Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 243]

Drie-en-vyftigste brief.
Adelson aan Elius.

Hoe sterk heeft het verhaal dat gy in uwen laatsen brief gedaan hebt, my getroffen! Voor hoe veele elenden, doch voor hoe veel vreugd is den mensch vatbaar? Deze twee uitersten, grenzen aan elkander: en 'er is slechts één stap noodig om dezelven te overschreiden; dit denkbeeld kan ons in de zwaarste rampen tot troost strekken. – Maar vriend! 'er is nog eene aandoening tusschen deze twee uitersten, die, schoon zy ons den hoogsten graad van smart niet doet ondervinden, echter onmerkbaar aan ons geluk knaagt, en my des te gevaarlyker schynt, vermids men de juiste oorzaak van dit smartelyk gevoel niet kan opspeuren. Ziedáár den toestand waarin ik my bevind: zonder over buitengewoonen ramp te kunnen klaagen, lydt myn hart veel, ja oneindig veel door zelfverveeling, en eene ledigheid die door, niets vervuld kan worden. Toen myne constantia nog leefde, was zy het middenpunt waarop al myne aandoeningen zich bepaalden. Thands

[p. 244]

moet myn gevoel zich geheel in zich zelven besluiten, onverschilligheid omtrend alles is het gevolg der hevigste aandoeningen: en ik schyn gelyk aan een' reiziger die na eenen langen en moeijelyken weg afgelegd te hebben, zich tot zyn groote verwondering weder op de zelfde plaats bevindt van waar hy vertrokken is. Alle wysgeerige gronden en voorschriften zyn niet genoegzaam om het ledige in myn hart te vervullen, dat de dood myner vriendin in het zelve achter gelaaten heeft; somtyds zoek ik verstrooijing, en woon gezelschappen by; dan de eerste aangenaame indruk welke het een of ander vrouwelyk voorwerp op my maakt, wordt rasch gestoord, wanneer niets dan beuzelende woorden van deszelfs lippen vloeijen.... en ik verlaat met een onverschillig en verdrietig gevoel het gezelschap, en doe my zelven als dan de vraag: hoe het mooglyk is, dat een meisjen dat niets dan schoonheid bezit, een verstandig man kan kluisterend? - Wat is schoonheid zonder ziel?.. Niets dan een leevenloos beeld, waaraan het oog zich ongevoelig gewent, en dat men rasch met onverschilligheid beschouwt. Voor een denkend wezen hebben gewoone byeenkomsten, en gewoone menschen dus zeer weinig waarde; en, uit dit oogpunt beschouwd, zyn dezen gelukkig, daar zy zich daaglyks verheugen kunnen, met voorwerpen dien zy by ieder' tred aan-

[p. 245]

treffen; en dus vergenoegd door het leven dartelen, daar de denkenden mensch, schaars byeenkomsten, en menschen vindt, waarin, en met wien hy eenig wezenlyk genoegen smaaken kan. Ik herhaal het vriend! toen ik by u was, kende myn hart geen behoefte meer, alle myne wenschen waren voldaan, en thands is alles behoefte.... wenschen vorm ik niet.... daar myn hart zich tot geen byzonder voorwerp bepaalt, dan alleen vriendschap; echter is dezelve op den afstand waarin ik my van u bevind, niet genoegzaam voor myne aandoeningen: daar ik niet daaglyks myn hart in het uwe ontlasten kan, en my bynaar ook schaamen moet, u met gewaarwordingen bezig te houden, die ik zelf niet regt beschryven kan.

In de aanstaande week ga ik een toertjen naar A........ doen, om eenige zaaken voor myne moeder ten einde te brengen. Ik hoop dat de beweging, de verandering van oord my in eene vrolyker stemming zullen brengen, dan ik my thands bevind. Verschoon dezen verwarden brief, ik zal u nader schryven, vaar intusschen wel en vertrouw dat ik onveranderlyk ben,

Uw vriend

adelson.