Memoriaal van Bredero

Documentaire van een dichterleven

[p. 186]

1619

Bredero's Stommen Ridder, Ghespeelt op de Nederduytsche Academie, in 't Jaar ons Heeren 1618 wordt postuum uitgegeven door Cornelis Lodowijcksz. vander Plassen. 1619.

Aan de tekst gaat een bericht vooraf: Tot de konst-beminnende Lesers, door C.L. vander Plassen, en voorts een reeks van zes gedichten, in feite lijkdichten:

Klinck-dicht, door T. Hartoch. Zinspreuk: Yvert na 'trecht.

Op G.A. Brederoods Stomme Ridder. De Doodt in't leven, door A.v. Mildert. Zinspreuk: Weest mildt.

Sonnet, door I.I. Scheepmaker.

Van vreuchde singt met Zege-heer, door I.I. Scheepmaker.

Sonnet, door L. EBA. S.

Vierling aan den Leser, door C. Biestkens. Zinspreuk: Te volghen ick begheer: Maar zeght, Wie weet wanneer?

Op de laatste bladzijde van het spel (H 3 recto) staat de mededeling:

A^o. 1618. den 8. Junij.

't Kan verkeeren,

G.A. Bredero.

Met doorgaande signaturen J, J2 etc. volgt hierop de afdeling Lijck-dichten met een eigen titelblad.

1619

Bredero's Kluchten Als Vande Koe. Symen sonder Soetigheyd. Den Molenaer. Ende den Quacksalver, worden uitgegeven door Cornelis Lodewijcksz vander Plasse. Aan de teksten gaat een ‘Toe-eygeningh aenden Leser’ vooraf, alsmede een bericht van ‘Den Drucker tot den Leser’, waarin Van der Plasse meedeelt, dat een ander zich niet ontzien heeft ‘den Molenaer te drucken naer een zeker slordigh uytschrift’; en voorts een gedicht van Bredero: ‘Onschuld en Toe-gift Tegen alle Verstandeloose Waan-bet-Weters. En Garen-wyse Oordeelaren’.

1619

Bij Cornelis Lodewijcksz. vander Plasse verschijnen herdrukken van Bredero's Over-gesette Lucelle met op de laatste bladzijde: t' Amsterdam, Ghedruckt by Barent Otsz. Anno 1618

en van Bredero's Spaanschen Brabander Jerolimo.

21 september 1619

Bredero's zuster Stijn, echtgenote van Goossen Jansz, wordt in de Oude Kerk te Amsterdam begraven. (DT&B nr. 1044, folio 50 verso. Gemeente-Archief van Amsterdam).

	Den 21 Styntyen aryaens huysfrow van
+	gosen Janssen wonende by dye vercken
	sluys In breeroo - - -	8

[p. 187]

28 september 1619

Bredero's zuster Hillegont betaalt ƒ43,75 rente inzake het huis van haar ouders. (Archieven Gasthuizen 1598, blz. 29. Gemeente-Archief van Amsterdam).

3 oktober 1619

Huwelijk van Dieryck Geraerts Doots-hooft en Harmina Pietersdr. Vinckx, voor welk blijkbaar reeds lang voorgenomen huwelijk Bredero een gedicht had geschreven met de aanvangsregel:

Doen lestmael alle sorgh en angst my vvas ontoghen

en een Bruylofts-Liedeken met de aanvangsregel:

Gheluck vereende Menschen

Beide teksten, blijkbaar van elkaar los geraakt, zijn opgenomen in het Groot Lied-Boeck (Amstelredam 1622), De groote bron der minnen, blz. 69-77 en 42-43. Een afzonderlijke druk is niet bekend.

5 december 1619

Bredero's ouders maken hun testament. (Notariële archieven no. 349, folio 225 recto en verso, en 226 recto en verso. Gemeente-Archief van Amsterdam). Het is de vraag, of de vermelding dat er vier kinderen in leven zijn, wel juist is. Het lijkt waarschijnlijker dat behalve Hillegont ook de buitenechtelijke dochter van Stijn is bedoeld, en voorts Cornelis en hetzij Jan, hetzij Lucas.

