Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 1]

Eerste brief.
De predikant Elius, aan Adelson.

Ik heb u, in myn laaste, slechts met een paar woorden de onschuld van myne gade gemeld, de billikheid vordert dat ik u hieromtrent eenige nadere byzonderheden mededeele: de Heer valsius had alles in het werk gesteld, om haare onschuld te verleiden, door haar aanhoudend by elke gelegenheid, (wanneer de bezigheden van myn beroep my noodzaakten om nelly eene wandeling, of iets soortgelyks te weigeren), wantrouwen in te boezemen, dat ik haar geene genoegzaame oplettenheden betoonde – terwyl hy hieruit zeer nadeelige gevolgen voor myne liefde trok. Nelly had dit vermoeden wederlegd, maar vermits hy dit telkens op eene zeer listige wyze wist te herhaalen, had dit toch eindelyk eenig wantrouwen in haar doen ontstaan, 't geen zy my echter niet dorst ontdekken uit vrees van my te beledigen: van dáár de min

[p. 2]

of meêr stroeve toon dien ik u zei, dat in haar omgang heerschte: gy zult u herinneren dat zy eens op een' zaturdag, in haare eenzaamheid, eene wandeling deed, naar eene haarer vriendinnen die buiten Z..... woont, en vanwaar zy opgeruim der terug kwam: gy zult u ook herinneren dat ik my hierop verbeelde dat zy den Heer valsius gesproken had. ô Welk een onrecht deed ik haar, zy had by haare vriendin, (zynde eene zeer achtens waardige vrouw) geweest, deze had haare droefgeestigheid bespeurd, haar naar de oorzaak gevraagd, en, om kort te gaan: zy had aan deze de oorzaak van haare somberheid ondekt, terwyl haare braave vriendin hier op alles in het werk gesteld had om dit vermoeden uit haar hart te verbannen; door haar te doen begrypen dat ik myne ambtsbezigheden niet kon opofferen om haar eenige genoegens te verschaffen: in één woord, deze vrindin herstelde de rust in het hart myner gade; deed haar op geruimder terug keeren: ja, het was myn argwaan slechts die eene verkeerde uitlegging aan haare vrolykheid gaf. Met hoe veel genoegen ontving ik al de byzonderheden, die myne gade my hieromtrent mededeelde. Ja ieder woord had het zelfde uitwerkzel op myn hart, als de verkwikkende daauwdroppen op het dorstige aardryk.

De losse en onbedwongen toon waarmede de

[p. 3]

Heer valsius myne gade onderhield, was aan haare zyde geheel onschuldig geweest; vermits deze toon haar geheel eigen is: zy gaf zich te meer hier aan over, daar ernstiger bezigheden my somtyds niet in den zelven stemden.

In het noodlottig oogenblik waarin ik de rust verloor, en geheel overtuigd meende te zyn van haare ontrouw, getuigde slechts de schyn tegen haar, vermits haare oprechte verzeekering dat zy alles deed om zich uit zyn armen los te rukken, terwyl zy hem reeds met verwytingen overlaaden had, gevoegd by die van den sterven den Heer valsius, geen het minste verdenken in myn hart meer achterlaat.

Ik was u deze byzonderheden verpligt op dat ook gy ten vollen overtuigd zoudt zyn van de onschuld myner nelly: daar gy het alleen waart in wiens boezem ik myn onbillyk verdenken uitstortte.

Thands begin ik weder een nieuwe loopbaan, ja ik herleef als op nieuw, en de pligten van myn ambtsbediening, die, welke ik aan de maatschappy, aan myn' huislyken kring en aan my zelven verschuldigd ben, schynen my thands gewigtiger dan ooit; maar ik gevoel ook tevens moed en krachten om dezelven met genoegen te vervullen: wy zyn toch allen menschen, en de inwendige tevredenheid of misnoegen van ons hart, heeft invloed op alle onze daaden; 't is

[p. 4]

waar, dat onze pligten nimmer door byzondere omstandigheden moesten lyden: maar, waar leeft de mensch die dezen trap van volmaaktheid bereikt heeft, dat de omstandigheden van het leven geen' invloed hebben op de wyze waarop hy zyn pligten vervult?..

Thands, nu myn hart weder rust geniet, schynt my alles ligt te zyn, dat my te vooren zeer moeijelyk was: en ik ondervind hoe langer hoe meer; dat alles wat men in dit leven geniet, alleen zyn waarde ontvangt, van de wyze waarop men dit beschouwt. De sombere ziel dekt eene treurige schaduw op alles wat haar omringt, terwyl eene opgeruimde ziel de kleinste genietingen weet optespeuren, en leven aan dezelven schenkt: daar zy ons met ligte vleugelen over bergen doet zweeven, die men te vooren niet dan met de uiterste moeite kon bestygen. De zielrust, is dus de eerste weldaad die de goede voorzienigheid ons in dit leven kan schenken. Dat deze ook bestendig uw deel zy, is de wensch van

Uw' vriend,

elius.