Charakters en lotgevallen van Adelson, Héloïse en Elius

[p. 251]

Drie-en-veertigste brief.
Héloise, aan Clementina.

Heb dank lieve vriendin, of liever, dank uwe goede moeder voor den welmeenenden raad dien zy my gegeeven heeft – uw brief heeft my tot ernstig nadenken gebragt - en gy hebt gelyk dat het altyd goed is om over zyn hart te waaken.... Ik kan ook niet ontkennen dat de Heer C.... my zeer bevallig voorkomt - dat hy een zeker onbeschryflyk iet op zyn gelaat heeft dat belang verwekt – dat de onschuld die op het zelve geprent staat zich met de blos der jeugd vermengd - dat ik niet zonder vermaak zyn liefde betulgingen aanhoor - dat ik zyn geestige scherts toejuigch - en voldaan over my zelven ben om zulk een' bevallig jongeling aan my te hechten.... Maar dit alles bewyst nog niet dat ik hem bemin - dat ik hem ooit genoeg zal beminnen om de wenschen van myn hart aan het zyne te verbinden. Myn hart heeft zoo veel tegenstrydigheid in zich dat ik het dikwerf naauwlyks voor my zelven, laat staan voor een ander ontwikkelen kan - het is

[p. 252]

my meer dan eens gebeurd, dat ik in gezelschap de een of ander jongeling aantrof, die my op het eerste gezicht sterk behaagde; en van wien ik dacht: ô dit is misschien de jongeling die myn hart gevoelig zal doen zyn - maar deeze eerste indrukselen die myne verbeelding vergroot zyn niet gevaarlyk voor myn hart - en wisschen zich uit door de eige oorzaak welke haar dieper spooren moesten doen verkrygen: want doorgaans by een tweede of derde zamenkomst vindt ik denzelfden jongeling die my eerst zoo belangryk voorkwam, minder belangryk.... En hoe meer ik hem zie des te minder gevaarlyk wordt hy voor my...

Ik geloof dat de oorzaak hier van gelegen is, doordien de meeste lieden uit zucht om te behaagen, wanneer zy zich in gezelschap bevinden alle hunne geestigheid uitkraamen - en alle hun kleine voorraad op eens uitventen, by eene tweede gelegenheid durven zy toch de eigen waar niet weder uitkraamen - en brengen slechts nu en dan iets voor den dag dat hun in de gedachten komt: in één woord vriendin, het is my dikwerf gebeurd dat iemand met wien ik voor de eerste keer zeer hoog liep - my voor de derde keer dat ik hem zag volmaakt overschillig was... dus kan ik myn eigen hart zelf niet recht be-

[p. 253]

oordeelen - en misschien zal het my even zoo gaan met de Heer C.....

Intusschen is hy voorleden zondag by my geweest - juist toen Papa en Mama naar de kerk waren. Ik zat op de zaal welke op den tuin uitziet – en was zeer verwonderd toen de knecht de deur opende dat hy binnen trad: Hoe zyt gy daar.. Mynheer! vroeg ik hem verwonderd? - ‘verschoon de kleine list die ik gebruikte, uw bediende wilde my niet binnen laaten zonder my aan te melden - ik zei hem dat gy my wagtte’ Ha! hernam ik, ik dacht dat gy zoo eenvouwig waart, maar ik zie dat gy zoo listig zyt als andere jongelingen!.... ‘Vergeef my, maar ik vreesdat gy u misschien zoudt verzaaken vermids ik hoorde dat gy alleen waart; en ik verlangde echter zoo sterk om u te spreeken; 'er zyn verscheide dagen verloopen dat ik u niet gezien heb: schoon ik daaglyks uw huis voorby ging.’ Ik heb u immers ook gezegd dat ik u niet aan huis konde opwagten: wy zien wel gezelschappen maar dit zyn lieden die myn ouders kennen.... ‘ô zy mogen my ook wel leeren kennen, myn hart is braaf – en ik bemin u zoo oprecht.... Ach lieve héloise zou ik nu veroordeeld worden om u niet weder te zien?’ – Ik