Inden Name des heeren Amen Inden Iare vander geboorte desselfs ons heeren ende Salichmaeckers Iesu Christi duijsent zes hondert ende negentien, opten vijffden december omtrent de Clocke seuen uijren sauonts Compareerden voor mij Willem Cluijt keijserlijcken Openbaren Notario bijden houe van Hollandt geadmitteert tAmsterdamme residerende In presentie vanden ondergeschreven getuijgen, Adriaen Cornelisz Brederode ende marritgen Gerbrantsdr echtelieden poorters deser Stede mij Notario bekent, zijnde cloeck ende gesont van Lichame hare redenen memorie ende verstandt ende uijtspraecke wel hebbende ende volcomentlijck gebruijckende gelijck uijtwendelijck conde blijcken Ende verclaerden te aenmercken des menschen leuen hier opder Aerden niet anders te zijn dan een schaduwe verganckelijck ende ouer sulcx niet seeckerder te hebben dan de doot ende ter contrarie niet onseeckerder als de tijt ende uijre vandien willende derhaluen donseeckere uijre des doots voorcomen met maeckinge ende dispositie testamentair vande goederen haer van Godt Almachtich op deser werelt verleent hebben daeromme uijt vrijen wille onbedwongen ende sonder daer toe bij yemanden (: soo zij seyden:) geparswadeert te zijn gemaect geordonneert ende geslooten haer testament ende

[p. 188]

uijtterste wille In manieren naervolgende Eerstelijck hare zielen bevelende d'onbegrijpelijcke Barmherticheijt ende genade Godts Almachtich ende hare sterffelijcke lichame der Christelijcke begrauinghe

Ten anderen hebben zij Testateuren gerevoceert gecasseert doot ende te niete gedaen, alle voorgaende Testamenten ende uijtterste willen bij henluijden voor date deses eenichsints gemaect ende gepasseert ende namentlijck den testamente bij henluijden voorden Notaris herculet Fallet ende sekere getuijgen opden 16en Iulij anno 1602 gemaect Ende op nieus disponerende hebben zijluijden heurleijder vier kinderen die welcke zijluijden noch in het leuen hebben, ende bij voor affsteruen der seluer descendenten bij representatie gejnstitueert alleen inde naecte ende bloote legittime portie vande goederen die d'eerststervende sal comen naer te laten Instituerende den een den anderen Langstleuende in alle de resterende goederen tot uniuersele erffgename omme daermede eeuwelijck ende erffelijck zijne off hare geliefte te doen, Assignerende hare twee uijtgehijlicte dochters ende der seluer kinderen bij representatie In voldoeninge der voorschreven Legittime portie (: zulcx dat zijluijden ter saecke vandien niet meer zullen mogen pretenderen:) tgene haer In huwelijck

folio 225 verso

gegeuen is met de costen zoo van bruijloffs clederen als maeltijden ende anderssints ter saecke van haerluijder huwelijck gedaen Willende voorts dat bij aldien hare zoonen henluijden geschict dragende bij de Langstleuende met der woon blijffven sonder de voorschreven Legittime portie te vorderen voor ende aleer d'selue met advijs vande Langstleuende compt te hijlicken sonder tot eenige tijt vande Langstleuende te eijsschen reeckeninghe staet oft Inventaris noch hem tegens desen testamente In eenigher manieren te opposeren, dat in soodanige cas sijluijden sonder eenige verminderinge ofte affslach vande langstleuende sullen genieten cost ende clederen tot dat zijluijden met advijs vande Langstleuende comen te hijlicken ende dat zijluijden mits alvooren hen welgedragen hebbende alsdan oock soo veel In huwelijcke sullen ontfangen ende genieten, als heurluijder Susters genoten hebben, Zoo aen capitaele penningen ofte goederen als aen Bruijloffs clederen Maeltijden ende anderssints metten aencleuen vandien, Des dat Indien zijluijden oft een van hen, bij het leuen van heurluijder beijden Testateurs noch uijtgehijlict werde, dat d'selue daermede oock sal moeten te vreden blijffven sonder vande Langstleuende ijet meer te mogen eijsschen, Verbiedende daer ouer haerluijder voorschreven vier kinderen ende der seluer descendenten tot eenige tijde vande Langstleuende te eijsschen eenigen staet off Inventaris uijt wat pretext het soude mogen zijn Willende voorts dat Indien de voorschreven haren zoonen oft een van beijden bij het leuen vande Langstleuende noch niet uijtgehijlickt ware ende desen testamente In alles hadden geobedieert ende naergecomen dat d'selue In soodanigen cas naer tsteruen vande Lanstleuende voor alle delinge tot gelijckmakinghe zoo veel sal off sullen uijttrecken als de uijtgehijlicte kinderen op het hoochste In huwelijck genoten sullen hebben met bruijloffs clederen Maeltijden ende andere oncosten met den aencleuen vandien Willende ende ordonnerende voorts dat de heeren Weesmeesteren zoo van deser Stede als van andere

