Het hart naar boven. Religieuze poëzie uit de zeventiende eeuw
(1999)–Ton van Strien, Els Stronks–
Auteursrechtelijk beschermdTon van Strien en Els Stronks, Het hart naar boven. Religieuze poëzie uit de zeventiende eeuw. Uitgeverij Ambo / Amsterdam University Press, Amsterdam 1999
DBNL-TEI 1
Wijze van coderen: standaard
-
gebruikt exemplaar
eigen exemplaar DBNL
algemene opmerkingen
Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van Het hart naar boven. Religieuze poëzie uit de zeventiende eeuw van Ton van Strien en Els Stronks uit 1999.
redactionele ingrepen
Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (22, 32, 36, 42, 60, 66, 74, 78, 112, 128, 148, 154, 160, 164, 170, 184, 194, 218, 222, 228, 232, 240, 264, 272, 278, 300, 306, 314) en pagina's met advertenties (447) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.
[pagina 1]
HET HART NAAR BOVEN
[pagina 3]
HET HART
NAAR BOVEN
RELIGIEUZE POËZIE
UIT DE ZEVENTIENDE EEUW
Bezorgd door
Ton van Strien en Els Stronks
DELTA
AMBO | AMSTERDAM UNIVERSITY PRESS
AMSTERDAM MXMIX
[pagina 4]
Deze publicatie kwam tot stand dankzij een bijdrage van het Nederlands Literair Produktie- en Vertalingenfonds.
© Uitgeverij Ambo/Amsterdam University Press, Baarn/Amsterdam, 1998
Illustratie omslag: Genes. I., konstigh afgebeeld door Mattheus Merian. Uit: Bybel printen. Amsterdam, Nicolaes Visscher, 1682. <ubvu:xh 05004>
Illustratie frontispice: Uit: Z. Heyns, Weg-wyser ter salicheyt. Onder een sinnebeeld van des werelts beschryvinge. Den Christen wandelaer voorgestelt. Zwolle, Frans Jorrijaensen voor Zacharias Heyns, 1629. <ubl: 1204 b 3>
Ontwerp omslag en binnenwerk: Hannie Pijnappels, Amsterdam
isbn 90 2631 543 0 / nugi 952
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet 1920 jo het Besluit van 20 juni 1974, St.b. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, St.b. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 882, 1180 aw Amstelveen). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de uitgever te wenden.
[pagina 5]
INHOUD
| 13 | Verantwoording | |
| 15 | Hendrik Laurenszoon Spiegel (1549-1612) | |
| 1600. Jubel-Jaar-Lied. Op: Simpelijk geloven en weldoen | 16 | |
| A.B.C. Ketting-Lied op des Achtsten Psalms stem | 18 | |
| 23 | Reinier Telle (1558/1559-1618) | |
| Fabeltjen uyt het Boeck van Reynaert de Vos | 24 | |
| Sonnet | 27 | |
| 29 | Zacharias Heyns (ca. 1566-1638) | |
| Gebed, Op d'Overdenckinge van 't uyterste Eynde | 30 | |
| 33 | Adriaan Valerius (ca. 1575-1625) | |
| ‘O Heer die daer des Hemels tente spreyt...’ | 33 | |
| ‘Geluckig is het Land...’ | 34 | |
| ‘Wilt heden Nu treden...’ | 35 | |
| 37 | Jacob Cats (1577-1660) | |
| Des Menschen leven vergeleken met een droom | 38 | |
| Des menschen leven vergeleken met een wevers spoele | 40 | |
| Het leven wederom vergeleken met een droom | 41 | |
| 43 | Joannes Baptist Stalpaert van der Wiele (1579-1630) | |
| Principium a Jesu. I. Ianuarij | 44 | |
| Sinte Isidorus, patroon vande Lant-bouwers, IV Aprilis | 46 | |
| Sinte Cecilia, Maghet ende Martelaresse tot Romen.
