghenen, die dapperder loopt. Het 3. point. Aen-merckt de woorden des Apostels, 1. Cor. 12. Daer zijn bedeylinghen der gratien maer 't is eenen gheest: daer zijn bedeylinghen der bedieninghen, maer het is eenen Heere; ende daar zijn bedeylinghen der wercken, maer het is eenen Godt, die het al werckt in eenen ieghelijcken. Siet ghy wel, dat ghy te vergheefs arbeydt, om eene andere bedeylinghe te doen, ende anders te wercken,Ga naar margenoot+ dan Godts wille is. Aen-merckt ten tweeden, dat hier naer-volght: Eenen-ieghelijcken wordt d'openbaringhe des gheests ghegheven ten profijte: ende weet voor-seker dat ghy gheen profijt ghenieten en sult, 't een zy dat ghy leeft naer den eysch ende gratie uwes roeps, ende niet naer eens anders roeps: noch ghy en hebt gheene reden om te murmureren, want ghelijck den Apostel seght: Dit werckt alleen den eenen selven gheest, deylende eenen-ieghelijck soo't hem belieft: ende op eene andere plaetse, Een-ieghelijck heeft sijne eyghen gave uyt Godt, den eenen aldus, den anderen alsoo. | |
[pagina 95]
| |
Aen-merckt ten derden, de woorden des Apostels:Ga naar margenoot+ Ghelijck het lichaem een is, ende heeft veel leden, soo is de Heylighe Kercke: ende het lichaem en is niet een lidtmaet maar veel: is't dat den voet seght, want ick gheene handt en ben, ende de oore, wantGa naar margenoot+ ick gheene ooghe en ben, ick ben van het lichaem niet: en is sy daer om van het lichaem niet? doch d'ooghe en mach tot de handt niet segghen, ick en hebbe uwe hulp niet van doen; noch het hoofdt, den voeten, ghy en zijt my niet van noode; maer meer de leden des lichaems, die de kranckste schijnen te zijn, zijn noodelijcker, ende die wy houden voor d'on-edelste, die behanghen wy met meerdere eere: hier uyt sult ghy besluyten volherdicheydt inGa naar margenoot+ uwen eersten roep, al-waer die oock slechter: aenghesien hy van d'eeuwighe Wijsheyt in-ghegheven is: hier om ontseydt den Apostel te doopen, want ghy ghesonden was om 't Euanglie te verkondighen. Aen-merckt ten vierden, oock de woordenGa naar margenoot+ des Apostels: Een-ieghelijck blijve in den roep, daer hy in gheroepen is: want ghelijcker staet tot den Ephesien in 't vierde: Aen eenen-ieghelijcken van ons is gratie ghegheven na de mate van Christus ghifte. Soo dan, indien ghy gheene grooteGa naar margenoot+ macht oft kracht en hebt, dan om thien pondt op te heffen, waer om pooght ghy u twintich op te nemen, ende daer aen bersten? Waer om wilt ghy, die kleyn van vermoghen ende van moedt zijt, grooter kleederen, om soo te segghen (dat is) een ampt oft eenen staet aen-nemen die grooter ende hoogher is,Ga naar margenoot+ dan ghy? Aenmerckt ten vijfden, 't ghene staet byGa naar margenoot+ S. Luc. c. 9. Niemant sijn handt aen den ploech slaende, ende achter-waerts om-siende en is bequaem den rijcke Godts. Ende leert hier uyt, dat soo wie sijnen roep verlaet, dien on-bequaem is den rijck Godts, dat is hy wordt daer uyt ghesloten: ende voor-waer het is beter kreupel ende kranck in 't leven te gaen, dan twee handen ende twee voeten hebbende, (dat is in eenen vol-maeckten staet ghestelt zijnde) in den brandt der hellen ghestooten te worden. Aenmerckt ten sesten, datter veel wanckelbaer zijn in hunnen roep, om dat sy het goedt van hunnen eyghen roep oft niet en bekennen, oft | |
[pagina 96]
| |
daer op niet en letten: maer bemercken het goedt van eenen anderen roep, sonder te letten op het quaedt, on-ghemack ende perijckel des selfs. want het is seker dat elcken staet sijn voor-deel ende achter-deel, ghemack ende on-ghemack, mede brenght: maer ghelijck het eene botticheydt endeGa naar margenoot+ slechticheydt waer voor eene mussche, dat sy soude willen hebben de vleughelen van eenen struys-voghel, ende dat sy hem soude benijden de grootheydt der selver, niet aen-merckende haer on-ghelijcke grootheydt: also is het on-redelijckheydt ende gheene wijsheydt, naer eenen hooghen oft grooten roep te staen. | |