[p. 189]

folio 226 recto

plaetsen daer haerluijder sterffhuijs soude mogen vallen gansch egene gesech oft gebiedt ouer henluijder kinderen oft der seluer descendenten ende henluijder respectiue goederen sullen mogen hebben, Niettegenstaende eenige ordonnantien vande respectiue weescamers ter contrarie dicterende de welcke zijluijden Testateurs voor soo veel in hun is waren derogerende Willende dat de Langstleuende alleen sal voocht zijn ouer de onmondige kinderen ende descendenten d'welcke sijluijden sullen mogen nalaten, ende ouer henluijden goederen met uijtsluijtinge van allen anderen Ordonnerende noch vorder dat Indien ijemandt vande kinderen den Langstleuende in prejuditie van dese quame moijelijck te vallen met het eijsschen van Staet oft Inventaris oft ijet anders contrarie desen testamente dat d'selue Inde goederen vande Langstleuende oock maer alleen sal hebben de naecte ende blote Legittime portie daerin d'selue in soodanigen cas bijde Langstleuende oock alleen gejnstitueert wert, ende de goetwillige kinderen desen testamente geacquiesceert hebbende ende de langstleuende niet moijelijck geweest sijnde In alle de resterende goederen tot universale erffgenamen Willende sijluijden te samen dat inde legittime portie vande langstleuende In soodanigen cas gejmputeert sal werden ende affslach strecken alle tgene daer op naer rechten eenichsints mach affslach strecken ende namentlijck mede den gehijlicten kinderen tgene sijluijden sullen bevonden werden meerder genoten te hebben dan de Legittime portie van des eerstervendes goederen compt te bedragen Willende voorts dat henluijden goederen tot egenen tijde sullen mogen versteruen oft vervreemden van heurluijder testateurs sijde ende bloede Item dat alle tgene zijluijden hier naemals noch sullen comen te maecken ordonneren oft bespreecken tzij met haerluijder geschrifte oft onderteijckeningen hoe wel sonder getuijgen oft oock sonder geschrifte in presentie van twee getuijgen t zij vrouwen oft mannen dat het seluige euen bondich sal zijn als oft het indesen gejnseereert stonde oft voor Notaris ende getuijgen gepasseert waren, Alle twelck voorschreven staet verclaerden zijluijden testateurs te wesen heurluijder mutueel testament ende uijtterste wille, de welcke zijluijden begeren dat achtervolcht sal werden tzij in crachte van

folio 226 verso

alsulcx oft van codicille gifte ter cause des doots, dispositie van Ouders onder den kinderen oft anderssints zoo als ijmants uijtterste wille alderbest ende eenichsints mach staet grijpen genomen schoon alle solemniteijten van rechten oft coustuijmen vereijscht, hierin niet en waren geobserueert maer versuijmpt ende achter wege gelaten, d'selue alle desen aengaende derogerende mits desen Ende versochten aen mij Notario hier van gemaect ende henluijden geleuert te werden een ofte meer openbare Instrumenten in behoorlijcker forma, Aldus gedaen tAmsterdamme ten dage ende Iare voorschreven ten huijse vande Testateuren ter presentie van Elbert Nanningsz ende Abraham Marissen burgers deser Stede als gelooffwaerdighe getuijgen hier toe expresselijck geroepen ende gebeden.

[p. 190]

13 december 1619

Bredero's moeder overlijdt, blijkens de aantekening van zijn vader achter in een exemplaar van Titus Livius Roemsche Historie (Antwerpen 1541). Eigendom van de Koninklijke Bibliotheek, 's-Gravenhage (Signatuur 296 A 13). Zie ook het inschrift betreffende 23 augustus 1618.

marijghen Gaerbrants Dochter myn huiswrou is inden
heere gherust anno 1619 den 13 december Layt
begrauen inde hiliger stede bij haer soon godt gheeft
haer syel rust ende vreede amen

16 december 1619

Bredero's moeder wordt begraven in de Nieuwezijdskapel (Begrafenisregister van de Weeskamer, no. 16. Gemeente-Archief van Amsterdam).

De marginale aantekening wekt de indruk als zou de inschrijving ten onrechte hebben plaats gevonden. Maar in december 1619 waren alleen Hillegont en Cornelis boven de 25 jaar; de andere zoon, hetzij Jan, hetzij Lucas, was juist 23 of bijna 22 jaar oud. Misschien houdt deze schrapping verband met de uitdrukkelijke wens in het testament van 5 december 1619, dat de Weesmeesters geen bemoeiing met de kinderen of afstammelingen zouden hebben. Het is ook denkbaar, dat de kanttekening van een latere datum is, toen het jongste kind inderdaad de vijfentwintig gepasseerd was.

de kinderen zyn maritgen garbrants by de varcken
alle mondich over sluys jn breerode den 16 ditto - 3 kinderen
de vyfentwintich jaeren ergo geroyeert