XXII. November |
47 | |
| Smeeck-woorden Mariae, tot den nieu-geboren | 48 | |
| Vierde dosis. Vader Koen | 49 | |
| 51 | Daniël Heinsius (1580-1655) | |
| Lof-sanck van Iesus Christus | 52 |
[pagina 6]
| 55 | Dirck Pietersz. Pers (1581-1659) | |
| Geestelijcke kamp tegen den Moordenaers Christi | 56 | |
| De Geestlijcke Schipper | 57 | |
| De Tien Geboden in 't kort | 59 | |
| 61 | Hugo de Groot (1583-1645) | |
| Morgen Gebedt | 62 | |
| Avond Gebedt | 62 | |
| Betraghting van Christus lyden op den goeden Vrydagh | 63 | |
| 67 | Anna Roemersdr. Visscher (1583/1584-1651) | |
| Sonnet geschreven op den Kersdach 1616 | 68 | |
| Geschreven op den dach van Christi geboorte 1618 | 69 | |
| Den 137 Psalm | 69 | |
| 71 | Caspar van Baerle (1584-1648) | |
| Heylige aendacht op het lyden van onsen salighmaker Jesus Christus | 71 | |
| 75 | Gerbrandt Adriaansz. Bredero (1585-1618) | |
| Geestigh Liedt | 76 | |
| 79 | Dirk Rafaëlsz. Camphuijsen (1586-1627) | |
| Over psalm 23 | 80 | |
| Christelyk gevecht | 80 | |
| Cieraedt der Vrouwen | 85 | |
| Uit bitterheydt der zielen. Over Psalm 121 | 86 | |
| Maijschen morgen-stondt | 87 | |
| Over den LXII. Psalm | 89 | |
| 91 | Jacobus Revius (1586-1658) | |
| Lof Gods | 92 | |
| Godsdiensticheyt | 92 | |
| Gods besluyt | 92 | |
| Scheppinge | 93 | |
| Adam en Eva | 93 | |
| Slange ende Eva | 94 | |
| Onvermogen | 94 | |
| Hy droech onse smerten | 94 | |
| Almanacken | 95 | |
| Verwoestinge der Veluwe | 95 |
[pagina 7]
| 97 | Joost van den Vondel (1587-1679) | ||
| Gebedt, Uytgestort tot Godt, over mijn geduerige quijnende Sieckte, anno 1621 | 99 | ||
| De XXII. Harpzang | 100 | ||
| Klinck-dicht | 101 | ||
| Bede, Aen de Opper vyanden van de Voorstanders der Vryheydt tot Leyden | 101 | ||
| De Kruisbergh. Aen Magdalena Baeck | 102 | ||
| 105 | Adriaen Hoffer (1589-1644) | ||
| Ex minimis pates ipse Deus | 106 | ||
| Bedenckinghe op het eerste Capittel Genesis, van de scheppinge des Weerelds | 107 | ||
| De uytterlicke Gods-dienst en behaaght Gode niet | 110 | ||
| 113 | Samuel Ampzing (1590-1632) | ||
| Uit: Het Hoog-lied van den heyligen ende wijsen Koning ende Propheet Salomon | 114 | ||
| Tegens de genaemde Heylige Dagen der vermeynde Katholijken | 116 | ||
| 119 | Bernardus Busschoff (1592-1639) | ||
| Opweckinge, Om Godt te dancken | 120 | ||
| Afmaninge van Gierigheyt ende buycksorge | 120 | ||
| Nieuwe-Jaers Liedt | 121 | ||
| Gedenck-Liedt, van de laetste woorden Jesu Christi | 124 | ||
| Een Lof-Zangh des Heeren | 126 | ||
| 129 | Jan Philipsz. Schabaelje (1592-1656) | ||
| ‘Alle ghy Christen leden...’ | 130 | ||
| ‘Vrienden Eerbaer...’ | 132 | ||
| 135 | Cornelis Pietersz. Biens (?-1645) | ||
| O Goddelijcke afcomste! | 136 | ||
| Selfs cleyn, met God ghemeyn | 136 | ||
| Nota | 137 | ||