Ghebedt.O Eeuvvige vvijsheydt, mijnen Godt, hoe onseker zijn onse voorsichticheden! VVy ellendighe menschen, vvy en vveten niet, vvaer toe ons keeren, vvat vvech vvy best in-gaen moghen: ghy vveet alleen ende siet, door vvat vvegen onder alle omvveghen, ick soude konnen tot u komen, ghy raeckt van eyndeGa naar margenoot+ tot eynde sterkelijck, schickt doch, ick biddet u soetelijck door uvve hertelijcke innichste bermherticheydt, dat ick mocht volherdelijck vvandelen den vvech dien ghy my ghevvesen hebt; op dat ick mocht komen tot u, naer vvien mijne ziele verlangt, ghelijck eenen hert haeckt naer de fonteyne der vvateren; ende maeckt dat ick niet en sorge, door vvat vvech ghy my leyt: vvant ick en soecke den vvech niet, maer u, mijnen Leydts-man ende mijn opperste goedt. Ick sie dien oft desen door eenen seer hooghen padt gaen, maer ick sie oock dat hy als een mensch sterft, ende als eenen van de Princen valt. Ick sie eenen anderen, in 't nederste staen, ende aenghesien men te vergheefs spreyt het net voor de ooghen der ghevleughelden, eylacen den ellendighen mensch op d'aerde vvandelende, al en valt hy niet van hooghe, hy valt nochtans in de stricken der jagheren: een ander houdt het midden, ende nochtans niet den rechten vvech; vvant sijn lichaemGa naar margenoot+ besvvaert de ziel, ende druckt neder den sin, met veel ghedachten belemmert zijnde. maer ick sie andere, die in eenen sali- | |
[pagina 97]
| |
ghen padt, u als eenen Leydts-man volghen, die op hunne hoedeGa naar margenoot+ staen, ende vestighen hunne stappen op hunne sterckte in hunne ordre, die in de loop-bane loopen, ende achter-halen daer vele, ende sy behalen den prijs; vvelck anders gheenen en is, dan ghy, o mijnen Heere ende Godt: VVant vvat isser voor my in den hemel, ende behalven u; vvat hebbe ick begheert op 't aertrijck, dan u Heere? tot den vvelcken ick, vermoeyt zijnde van den vvech, hake ende snacke, ende brandende van liefde suchte tot u, die zijt de Fonteyne des levenden vvaters, tot den vvelcken mijne ziele dorstende is nacht ende dach; maer uvven alderheylichsten vville moet gheschieden: om den vvelcken ick my gherust houde in mijnen staet; ende ick dancke u dat ghy my den vvech ghevvesen hebt, in den vvelcken ick vvandelen mach, ende den padt van uvve gheboden: stiert mijnen ganck, op dat mijne voet-stappen niet beroert en vvorden in der eeuvvicheydt, Amen.
![]() | |
[pagina 98]
| |
Practijcke.Ga naar margenoot+ D'Eerste zy dese, dick-wijls Godt dancken voor sijnen roep: ende de teeckenen sijns roeps schriftelijck bewaren. Want het is seker, ghelijck onsen salighen vader Ignatius leert, dat den mensch behoordt te vol herden in sijn beghonnen staet, als hy den selven met rijp beraedt aen ghenomen heeft. Daer om niet sonder reden zijnder verscheyden ordren van religieusen, onder de welcke oock is onse Societeyt, die niet en aen-veerden, de ghene die eens eene andere orden aen-veert hebben. Ga naar margenoot+De tweede, weet voor-seker dat alle staten hun ghemack ende onghemack hebben, ende peyst dick-wijls aendachtelijck op de selve: ende weet dat van de hoochste staten, de swaerste vallen zijn. Want S. August. belijdt dat hy geene deughdsamer menschen en heeft gevonden, dan die in de Kloosters ghevoordert zijn, noch booser dan die in de Kloosters achter-waerts ghegaen zijn. Ga naar margenoot+Hierom van Godt gestelt zijnde in eenen nederen staet, dient hem oodtmoedelijck ende volmaecktelijck: ende al waert ghy een slecht oudt wijf, ghy soudt konnen, om eene excellente liefde tot Godt, onder D'Apostelen in den hemel gherekent worden, ende voor veel ontallijcke religieusen ghestelt worden. 'T ghemack ende ongemack van verscheyden staten, heeft Heer Rodericus Bischop van Lamorren in eenen boeck beschreven, die genoemt wordt, Den spieghel des menschelijcken levens. Ga naar margenoot+De derde practijcke, arbeydt op u alder-neerstichste te behalen de volmaecktheydt uwes staets, die in volmaeckte liefde ghelegen is, nocht en staet niet lichtelijck naer eene andere manier van leven. De vierde, stelt u voor oogen 't patroon van eenen uytnemenden ende heyligen persoon, die in soodanigen staet als den uwen, den wech tot het eeuwigh leven gheluckelijck af gheloopen heeft, ende volght dien naer: neemt sulcke tot uwe patroonen ende voor-bidders, ende by sonder dient den H. Enghel uwen bewaerder, als den leydts-man uwes wechs ende levens. | |
[pagina 99]
| |
Schiet-ghebedekens.MIjn herte is bereydt, o mijn Godt, mijn herte is bereydt:Ga naar margenoot+ ick sal u Psalmen singhen in mijne glorie. Als een last-draghende beeste ben ick by u, ende altijdts benGa naar margenoot+ ick by u. Ick hoore u toe, maeckt my salich, vvant ick hebbe uvveGa naar margenoot+ rechtveerdicheden onder-socht.
![]() |
|