|
| |
| |
| |
Noorsche liederen.
I.
Grieg-Album I, Tk. 6.
't Avondt.
Bloedrood hangt de zonne in 't bloedrood van de wolken, al heur stralen afgedaan en schijveplat, te gloeien.
De hemel staat in vier, gekabbeld en geklonterd met brokken goud; doorboord van lange spietsen, roodgestriemde en uitgerokkene, halfvergane schreven - over een stonde waren 't nog schietende schichten - hoog opgestoken in die rustige roosverwige zee, tot in 't weg-, het uitgesmolten oranje- en grijsblauw nevelkleed, dat optrekt in het grijsgrauw zwartende oosten.
Beneden daar stijgt, uit het water en uit de eerde, de dunne dauw, een blauwe damp,
| |
| |
die vlot en klemt, die al de fijne schreven vaagt en de dingen zachtjes diepe in dumster schemerkleed gaat henenduffelen.
De zonne, ze hangt daar, bleek, te sterven; trage zinkt ze al dieper in heur groote, goudene wolkestede. Ze zinkt, ze zinkt naar 't water... en daar schiet een strale bloed op 't dansend meer, dat pinkelt rood en goud in honderd duizend spegelkes, lijk gespekeld, wemelende, sidderende, loopende vier. De gloeiende rand is weg al en, sissend, in 't water gedoopt, - een halve zon is 't nog, die altijd vermindert. Het rood verbleekt; de golven liggen nu, vol roozenpluk gestrooid, te dansen.
De hemel is weer effen purper en peersch, met al het goud dooreengebezemd.
Ginder ver, in 't eindelooze veld, staan een reke rilde boomen, zwart en lijk gedroomd ze 'n naken schier geen eerde en de smoor vaagt al hun takwerk uit. De wind hangt in hun kruinen en de blâren vezelen lijzig. 't Wordt nu al zoo wijd, zoo groot, zoo verre. 't Zwijgt al dat leven hield, 't is een angstig wachten naar de dood. De hitte is weg, de wind is traag en koele en lauw lijk reeuw. De krekels duiken diepe en piepen; de vogels zijn al slapen, ze knoteren, ze kreunen en ze zwijgen. De pereldauw, hij leekt zijn
| |
| |
koude tranen over 't veld; de groote witte blommen vouden stil hun kleêren toe en 't versche groen, het loof, 't stoort al met nieuwe reuken.
De zonne heft een zierken nog uit het water. 't Purper is nu vaal, 't blauw is dood, de boomen donker en 't meer blinkt nu lijk dikke zwarte inte. 't Wordt zoo stil, zoo stil. Ze slepen zoo zoete, zoo lijzig, al die geluiden; zoo stervensmoe is 't al dat slapen gaat. De wind en roert niet bijkans; de blâren ruischen zoetjes, 't is lijk zuchten. En over 't blakke water vaart hij, en 't klutst en 't kabbelt al zingende.
De dreupels leken van de blâren....
De nevel dikt, hij wriemelt door de lucht, lijk gezifte bitter, 't dooft al dat blinkt en 't duikt in 't effen donker mollezwart.
Een rechte schreve scheidt de lucht van de eerde en de zonne.... kijkt, ze is weg, gedoken, dood.
't Wordt alles stille nu, lijk vermoord. Het lied kriepte nog, het weende; het laatste deuntje hing aan die fijne snare, 't is afgekapt, afgebroken, uitgezongen.
De zon is dood. Daar ze wegzonk en versmoorde, in 't water, bleust nog een roode blos.
De zon is dood, ze is stille, stille, dood.
| |
| |
| |
II.
Grieg-Album I, Tk. 3.
't Is helder, helder nacht.
De hemel hangt vol donkerblauw en is zonder ster of mane. Op het wijde land ligt een witte schemerschijn; zoo doodsch, zoo ij'l zijn al de dingen, lijk vastgezet voor 't eeuwige, in een tooverslaap. Diepe, in 't donker, staan de zware bergen hemelhooge, 't is 't zwarte noordland; - hier ligt het vlakke veld en 't glimmig water, stil. Onder 't open afdak van het eendlijk ridderslot ligt de bleeke vorstinne. Haar groote oogen kijken staal in 't ruime en haar zinnen dwalen, moe en loom, van hier naar ginder.
Daar 't gister groene weide was, grazen nu de gewolde schaapkes, zacht; en op de donkere brokke rotse, zit de schaper, eenig.
De vorstinne druilt. 't Is hier zoo goed, zoo rustig en ze jeunt zich in die zware vaste stilte; ze ligt en denken op al dat ver is en zoo schoon; op 't oude ridderhuis, op menschen en op spel, op leute en leven van weleer.... en nu, dat ze alleen is, heel alleen, verlaten.