[p. 254]

herhaal het, op uwe jaaren is men nog voor geen bestendige liefde vatbaar - en dus voegd het my niet, en vooral buiten weeten van myn ouders om u langer aan te hooren - ik wilde opstaan, doch hy vatte myn hand die hy aan zyn hart drukte; terwyl hy zich tevens aan myn voeten wierp - en uitriep: ‘ô héloise! twyffel niet aan de oprechtheid myner liefde!....’ Hy zag my by deeze woorden zoo teder aan, dat myn gevoelig hart bewogen wierd - gy begrypt hervatte ik, terwyl ik hem oprichte, dat ik van myn ouders af hang.... en dat ik u soortgelyke byeenkomsten niet meer buiten hun weeten vergunnen kan.... ‘ô Ik zal my by hun bekend maaken - ik zal hen myn liefde voor u bekennen.... zy mogen vry naar myn gedrag vernemen - dit kan my niet doen bloozen - 't is waar ik ben niet ryk maar heb hoop op een goed bestaan. - En wat zegt rykdom in vergelyk van de liefde?’ Gy hebt ook uwe ouders!.... ‘Deeze, sprak hy met drift, zullen zich nooit verzetten tegen een liefde waarvan het geluk van myn leeven af hangt, en ook de uwe zullen immers hunne eenige dochter niet aan rang of rykdom willen opofferen!....’ Een onwillige zucht ontglipte my in dit oogenblik... om kort te zyn – ik wist bynaar zelven niet

[p. t.o. 254]

Terwyl hy zich tevens aan myn voeten wierp en uitriep: ‘ô héloise! twyffel niet aan de oprechtheid myner liefde!....’ bladz. 254.

[p. 255]

wat ik hem zeggen moest: - wreed konde ik hem niet behandelen – liefde, oprechtheid en onschuld praalde op zyn gelaat.... Echter verzocht ik hem om niet weder te komen.... misschien voegde ik 'er by, zal, wanneer gy my niet meer ziet binnen weinig weeken uwe liefde van zelven verflaauwen: want ik herhaal het in uwe jaaren kan men niet over zyn eigen hart oordeelen....

Na dat hy vertrokken was bestormde verschillende aandoeningen myn ziel - en ik wist naauwlyks welke de overhand hadden, dan eens streelde myn eigenliefde zich van door zulk een jongeling bemind te worden - dan weder herinnerde ik my de woorden dien hy zeide - ‘ik ben niet ryk.’ Het zwak van Mama omtrent rykdom en rang stelde zich voor myn geest - en ik voorzag reeds het andwoord dat hy te wagten had byaldien hy het waagde om zyn liefde te verklaaren. - Dan weder dacht ik om in het eerste geschikte oogenblik alles aan myn ouders te openbaaren.... En eindelyk besloot ik met my zelve te overreeden dat alles by my niets anders was dan de aandoening van het oogenblik - en dat ik hem niet meer ziende - hem ook spoedig uit myn geheugen zou verbannen - ‘ik heb noch nooit bemind sprak ik tot my zelve’ - en zou nu deezen jongeling juist zoo veel vermogen op myn

[p. 256]

hart verkrygen? - ô Neen! het zyn alleen de omstandigheden welke samen liepen, die de oorzaak waren dat hy een oogenblik indruk op my maakte. Waartoe zou het dan nodig zyn om myn ouders met een hersenschim die misschien even gelyk een droom verdwynen zal bezig te houden?... ik besloot dus om de verdere ontwikkeling van dit alles van den tyd af te wagten - en geen ernstige gevolgen hieruit te trekken... Vaarwel lieve clementina, myne oprechtheid zy u altyd waarborg voor het hart van

Uwe vriendin,

héloise.