| Lof-sangh, Op de overdenkinge des gelucksaligen Doodts | 137 | ||
| 139 | Constantijn Huygens (1596-1687) | ||
| Heilighe Daghen | 140 | ||
| Aen Vrouw Leonore Hellemans, drostinne van Muyden | 140 | ||
| Niew Jaer | 141 | ||
[pagina 8]
| Goede Vrydagh | 141 | ||
| Paeschen | 142 | ||
| Hemelvaert | 142 | ||
| Pinxteren | 143 | ||
| Kersmis | 143 | ||
| Dry koningen avond | 143 | ||
| Sondagh | 144 | ||
| 's Heeren Avondmael | 144 | ||
| Noch over het selve [des Heeren Avondmael] | 145 | ||
| Gods thien Geboden | 146 | ||
| Tot God | 146 | ||
| Tot God | 146 | ||
| Tot God | 146 | ||
| Tesselschades Vraegh nopende de Kerck | 147 | ||
| 149 | Jacob Westerbaen (1599-1670) | ||
| Op Fyn | 150 | ||
| Op den kristalynen bril, aen my vereert van M. Murenander | 150 | ||
| Op den selven | 151 | ||
| Aen den klagenden Brille-man, op zijn Klagh-lied | 151 | ||
| 155 | Jan Harmenszoon Krul (1601/2-1646?) | ||
| Den christelyken hoveling | 156 | ||
| Ziel-klacht | 158 | ||
| 161 | Volckerus van Oosterwyck (1602-1675) | ||
| Der Menschen Leven | 161 | ||
| De Erf-Sonde | 162 | ||
| Kerck-gangs Vrucht | 162 | ||
| Tranen-Vrucht | 163 | ||
| 165 | Anna Maria van Schurman (1607-1678) | ||
| Tegens werelts geselschap | 166 | ||
| Over het droevig verval der Christenen | 168 | ||
| 171 | Jeremias de Decker (1609-1666) | ||
| Aen mijnen Sterfdag | 172 | ||
| Gesang aen de H. Dryeenigheyd. Muretus gevolgt | 172 | ||
| Jesus aen de geloovige siele | 173 | ||
| De selve aan Jesus | 174 | ||
| Heere, 't Bruylofts-kleed is uwe gave | 174 | ||
[pagina 9]
| De tot God wakende siele | 175 | ||
| Aendacht op de Kersdagh des jaers 1659 | 176 | ||
| 179 | Franciscus Martinius (1611-1653) | ||
| Morgen-liedt | 180 | ||
| Klaagh-liedt. Over het benauwde Jaar van 1648 | 181 | ||
| 185 | Jan Zoet (1614-1674) | ||
| Geestelikke door-zichten op Constantin Huygens Hailige dagen | 186 | ||
| Zon-dag | 187 | ||
| Nieuwe Jaar | 187 | ||
| 3 Koningen-Avond | 188 | ||
| Goede Vry-dag | 188 | ||
| Paaschen | 188 | ||
| Heemel-vaart | 189 | ||
| Pinxteren | 189 | ||
| 's Heeren Avontmaal | 189 | ||
| Kars-Mis | 190 | ||
| Kars-dag | 191 | ||
| 195 | Jacob Steendam (1616-1672 of 1673) | ||
| Ziel-sucht, tot God | 196 | ||
| Ziels-vreugd: tot God | 197 | ||
| Bootsmans-lied | 199 | ||
| 203 | Jodocus van Lodenstein (1620-1677) | ||
| Hert-sterckte in JEHOVA | 204 | ||
| Kinder-lesse | 207 | ||
| Jesus voorbeeld | 208 | ||
| Heerlijckheyds Loff | 211 | ||
| Op den aanvang des Jaars | 214 | ||
| Meditatie Op de engte van seecker padt | 217 | ||
| 219 | Henricus Bruno (1620/1621-1664) | ||
| Kers-tijdts klinck-dicht | 219 | ||
| Aen Romen | 220 | ||
| Danck-dicht aen Godt almachtigh | 220 | ||
| 223 | Johan van Someren (1622-1676) | ||
| Haylige daghen | 223 | ||
| Sondagh | 223 | ||
[pagina 10]
| 's Heeren Avontmael | 224 | ||