De schaper neemt zijn schaapbeen en daar
| |
| |
wandelt een nuchter deuntjen uit, over 't zwijgend land; 't klinkt zoo nieuw door de stille lucht, in 't doode van den nacht, en 't lolt zoo verre tot diepe in de bergen. 't Zijn stamelende, lieftallige, zoete geluidekens, die, lijk blonde kinderen, hand in hand, gaan wandelen, het blijde baantjen op. Ze wisselen, ze keeren, ze draaien, ze wenden zoo gezwind; ze dweerschen, ze vloeien, ze sterven, en, weêr op, nu zijn ze daar, even blij, om seffens weêr te klagen zachte, zachte en rond. Nu hangen ze en weenende trappelen ze mijdzaam voort in stille smeeken en in droevig zuchten.
De vorstinne voelt het zwijgen breken, een krijzelinge loopt door haar lijf, ze heft heur zwartgelokte hoofd en ze luistert.
Haar lieve gedachten zijn weg, met heel haar droomgebouw; het leven is daar weer in al zijn nare droevigheid; ze glimlacht en ze zegt: ‘Waarom dat zuiver zwijgen storen, jonge schaper! Waarom zoo treurig klagen? Waarom niet slapen nu, met al dat dood is, droomen van 't gene was? 't Is al zoo wit, zoo vlekkeloos, zoo zalig en zoo vol vrede! En 'k voelde mij zoo wel, zoo rein, zoo zonder wee, en 'k dacht....
- Nu komt uw lied mijn lieve dingen breken
| |
| |
en mijn droomen schenden. 'k Was dood en 'k leefde in 't oude, in 't heerlijk ridderleven; en ge brengt me weêr die doffe werklijkheid. 'k Voele wee, 'k ben bang en 'k zit hier weêr alleen, zoo eenzaam, droef, verlaten.
- 'k Verveel me in dien langen nacht, in dat nietdoen zonder einde; 'k voel me nu zoo oud, zoo ziek. Ga verder, o, schaper, ga verder gaan zingen van leven en van vreugd. Ik wacht hier zoo lange reeds, zoo lange naar hem, die niet en komt, 'k ben al zoo moe, zoo doodmoe van 't wachten, en die lange loome nacht is zonder einde. Och, 't is zoo droevig: hij zoekt me, zoekt me en 'n zal mij, en kan mij niet vinden!
En 's schapers schaapbeen zingt, het zingt zoo zoete.
En de witte vorstinne, ze weent.
| |
III.
Uit Olav Trygvason.
't Is donker.
Water, veld en boomen uit het stille droomenland, zijn nu doodgedaan en weg. De wind is zwart en vaart door 't zwart geluchte. De
| |
| |
wolken zijn nog zwarter en, lijk dikke bitterbrokken drijven zij en jagen door de bergen.
Het blaast, het dreunt en 't zucht uit honderd gaten. De wereld ligt lijk eertijds, als wanneer hij wordend was, en aarde nog geen land en water, vuile moze - al deureen gebaaierd. Uit den donkere komen zwarte ventjes kruipen en ze dragen droge takken, lange rijzels uit hun sleden en ze maken, op den hoogen bergtop, den grooten stapel. Een sparke viers derin, een genster, een laaiken. 't rookt, het kuilt, het kraakt, de sperken spakeren, de laai slaat uit, getongd, gerokken en hij lekt, de spaanders langs, tot hooge boven 't hout. Ze kronkelen, ze krullen, ze krimpen, ze wenden en ze draaien; de stapel spreidt zijn sparken uit, de lucht staat rood en 't water ligt te bleuzen.
De zwarte ventjes springen, hand in hand, bij 't vier, ze duiken in den dikken rook en ze draaien neêr in 't helder licht, lijk drommels in de ronde. Ze tieren hun blijde gezang en stampen op mate altijd 't zelfde deuntjen af. Het dreunt de bergen tegen, 't hellemt, 't wordt weggevaagd, door den wind weêr opgeschept en voortgedregen.
De sparken slaan, het vier laait, het knettert; en, opgehitst, springen de knapen, de meiden
| |
| |
in een snorrenden kring; ze grijpen malkaar, ze dansen hun wilden zang, nooit uit, nooit moe, die altijd wederkeert en die nievers herbegint.
Het hout wordt uitgebrand, de vlamme ligt, de asschen smeult de zang wordt grootsch: het heilig lied in den heiligen nacht. De rook is weg, de kolen vallen, de zang verflauwt - 't is uitgewoed.
De roode spoken smelten in den schemerschijn, en 't wordt weêr effen al en zwart. Nog een schreeuw alhier, aldaar, een vlage wind en alles ligt en blijft verlaten, stille.
De ventjes zitten weg; diep in de holen van de bergen gescholen, ze drinken hun schuimend geerstenbier en ze vallen dutsend neêr en - slapen.
Als de bleeke zonne komt heur vernieuwde schijve opsteken zullen ze, in hun sleden, vlieden lijk de wind, over 't gladde verre veld, elk aan ne kant naar huis.
|
|
Auteursrecht onbekend