| Nieuwe-jaer | 224 | ||
| Dry koningen avondt | 225 | ||
| Goede vrydagh | 225 | ||
| Paeschen | 225 | ||
| Hemel-vaert | 226 | ||
| Pinxteren | 226 | ||
| Kersmis | 227 | ||
| 229 | Matthijs van der Merwede (ca. 1625-ca. 1685) | ||
| Sondagh | 230 | ||
| 233 | Reyer Anslo (1626-1669) | ||
| Aandacht op Drie Koningen | 234 | ||
| Uit: Bybelprinten | 236 | ||
| 241 | Geeraardt Brandt (1626-1685) | ||
| Bede | 242 | ||
| Bede voor den welstandt des vaderlandts | 243 | ||
| 247 | Willem Sluiter (1627-1673) | ||
| Tegen de ingebeelde en sorgeloose gerustheyd | 248 | ||
| Lof- en Beede-Sang, van een Godvrugtige Dienst-boode | 250 | ||
| Tegen 't beschimpen des Gesangs | 252 | ||
| De stervende noodigt Christum, om bij hem te blijven | 253 | ||
| Geestelyk Mey-lied of verquickende reeden van Christus | 255 | ||
| 257 | Joachim Oudaan (1628-1692) | ||
| Christus verwezen, gegeeselt | 258 | ||
| 265 | Hieronymus Sweerts (1629-1696) | ||
| Innerlycke ziel-tochten op Nieuwe-jaars-dag | 266 | ||
| Bede over de Joden en Naam-Christenen | 270 | ||
| 273 | Laurens Bake (1629-1702) | ||
| Korte uytbreyding over Salomons hooglied. Eerste gezang | 274 | ||
| 279 | Joannes Vollenhove (1631-1708) | ||
| Uit: Kruistriomf | 280 | ||
[pagina 11]
| 285 | Heimen Dullaert (1636-1684) | |
| Christus in 't hofken | 286 | |
| Petrus wankelende | 287 | |
| Verraderlyke kus | 287 | |
| Christus bespot | 288 | |
| Christus stervende | 288 | |
| Op de vyf wonden des Heilands | 289 | |
| Op de speer die zyne zyde doorstak | 289 | |
| De bekeerde moorder | 290 | |
| 291 | Cornelia van der Veer (1639-na 1702) | |
| 't Hervormde slag-swaard of geestelyke hane-kraay oover de bedroefde toestand, van onse scheeps-vlood | 292 | |
| 295 | Arnold Moonen (1644-1711) | |
| De Waerzeggende herder. Eerste herderskout | 296 | |
| 301 | Anna Morian (1647-1696) | |
| 't Uitneemend Nieuws. By gelegentheid van 't nieuwe Jaar | 302 | |
| Ryke en verzekerde winst | 302 | |
| Op de omgekeerde Godtsdienst en vrye staetsregeering te Zwol, 1674 | 303 | |
| Op de herstelde Godtsdienst en vrye staetsregeering te Zwol, 1674 | 303 | |
| Aan L.M. op haar E. verjaren, den 7. van Lentemaand, 1694 | 304 | |
| 307 | Katharina Lescailje (1649-1711) | |
| De goddelyke wet | 307 | |
| Anders, noch korter | 308 | |
| Christelyke geloofsbelydenis | 308 | |
| Het gebed onzes Heeren | 308 | |
| 309 | Geertruyd Gordon (1649-1728) | |
| Aanmerking op de gewoone segging, van met het Bruylofts-kleed aan des Heeren Tafel te verschynen | 309 | |
| Over de Heylige Dry-Eenheid | 310 | |
| Hels en Hemels plaats en wesen | 311 | |
| Een ander | 311 | |
| Wyse dwaasheid, gekosen voor de dwaase wysheid | 312 |
[pagina 12]
| 315 | Nawoord |
| 346 | Aantekeningen |
| 445 | Illustratieverantwoording |
| 446 | Verantwoording van de Deltareeks |